عدم تسویه حساب کارفرما
نکاتی درباره امضای قرارداد کاری
2022-09-06وظایف کارگر و کارفرما چیست؟
2022-09-07تسویه حساب با کارگر زمانی مطرح می‌شود که رابطه کارگری و کارفرمایی به دلایل گوناگون پایان یافته است و در این صورت کارفرما باید هر حساب باقی مانده مالی که با نیروی کار خود دارد، تسویه کامل کند.به طور معمول در روابط کاری، زمانی که تسویه حساب با نیروی کار مورد بحث قرار می‌گیرد، بدین معناست که کارگر اخراج شده یا استعفا داده و یا این که به دلیل منقضی شدن مدت اعتبار قرارداد کار، همکاری بین طرفین قطع شده و در این صورت می‌بایست حساب مالی و دیونی که کارفرما با کارگر دارد، برای همیشه تسویه شود.در روابط کاری، احتمال این که کارفرما با کارگر دچار اختلاف شده و در نتیجه یکی از آنها برای طرح دعوا اقدام کند، بسیار بالا است که یکی از دلایل اختلاف بین طرفین، عدم تسویه حساب با کارگر است .
عدم تسویه حساب کارفرما
نحوه شکایت از کارفرما در صورت عدم تسویه حساب و پرداخت سنوات
کارفرما موظف است بعد از خاتمه کار، تمام حق و حقوق کارگر یاکارمند را بپردازد تا دیگر دینی برگردنش نباشد. تسویه حساب به طریق مختلفی انجام می‌شود. تسویه حساب روی برگه عادی یاتسویه حساب محضری .
تسویه حساب به صورت محضری چگونه است؟
تسویه حساب بین کارگر و کارفرما گاها روی یک برگه عادی صورت می‌گیرد، این اسناد، اسناد عادی نام دارند و در صورت بروز اختتلاف بین کارگر و کارفرما سند محکمی محسوب نمی‌شود. به همین علت کارفرمایان برای جلوگیری از شکایت احتمالی کارگران اقدام به تسویه حساب محضری می‌گیرند و با ارائه سند رسمی، می‌توانند خود را از هرگونه اتهام مبرا کنند. اما باید بدانید که تسویه حساب محضری به تنهایی کافی نیست و نیاز به سند و دلایل دیگری برای مبرا شدن کارفرما خواهد بود .
قانون کار برای تسویه حساب با کارگر چه می‌گوید؟
قانون کار برای تسویه حساب با کارگر ماده و قانون خاصی ندارد و تنهابه توافق بین کارفرما و کارگر بستگی دارد. با این حساب اما اگر مدت زمان تسویه حساب طول بکشد، کارگر می‌تواند اقدام به شکایت کند. پس از پایان یا فسخ قرارداد، کارگر (چه ترک کار کرده باشد چه اخراج شده باشد) مستحق دریافت مبلغی تحت عنوان سنوات خدمت در راستای اجرای قانون کار است .
اما آنچه که بیشتر از پرداخت این حق و حقوق اهمیت دارد؛ اینکه کارفرما چگونه این پرداختی‌هارا انجام دهد که شکل قانونی داشته باشد مهم است. اینکه برگه تسویه با کارگر را چگونه تنظیم کند که درصورت احتمال شکایت کارگر، مراجع رسیدگی کننده او را محکوم نکند.همانطور که قبلا گفتیم زمان تسویه حساب با کارگر، زمانی است که قرارداد به پایان می‌رسد .
نکته قابل توجه اینکه حتی اگر کارفرما با کارگر به صورت موقتی قرارداد بسته باشد و پس از به پایان رسیدن آن دوباره تمدید شود،کارفرما باید در اتمام هر قرارداد موقت با کارگر تسویه حساب کند.قانون کار یک مزد روزانه برای هر روز کارگر تعیین کرده است. جمع مزد۳۰ یا ۳۱ روزه یا همان مزد ماهانه یک کارگر راحقوق می‌گویند. طبق همین قانون کار، کارگر مستحق دریافت مزایای دیگری از جمله حق مسکن، بن کارگری، حق خواربار و حق اولاد به صورت ماهانه است .
همچنین قانون کار در طول سال به طور دقیق میزان عیدی و پاداش سالانه کارگران و میزان مرخصی استحقاقی که کارگران می‌توانند ازآن استفاده کنند را نیز تعیین کرده است. در نهایت کارفرما با اطلاع از این مواردی که قانون تعیین کرده، موظف است زمانی که قرارداد کار یک کارگربه اتمام می‌رسد تمام حق و حقوق او را پرداخت و با او تسویه حساب کند .
برای شکایت از کارفرما چه اقداماتی باید انجام داد؟
در قدم اول شعبه بیمه گذار تامین اجتماعی خود را پیدا کنید. (مرکزبیمه تامین اجتماعی شما ارتباط مستقیمی با اداره کار و امور اجتماعی دارد) سپس از همین طریق شعبه اداره کار و امور اجتماعی را پیدا خواهید کرد.
به اداره کار بروید و از واحد ارجاع آن یک نامه برای شعبه بیمه گذارتان بگیرید. (دریافت نامه خیلی مهم است)
نامه را بگیرید و به کارگزاری بیمه تامین اجتماعی که شما از آنجاثبت نام بیمه را انجام دادید بروید و ازآنجا سوابق بیمه خود را جمع آوری کنید.
سوابق خود را به اداره کار واحد ارجاع ببرید، فرم‌های دادخواست رادریافت کنید این فرم حاوی پرسش اطلاعات شخصی شما، محل کار و دلایل تنظیم دادخواست شکایت از کارفرما بابت حقوق را نمایش می‌دهد که شما در پایین آن علت دادخواست یا شرح دادخواست شکایت از کارفرما بابت حقوق رامی‌نویسید.
اداره کار نامه ای را با توجه به دادخواست شما به عنوان نامه سازش می‌دهد و از شما می‌خواهد که آن‌را به کارفرما بدهید تا درجلسه سازش که معمولاً ۲ هفته زمان می‌برد تا برگزار شود، شرکت کند.
جلسه سازش در همان اداره کار انجام می‌شود و هر دو طرف دلایل و مدارک خود را با توجه به دادخواست کارگر ارائه می‌کنند و اگر به نتیجه برسند، دامنه شکایت از کارفرما بابت حقوق به پایان می‌رسد و اما اگر به هر دلیلی مثلاً کارفرما به جلسه سازش نیامد یا اینکه سازشی حاصل نشد کار به جلسه تشخیص و شکایت از کارفرما بابت حقوق می‌رسد.
جلسه تشخیص معمولا به فاصله دو هفته بعد از جلسه سازش صورت می‌گیرد، نامه تشخیص به کارگرو کارفرما توسط اداره کار ابلاغ می‌شود. در جلسه تشخیص رای که کارشناسان در جلسه سازش صادرکرده اند به ۲ طرف ابلاغ می‌شود، اگر یکی از دو طرف اعتراضی داشته باشد و به توافق نرسند، به جلسه حل اختلاف پرونده ارجاع می‌شود .
جلسه حل اختلاف آخرین جلسه ارائه شکایت در اداره کار است، دو طرف حاضر و مدارک و اسناد خود رادر رابطه با پرونده مطرح می‌کنند.سپس رای نهایی صادر می‌شود.
مزایای پایان کار نیز طبق قانون به این صورت محاسبه می‌شود:
برای یک سال خدمت منتهی به پایان سال یا قرارداد به استناد مصوبه ۶/۱۲/۷۰ مجلس شورای اسلامی معادل دو ماه دستمزد و برای خدمت کمتر از یک سال، به ازای هر ماه خدمت معادل پنج روز دستمزدمبنا یاثابت عیدی و پاداش به کارگر تعلق می‌گیرد.
هر نفر در سال حداکثر مجاز به ذخیره ۹ روز از مرخصی خود می باشدو مرخصی‌های استفاده نشده،سوخت شده تلقی می‌شود، مگراینکه توافقی با کارفرما شده باشد که بهای روزهای مرخصی استفاده نشده را دریافت کند. گاهی هم در کارگاه‌ها مرسوم است تمام مرخصی استفاده نشده به صورت ذخیره محاسبه و تسویه حساب می‌شود. مبنای محاسبه هر روز ذخیره مرخصی استفاده نشده طبق قانون، یک سی ام مزایای دریافتی در ماه می‌باشد.
تعیین وضعیت بیمه بیکاری اگر فرد پس از اتمام همکاری به وضعیت بیکاری تغییر حالت دهد اما بیکاری او از نوع غیر ارادی باشد و همچنین بدون قرارداد باشد، طبق قانون بیمه بیکاری اگر دارای شش ماه خدمت در یک کار دائمی باشد، می‌تواند مستمری بیمه را دریافت کند در صورتی که نوع کار فرد دائمی باشد می‌تواند با شکایت از کارفرما،بیمه بیکاری دریافت کند. اما اگر قرارداد کار امضا کرده باشد، در این حالت وضعیت دیگری رخ می‌دهد. یعنی می‌تواند با یک نسخه از آن قرارداد و همچنین برگه تسویه حسابی که در اختیار دارد از اداره تعاون کار و رفاه اجتماعی محل کارگاه معرفی نامه دریافت کند و مستمری بیمه بیکاری دریافت کند.
اعلام رضایت از کارگر قطعا سندی که بر رضایت‌مندی یک کارفرما ازکارگر دلالت داشته باشد می‌تواندبه پیدا کردن کار مناسب در آینده کارگر موثر باشد. معمولا آخرین مرحله از تسویه حساب کارفرما باکارگر،دریافت رضایت نامه است. طبق ماده ۱۸۷ قانون کار، كارفرمايان مكلفند پس از پايان قرارداد كاربنا به‌درخواست كارگر، گواهی انجام كار با قيد مدت، زمان شروع وپايان و نوع كار انجام شده را به وی تسليم کنند.
تسویه حساب با کارگران
زمانی که قرارداد کاری به اتمام رسیده و یا کارفرما و کارگر به هر دلیلی قصد ادامه همکاری با هم نداشته باشند، کارفرما موظف است با کارمند خود تسویه حساب نماید. هنگام تسویه حساب باید تمام بدهی‌هاپرداخت شود و کارمند یا کارگر برگه تسویه را امضا نمایند. اما گاهی اوقات افراد بدون دریافت حق وحقوق خود، اقدام به امضا کردن برگه تسویه می‌کنند. این کار یک کار غیر حرفه‌ای بوده و می‌تواند برای کارگر مشکلاتی را ایجاد نماید.
تسویه حساب به چه صورت انجام می‌شود؟
تسویه حساب یکی از مراحل شغلی مهم برای هر نیروی کار است. زمانی که قرارداد کاری یافصل کاری به اتمام برسد، همکاری میان کارفرما و کارگر به اتمام رسیده و در صورت لزوم باید مجددا برای عقدقرارداد کاری اقدام شود. در غیر این صورت شخص کارفرما موظف است با کارمند و کارگر خود، به شکل کامل تسویه حساب نماید.
برای تسویه حساب باید یک برگه تسویه حساب در اختیار باشد و تمام اطلاعات و مشخصات در آن درج شده باشد. در این برگه باید زمان اشتغال کارگر، تعداد مرخصی‌های دریافت شده ونشده، بدهکاری و بستانکاری کارگر و غیره مشخص باشد.
شکایت از کارفرما بعد از تسویه حساب چگونه است
با در نظر گرفتن تمام موارد، یک مبلغ نهایی مشخص شده و در این برگه درج می‌شود. مبلغ نهایی باید مورد رضایت کارفرما و کارگر باشد تا برگه تسویه مورد امضا قرار بگیرد. با این که تسویه حساب امری ساده به نظر می‌رسد، اما این کار به سهولت انجام نشده و شامل بخش‌های مختلفی است.
تسویه حساب عادی و تسویه حساب محضری
در تسویه حساب عادی، تمام مراحل تسویه به شکل عادی و بر روی کاغذ انجام می‌شود. درواقع تمام حقوق و مزایای کارگر به صورت عادی حساب شده و پرداخت نهایی به این شکل صورت می‌گیرد.
برگه‌های رد و بدل شده در تسویه عادی، به عنوان اسناد عادی شناخته می‌شوند.در صورتی که میان کارگر و کارفرما اختلافی به وجود بیاید، این اسناد سند محکمی برای کارفرما نیستند وشخص کارگر می‌تواند از طریق آنها ادعای خسارت کند. برای همین یک نوع تسویه دیگر به نام تسویه محضری وجود دارد.
وکیل برای شکایت از کارفرما بعد از تسویه حساب
در این تسویه، کارفرما اسناد محضری را ارائه کرده و امضاهای لازم را از کارگر دریافت می‌کند. بااین کار امکان شکایت‌های آتی توسط کارگر از کارفرما از بین می‌رود. البته باید بدانید حتی با وجود انواع سندمحضری، شکایت کارگران امکانپذیر است و این افراد در صورت نیاز می‌توانند ازکارفرما شکایت نمایند.
مواردی که در تسویه حساب باید مشخص شود
قرارداد کاری از هر نوعی که باشد (موقت یا دائمی)، در آن حق و حقوقی برای کارگر در نظرگرفته شده است. این حق و حقوق بر عهده کارفرما است و وظیفه دارد طبق قرارداد تمام حقوق کارگر را در موعدمقرر پرداخت نماید. حقوق کارگر تنها به دستمزد روزانه یا ماهانه محدودنمی‌شود؛ بلکه این شخص مستحق دریافت بن کارگری، حق مسکن، حق اولاد و حق خواروبار نیز می‌باشد.
علاوه بر این موارد، باید عیدی و پاداش سالانه نیز برای شخص کارگر در نظر گرفته شود. عیدی و پاداش یا همان سنوات، هر ساله مطابق با مصوبه وزارت کار تعیین می‌شوند. علاوه بر این،حق مرخصی نیز از دیگرحقوق کارگر است که کارگر می‌تواند از تمام آنها و یا تعدادی از آنها استفاده نماید.
در صورتی که در پایان سال و هنگام تسویه حساب تعدادی مرخصی استفاده نشده وجود داشته باشد،کارفرما موظف است آنها را محاسبه کرده و با کارگر تسویه نماید. بنابراین تمام این موارد باید در برگه تسویه حساب درج شوند و به طور کامل به کارگر یا کارمند پرداخت شوند.
مراحل تسویه حساب با کارگر چگونه است؟
برای تسویه حساب نیاز به مدارک و اسناد مدون و کامل است. زمانی که موعد تسویه حساب کارگر سر می‌رسد، کارفرما باید این اسناد را تکمیل کرده و به امضای خود و کارگر برساند. با امضا شدن برگه تسویه، در صورتی که کارگر قصد شکایت از کارفرما بابت عدم تسویه داشته باشد، کارفرما قادر است از این اسناد برای دفاع از خود استفاده نماید. حال برای انجام تسویه حساب، باید مراحلی طی شود که دراینجا به آنها اشاره می‌کنیم.
تسویه اداری: منظور از تسویه اداری این است که تمام خدمات و امکانات اداری که به شخص واگذار شده بوده است، در زمان تسویه به طور سالم به شرکت بازگردانده شود. این فرایند در قالب تسویه اداری صورت می‌گیرد و تمام امکاناتی که در گذشته در اختیار کارگر بوده است، به شرکت برگردانده می‌شود.
تسویه مالی: تسویه مالی که مهمترین نوع تسویه است، به فرایند پرداخت حق و حقوق کامل کارگر اشاره دارد. کارفرما باید طبق موارد اشاره شده در بخش قبلی، مبلغ نهایی و قابل پرداخت را در برگه تسویه حساب مشخص کند و در موعد مقرر به او پرداخت نماید. معمولا حساب کردن حق و حقوق کارگر و تعیین مبلغ تسویه، بر عهده شخص حسابدار و واحد مالی شرکت است. این افراد در قالب سند و با ذکر جزئیات، میزان حقوق قابل پرداخت به کارگر را مشخص می‌کنند. تسویه حساب مالی با کارگر، نباید به صورت نقدی انجام شود و باید از طریق حساب بانکی صورت گیرد. چرا که با وجود اسناد پرداخت بانکی، امکان هر سواستفاده‌ای در آینده به صفر می‌رسد.
بیمه بیکاری: پس از تسویه حساب مالی و اداری، بیمه بیکاری باید مورد تعیین و تکلیف قرار بگیرد. در صورتی که پس از تسویه حساب کارگر وارد شرایط بیکاری شود، می‌تواند از بیمه مستمری دریافت کند؛ البته در صورتی که حداقل ۶ ماه خدمت کرده باشد.
رضایت نامه کاری: در صورتی که کارگر خواستار رضایت نامه کاری از کارفرما باشد، کارفرما باید یک برگه و سند رضایت نامه معتبر را در پایان مراحل تسویه به حساب به او بدهد. این برگه نشان می‌دهد که کارفرما از نحوه کار و عملکرد کارگر رضایت داشته است. شخص کارگر با وجود این برگه می‌تواند در پیدا کردن کار جدید بیشتر موفق شود.
