هدف از تدوين آببن نامه حفاظتی ماشین های سنگ زنی به روز رساني و تطبيق مواد آن با شرايط روز صنايع و ايمن سازي محيط كارگاه ها به منظور پيشگيري از حوادث منجر به صدمات جاني و خسارات مالي مي باشد.در این خصوص آیین نامه حفاظتی ماشین های سنگ زنی می تواند به کارگاههای مربوط به این رشته کمک بسزائی نماید .در این کارگاهها جهت لزوم رعایت موارد قانونی وجود آیین نامه انظباط کارگاه کمک خواهد کرد تا موارد مدرج در آیین نامه ها دقیق تر و کامل تر اجرا شود.
آیین نامه حفاظتی ماشین های سنگ زنی
فصل اول – تعاريف
سنگ برش
از يك قرص فولادي ساده يا آجدار تشكيل گرديده و براي برش ، شيار درآوردن ، جاسازي يا كام درآوردن بكار می رود.
سنگ بغل ساب
قرصي است كه روي سطح خارجي آن سمباده چسبانيد ه شد ه است و روي محور قائم يا افقي نصب گرديده و به وسيله موتور محركی به گردش در مي آيد و براي سمباده زدن يا صيقل دادن سطح فلزات يا مواد ديگر فقط از سطح آجدار آن استفاده مي شود .
سنگ ساب
سنگ ساب از قرص يا استوانه فلزي تشكيل شده كه به وسيله موتور به گردش در مي آيد و روي سطح خارجي آن قطعات كوارتز طبيعي يا مصنوعي نصب گرديده و براي ساييدن اجسا م سخت از قبيل شيشه و آيينه مورد استفاده قرار می گیرد.
سنگ پرداخت
سنگ پرداخت عبارت از قرصي است كه به وسيله موتور به حركت درآمده و تمام يا قسمتي از آن ، از پارچه – نمد – چرم – كاغذ – چوب يا مواد مشابه ديگر مي باشد و روي كناره هاي بعضي از انواع آن خاك سمباده نرم مي چسبانند كه براي پرداخت ظريف فلزات يا مواد ديگر بكار مي رود.
سنگ صيقل
از تعدادي قرص نمدي يا پارچه اي تشكيل شده كه به وسيله موتور به حركت درآمده و با استفاده از پودرسمباده بسيارنرم براي صيقل دادن بسيار ظريف سطح فلزات يا ساير مواد بكار مي رود.
بشكه پرداخت
عبارت از استوانه اي فلزيست كه داراي حركت دوراني يا گهواره اي بوده و روي پايه اي نصب شده وحركت آن به وسيله موتور تأمين مي گردد، قطعات كوچك ريخته گري يا ساير قطعات را به همراه مو ادساينده (با خا ك سمباده يابدون آن ) در داخل بشكه ريخته و با به حركت در آوردن دستگاه آن ها را پرداخت يا تميز مي كند.
نوار صيقل
تسمه قابل انعطافي است كه با خاك سمباده نرم روكش شده و به وسيله موتور به حركت در مي آيد و براي صيقل دادن سطح فلزات يا ساير مواد بكار مي رود.
سمباده چوب
قرص يا استوانه يا تسمه اي است كه به وسيله موتور به حركت درمي آيد و سطو ح خارجي آن از كاغذسمباده يا موادساييده ديگر پوشانيده شده و برا ي سمباده زدن يا پرداخت چوب بكار مي رود.
فصل دوم – اصول نصب
ماده ۱
نصب ، بازديد ، تعمير ، تعويض ، پرداخت سطح سنگ و كليه موارد فني دستگاه هاي سنگ بايد فقط توسط اشخاص ذيصلاح انجام گردد .
ماده ۲
دستگاه هاي سنگ سمباده روميزي بايد در ارتفاع مناسبي نصب شوند تا در هنگام كار ، بدن در شرايط ارگونوميكي مناسب قرار گيرد .
ماده ۳
انواع دستگاه هاي سنگ سمباده بايد مطابق آيين نامه اتصال به زمين به سيستم ارتينگ موثر مجهزشوند.
ماده ۴
سطح زمين پيرامون دستگاه هاي سنگ سمباده ثابت بايد كاملا صاف و عاري از زوائد و پستي و بلندي باشد .
ماده ۵
قبل از بستن سنگ به د ستگاه بايد بازديد دقيقي بعمل آورد تا از سالم بودن سنگ اطمينان حاصل شود و استفاده ازسنگ هاي معيوب و شكسته تحت هر عنوان ممنوع مي باشد .
ماده ۶
بدنه و پايه ماشين هاي سمباده ، پرداخت و صيقل بايد محكم و غيرقابل انعطاف باشد ، به طوري كه بتواندوزن قطعات مختلف مانند قرص سنگ ، تكيه گاه كار ، قطعه كار و غيره را تحمل كند و در مقابل لرزش هاي حاصله كاملاً مقاوم باشد.
ماده ۷
در دستگاه هاي سمباده ، صيقل و يا پرداخت بايد سرپوش هاي حفاظتي مناسبي نصب شود كه متصل به دستگاه مكنده و تهويه موض عي باشد تا بتواند مستقيماً ذرات غبار و براده هاي حاصله را از محل توليدخارج نمايد.
ماده ۸
كليه ماشين هاي سنگ سمباده به استثناي ماشين هاي مخصوص توتراشي بايد داراي حفاظ مؤثر درمقابل خطرات ناشي از شكستن و پرتاب ذرات سنگ باشد.
ماده ۹
بايد ازحفاظ سنگ سمباده هاي ثابت به عنوان محفظه تهويه موضعي استفاده شود و اين حفاظ بايدانتهاي محورسنگ ، مهره ها و قسمت هاي برآمده و گوشه هاي طرفين سنگ را بطور كامل بپوشاند.
ماده ۱۰
نصب سنگ بايد متناسب با قطر و ابعاد سنگ بر روي دستگاه سنگ صورت پذيرد .
ماده ۱۱
سرپوش حفاظتي دستگاه سنگ سمباده بايد قابليت تنظيم فاصله با لبه سنگ را داشته باشد بنحوي كه با كم شدن قطر سنگ همواره فاصله مذكور كمتر از ۶ ميلي متر باقي بماند .
ماده ۱۲
حفاظ ماشين هاي سمباده قابل حمل ، بايد طرف بيروني صفحه سنگ سمباده رابطور كامل بپوشاند.
ماده ۱۳
سرپوش حفاظتي سنگ سمباده بايد متناسب با سطوح سنگ باشد و كليه اجزاء آن از مقاومت مناسب برخوردار باشد.
ماده ۱۴
محور سنگ هاي سمباده بايد داراي مقاومت كافي بوده و لرزش نداشته باشد.
ماده ۱۵
جهت دنده هاي پيچ و مهره دوطرف سنگ سمباده در روي محور بايد به گونه اي باشد كه مهره هاي طرفين سنگ درجهت گردش سنگ محكم شود .
ماده ۱۶
دستگاه هاي سنگ سمباده بايد دارا ي تكيه گاهي كاملا محكم و با استقامت كافي بوده كه تا حد امكان نزديك به لبه سنگ نصب شود ، بنحوي كه هيچوقت فاصله تكيه گاه تا سنگ از ۳ ميليمتر تجاوز ننمايد .
ماده ۱۷
بايد كمي بالاتر از قطرسنگ حفاظ شفاف مخصوصي بر روي انواع دستگاه هاي سنگ نصب گردد تاكارگري كه مشغول كار با سنگ مي باشد از آسيب پرتاب ذرات سنگ مصون بماند .
ماده ۱۸
كليه قسمت هاي سنگ سمباده بايد به حفاظي مجهز شود كه از خطرات احتمالي تركيدن و پرتاب ذرات سنگ جلوگيري بعمل آورد .
ماده ۱۹
كليه سنگ هاي سمباده بايد داراي سرپوش حفاظت ي مناسب و محكمي باشند تا از تماس اشخاص باسنگ در حا ل گردش ممانعت بعمل آورد .
ماده ۲۰
حفاظ ماشين هاي سمباده نصب شده بر روي ميز بايد تمام قسمت هاي صفحه دربالا و زير ميز و محور رادر بر گيرد وفاصله بين صفحه سمباده و لبه ميز نبايد از ۳ ميليمتر تجاوز كند .
ماده ۲۱
ماشين هاي سنگ برش كه قطر سنگ و برد كارشان از ۲۵ سانتيمتر بيشتر باشد ، بايد علاوه بر سرپوش حفاظتي كه روي سنگ نصب مي شود ، داراي حفاظ قفسي شكل باشند كه از شبكه هاي ضخيم و محكم ساخته شده اند.
ماده ۲۲
محوركليه سنگ هاي پرداخت بايد طور ي حفاظ گذاري شده باشد كه همواره در صورت نصب بودن يانبودن سنگ از تماس افراد با محور ممانعت بعمل آورد .
ماده ۲۳
محفظه سنگ كليه ماشين هاي سمباده چوب بايد به دستگاه مكنده مؤثر ذرات گرد و غبار تجهيز گردد .
ماده ۲۴
براي سنگ سمباده هايي كه استفاده از مايعات خنك كننده در آنها ضرورت دارد بايد سرپوش حفاظتي طوري ساخته ونص ب گردد كه مسير جريان و حركت مايع در داخل آن به خوبي انجام گيرد.
ماده ۲۵
لوله انتقال مايع خنك كننده در دستگاه هاي سنگ سمباده بايد به نحوي نصب گردد كه مانع ديد مستقيم وكافي محل كار نگردد .
ماده ۲۶
كليه سنگ هاي سمباده بجز سن گ سمباده بشقابي و لقمه اي بايد رو ي محور و بين دو واشر كاملافشرده و محكم شده باشد .
ماده ۲۷
واشرهاي طرفين سنگ سمباده بايد داراي قطر يكسان باشند تا سطوح آن كه با سنگ تماس دارند ، درموقع محكم شدن ، در تمام سطوح با سنگ تماس يكسان داشته باشد.
ماده ۲۸
سنگ هاي سمباده با قطر ۱۶ سانتيمتر يا بيشتر كه فاقد سرپوش حفاظتي مي باشند را بايد بين دو واشرحفاظتي ازنوع مخروطي نصب كرد .
ماده ۲۹
سرپوش حفاظتي سنگ هاي بغل ساب بايد سطح سنگ را بطور كامل احاطه كند و بغل آن فقط به اندازه سطح كارگيرمورد نياز ، باز باشد .
ماده ۳۰
در مواقعي كه از دو سنگ بغل ساب در يك دستگاه استفاده مي شود ، سرپوش حفاظتي بايد كاملا تمام قرص هر دوسنگ سمباده و محفظه مخصوص سمباده زدن را محصور كند .
ماده ۳۱
سنگ هاي بغل ساب بايد مجهز به سرپوش حفاظت ي باشند كه علاوه بر محل اتصال محور با سنگ ، دورسنگ را نيز تاحد ممكن بپوشاند .
ماده ۳۲
واشرهايي كه براي فشردن صفحات فرچه به هم بكار مي روند ، نبايد كمتر از یک سوم فرچه بوده و بايدمعيارهاي كارخانه سازنده كاملا رعايت گردد .
ماده ۳۳
حفاظ هاي ماشين سمباده نواري مخصوص چوب بايد كاملا هر دو فلكه و قسمت هاي غير قابل استفاده نوار را بپوشاند .
ماده ۳۴
حفاظ ماشين سمباده صفحه اي بايد تمام قسمت هاي صفحه گیردنده سمباده به استثناء قسمت كارگير را بپوشاند .
ماده ۳۵
كليه دستگاه هاي سمباده كه از برس هاي سيمي براي نظافت و يا پرداخت سطح قطعه كاراستفاده مي نمايند ، بايدبه حفاظي مجهز شوند كه از خطرات احتمالي پرتاب شدن سيم هاي فلزي شكسته شده جلوگيري بعمل آورد .
فصل سوم – اصول نگهداري و بهره برداري :
ماده ۳۶
محل نگهداري سنگ هاي سمباده بايد به گونه اي باشد كه از وارد آمدن ضربه ، تماس آب و نفوذ رطوبت به آن ممانعت بعمل آيد .
ماده ۳۷
نحوه حمل سنگ بايد به گونه اي باشد كه از وارد آمدن ضربه ، فشار ، ارتعاش و ديگر مواردي كه احتمال تخريب سنگ وجود دارد ، محافظت نمايد.
ماده ۳۸
در دستگاه هاي سنگ سمباده ، بايد محل تماس قطعه كار با سنگ داراي نور كافي باشد.
ماده ۳۹
سرعت سنگ ها بايد كاملا واضح و خوانا روي سنگ نوشته شده باشد و بكار بردند سنگ هايي كه سرعت مجاز روي آنها نوشته نشده ممنوع است.
ماده ۴۰
قرص سنگ بايد بر اساس دستورالعملي كه كارخانه سازنده تعيين مي نمايد ، بر روي انواع مختلف ماشين هاي سنگ سمباده نصب گردد .
ماده ۴۱
استفاده از سنگ هاي سمباده با سرعتي بيش از سرعت تعيين شده توسط كارخانه سازنده ممنوع است.
ماده ۴۲
نوع دانه بندي سنگ بايد با توجه به جنس قطعه كارانتخاب گردد .
ماده ۴۳
دستگاه سنگ سمباده و همچنين سنگ آن ( از نظر قطر ، ضخامت و جنس ) بايد بر اساس جنس و ابعادقطعه كارانتخاب شود .
ماده ۴۴
براي جلوگيري از شكستن انواع مختلف سنگ هاي سمباده نبايد آنها را با ضربه يا فشار روي محور خودسوار نمود و ياداراي لقي زياد باشند .
ماده ۴۵
سرعت محيطي سنگ ساب نبايد از حدود تعيي ن شده در زير تجاوز كند :
الف – براي سنگ ساب سخت از ۱۷٫۵ متر در ثانیه
ب – براي سنگ ساب نرم از ۱۵ متر در ثانيه
ماده ۴۶
در موقع تعمير و يا اصلاح سطح سنگ ساب بايد از وسايل مكش مؤثر استفاده كرد به نحوي كه غبارحاصل ه كاملا ازمحيط كار خارج شود .
ماده ۴۷
سنگ هاي سمباد ه بشقابي، استوانه اي، لقمه اي و ديگر انواع آن بايد به وسيله سرپوش هايي كاملامحفوظ شده ويا به وسيله طوق حفاظتي پوشيده شوند.
ماده ۴۸
حداكثر يك چهارم ضخامت اصلي سنگ هاي سمباده بشقابي، استوانه اي و لقمه اي مي تواند از حفاظ خارج باشد .
ماده ۴۹
در دستگاه هاي سنگ سمباده با گيره مغناطيسي بايد قبل از تماس سنگ با قطعه كار از عملكردكامل گيره مغناطيسي اطمينان حاصل گردد . ضمنا برداشتن قطعه كار منوط به دور نمودن و توقف كامل قرص سنگ سمباده مي باشد .
ماده ۵۰
نبايد هيچ قسمت از سنگ سمباده هايي كه با ريزش آب خنك مي شو ند در داخل آب قرار گيرد .
ماده ۵۱
بايد بين دو واشر محافظ طرفين سنگ از واشرهاي چرمي يا لاستيك ي و يا مشابه آن براي ايستايي بيشتر سنگ استفاده نمود .
فصل چهارم – ساير موارد
ماده ۵۲
كليه كارگران بايد در زمان كار با ماشين هاي سنگ زني ازلباس كار ، عينك ايمني ، ماسك ، شيلد صورت ، گوشي حفاظتي و دستكش ايمني ، مطابق با آيين نامه وسايل حفاظت فردي و متناسب با نوع كار استفاده نمايند .
ماده ۵۳
كليه سنگ هاي سمباده معيوب و يا شكسته بايد بنحوي امحا و از محيط كارگاه خارج شوند تا استفاده مجدد از آنها امكان پذير نباشد .
ماده ۵۴
واشرهاي حفاظتي بايد كاملا دوطرف بدنه سنگ را به استثناي يك تاج محيطي بپوشاند .
ماده ۵۵
استفاده از سنگ ساب براي برش كاري ممنوع مي باشد .
ماده ۵۶
درزبندي بشكه پرداخت بايد به نحوي باشد كه گرد و غبار از آن خارج نشود .
ماده ۵۷
اطراف بشكه هاي پرداخت با حركت گردشي يا حركت گهواره اي (رفت و آمد ) كه براي پاك كردن وپرداخت نمودن اجسام بكار مي رود ، بايد حفاظ گذاري شود تا در موقعي كه دستگاه در حال حركت است از تماس اشخاص با بشكه گردنده ممانعت بعمل آيد .
ماده ۵۸
دريچه هاي بشكه هاي پرداخت بايد مجهز به حفاظي باشند كه از باز شدن دريچه در حين كار، ممانعت بعمل آورد .
ماده ۵۹
در ورودي حفاظ محصور كننده اطراف بشكه پرداخت بايد متصل به فرماني باشد كه در موقع عملكردبشكه اين در قابل باز شدن نبوده و همچنين تا موقعي كه در باز است امكان به كار انداختن بشكه وجودنداشته باشد.
ماده ۶۰
بشكه پرداخت بايد داراي ترمز موثري باشد تا در موقع بارگيري و يا خالي كردن بار ازحركت اضافي بشكه ممانعت بعمل آورد .
