شرایط شکایت کارگر از کارفرما
قوانین شکایت از کارفرما
2021-12-27وکیل اداره کار
2022-04-07شکایت از کارفرما بابت حقوق و بیمه یکی از مواردی هست که زیاد از مبنا مشاور پرسیده می‌شود.قانون کار، به صورت شفاف، روابط بین کارگر و کارفرما و تکالیف این دو نسبت به هم راتشریح نموده است.بطوری که حتی می‌توان گفت قانون جانب کارگر را گرفته است.کارفرما موظف است حقوق حقه کارگر راکه شامل دستمزد، پاداش، عیدی، مرخصی،حق اولاد، حق مسکن، خواروبار و امثال آن می‌باشد در موعدمقرر پرداخت نماید.قانون، هیچ‌گونه تعللی در این موارد را جایز نمی‌داند.
بنابراین اگر به هر دلیلی کارفرمابرخی از حقوق کارگر را به انحاء مختلف ضایع نماید یا قصد بهره‌کشی از کارگر را داشته باشد، کارگر می‌تواند به اداره کار مراجعه نموده و شکایت خود را از استنکاف کارفرما نسبت به حقوقش اعلام نماید.پر واضح است شکایت از کارفرما تابعی از تخلف و نقض قوانین و مقررات آمره قانون کارخواهد بود، به عبارتی، شکایت کارگر متضمن اثبات نقض هریک از حقوق و مزایایی ازجانب کارفرما است که توسط قانونگذار به رسمیت شناخته شده است. از دیدگاه منطق اداری ، قانون کار، از قوانین آمره است نه تکمیلی.منظور از آمره بودن این قوانین و مقررات آن است که توافق بر خلاف آن‌ها، حتی با رضایت طرفین قرارداد، باطل و بلااثر خواهد بود.
مثال: چنانچه کارگر و کارفرما طی یک سند عادی و یا حتی رسمی، با یکدیگر توافق نمایندکه کارگر، مشمول بیمه نباشد، این توافق، مطلقاً بلااثر بوده و وجهه قانونی نخواهدداشت. بنابراین کارگر می‌تواند بااثبات رابطه کاری از طریق مدارک، مستندات و امارات،اجبار کارفرما را به شمول بیمه از مراجع صالح تقاضا کند.در این رابطه لازم است که کارگر از حقوق حقه مصرح در قانون کار و شرایط شکایت کارگراز کارفرما، آگاهی کافی داشته باشد.در این صورت خواهد توانست حقوق خود را به درستی مطالبه نماید.
شرایط شکایت کارگر از کارفرما
آیا گرفتن وکیل برای شکایت از کارفرما لازم است؟
شکایت از کارفرما بابت حقوق
نخستین موضوعی که در این باره باید به آن پرداخت، حقوق و دستمزد کافی با توجه به شرایط کار می‌باشد.معمولاً کارگران در دشوارترین شرایط در زمینه‌های تولید، صنعت و خدمات کار می‌کنند.بنابراین شایسته زندگی بهتری هستند. اما متأسفانه این قشر پرتلاش، به اندازه زحماتشان دستمزد مناسب دریافت نمی‌کنند.
در این زمینه باید به مفهوم «توسعه پایدار» اشاره کرد.
توسعه پایدار بر سه رکن
نیروی کار
اقتصاد
محیط زیست
استوار است.
نظریه پردازان توسعه پایدار به صورت خلاصه می‌گویند:
«برخلاف انقلاب صنعتی که به بهره‌کشی از نیروی کار با حقوق کم و آلودگی محیط زیست، برای اقتصادپررونق صاحبان کار ختم شد، اگر انسان خواهان توسعه پایدار است باید به نیروی کار خود حقوق کافی بدهد. در عین حال، اقتصاد کارفرما نیز مد نظر قرار بگیرد و البته از فرآیندهایی استفاده شود که منجر به آلودگی محیط زیست نشوند.» حداقل حقوق کارگر باید مطابق با سبد معیشتی واقعی جامعه تنظیم شود، در غیر این صورت با توجه به شرایط شکایت کارگر از کارفرما، کارگر می‌تواند شکایت کند.
دستمزد طبق قانون کار
طبق ماده ۴۱ قانون کار، حقوق و دستمزدها باید با توجه به سبد معیشت خانواده و نرخ تورمی که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌شود، به گونه‌ای باشد تاحداقل نیازهای کارمندان و کارکنان را پوشش دهد.در سال‌های گذشته میزان افزایش حقوق، تنها بر اساس نرخ تورم بوده، بدون این که به حداقل نیازهای کارمندان و کارکنان توجهی شود و این موضوع برای حقوق قانون کار سال ۹۹ هم تکرار شده است.
نظر به ماده ۳۴ قانون کار کلیه دریافت‌های قانونی که کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از:
مزد یا حقوق
کمک عائله مندی
هزینه‌های مسکن
خوار و بار
ایاب و ذهاب
مزایای غیر نقدی
پاداش افزایش تولید
سود سالانه
و نظایر آن
را دریافت می‌کند، حق‌السعی می‌نامند.
۴ ویژگی مُزد
در این میان پرداخت مزد و رعایت حداقل آن از اهمیت ویژه‌ای در قانون کار برخوردار است:
۱-تضمین زمان و مکان پرداخت مزد
مزد باید در فواصل زمانی مرتب، در روز غیر تعطیل و در ضمن ساعت کاری به وجه نقدرایج کشور یا چک پرداخت گردد.
۲-مزد مساوی برای کار مساوی
برای انجام کار مساوی در شرایط مساوی و در یک کارگاه، باید به زن و مرد حقوق یکسان پرداخت گردد.تعیین مزد بر اساس سن، جنس، نژاد، قومیت و اعتقادات سیاسی و مذهبی ممنوع است.
۳-حمایت از مزد نقدی
حداقل مزدی که توسط شورای عالی کار مشخص می‌گردد، منحصراً و مطلقاً باید به صورت نقدی پرداخت شود.پرداخت سایر مزایای اضافه بر حداقل دستمزد بصورت غیرنقدی،در صورت پیش بینی در قرارداد، بلامانع است.
۴-نظام تعیین حداقل مزد
میزان حقوق پرداختی به کارگر نباید از حداقل مشخص شده توسط شورای عالی کار که سالانه مشخص می‌گردد کمتر باشد؛ در غیر اینصورت کارفرما موظف به پرداخت مابه التفاوت مزد پرداخت شده خواهد بود.
حقوق و دستمزد کارگران در سال ۹۹
طبق لایحه بودجه سال ۱۳۹۹، افزایش حقوق و دستمزد کارگران ۱۵ درصد در نظر گرفته شده است. سال گذشته، حداقل حقوق قانون کار مبلغ ۱,۵۱۶,۸۸۲ تومان در نظر گرفته شد که با احتساب این ۱۵درصد، این حقوق برای سال ۹۹ چیزی حدود ۱,۷۴۴,۰۰۰ تومان خواهد بود.
حقوق و مزایای کارگران در سال ۱۳۹۸
حداقل حقوق و دستمزد روزانه کارگران در سال ۹۸: ۵۰۵ هزار و ۶۲۷ ریال
حداقل حقوق و دستمزد ماهانه کارگران در سال ۹۸: ۱۵ میلیون و ۱۶۸ هزار و ۸۲۲ ریال
حق اولاد یک فرزند در سال ۹۸: ۱ میلیون و ۵۱۶ هزار و ۸۸۲ ریال
حق اولاد دو فرزند در سال ۹۸: ۳ میلیون و ۳۳ هزار و ۷۶۴ ریال
پایه سنواتی کارگران در سال ۹۸: ۷۰۰ هزار ریال برای یک سال سابقه کار
حق مسکن کارگران در سال ۹۸: ۱ میلیون ریال
بن کارگری کارگران در سال ۹۸: ۱ میلیون و ۹۰۰ هزار ریال
عیدی و پاداش ماهانه کارگران: ۱ میلیون و ۵۲۸ هزار و ۱۳۴ ریال
حداقل دستمزد یک ساعت کار عادی در سال ۹۸: ۶۸ هزار و ۹۴۹ ریال
حداقل مزد یک ساعت اضافه کار در سال ۹۸: ۹۶ هزار و ۵۲۸ ریال
جمع دریافتی حداقل حقوق افراد مجرد: ۱۸ میلیون و ۶۸ هزار و ۸۲۰ ریال
مجموع حقوق و مزایا کارگران با ۲ فرزند: ۲۱ میلیون و ۸۰۲ هزار و ۲۵۶ ریال
عیدی و پاداش آخر سال کارگران: ۲ برابر حداقل حقوق دستمزد و پایه معادل حدود ۳۰ میلیون ریال
سقف دستمزد سال ۹۸ برای بیمه پردازان: ۷ برابر حداقل حقوق و دستمزد پایه
شکایت از کارفرما بابت حق بیمه
ازجمله مهم‌ترین حقوق کارگر، بیمه وی است. کارفرما موظف است با شروع بکار، در پایان هر ماه لیست بیمه را مطابق مقدار حقوق وتعرفه معین به تأمین اجتماعی ارسال و در موازات آن مالیات را نیز به دارایی بپردازد. اگر کارفرما در انجام این موارد تعلل نماید، کارگر می‌تواند برای احقاق حق بیمه خود، ازکارفرما شکایت کند. بنابراین این مورد از موارد شکایت کارگر از کارفرما قرار می‌گیرد.
قانون کار و بیمه
مطابق ماده ۱۴۸ قانون کار و بند الف ماده ۴ قانون تأمین اجتماعی کارفرما موظف است کارگر را بیمه نماید. قانون کار این تکلیف را بر عهده کارفرما قرار داده است تا کارگر خود را نزد سازمان تامین اجتماعی بیمه نماید. در نتیجه این تکلیف است و کارفرما حتی در صورت رضایت کارگر نیز، مکلف است کارگران خود را بیمه نماید.در بند الف این ماده به وضوح ذکر شده است افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کارمی‌کنند مشمول قانون تامین اجتماعی هستند.
از ظاهر مقررات قانون تامین اجتماعی به ویژه مواد ۳۶ و ۳۹ این قانون چنین استنباط می‌شود که هرکارگری خود به خود و به صورت قهری بیمه می‌شود و از مزایای تامین اجتماعی استفاده می‌کند اعم ازاینکه کارفرما سهم بیمه او را بپردازد یا نپردازد و تأمین اجتماعی باید حق بیمه را از کارفرما وصول کند.(رأی شماره ۲۲۹ مورخ ۱۵ شهریور سال ۱۳۸۳ هیات عمومی دیوان عدالت اداری).بنابراین منظور از عبارت (بیمه کردن کارگران)، پرداخت حق بیمه است. در غیر این صورت، کارگر خود به خود بیمه است.
نکته۱
کارفرمایانی که بر خلاف مفاد ماده ۱۴۸ قانون کار از بیمه نمودن کارگران خود خودداری نمایند، علاوه برتأدیه کلیه حقوق متعلق به کارگر (سهم کارفرما) با توجه به شرایط وامکانات خاطی و مراتب جرم به جریمه نقدی معادل دو تا ده برابر حق بیمه مربوط محکوم خواهند شد.
نکته ۲
در صورتی که کارفرما از کسر حق بیمه سهم بیمه‌شده در زمان مقرر، خودداری کند شخصاً مسئول پرداخت آن خواهد بود.
سوال
من کارگر یک خشک‌شویی هستم بارها کارفرما به من قول بیمه داده بود ولی انجامش نداده و یک سال من آنجا در حال کار هستم. می‌خواهم راهی بدهید که کارفرما من رابیمه کند و چه اقداماتی می‌شود کرد که اخراج هم نشوم من متاهل و بچه هم دارم.دادخواه محترم ادامه همکاری شما با کارفرما نهایتاً تا پایان قرارداد کار فیمابین‌تان می باشد پس ازانقضای مدت قرارداد ادامه همکاری به لحاظ اتمام مدت قرارداد مطابق ماده ۲۱ قانون کار میسر نمی باشد.در صورت نداشتن قرارداد کتبی با اخراج شما می توانید به استناد تبصره ۲ از ماده ۷همان قانون در هیات تشخیص و عند الزوم نیاز به اعتراض ، اعتراض خود را در فرجه قانونی به هیات حل اختلاف تقدیم نمایید دررابطه با بیمه نکردن نیز مراجع یاد شده صالح به رسیدگی می باشد.
سوال
اگر بعد رای در اداره کار که کارفرما کارگر خودش را بیمه نکرده؛ حق بیمه را باید به بیمه پرداخت کند یا به کارگر؟ چون اصلا کارگر سابقه بیمه‌ای نداشته است. و اینکه کارگر به این دلیل اخراج شده که درخواست بیمه داشته،. والان کارگر بیکار، هیچ حق و حقوقی به ایشان تعلق نمی‌گیرد؟
نظر به بند ۶ ماده ۲ قانون بیمه تامین اجتماعی،حق بیمه وجهی است که از جانب کارفرماجهت استفاده ازمزایای آن توسط کارگر،به صندوق سازمان تامین اجتماعی واریز می گردد.بیمه کارگران، طبق مقرره ۱۴۸ قانون کار از نوع بیمه اجباری بوده و استنکاف از پرداخت آن، تخلف محسوب می گردد.لذا اقدام کارفرما، به منزله اخراج غیرقانونی کارگر بوده و مطابق ماده ۲۰ قانون کار، ظرف ۳۰ روز به هیئت تشخیص اداره کار مراجعه نمایید تا حکم مقتضی مبنی بر بازگشت شما به کار و محاسبه مدت تعلیقی جزء سنوات و حقوق شما صادر گردد.
حقوق کلی کارگر
به صورت کلی بر اساس قانون، حقوق کارگر شامل حقوق ماهیانه بر مبنای هفته‌ای ۴۴ساعت است. مازاد آن به صورت اضافه کاری، مزایای مستمر مانند بن خواربار، حق مسکن، حق اولاد،مرخصی استحقاقی حدوداً ماهیانه ۲ روز و سنوات ماهیانه باید در نظر گرفته شود.علاوه بر موارد ذکر شده، موارد بسیار زیادی هستند که در برگه حقوق و مزایا برای کارگرقرار می‌گیرند وذکر موارد فوق، به جهت غالب بودن آن‌ها نسبت به سایر موارد است.
لذا عنوان تمامی آن‌ها و توضیحات خاصه مربوطه، به صورت یکجا ممکن نیست:
مرخصی زایمان زنان (به مدت نه ماه)
مرخصی تشویقی مردان در زمینه زایمان همسر (به میزان دو هفته)
مستمری بازنشستگی
مدت کار (۴۴ ساعت در هفته)
محاسبه اضافه کاری کارگران (به میزان ۴۰ درصد افزایش مزد روزانه)
افزایش حق بیمه کارگران مشاغل سخت و زیان آور (به میزان ۴ درصد)
بازنشستگی پیش از موعد
تعطیلات
مرخصی‌ها (یک ماه در سال)
اخراج غیر قانونی کارگر
و….
