قرارداد طراحی و ساخت ، که به اختصار نمونه قرارداد epc خوانده می‌شود، نوعی از قرارداد پیمانکاری است. همیشه در رکلا تصمیم داشتیم که کارآمدترین و متنوع‌ترین قراردادها را دراختیار مشتریان و مراجعانمان قرار دهیم. می‌دانیم که قرارداد مشارکت و قرارداد پیمانکاری ، از انواع قراردادهایی هستند که بسیار مورد نیاز عموم مردم قرار می‌گیرند. ما تقریباً درباره هر موضوعی از شراکت یا پیمانکاری قرارداد تنظیم کرده‌ایم، یا با توجه به نیاز مراجع و مشتری می‌توایم قرارداد تنظیم کنیم.

در این میان چیزی که دغدغه‌ بزرگی برای مراجعان و مشریان ما بوده‌ است، این است که گاهی در زمینه پروژه‌های پیمانکاری، باید کار را خُرد کرد و در مراحل مختلف با قراردادهای متفاوت به افراد سپرد. این مسئله هم هزینه بیشتری در بر می‌گیرد، هم بسیار وقت گیر است. برای مثال، برای کابینت منزل، شما باید در ابتدا با طراح و سازنده قرارداد ببندید، بعد با نصاب آن قرارداد ببندید. این رویه می‌تواند طولانی، زمانبر و پر هزینه باشد. در این شرایط و زمانی که مشتری از این مسئله ابراز ناراحتی می‌کند، گزینه متاسب و پیشنهادی ما برای حل این مسئله استفاده از انواع قراردادهای epc است. آموزش قراردادهای epc در دستور کار مشاوران اداری مبنا مشاور بوده‌است و در زمینه این قرارداد اطلاعات کافی دارند .

بگذارید داستان یکی از مراجعانمان را در این مورد برای شما بازگو کنم.

ملاقات با یکی از دوستان کارفرما

چندی پیش با یکی از مراجعانمان درمورد موضوع خاصی صحبت می‌کردیم. می‌خواستیم قراردادی برایشان تنظیم کنیم. قراردادشان در زمینه کاری و از نوع پیمانکاری بود. بعد از توضیحاتم درباره اهمیت نوشتن قرارداد، بحث را به صورت تخصصی درباره محتوای قرارداد پیمانکاری پیش بردیم. به خاطر می‌آورم با توجه به کارشان باید با دو پیمانکار قرارداد می‌بستند. پیمانکاری که طراحی مجمتع ورزشی‌ را به‌عهده داشت و پیمانکاری که ساخت و عملی کردن پروژه را انجام می‌داد. آقای مژده دهنده که کارفرمای پروژه بودند، گفتند که چقدر سخت است که بابت هر مرحله از کار باید این همه رسیدگی داشته باشند و قرارداد مجدد تنظیم کنند. با توجه به فعالیتشان و شرایط کاریشان برایشان کمی سخت بود که بخواهند وقت زیادی بگذارند. با شوخ طبعی گفتند کاش کسی پیدا می‌شد زمین را دستش می‌دادم و میگفتم تا من می‌روم و بر می‌گردم مجتمع را بساز!

لحن گفتارشان به اندازه‌ای با نمک بود که ناخودآگاه خندیدم. آقای مژده دهنده گفتند که برایم یک رویاست که کسی بیاید و کار در سریع‌ترین زمان ممکن انجام دهد و کلید مجتمع را به دستم بدهد. لبخندی زدم و گفتم که رویای شما خیلی زود می‌تواند عملی شود .

نکات مهم در قراردادهای epc

برای آقای مژده دهنده گفتم که مشکل شما قبلاً حل شده است. آقای مژده دهنده مشتاق شدند و خواستند که بیشتر توضیح دهم. برایشان گفتم که نوعی از انواع قرارداد وجود دارد که زیر مجموعه قراردادهای پیمانکاری محسوب می‌شوند. این قراردادها را نمونه قرارداد طرح و ساخت یا به اختصار انواع قراردادهای epc می‌نامند. البته در این زمینه، قرارداد epcf یا قرارداد epc+f نیز جای بحث دارد.

به چهره آقای مژده دهنده لبخند زدم و گفتم که مطمئنم الان برایتان سوال است که قرارداد pcf چیست ؟ یا شاید بپرسید قرارداد epcf چیست ؟ البته ممکن است که بخواهید از ابتدا بدانید که Epc مخفف چيست ؟! در این زمینه کاملا به شما حق می‌دهم. مانند هر کار دیگری، که اطلاعات تخصصی آن در دست صاحبان کار و متخصصان آن است، اطلاعات جامع درباره قراردادها در دست مشاوران اداری است و خوشحالیم که تیم مبنا مشاور در حوزه آشنایی مردم با قراردادها فعالیت می‌کند. به آقای مژده دهنده این اطمینان خاطر را دادم که حتماً به طور مفصل درباره نمونه قرارداد epc و مراحل عقد قرارداد epc که همان قرارداد طرح و ساخت است، توضیح خواهم داد.

تاریخچه قراردادهای epc

قبل از صحبت درباره آموزش قراردادهای epc ، لازم است که درباره تاریخچه قراردادهای epc توضیح دهیم. برای توضیح تاریخچه نیز بهتر است که این عبارات محفف را توضیح دهیم تا نسبت به آن آگاه شوید.

در جواب به سوال Epc مخفف چيست؟

باید بگویم که این کلمه اختصاری سه حرفی، از ابتدای سه کلمه گرفته شده است. Engineering به معنای مهندسی یا طراحی، procurement به معنای تامین تجهیزات ، مواد و مصالح و construction که به معنای ساخت و اجرا است. در مجموع، منظور از نمونه قرارداد epc ، قراردادی است که آن را قرارداد طرح و ساخت نیز می‌نامند و در آن مسئولیت مهندسی و طراحی، تامین مواد، مصالح، تجهیزات و ساخت و اجرای پروژه به‌ عهده پیمانکار قرار می‌گیرد. در گذشته قراردادها به این صورت بودند که کارفرما و پیمانکار، به صورت مشترک روی پروژه نظارت داشتند یا به‌وسیله یک مشاور، از کار آگاهی پیدا می‌کردند. صرف هزینه و زمان زیاد برای پروژه‌ها نوعی از قراداد پیمانکاری را ایجاد کرد که به آن انواع قراردادهای طرح و ساخت یا قرارداد epc می‌گویند.

در این قرارداد، از صفر تا صد کار به دست پیمانکار سپرده می‌شود. یعنی تمام مسئولیت کار به‌عهده پیمانکار است و پیمانکار باید در انتها، جوابگوی کارفرما باشد. این نوع از قرارداد را معمولاً با شرکت‌هایی تنظیم می‌کنند که به صورت تخصصی مشغول به انجام پروژه‌ها باشند. برای مثال شرکتی در زمینه ساخت و ساز وجود دارد، شما با تنظیم نمونه قرارداد epc از شرکت می‌خواهید در زمان مشخص، ساختمانی را به شما تحویل دهد. ساختمان باید از هر جهت تکمیل شده و آماده بهره برداری باشد. از نکات مهم در قراردادهای epc این است که طراحی و تامین تجهیزات و اجراء پروژه و کل مسئولیت‌های مدیریت اجراء و کنترل کیفی پروژه به‌عهده پیمانکار است.

مقررات عقد قرارداد به روش epc و جایگاه نمونه قرارداد epc در قانون ایران

آقای مژده دهنده بسیار مشتاق شدند و گفتند که چقدر جالب و کاربردی است و به نظر می‌رسد که خیلی سرعت کار را بالا ببرد. ولی از نظر قانونی مشکلی ندارد؟! در قانون ایران ایرادی برای نمونه قرارداد epc نیست؟

سری تکان دادم و گفتم که به درستی اشاره کردید. در واقع، منع یا مجوز قانونی هر روشی در الویت استفاده از آن قرار دارد و خوب است که حتما قبل از انتخاب قرارداد به این مسائل توجه شود. امروزه استفاده از این قراردادها در صنایع بزرگ فولادی، نفتی، ‌‌‌پتروشیمی، برق و مخابرات، مسکن و مستغلات ایران بسیار زیاد است. برای فعالیت در صنایع و مراکزی که نام برده شد، تنظیم قرارداد معتبر از الویت‌های شروع به کار است. در برنامه‌های سوم، چهارم و پنجم توسعه، درباره این قبیل فعالیت‌ها صحبت شده است. از برنامه چهارم توسعه، درباره نمونه قرارداد طرح و ساخت یا همان نمونه قرارداد epc صحبت شده است.

پیش نیاز

در زمینه مراحل عقد قرارداد epc و مقررات عقد قرارداد به روش epc چیزی که ابتدا باید به آن توجه کرد، پیش نیازهای مربوط به نوشتن فرم خام قرارداد طرح و ساخت است که از نکات مهم در قراردادهای epc می‌باشد. این پیش نیازها عبارتند از:

1. دستگاه اجرایی باید صلاحیت و توانایی انجام پروژه را داشته باشد. یعنی قادر باشد آن طرح و برنامه را اجرا کند. در حقیقت اگر دستگاه اجرائی توانایی انجام پروژه را نداشته باشد، قرارداد نوشته شده بی فایده است.

2. پیمانکار و دستگاه اجرایی، باید در زمینه کار به تفاهم و توافق رسیده باشند. هر دو باید به خوبی محدوده و هدف پروژه را تعیین کنند و بر اساس آن و با توافق مشترک به انجام کار بپردازند.

3. دستگاه اجرایی علاوه بر توانایی و صلاحیت در اجرا و عملی کردن پروژه، باید در مدیریت پروژه نیز مهارت و توانایی داشته باشد. مدیریت حرفه‌ای پروژه به اندازه اجرای آن دارای اهمیت است.

4. قبل از شروع به کار، اعتبار و مبلغ مورد نظر باید مشخص و معین شود. همچنین باید مشخص شود که تحت چه شرایطی می‌توان به این اعتبار مشخص شده دسترسی داشت و از آن برای کار استفاده کرد.

5. پیمانکاری که این قرارداد را به‌عهده می‌گیرد باید طراح و مشاور چیره دستی باشد و در کار مهارت زیادی داشته باشد. در واقع نقش مشاوره در قراردادهای epc به عهده پیمانکار است.

6. مشخصات و الزامات فنی باید قبل از شروع به کار مشخص شده و نوشته شوند. این کار باعث می‌شود که پروژه اصولی‌تر و حرفه‌تر پیش برود.

ویژگی‌های قرارداد epc

نمونه قرارداد طراحی و ساخت ، دارای ویژگی‌هایی است. از جمله:

1. سرعت اجرای پروژه در این قراردادها بسیار بالاتر از پروژه‌های معمول است.

2. به اندازه بالاتر برودن سرعت انجام پروژه به همان میزان باید سرمایه و پرداختی مورد نظر هم به موقع در دسترس پروژه قرار بگیرد.

3. کارفرما و مشاورین باید به پیمانکار اعتماد کامل را داشته باشند. در صورت به وجود آمدن مشکلات احتمالی به پیمانکار اعتماد کنند و دخالت نکنند و کار را به او بسپارند. به هر حال پیمانکار مسئول پروژه است و باید آن را به انجام برساند.

4. خریدها مخصوصاٌ خرید محصولات خارجی به صورت یک پارچه باشد تا هزینه‌ها کاهش یابد.

5. پیمانکار باید همزمان در سه شاخه مهندسی، طراحی، تجیزات و اجرا دارای مهارت باشد.

مزایا و مشکلات قراردادهای epc

مزایای قراردادهای epc از مشکلات آن بیشتر است. به بیان مزایا و مشکلات قراردادهای epc می‌پردازیم:

1. سریع ترین سرعت اجرای پروژه در میان قراردادهای مختلف

2. صرفه جویی در میزان هزینه و زمانی که صرف انجام پروژه می‌شود.

3. کارفرما از زمان اتمام قطعی کار مطمئن است و مبلغ نهایی پروژه جهت پرداخت را می‌داند.

4. مجموعه‌های بزرگ و شرکتی مشغول انجام پروژه هستند ولی لازم نیست که کارفرما درگیر این مراحل سخت و شلوغ شود. طرف حساب کارفرما فقط پیمانکار است و تنها او را می‌بیند و از او، درباره پروژه جواب می‌خواهد. هرچند مطمئن است که تیمی حرفه‌ای روی پروژه او کار می‌کنند.

5. کارفرما می‌تواند مدیریت بیشتری روی ریسک کار داشته باشد.

6. این قراردادها می‌توانند قابلیت ساخت در داخل و خارج از کشور را فراهم کنند و و تولیدات داخلی را ارتقا دهند.

7. تأمین مالی به صورت فاینانس در این روش با راحتی بیشتری امکان پذیر است.

8. پیمانکار آزادی عمل بیشتری در طراحی، تهیه، تجهیزات و اجرای پروژه دارد و همین باعث می‌شود که بتواند خلاقیت و نوآوری بیشتری در این زمینه داشته باشد.

9. پیمانکار در طراحی نقش دارد و همین مسئله به افزایش و بهبود کارایی و کیفیت کار کمک می‌کند.

و حالا اگر بخواهیم از مشکلات قراردادهای epc را بگوییم ، اینطور است که:

1. اختیارات و کنترلی که در دست کارفرما است بسیار محدودتر از قراردادهای دیگر است.

2. پروژه ممکن است ریسک داشته باشد، برای کاهش ریسک پروژه باید پیمانکار بسیار ماهر و توانا باشد.

3. در این پروزه تامین مالی بسیار مهم است. نمی‌شود صبر کرد و هزینه را عقب انداخت. باید پرداختی ها به سرعت و سر وقت باشد تا کار پروژه عقب نماند.

4. ممکن است پیمانکار برای کاهش هزینه‌ها از تحهیزات با کیفیت کمتری استفاده کند و محصولات مرغوب به‌کار نبرد.

مراحل و فازهای نمونه قرارداد طراحی و ساخت

همانطور که گفتیم و مشخص است، مراحل نمونه قرارداد طراحی و ساخت از ۳ بخش تشکیل می‌شود.

1. فاز مهندسی و طراحی نمونه قرارداد طراحی و ساخت: این مرحله را مرحله Engineering نیز می‌گویند که به تهیه اسناد، نقشه و مدارک مورد نیاز برای انجام پروژه معطوف شده است. در واقع در این مرحله، نقشه‌های مورد نیاز برای طراحی‌های آتی تهیه خواهند شد. این اسناد و مدارک اهمیت بسیار زیادی دارند زیرا سایر مراحل پروژه با توجه به این نقشه‌ها پیگیری و اجرا می‌شوند.

2. فاز خرید و تدارکات تجهیزات: این مرحله از قرارداد، به تهیه اقلام مورد نیاز، تجهیزات و موادی که برای اجرای پروژه به آن نیاز است، توجه دارد. در این مرحله، محاسبه می‌کنند که چه میزان سرمایه برای خرید تجهیزات نیاز است و مراحل پرداخت هزینه و خریدهایی که انجام می‌شوند را برنامه ریزی و مدیریت می‌کنند.

3. فاز نصب و اجرایی کردن: مرحله پایانی پروژه را می‌توانیم فاز نصب و اجرایی کردن آن بدانیم. در این فاز از پروژه، با توجه به نقشه مهندسی و طراحی شده و با استفاده از تجهیزات و موادی که تهیه شده‌اند، مراحل اجرا و نصب پروژه پیگیری و انجام می‌شود.

اما قرارداد epcf چیست؟!

قرارداد epcf یا قرارداد epc+f یک تفاوت کوچک با نمونه قرارداد epc دارد و آن تفاوت، بحث تامین سرمایه است. در این قرارداد که در کلمات اختصاری آن حرف f اضافه شده است، مسئولیت تامین سرمایه نیز به‌عهده پیمانکار قرار می‌گیرد. در این زمینه دو حالت امکان پذیر است:

1. پیمانکار وظیفه تامین مالی و سرمایه پروژه و قرارداد را به‌عهده بگیرد.

2. پیمانکار سرمایه گذار را پیدا کرده و معرفی کند.

در این قرارداد پیمانکار از سرمایه گذاری یا معرفی سرمایه گذار، سود می‌برد. در این اصطلاح F مخفف عبارت FINANCE می‌باشد. در قرارداد EPCF ، تامین مالی به‌ عهده پیمانکار است ولی در اصطلاح EPC+F معرفی سرمایه‌گذار با پیمانکار می‌باشد و خود پیمانکار سرمایه‌گذار نیست.

رو به آقای مژده دهنده گفتم که سعی کردم تا جایی که می‌شود اطلاعات کاملی را در اختیارشان بگذارم. ایشان نیز تشکر کردند و با لبخندی گفتند که بسیار استفاده بردند و بسیار برایشان جالب بوده است. گفتند که تمایل پیدا کردند که در پروژه‌های خود، از این قرارداد استفاده کنند و به نظرشان راه حل خوبی برای بسیاری از کارفرمایان است که مانند ایشان دغدغه‌های زیادی دارند و می‌خواهند با سرعت بیشتر و هزینه کمتر به نتیجه برسند.

پیشنهاد ما

تیم اداری مبنا مشاور، یک مرجع تخصصی تنظیم قرارداد است. شما می‌توانید وظیفه تنظیم قرارداد طراحی و ساخت را به ما بسپارید. ضمن آنکه می‌توانید درخواست مشاوره اداری تلفنی ثبت کنید تا در اسرع وقت با شما تماس بگیریم.