مردم برای احقاق حقوق خود به مرجع قضاوتی مخصوص آن مراجعه و طرح دعوی می کنند. در قوانین جمهوری اسلامی ایران مرجع قضاوتی برای احقاق حقوق کارگران از کارفرمایان در خصوص حقوق ومزایای قانون کاراداره کار تعیین شده است .رسیدگی به شکایت کارگران از کارفرمایان در فصل نهم قانون کار تدوین شده است. در ماده ۱۵۷ قانون کارارکان نحوه رسیدگی و صلاحیت این امر تعیین شده است.

سامانه شکایت اداره کار که از زیر مجموعه های سایت pm.mcls.gov.ir بوده و از طریق آدرس zrm.mcls.gov.ir در دسترس است، برای پاسخگویی به شکایات مردمی از نهادهای زیر نظر وزارت کار، راه اندازی شده و مراحل پیگیری و ثبت شکایت، در آن، با ورود به سایت سامانه، درج شماره پیگیری و یا درج متن شکایت، می باشد.

رسیدگی به شکایات کارگران

متن ماده ۱۵۷ قانون کار

“هر گونه اختلاف فردی بین کارفرما و کارگر یا کارآموز که ناشی از اجرای این قانون و سایر مقررات کار ،قرارداد کارآموزی ، موافقت نامه های کارگاهی یا پیمان های دسته جمعی کار باشد ، در مرحله اول ازطریق سازش مستقیم بین کارفرما و کارگر یا کار آموز و یا نمایندگان آنها در شورای اسلامی کار و درصورتی که شورای اسلامی کار در واحدی نباشد ، از طریق انجمن صنفی کارگران و یا نماینده قانونی کارگران و کارفرما حل و فصل خواهد شد و در صورت عدم سازش از طریق هیات های تشخیص و حل اختلاف به ترتیب آتی رسیدگی و حل و فصل خواهد شد .”

مراجع حل اختلاف اداره کار

همانگونه که انتهای ماده فوق اشاره شده برای رسیدگی به شکایت در اداره کار ابتدا سازش بین طرفین توصیه شده و در صورت عدم حصول سازش رسیدگی به شکایت کارگر علیه کارفرما در دو مرحله به ترتیب  زیر رسیدگی می شود:

۱- مرحله اول و یا شکایت بدوی : توسط هیات تشخیص در اداره کار

۲- مرحله دوم و یا تجدید نظر : توسط هیات حل اختلاف در اداره کار

الف : شکایت بدوی و رسیدگی در هیات تشخیص

در مراجع حل اختلاف اداره کار کارگران می توانند در خصوص مقررات قانون کار از کارفرما شکایت نمایند.

برای شکایت کارگران از کافرما مراحل زیر طی می شود:

۱- مراجعه به اداره کار محل (و یا استفاده از سامانه اینترنتی) و طرح شکایت در فرم دادخواست مخصوص اداره کار

۲- تکمیل فرم شکایت اداره کار و ارائه به اداره کار همراه با مدارک لازم ثبت شکایت مدارک لازم برای شکایت در اداره کار : کپی شناسنامه از صفحه اول و دوم و اصل شناسنامه – کپی کارت ملی و اصل آن – کپی صفحه اول دفترچه بیمه (در صورت وجود) – فرم تکمیل شده دادخواست بدوی

۳-پس از ثبت شکایت وقت رسیدگی جلسه اول تعیین شده و به طرفین ابلاغ می شود.

۴-رسیدگی در جلسه اول اگر منجر به رای شد که رای صادر می شود و در صورت عدم امکان صدور رای رسیدگی در هیات تشخیص تجدید جلسه شده و در جلسه دوم رسیدگی ادامه یافته و رای صادر می شود.

۵- رای صادر شده از هیات تشخیص پس ابلاغ به هریک از طرفین تا مدت ۱۵ روز قابل اعتراض است.

ب: تجدید نظر و رسیدگی در هیات حل اختلاف

۱-چنانچه هر یک از طرفین به رای هیات تشخیص اعتراض داشته باشند باید با تکمیل فرم دادخواست تجدید نظر خواهی در مهلت ۱۵ روزه اعتراض خود را در اداره کار ثبت کنند.

۲- پس از اتمام مهلت ۱۵ روزه هر یک طرفین وقت جلسه رسیدگی تعیین شده و دعوتنامه به هر یک ازطرفین ابلاغ می شود.

۳- در جلسه رسیدگی اول به پرونده رسیدگی و در صورت امکان رای صادر می شود.

۴-چنانچه جلسه اول رسیدگی منجر به رای نشود تجدید جلسه شده و از طرفین برای حضور در جلسه دوم دعوت به عمل می آید.

۵- در نهایت هیات حل اختلاف رای صادر کرده و رای صادره قطعی و لازم الاجرا خواهد بود.

اجرای رای اداره کار

پس از صدور و قطعیت رای صادره از اداره کار مرحله اجرای رای خواهد بود. آرای اداره کار دو جنبه دارند ۱- حقوق و مزایای کارگر و مبلغ محکومیت مالی کارفرما ۲- حق بیمه معوقه کارگربرای اجرای محکومیت مالی در ابتدا کارفرما باید آن را اجرا و رسید دریافت کند. در صورت عدم اجرا بادرخواست از اداره کار اجرای رای به واحد اجرای احکام اداره کار ارجاع می شود و با معرفی اموال ودارای کارفرما رای اجرا می شود .اجرای محکومیت بیمه رای ابتدا به واحد اجرای احکام اداره کار ارجاع شده و اجرای احکام اداره کار اجرای محکومیت حق بیمه معوقه کارفرما را به سازمان تامین اجتماعی محول می کند.