هدف از تدوين آیین نامه دستگاه های مخلوط کن و همزن در کارگاه ، ايمن سازي محيط كارگاه ها به منظور پيشگيري ازحوادث منجر به صدمات جاني وخسارات مالي در كارگاه هاي داراي دستگاه هاي مخلوط كن و همزن ، غلطك مخلوط كن و بشكه مخلوط كن مي باشد. مقررات آیین نامه دستگاه های مخلوط کن و همزن در کارگاه به استناد ماده ۸۵ قانون كارجمهوري اسلامي ايران تدوين گرديده است .
آیین نامه دستگاه های مخلوط کن و همزن در کارگاه
فصل اول- تعاريف
دستگاه همزن
دستگاه است كه با دارا بودن حداقل يك محورپره دار يا پاروك دار ، دراثرچرخش محوروبرخورد پره ها بامواد، عمل اختلاط را انجام مي هد.
دستگاه مخلوط كن
دستگاهي است كه بدنه آن برروي يك يا چند پايه مستقر شده كه دراثرچرخ ش بدنه دستگاه ونيروي ثقل مواد داخل آن،عمل اختلاط انجام مي گيرد.
دستگاه غلطك مخلوط كن (كلندر)
دستگاهي است كه با دار ا بودن دو غلطك فلزي كه برخلاف جهت يكديگر درحال چرخش مي باش ند وفشاروارده ازناحيه آنها برروي مواد ، عمل اختلاط انجام مي گيرد.
بشكه مخلوط كن
نوعي دستگاه مخلوط كن است كه داراي يك محفظه استوانه اي بوده و عموما ” بر روي دو پايه نصب شده و بطورمكانيكي در اثر چرخش حول محور خود، مواد مختلف را با هم مخلوط مي كند.
دستگاه
منظور از عنوان دستگاه در متن اين آيين نامه ، دستگاه هاي مخلوط كن و همزن ،غلطك مخلوط كن و بشكه مخلوط كن مي باشد.
فصل دوم- مقررات عمومي
ماده ۱
انجام كليه امور نصب، راه اندازي، بهره برداري، سرويس، تعمير ونگهداري بايد توسط افراد ماهر و با رعايت دستورالعمل هاي شركت سازنده و الزامات قانوني صورت پذيرد.
ماده ۲
نصب و استقرار سيستم هاي جابجايي و انتقال مواد بايد به گونه اي باشد كه خطري را براي كارگران ايجاد ننمايد.
ماده ۳
ايجاد سكوهاي ايمن براي انجام كليه امور ي كه در ارتفاع انجام مي گيرد، الزامي است.
ماده ۴
براي ورود به داخل مخزن دستگاه ، بايد در مخازن بزرگ از نردبان مجهز به حفاظ كمري و در مخازن كوچك ازنردبان هاي چنگك دار و براي كف مخزن از پوششهاي غير لغزنده استفاده گردد.
ماده ۵
در حين روشن بودن دستگاه و همچنين بازرسي ، تنظيم ، تعمير ، روغن كاري ، تميز كردن و شستشو ،دستگاه بايد مجهز به تجهيزات قطع كننده و قفل شونده باشد . همچنين استفاده از علائم و تابلوهاي هشداردهنده در موارد فوق الذكر الزامي است.
ماده ۶
پس از قطع عملكرد دستگاه توسط كليد توقف اضطراري، سيستم انتقال دهنده نيرو و مواد نبايد به طور خودكار راه اندازي شود ، شروع بكار مجدد آن صرفا” به وسيله كليد راه انداز اصلي و به صورت دستي انجام گيرد.
ماده ۷
كليدهاي راه انداز و توقف دستگاه بايد به گون ه اي تعبيه شودكه دس تگاه فقط از يك محل روشن گردد، ومتوقف ساختن آن از محلهاي مختلف امكان پذير باشد.
ماده ۸
كليد و وسايل قطع اضطراري بايد كاملا ” مشخص و به سهولت قابل رويت و در دسترس باشد.
ماده ۹
كليه كليدهاي الكتريكي روشن و خاموش كردن دستگاه و ساير اجزاي الكتريكي بايد در برابر ورود هر گونه مواد خارجي عايق بندي شده باشد.
ماده ۱۰
در مكانهايي كه گاز يا گرد وغبار قابل انفجار وجود دارد كليه تجهيزات الكتريكي باي د از نوع ضد انفجار باشد.
ماده ۱۱
در مواردي كه كج شدن مخ زن به منظور تخل يه ، توسط نيروي الكتريكي يا مكانيكي انجام مي شود، بايدبا استفاده ازسيستمهاي حفاظتي از افتادن مخزن در زمان قطع برق يا بروز هرگونه اشكال فني ديگرجلوگيري شود.
ماده ۱۲
تمام زوائد و گوش ه هاي تيز و برنده دستگاه ها و متعلقات آن كه ممكن است موجب بروزحادثه يا خطر شود بايد ايمن سازي گردد.
ماده ۱۳
در مواردي كه افزودن مواد در حين فعاليت دستگاه ضرورت داشته باشد بايد انتقال اين مواد به روشي صورت پذيرد كه نيازي به حضور كارگر در منطقه خطر وجود نداشته باشد.
ماده ۱۴
نمونه برداري از مواد داخل دستگاه ها در حين روشن بودن آنها ، بايد با استفاده از روشهاي ايمن صورت پذيرد به گونه ای كه نياز به دخالت كارگر و يا ورود اعضاء بدن به منطقه خطر وجود نداشته باشد.
ماده ۱۵
دريچه ورود مواد به مخزن با يد داراي حفاظ مطمئن بوده و يا بگونه اي باشد كه ضمن انتقال مواد، از تماس دست با پره ها و قسمتهاي خطرناك جلوگيري نمايد .
ماده ۱۶
فرايند توليد در دستگاه ها بايد به گونه اي باشد كه از متصاعد شدن غبار ، دود ، گاز يا بخار جلو گيري نموده و در صورت تو ليد، توسط تهويه موضعي به خارج از محيط كار هدايت گردد.
ماده ۱۷
چنانچه در فرايند كار احتمال خطر انفجار يا حريق وجود داشته باش د با يد اين دستگاه ها در مكاني نصب و بهره برداري گردد كه خطري براي افراد، ابنيه و دستگاه ها بوجود نياورد.
ماده ۱۸
دستگاه هايي كه به روش دستي تغذيه مي شود بايد داراي مكانيزمي باشد كه از ورود دست به منطقه خطر جلوگيري نمايد.
ماده ۱۹
كليه دستگاه ها بايد در محلي نصب شود كه امكان هرگونه بازديد، سرويس، تعمير و شستشو وجود داشته و مجهز به سيستم جمع آوري و انتقال فاضلاب باشد.
ماده ۲۰
كليه دستگاه ها بايد داراي پرونده مجزا باشد و دستورالعمل ها ، نتايج سرويس، تجهيز، نگهداري و بازرسي هاي فني وايمني در آن ثبت گردد.
ماده ۲۱
انجام كليه امور نظافتي ، روغن كاري و گريس كاري در هنگام روشن بودن دستگاه توسط دست ممنوع است.
ماده ۲۲
در مواردي كه روغن كاري دستگاه در هنگام روشن بودن آن ضروري باشد لازم است اين كار با استفاده ازروشهاي فني وكاملا ” ايمن انجام شود به طوري كه نيازي به حضور كارگردر منطقه خطر نباشد.
ماده ۲۳
كليه قسمت هاي داغ دستگاه كه احتمال تماس بدن كارگر با آن وجود دارد بايد عايق بندي و يا حفاظ گذاري شود.
ماده ۲۴
بمنظور جلوگيري از تجمع بارهاي الكترسيته ساكن ، كليه دستگاه ها بايد داراي سيستم اتصال به زمين موثر باشد.
ماده ۲۵
براي جلوگيري از سقوط درب يا حفاظ دستگاه ها كه داراي وزن زياد مي باشداستفاده از وزنه تعادل الزامي است .
ماده ۲۶
براي جابجايي كليه دستگاه ها و متعلقات آنها بايد از وسايل مكانيكي انتقال دهنده بار استفاده گردد.
ماده ۲۷
نصب برچسب و تابلوهاي هشد اردهنده و توصيه هاي حفاظتي و بهداشتي درنزديك ي منطقه خطر يا بر روي دستگاه الزامي است.
ماده ۲۸
كليه دستگاه ها و تجهيزات مربوطه بايد داراي لوح مشخصات فني باشد.
ماده ۲۹
ميكروسوئيچ هاي دستگاه ها بايد داراي قاب حفاظتي باشد تا علاوه بر جلوگيري از وارد آمدن صدمات فيزيكي وشيميايي، امكان از كار انداختن آنها ممكن نباشد.
ماده ۳۰
اطراف سكوهاي كار ، راه پله ها و نردبانها در كليه دستگاه ها بايد به نرده هاي حفاظتي مناسب تجهيز شود.
ماده ۳۱
كليه دستگاه ها بايد مجهز به وسايل متوقف كننده اضطراري باشد بطوري كه در مواقع لزوم باعث توقف سريع پره ها،بدنه و همچنين قسمت هاي متحر ك دستگاه گردد.
فصل سوم- دستگاه هاي مخلوط كن و همزن
ماده ۳۲
دستگاه هاي مخلوط كن و همزن سيار بايد به نحوي نصب شود كه ايستايي كامل دستگاه تامين گردد.
ماده ۳۳
در دستگاه هاي همزن كه پايين تر ويا حداكثر تا ۲۵ سانتي متر بالاتر از جايگاه كار قرار گرفته اند، علاوه برحفاظتي نصب آستانه نيزالزامي است.
ماده ۳۴
در دستگاه هاي مخلوط كن و همزن كه در ارتفاع قرار دارند كليه سكوهاي كار ، بايستي حداقل يك مترپايين تر از لبه فوقاني مخزن تعبيه شود.
ماده ۳۵
كليه وسايل انتقال نيرو و مواد و همچنين متعلقات مربوطه آن كه داراي چند ايستگاه كنترل مي باشند بايد در هرايستگاه، مجهز به يك وسيله قطع اضطراري باشد.
ماده ۳۶
مخزن دستگاه هاي مخلوط كن و همزن كه قابليت جدا شدن را دارد بايد داراي تجهيزات ايمني باشد كه جدا كردن مخزن در زمان روشن بودن دستگاه مقدور نگردد.
ماده ۳۷
درب، مخزن و ضمائم جفت شونده دستگاه هاي مخلوط كن و همزن بايد مجهز به سيستمي باشد كه درصورت قفل نشدن يا عدم قرارگيري در جاي صحيح، دستگاه قادر به كار نباشد.
ماده ۳۸
دستگاه هاي همزن بايد داراي در ب مجهز به ميكروسوئيچ باشد تا با قطع عملكرد دستگاه از تماس كارگربا قسمت هاي خطرناك داخل مخزن جلوگيري نمايد.
ماده ۳۹
در مواردي كه در فرآيند كار نياز به بازديد و مشاهده وضعيت داخل مخزن مي باشد بايد ازحفاظ مشبك ياشفاف استفاده نمود . در اين حالت ميكروسوئيچ قطع كننده عملك رد دستگاه بايد درزير اين حفاظ قرارگيرد.
ماده ۴۰
دستگاه هاي همزن كه از درب مشبك استفاده مي كنند بايد حداكثر قطر چشمه هاي آن ۲٫۵ سانتي متر باشد.
ماده ۴۱
براي كليه عملياتي كه نياز به باز نمودن درب دستگاه مي باشد اين درب بايد داراي ضامن هايي باشد كه آن را دروضعيت ثابت نگه داشته و از سقوط آن جلوگيري نمايد.
ماده ۴۲
اطراف دستگاه هاي مخلوط كن بايد داراي حفاظ مجهز به ميكروسوئيچ باشدك ه به محض باز شدن آن ، دستگاه متوقف گردد.
ماده ۴۳
دستگاه هاي مخلوط كن و همزن و بشكه مخلوط كن بايد داراي مكانيزمي باشد كه تا قبل از توقف كامل پره ها وقسمت هاي متحرك ، برداشتن يا باز نمودن درب يا حفاظ غيرممكن باشد.
ماده ۴۴
در زمان تخليه يا زمان برگشت به حالت عادي در دستگاه هاي مخلوط كن و همزن نبايد امكان حركت پره هاو قسمتهاي متحرك وجود داشته باشد.
ماده ۴۵
در دستگاه هاي مخلوط كن و همزن كه عمل تخليه بوسيله پره ها و يا توسط قسمتهاي مخلوط كننده آن انجام مي شودبايد دسترسي به قسمتهاي خطرناك مقدور نباشد.
ماده ۴۶
دستگاه هاي مخلوط كن و همزن بايد مجهزبه سيستم قطع ك ننده اي باشد كه از سرريز شدن مواد داخلمخزن جلوگيري نمايد.
ماده ۴۷
عملكرد دستگاه هاي مخلوط كن و همزن و همچنين لوله هاي تخليه و سرريز مايعات بايد به گونه اي باشد تا ضمن جلوگيري از پاشش مواد از انتشار آن به محيط كارگاه ممانعت بعمل آورد.
ماده ۴۸
حفاظ هاي اطراف دستگاه هاي مخلوط كن بايد حداقل هم ارتفاع با دستگاه باشد.
اطراف دستگاه هاي غلطك مخلوط كن (كلندر) بايد به لحاظ عوامل زيان آور محيطي كاملا ايمن سازي شود.
ماده ۵۲
دستگاه هاي غلطك مخلوط كن (كلندر) بايد مجهزبه سيم يا ميله اي باشد كه درطول دستگاه ودرقسمت سر ، سينه ،كمر و مچ پا ها قرارداده شود تا درصورت بروزنقص احتمالي ، كارگربتواند با كشيدن يا فشار بر روي سيم يا ميله متصل به ميكروسوييچ نسبت به قطع دستگاه و نهايتا” راه اندازي دور معكوس آن اقدام نمايد.
ماده ۵۳
دستگاه هاي غلطك مخلوط كن (كلندر) بايد مجهزبه سيستم كلاچ معكوس باشد تا درصورت درگيرشدن احتمالي اعضا ي بدن يا لباس ك ار باغلطك ها ، كارگر بتواند سريعا جهت گردش غلطك ها راعوض نمايد.
ماده ۵۴
دسترسي به مواد خروجي در د دستگاه هاي غلطك مخلوط كن (كلندر) با يد از زير دستگاه يا سيني آن صورت پذيرد.
ماده ۵۵
كليه وارد کنندگان، توليد كنندگان ، فروشندگان ، عرضه كنندگان ، تعميركاران و بهر ه بردار ان دستگاه هاي مشمول اين آيين نامه مكلف به رعايت استاندارد توليد وموارد ايمني وحفاظتي دستگاه هاي مربوطه مي باشند.
ماده ۵۶
مسئوليت رعايت مقررات اين آ يين نامه برعهده كارفرماي كارگاه بوده ودرصورت وقوع هرگونه حادثه به دليل عدم توجه كارفرما به اين آيين نامه، مكلف به جبران كليه خسارات مي باشد.
