شرایط بیمه بیکاری
ساعات کار و اضافه کاری
2015-08-18صدور رای هیات های اداره کار
2015-08-18طبق قانون بیمه بیکاری، بیکار به کسی گفته می‌شود که بدون میل و اراده خود بیکار شده باشد ولی آماده به کار باشد. چنانچه فردی بدون میل واراده خود بدون شغل گردد درصورت معرفی توسط واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی و احراز شرایط قانونی و البته با توجه به سوابق پرداخت حق بیمه می‌تواند از حمایت بیمه بیکاری برخوردار گردد ،همچنین اگر فردی به علت مشکلات اقتصادی از کار اخراج شود، بیکار موقت شناخته می‌شود.
بیمه شدگانی که به علت حوادث غیر مترقبه مانند سیل، زلزله، جنگ، آتش‌سوزی بیکار شوند، می‌توانند از مقررات این قانون نیز استفاده نمایند.تشخیص بیکاری بیمه شده ، برعهده کمیته ای متشکل از نمایندگان سازمان تأمین اجتماعی و اداره کار وامور اجتماعی محل اشتغال بیمه شده‌است.
نکته مهم : بیمه شدگانی که به علت بروز حوادث غیر مترقبه مانند: سیل، جنگ، زلزله و آتش‌سوزی بیکارمی‌شوند، نیازبه داشتن سابقه پرداخت حق بیمه برای مدت زمان خاص ندارند، حتی اگر در روز اول کار بر اثر این حوادث بیکار شوند.
از مهمترین بیمه‌های اجتماعی، بیمه بیکاری می‌باشد که در اکثر کشورهای پیشرفته جهان برقرار است و اولین طرح ملی بیمه بیکاری اجباری در کشور انگلستان در سال ۱۹۱۱ تصویب گردید و پس از آن در بسیاری از کشورهای اروپائی مورد عمل قرار گرفت.
در ایران در سال ۱۳۶۶ با رشد فزاینده پدیده بیکاری در کشور ناشی از تعطیلی واحدها، مشکلات اقتصادی ناشی ازجنگ تحمیلی، رکود سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی و حتی دولتی و به منظور حمایت از بیکاران مشمول قانون تأمین اجتماعی، قانون بیمه بیکاری به مدت ۳ سال به‌طور آزمایشی به تصویب رسید.لایحه فوق در سال ۱۳۶۹ با اصلاحاتی به تصویب رسید و به‌طور دائم به اجرا گذاشته شد .
شرایط بیمه بیکاری
جزئیات متن قانون
قانون بیمه بیکاری
ماده ۱
کلیه مشمولین قانون تأمین اجتماعی که تابع قوانین کار و کار کشاورزی هستند مشمول مقررات این قانون می‌باشند.
تبصره
گروههای زیر از شمول مقررات این قانون مستثنی هستند :
۱ – بازنشستگان و ازکارافتادگان کلی.
۲ – صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه‌شدگان اختیاری.
۳ – اتباع خارجی.
ماده ۲
بیکار از نظر این قانون بیمه شده‌ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد.
تبصره ۱
بیمه شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص وزارتخانه ذیربط و تأییدشورای عالی کاربیکارموقت‌شناخته شوند نیز مشمول مقررات این قانون خواهند بود.
تبصره ۲
بیمه شدگانی که به علت بروز حوادث قهریه و غیر مترقبه از قبیل سیل،زلزله جنگ، آتش‌سوزی و… بیکارمی‌شوند بامعرفی واحدکار وامور اجتماعی محل ازمقرری بیمه بیکاری استفاده خواهند کرد.
ماده ۳
بیمه بیکاری به عنوان یکی از حمایت‌های تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است بادریافت حق بیمه مقرر،به‌بیمه‌شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار می‌شوند مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید.
ماده ۴
بیمه شده بیکار با معرفی کتبی واحد کار و امور اجتماعی محل از مزایای این قانون منتفع خواهد شد.
تبصره
بیکاران مشمول این قانون کلیه حقوق و مزایا و خسارات مربوطه (موضوع قانون کار) را دریافت خواهند کرد.
ماده ۵
حق بیمه بیکاری به میزان (۳%) مزد بیمه شده می‌باشد که کلاً توسط کارفرما تأمین و پرداخت خواهدشد.
تبصره
مزد بیمه شده و نحوه تشخیص تعیین حق بیمه بیکاری، چگونگی وصول آن، تکلیف بیمه شده و کارفرما وهمچنین نحوه رسیدگی به‌اعتراض، تخلفات و سایر مقررات مربوطه در این مورد بر اساس ضوابطی است که برای حق بیمه سایرحمایتهای تأمین اجتماعی در قانون و مقررات‌تأمین اجتماعی پیش‌بینی شده است.
ماده ۶
بیمه شدگان بیکار در صورت احراز شرایط زیر استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را خواهند داشت:
الف – بیمه شده قبل از بیکار شدن حداقل (۶) ماه سابقه پرداخت بیمه را داشته باشد. مشمولین تبصره (۲) ماده (۲)این قانون ازشمول این بند‌مستثنی می‌باشد.
ب – بیمه شده مکلف است ظرف (۳۰) روز از تاریخ بیکاری با اعلام مراتب بیکاری به واحدهای کار و اموراجتماعی آمادگی خود رابرای اشتغال‌به کار تخصصی و یا مشابه آن اطلاع دهد. مراجعه پس از سی روز با عذر موجه و با تشخیص هیأت حل اختلاف تا سه ماه امکان‌پذیر خواهد بود.
ج – بیمه شده بیکار مکلف است در دوره‌های کارآموزی و سوادآموزی که توسط واحد کار و امور اجتماعی و نهضت سوادآموزی و یاسایر‌واحدهای ذیربط با تأیید وزارت کار و امور اجتماعی تعیین می‌شود شرکت نموده و هر دو ماه یک بار گواهی لازم در این مورد رابه شعب تأمین‌اجتماعی تسلیم نماید.
تبصره ۱
کارگرانی که در زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری به شغل یا مشاغلی گمارده می‌شوند که میزان حقوق ومزایای آن ازمقرری بیمه بیکاری‌متعلقه کمتر باشد مابه‌التفاوت دریافتی بیمه شده از حساب صندوق بیمهبیکاری پرداخت خواهدشد.
تبصره ۲
مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری جزء سوابق پرداخت حق بیمه، بیمه شده از نظر بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت محسوب خواهدشد.
ماده ۷
مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری و میزان آن به شرح زیر است:
الف – جمع مدت پرداخت مقرری از زمان برخورداری از مزایای بیمه بیکاری اعم از دوره اجرای آزمایشی و یادائمی آن برای مجردین حداکثر(۳۶) ماه و برای متأهلین یا متکلفین حداکثر (۵۰) ماه بر اساس سابقه کلی پرداخت حق بیمه و به شرح جدول ذیل می‌باشد:
سابقه پرداخت حق بیمه حداکثر مدت استفاده از مقرری جمعاً با احتساب دوره های قبلی
برای مجردین برای متأهلین یا متکفلین
از(۶) ماه لغایت (۲۴) ماه (۶) ماه (۱۲) ماه
از (۲۵) ماه لغایت (۱۲۰) ماه (۱۲) ماه (۱۸) ماه
از (۱۲۱) ماه لغایت (۱۸۰) ماه (۱۸) ماه (۲۶) ماه
از (۱۸۱) ماه لغایت (۲۴۰) ماه (۲۶) ماه (۳۶) ماه
از (۲۴۱) ماه به بالا (۳۶) ماه (۵۰) ماه
تبصره
افراد مسن مشمول این قانون که دارای ۵۵ سال سن و بیشتر می‌باشند مادامی که مشغول به کارنشده‌اند می‌توانندتا رسیدن به سن‌بازنشستگی تحت پوشش بیمه بیکاری باقی بمانند.
ب – میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار معادل (۵۵%) متوسط مزد یا حقوق و یا کارمزدروزانه بیمه شده می‌باشد. به مقرری افراد متأهل یا‌متکفل، تا حداکثر (۴) نفر ازافراد تحت تکفل به ازاء هر یک از آنها به میزان (۱۰%) حداقل دستمزد افزوده خواهدشد. در هرحال مجموع دریافتی‌مقرری‌بگیر نباید از حداقل دستمزد، کمتر و از (۸۰%)متوسط مزد یا حقوق وی بیشتر باشد.
ج – مقرری بیمه بیکاری از روز اول بیکاری قابل پرداخت است.
تبصره ۱
متوسط مزد یا حقوق روزانه بیمه شده بیکار به منظور محاسبه مقرری بیمه بیکاری عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده که به‌مأخذ آن حق بیمه دریافت شده درآخرین (۹۰) روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر روزهای کار، و در موردبیمه شدگانی که کارمزد دریافت می‌کنند‌آخرین مزد عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده که به مأخذآن حق بیمه دریافت شده در آخرین (۹۰)روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر (۹۰)در‌صورتی که بیمه شده کارمزد، ظرف (۳) ماه مذکور مدتی از غرامت دستمزد استفاده نموده باشد متوسط مزدی که مبنای محاسبه غرامت دستمزد قرارگرفته به منزله دستمزدایام بیکاری تلقی و در محاسبه منظور خواهد شد.
تبصره ۲
افراد تحت موضوع این ماده عبارتند از:
۱ – همسر (زن یا شوهر)
۲ – فرزندان اناث مادام که ازدواج ننموده و فاقد حرفه و شغل باشند.
۳ – فرزندان ذکور که سن آنان کمتر از هجده سال تمام باشد و یا منحصراً به تحصیل اشتغال داشته و یاطبق نظر پزشک معتمدسازمان تأمین‌اجتماعی، ازکارافتاده کلی باشند.
۴ – پدر و مادر که سن پدر از (۶۰) سال متجاوز باشد و یا طبق نظر پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی ازکارافتاده کلی باشند ودر هر حال معاش‌آنان منحصراً توسط بیمه شده تأمین گردد.
۵ – خواهر و برادر تحت تکفل در صورت داشتن شرایط مربوط به فرزندان اناث و ذکور، مذکور در بندهای (۲) و (۳) این تبصره.
تبصره ۳
دریافت مقرری بیمه بیکاری مانع از دریافت مستمری جزئی نمی‌گردد.
تبصره ۴
در صورت بیکاری زوجین فقط یکی از آنان (زن یا شوهر) محق به استفاده ازافزایش مقرری به ازاء هر یک از فرزندان خواهد بود.
تبصره ۵
بیمه شده بیکار و افراد تحت تکفل، در مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری ازخدمات درمانی موضوع بندهای “الف” و “ب” ماده(۳)قانون تأمین اجتماعی استفاده خواهند کرد.
تبصره ۶
مقرری بیمه بیکاری مانند سایر مستمریهای تأمین اجتماعی از پرداخت هرگونه مالیات معاف خواهد بود.
ماده ۸
در موارد زیر مقرری بیمه بیکاری قطع خواهد شد.
الف – زمانی که بیمه شده مجدداً اشتغال به کار یابد.
ب – بنا به اعلام واحد کار و امور اجتماعی محل و یا نهضت سوادآموزی و سایر واحدهای ذیربط از طریق وزارت کار و اموراجتماعی،بیمه شده‌بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری نماید.
ج – بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود و یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری ورزد.
د – بیمه شده بیکار ضمن دریافت مقرری بیمه بیکاری مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی و یا ازکارافتادگی کلی شود.
ه – بیمه شده به نحوی از انحاء با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار مربوطه اعاده گردد.
تبصره ۱
در صورتی که پس از پرداخت مقرری بیمه بیکاری محرز شود که بیکاری بیمه شده، ناشی از میل و اراده اوبوده است کارگر موظف به‌استرداد وجوه دریافتی به سازمان تأمین اجتماعی خواهد بود. مشمولین بند ( ه) این ماده نیز مکلف به بازپرداخت مقرری بیمه بیکاری دریافتی، به‌سازمان مذکور می‌باشند.
تبصره ۲
چنانچه بیمه شده بیکار اشتغال مجدد خود را مکتوم داشته و مقرری بیمه بیکاری را دریافت کرده باشد،ملزم به بازپرداخت مقرری‌دریافتی از تاریخ اشتغال خواهد بود.
تبصره ۳
دریافت کمک‌هزینه حین کارآموزی مانع استفاده از مقرری بیمه بیکاری نخواهد بود.
ماده ۹
کارفرمایان موظفند با هماهنگی شوراهای اسلامی و یا نمایندگان کارگران، فهرست محلهای خالی شغل را که ایجادمی‌شوند به مراکز‌خدمات اشتغال محل اعلام نمایند.محلهای شغلی مذکور (به استثنای رده‌های شغلی کارشناسی به بالا) منحصراً توسط مراکز خدمات اشتغال و بامعرفی بیکاران تأمین می‌گردد.
تبصره ۱
دولت مکلف است همه‌ساله از طریق سیستم بانکی و منابع اعتباری سازمان تأمین اجتماعی و بااستفاده از اعتبارات قرض‌الحسنه،طرحهای اشتغال‌زای مشخصی راجهت اشتغال به کار بیکاران مشمول این قانون در بودجه سالانه کشورپیش‌بینی و رأساًیا از طریق شرکتهای تعاونی ویا خصوصی و با نظارت وزارت کار و امور اجتماعی به مورد اجراء گذارد.
تبصره ۲
بیکاران مشمول این قانون در اخذ پروانه‌های کسب و کار و موافقت اصولی وتأسیس واحدهای اقتصادی ازوزارتخانه‌های صنعتی،کشاورزی و خدماتی با معرفی وزارت کار و امور اجتماعی در اولویت قرار خواهند داشت.
تبصره ۳
سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای وزارت کار و امور اجتماعی مکلف است همزمان با اجرای قانون بیمه بیکاری، آموزش مهارتهای مورد‌نیاز بازار کار و نیز بازآموزی وتجدید مهارت کارگران تحت پوشش بیمه بیکاری موضوع بند “ج” ماده (۷) این قانون را درمراکزآموزش فنی و حرفه‌ای ویا مراکز آموزش جوار کارخانجات فراهم نماید.
هزینه‌های مربوط از محل اعتبارات حساب صندوق بیمه بیکاری مطابق آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد‌سازمان‌های آموزش فنی وحرفه‌ای کشور و تأمین اجتماعی تهیه و به تصویب وزرای کار و امور اجتماعی، و بهداشت و درمان و آموزش پزشکی‌خواهد رسید قابل پرداخت است.
تبصره ۴
نهضت سوادآموزی موظف است با همکاری کارفرمایان و وزارتخانه‌های ذیربط نسبت به تشکیل کلاسهای سوادآموزی برای بیسوادان‌مشمول این قانون اقدام نماید.
ماده ۱۰
سازمان تأمین اجتماعی مکلف است حسابهای درآمد حق بیمه بیکاری و پرداخت مقرری بیمه بیکاری موضوع این قانون راجداگانه‌نگهداری و در صورت‌های مالی خودمنعکس نماید و گزارش عملکرد مالی خود را هر سال یک بار به وزیر بهداشت، درمان وآموزش پزشکی و وزیر‌کار و امور اجتماعی و شورای اقتصادارائه نماید.
ماده ۱۱
وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی مجری این قانون خواهند بود.
ماده ۱۲
سازمان تأمین اجتماعی مکلف است هزینه‌های موضوع این قانون را منحصراً ازمحل درآمدهای ناشی ازآن تأمین نماید.هزینه‌های اداری و پرسنلی هر دو دستگاه مجری قانون به طوری که از (۱۰%) میزان مقرری پرداختی به بیمه شدگان تجاوز ننمایدبا تأیید وزیر بهداشت،درمان و آموزش پزشکی و وزیر کار و اموراجتماعی تعیین و تخصیص داده می‌شود.
ماده ۱۳
زمان اجرای این قانون از زمان اتمام قانون آزمایشی بیمه بیکاری (۱۳۵۹٫۵٫۶) لازم‌الاجرا است.
ماده ۱۴
آیین‌نامه اجرایی این قانون ظرف یک ماه توسط وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی تهیه و به تصویب هیأت وزیران‌خواهد رسید.
قانون فوق مشتمل بر چهارده ماده و بیست و یک تبصره در جلسه علنی روز دوشنبه مورخ بیست و ششم شهریور ماه یک هزار و سیصد و شصت و نه‌مجلس شورای اسلامی تصویب و درتاریخ ۱۳۶۹٫۷٫۱۰ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
شرایط بیمه بیکاری
این روزها که به خاطر شرایط اقتصادی، خیلی از کسبوکارها به تعدیل نیرو روی آورده‌اند وگاه‌و‌بی‌گاه خبر تعدیل نیروی گسترده یک کسب‌وکار خوشنام به گوش می‌رسد، ناراحتی وجودمان رافرا می‌گیرد. با این حال، دانستن شرایط و نحوه استفاده از بیمه بیکاری می‌تواند برای خیلی از ما یاهمکاران تعدیل شدۀ مامفید باشد.
در این مطلب تلاش کرده‌ایم نگاهی به موضوع بیمه بیکاری داشته باشیم و شرایط دریافت آن رابررسی کنیم.اما در ابتدا باید بدانیم که …
به چه کسی بیکار می‌گویند؟
از نظر قانون بیمه بیکاری، بی کار به شخص بیمه‌شده‌ای گفته می‌شود که بدون میل و اراده خود بی کار شده و اکنون آماده به کار است و می‌تواند در محیط کار جدید فعالیت خود را آغاز کند.
براساس قانون، اگر فرد بیمه‌شده به علت تغییرات ساختار اقتصادیِ محل کار و بنا به تشخیص وزارتخانه مربوطه و تائیدشورایعالی کار، شغل خود را از دست دهد، «بیکار موقت» شناخته می‌شود و مشمول قانون بیمه بیکاری است. این قانون در موردبیمه‌شدگانی که به خاطر حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله، جنگ و آتش‌سوزی شغل خود را از دست می‌دهند نیز صدق می‌کند.
ارادی یا غیرارادی بودن بیکاریِ فرد، به تشخیص کمیته‌ای متشکل از نمایندگانِ سازمان تأمین اجتماعی واداره کار واموراجتماعی محل اشتغال بیمه‌شده بستگی دارد.
برای دریافت مقرری بیمه بیکاری باید حداکثر تا ۳۰ روز از تاریخ بیکار شدن‌تان دست به کار شوید وموضوع را به واحدهای تعاون، کارو رفاه اجتماعی مربوطه اطلاع دهید و آمادگی خود را برای اشتغال مجدد اعلام کنید.
اگر بیشتر از یک ماه از بیکاری شما گذشته باشد، باید با شرح دلایل قانع‌کننده و نامه کارفرما به شعبه تامین اجتماعی که کُدکارگاه کارفرما در آنجا قرار دارد، مراجعه کنید.
قابل توجه است که مبلغ بیمه بیکاری اشخاص واجد شرایط از روز اولِ شروعِ بیکاری آنان محاسبه وپرداخت می‌شود.
شرایط دریافت بیمه بیکاری چگونه است؟
اگر شرایط زیر را داشته باشید، بیمه بیکاری به شما تعلق می‌گیرد:
مشمول قانون کار و تأمین اجتماعی باشید
تبعه کشورهای دیگر نباشید.
مستمری‌بگیر، بازنشسته یا از کارافتاده نباشید.
پیش از بی کاری، حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشید.
کارفرما، دارای شغل آزاد یا بیمه‌شده اختیاری نباشید.
به صورت غیر ارادی از کار اخراج شده باشید.
بیکاری خود را تا ۳۰ روز پس از اخراج به اداره کار اعلام نمایید (البته در موارد خاص، بیش از ۳۰ روز نیز امکان‌پذیر است).
نکته: افراد بیمه شده‌ای که به دلیل بروز حوادث غیرمترقبه مانند جنگ، زلزله، آتش‌سوزی و سیل کارخود را از دست می‌دهند، برای دریافت بیمه بیکاری نیازی به داشتن سابقه پرداخت حق بیمه برای مدت زمان مشخص را ندارند. این افراد حتی اگر در اولین روز کاری خود نیز بر اثر چنین حوادثی بی کار شوند، در صورت داشتن سایر شرایط، واجد شرایط بیمه بیکاری خواهند بود.
مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری
مدت زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری به سابقه پرداخت حق بیمه توسط شما در زمان اشتغال بستگی دارد. با این حال مدت زمان دریافت بیمه بیکاری، از ۳۶ ماه برای افراد مجرد و ۵۰ ماه برای بیمه‌شده‌های متأهل و متکفل بیشتر نیست.
نکته: افراد مسنی که در زمان بیکار شدن ۵۵ سال سن یا بیشتر و ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند(در صورت عدم اشتغال)می‌توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند.
نکته ۲: در قوانین آمده است که برای دریافت بیمه بیکاری، شخص بیکار باید حداقل ۶ ماه سابقه کاردر یک کارگاه را داشته باشد.
با این حال، در زمان مراجعه به دفاتر تامین اجتماعی، کارشناسان مربوطه شرایط دریافت بیمه بیکاری را حداقل یک سال سابقهکار می‌دانند. این نکته را حتما به یاد داشته باشید.
مبلغ بیمه بیکاری چقدر است؟
طبق قانون، مقرری روزانه بیمه بیکاری ۵۵% متوسط دستمزد، حقوق یا کارمزد روزانه فرد بیمه‌شده است. برای افرادمتاهل ومتکفل، به ازای هر یک از افراد تحت تکفل (حداکثر تا ۴ نفر) ۱۰% حداقل دستمزد زمان شروع بیکاری به این مبلغ اضافه می‌شود،اما در هر صورت مبلغ کُلی آن نباید ازحداقل دستمزد تعیین‌شده برای هر سال کمتر، یا از ۸۰% متوسط دستمزد یا حقوق بیمه‌شده بیشترباشد.
در ضمن، مبلغ بیمه بیکاری بین دهم تا پانزدهم هر ماه به حساب شما در بانک رفاه واریز می‌شود.بنابراین، برای دریافت مقرری حتما باید در این بانک حساب داشته باشید.
مدارک مورد نیاز برای بیمه بیکاری چه هستند؟
برای به جریان انداختن فرایند دریافت بیمه بیکاری باید با در دست داشتن مدارک زیر به واحدهای اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه کنید:
اصل و کپی قرارداد یکسال آخر کار یا رای صادرشده
عکس ۴*۳ جدید (۴ قطعه)
اصل و کپی مدرک تحصیلی یا مدرک فنی
اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی
اصل و کپی کارت پایان خدمت (برای آقایان)
پوشه روغنی (یک جلد)
کپی صفحه اول دفترچه بیمه
نامه عدم نیاز کارفرما
در این نامه باید اشاره شود که از تاریخ … نیازی به حضور شما در مجموعه مربوطه نیست. دقت کنید که تاریخ مندرج دراین نامه باید یک روز بعد از تاریخ پایان قرارداد و آخرین روز ذکرشده در لیست بیمه باشد. برای مثال اگر تا قرارداد دارید، باید در نامه قید شود از تاریخ ۹۶/۱۱/۱ نیازی به حضور شما در کارگاه یا مجموعه نیست.
در چه شرایطی بیمه بیکاری قطع می‌شود؟
بیمه بیکاری تنها در صورتی قطع می‌شود که فرد بیمه‌شده:
مجدداً مشغول به کار شود.
بدون دلیل موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری کند.
از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابهی که به او پیشنهاد شده، خودداری کند.
مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی یا از کارافتادگی کلی شود.
با دریافت دستمزد مدت بلاتکلیفی به کار اولیه‌اش برگردد.
فوت کند.
مدت‌زمان قانونی دریافت مستمری بیکاری بیمه‌شده (که در بالا درباره نحوه محاسبه آن توضیح داده شد) به پایان برسد.
چند نکته مهم در خصوص بیمه بیکاری
بیکارشدگانی که بر اساس مقررات قانون کار و رای صادره از مراجع حل اختلاف به خاطرکوتاهی در انجام وظایف محوله‌شان یا نقض آیین‌نامه‌های انضباطی محل کار توسط کارفرما اخراج شده‌اند، مستحق دریافت بیمه بیکاری نخواهند بود.
در صورتی که پس از پرداخت بیمه بیکاری به بیمه‌شده، مشخص شود که بیکاری بیمه‌شده، ارادی بوده است، فرد بایدتمامی مبالغ دریافتی به‌عنوان مقرری بیمه بیکاری را به سازمان تأمین اجتماعی بازگرداند.
به‌علاوه، اگر بیمه‌شده بادریافت دستمزد روزهای بلاتکلیفی به کار قبلی خود باز گردد هم باید مبالغ دریافتی به‌عنوان بیمه بیکاری را به سازمان تأمین اجتماعی بازگرداند.
اگر بیمه‌شده بیکار، دوباره مشغول به کار شود اما اشتغال مجدد خود را اعلام نکند و با وجود اشتغال به کار، کماکان به دریافت مقرری بیمه بیکاری ادامه بدهد، باید مقرری بیکاری که از زمان اشتغال مجدد دریافت کرده را به حساب تأمین اجتماعی بازگرداند.
در مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری، اصطلاحا برای شما بیمه رد می‌شود و این مدت جزو سوابق بیمه‌ای شما به حساب خواهد آمد.
مقرری بیمه بیکاری از روز اول بیکاری بیمه‌شده محاسبه می‌شود و قابل دریافت است. امیدواریم که این مطلب توانسته باشد، نحوه استفاده از بیمه بیکاری را به زبان ساده بیان کند. اگرهمچنان درباره دریافت بیمه بیکاری سوالاتی دارید می‌توانید به سایت سازمان تامین اجتماعی مراجعه کنید و دربخش پرسش‌های متداول جستجو کنیدیا پرسش خود را از طریق شماره تلفن ۱۴۲۰ با کارشناسان مرکزارتباطات مردمی این سازمان مطرح کنید.
اگر در بین همکاران، دوستان و آشنایان خود اشخاصی را می‌شناسید که دانستن این اطلاعات درباره شرایط بیمه بیکاری برایشان مفید است، از شما تقاضا می‌کنیم که این مطلب را با ایشان به اشتراک بگذارید.
آیا غیرقانونی بودن اشتغال افراد کمتر از ۱۵ سال در کارگاههای مشمول قانون کار به این معنی است که اگرچنین افرادی در حین کار درکارگاه دچار حادثه شوند حمایت های قانونی مقرر در قانون تامین اجتماعی نیزشامل آنها نخواهد گردید؟
از آنجا که در ماده ۷۰ قانون تامین اجتماعی به کلمه “بیمه شدگان” اشاره شده و با عنایت به اینکه قانون تامین اجتماعی فقط امل مشمولین قانون کار نمی باشدو صرف اثبات عدم شمول مقررات قانون کار به فرد، وی را از شمول مقررات قانون تامین‌اجتماعی خارج نمی سازد چنانچه فردی باسن کمتر از ۱۵ سال علیرغم ممنوعیت مقرر در ماده ۷۹قانون کاراشتغال بکاریافته و بیمه شده باشد و سپس دچار حادثه گردداستفاده وی از مزایای قانون تامین اجتماعی ازجمله مستمری ازکارافتادگی مغایرتی با مقررات قانون کار نخواهد داشت.بدیهی است که در هر صورت مجازات مقرر درماده ۱۷۶ قانون کار در مورد کارفرما که برخلاف ماده ۷۹قانون کار اقدام به بکارگیری افراد زیر پانزده سال نموده است قابل اعمال می باشد.
در صورت بیمه نبودن کارگر چنانچه وی به دلیل بیماری قادر بکار نباشد آیا کارفرما نسبت به پرداخت حقوق ومزایای او در مدت بیماری تکلیف دارد؟
در قانون کار و مقررات مرتبط در زمینه تکلیف کارفرمابرای پرداخت مزد و مزایا به کارگرانی که بیمه نشده وبه دلیل بیماری ویاحادثه قادر بکار نباشندقواعد خاصی پیش بینی نشده است اما طبق ماده ۳۶ قانون تامین اجتماعی کارفرما مسئول پرداخت حق بیمه سهم خود و بیمه شده به سازمان می باشد وهمانگونه که در قسمت پایانی ماده مرقوم آمده است تأخیرکارفرما درپرداخت حق بیمه یاعدم پرداخت آن رافع مسئولیت و تعهدات سازمان در مقابل بیمه شده نخواهد بود ضمن اینکه برابرماده ۱۴۸قانون کار کارفرمامکلف است کارگران را نزدسازمان تأمین اجتماعی بیمه نمایدتخلف ازاجرای این ماده قانونی مجازات مندرج درماده۱۸۳این قانون را به دنبال خواهد داشت.آیا الزامی برای بازنشسته کردن کارگرانی که کارشان در کمیته های استانی سخت و زیان آور تشخیص داده شده استغفا کارگران بیمه شده ای که کارآنان توسط کمیته های استانی سخت و زیان آور تشخیص داده می شود در صورت تمایل و واجدشرایط بودن می توانند درخواست بازنشستگی نمایند و در قانون کارهای سخت و زیان آوروآیین نامه اجرایی آن الزامی در زمینه بازنشستگی اجباری کارگران ملاحظ نمی شود.
چرا سازمان تامین اجتماعی در مواقعی که کارگر بیمار و قادر بکار نیست غرامت دستمزد سه روز اول بیماری را به وی پرداخت نمی نماید؟
طبق بند یک ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، در مواردی که عدم اشتغال بکار ومعالجه به سبب بیماری باشد، در صورتی که بیماردربیمارستان بستری نشود غرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت خواهدشد.بدیهی است چنانچه پرداخت غرامت دستمزد ۳ روزاول بیماری کارگران،بنابر توافق صریح و یا ضمنی کارفرما، در کارگاه معمول بوده باشد، رویه معمول به عنوان عرفو روال کارگاه محسوب وبطور یک جانبه ازطرف کارفرما قابل تغییر نخواهد بود.
آیا کارفرما تکلیفی به کسر حق بیمه از دستمزد واقعی کارگران را دارد یا باید بر مبنای دستمزد مقطوع تعیین شده توسط سازمان تأمین اجتماعی اقدام نماید؟
هر چند بر اساس ماده ۳۵ قانون تامین اجتماعی دستمزد مقطوع تعیین شده جهت دریافت کسورات بیمه ارتباطی بادستمزدواقعی دریافتی کارگران نداردلکن از آنجا که تعیین دستمزد مقطوع به میزانی کمتر از میزان دستمزد واقعی می تواندکارگران بویژه آنهایی را که در سالهای پایانی قبل از بازنشستگی بسرمی برند متضرر سازد لذا لازم است در این زمینه با هماهنگی هائی که صورت می گیرد ترتیبی اتخاذ شود که حق بیمه از دستمزد واقعی کارگران بیمه شده کسرگردد تا حقی ازاین قبیل کارگران تضییع نشود.
افزایش مزد کارگران که بر اساس مصوبات شواری عالی کار صورت می گیرد آیا در میزان مزدی که سازمان تأمین اجتماعی بر پایه اختیار ناشی از مواد ۳۱ و ۳۵ قانون تأمین اجتماعی تعیین می کند موثر است یا خیر؟
دستمزد مقطوع تعیین شده از طرف سازمان تأمین اجتماعی بر اساس اختیار ناشی از مواد ۳۱ و ۳۵قانون تأمین اجتماعی و به پیشنهاد هیأت مدیره و تصویب شورای عالی تأمین اجتماعی صورت گرفته و با حداقل مزد تعیین شده توسط شورای عالی کارموضوع ماده ۴۱ قانون کار هیچگونه ارتباطی ندارد.
تکلیف کارفرمایان نسبت به کسر حق بیمه و ارسال آن به شعب سازمان تأمین‌اجتماعی؟
به موجب ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی کارفرما مسئولیت پرداخت حق بیمه سهم خود و بیمه شده به سازمان تأمین اجتماعی می باشد و مکلف است در موقع پرداخت مزد یا حقوق و مزایا به کارگر، سهم بیمه شده را کسر و باضافه سهم خود آن را به سازمان تأدیه نماید. در صورتی که کارفرما ازکسر حق بیمه سهم بیمه شده خودداری کندشخصاً مسئول پرداخت آن خواهدبود. تأخیر کارفرما درپرداخت حق بیمه یا عدم پرداخت آن، رافع مسئولیت و تعهدات سازمان در مقابل بیمه شده نخواهد بود.
در برخی مواقع کمیسیون های پزشکی سازمان تأمین اجتماعی توصیه می کنند کارفرما کار سبک به کارگربدهد در اینگونه مواقع تکلیف چیست؟
اختیار شورای پزشکی در زمینه توصیه کار مناسب در تبصره یک ماده ۹۲ قانون کار منحصراًَ درموردکارگرانی است که ازطرف شورای پزشکی مورد معاینه قرار گرفته و مبتلا به بیماری ناشی از کار ویا در معرض ابتلا تشخیص داده شوند که ر این صورت کارفرما و مسئولین مربوط مکلف خواهند بودکار او رابر اساس نظریه شورای پزشکی مذکور بدون کاهش حق السعی درقسمت مناسب دیگری تعیین نمایند و غیر از مورد اخیر الذکر پیش بینی توصیه ارجاع کار سبک نشده است.
منظور از شورای پزشکی نام برده شده در تبصره یک ماده ۹۲ قانون کار کدام شوراست؟ آیا منظور همان کمیسیون های پزشکی سازمان تأمین اجتماعی می باشد؟
مراد از شورای پزشکی مذکور در تبصره یک ماده ۹۲ قانون کار، شورای پزشکی موجود در منطقه درزمان بیماری کارگراست که در حال حاضر کمیسیونهای پزشکی سازمان تأمین اجتماعی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می باشد.
آیا تأخیر در ارسال لیست بیمه از طرف کارفرمایان مانع انجام تعهدات سازمان تأمین اجتماعی نسبت به بیمه شده می شود؟
درمواردی که به علت تاخیر کارفرمایان در ارسال لیست های بیمه، برخی از شعب سازمان تأمین اجتماعی از تمدیداعتباردفترچه های درمانی کارگران وانجام مسئولیت و تعهدات خود در قبال آنان امتناع می نمایند ذکر این نکته ضروری بنظر می رسدکه مطابق قسمت اخیر ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی تاخیرکارفرما در پرداخت حق بیمه یا عدم پرداخت آن رافع مسئولیت وتعهدات سازمان درمقابل بیمه شده نخواهد بود و حسب ماده ۴۰قانون مرقوم در صورتی که کارفرمااز ارسال صورت مزد مذکوردر ماده ۳۹ این قانون خودداری نماید سازمان می تواند حق بیمه را راساً تعیین و ازکارفرمامطالبه و وصول نماید.بیمه بیکاری برای حمایت از اقشاری که به‌صورت موقت و غیرارادی شغل خود را از دست داده‌اند، به‌وجود آمده است.
در جوامع کنونی با توجه به نوسانات بالای اقتصادی، امکان از دست دادن اجباری شغل بیشتر از گذشته شده. در این شرایط بسیاری از افراد توانایی تامین زندگی را نخواهند داشت، خصوصا این روزها که پاندمی بیماری کروناموجب تعطیلی بسیاری از کسبوکارها و بیکاری افراد شده است. در ادامه به تفصیل درباره این نوع بیمه صحبت خواهیم کرد.
بیکار به چه کسی گفته می‌شود؟ پیش از توضیح اینکه بیمه بیکاری چیست و شرح شرایط و مدارک لازم جهت دریافت این بیمه، نیاز است بدانیم از نظر قانونی بیکار به چه کسی گفته می‌شود؟ بیمه‌شده‌ای که بدون میل و اراده خود بیکار شده، اما آماده به کار باشد را بیکار می‌نامند. بنابراین بیکاری از طریق ترک کار یا استعفا مشمول بیمه بیکاری نمی‌شود. حال این پرسش در ذهن نقش می‌بندد که چطور بیمه بیکاری بگیریم؟
اگر بیمه‌شده، « بیکار موقت» شناخته شود یا به دلایلی مانند سیل، زلزله و آتش‌سوزی بیکار شود،می‌تواند از مزایای بیمه بیکاری استفاده کند. کارگران فصلی که در پایان فصل کار اخراج شده‌اند نیز مشمول بیمه بیکاری می‌شوند.
برای اعلام بیکاری تا چه مدت فرصت داریم؟
بیمه‌شده باید حداکثر پس از گذشت ۳۰ روز از بیکاری خود، به واحد کار و امور اجتماعی اطلاع بدهد وآمادگی‌اش را برای اشتغال به کار مشابه اعلام کند. تشخیص ارادی و غیرارادی بودن بیکاری، بر عهده گروهی متشکل از نمایندگاناداره کار و رفاه اجتماعی، تعاون و سازمان تامین اجتماعی است. شعب تامین اجتماعی پس از تایید ادارات نامبرده، درخصوص برقراری و پرداخت مستمری بیکاری برای بیمه‌شدگان اقدام می‌کنند. همچنین باید بدانید که مبلغ بیمه بیکاری از روز اول شروع بیکاری محاسبه و پرداخت می‌شود.
کدام بیمه شدگان بیکار شرایط بیمه بیکاری را دارا هستند؟
بیمه‌شدگانی می‌توانند ماهانه مستمری بیمه بیکاری دریافت کنند که شرایط زیر را دارا باشند:
حتما به‌صورت غیر ارادی بیکار شده باشند.
بازنشسته یا مستمری بگیر نباشند.
پیش از بیکار شدن حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند.
حداقل یکسال سابقه بیمه در آخرین کارگاه داشته باشند.
تبعه کشورهای دیگر نباشند.
مستمری‌بگیر بازنشسته یا ازکارافتاده کلی نباشند.
یک سال قرارداد کار با پرداخت حق بیمه داشته باشند.
بیمه‌شدگانی که به دلیل حوادثی مانند سیل، زلزله، آتش‌سوزی بیکار شدند نیاز به داشتن حداقل سابقه بیمه ندارند و بیمه بیکاری را دریافت خواهند کرد.
افرادی که در زمره صاحبان حرفه و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری قرار می‌گیرند مشمول بیمه بیکاری نیستند.
کارگران فصلی درصورتی‌که صرفا در اثنای فصل کار اخراج شده و بیکاری آنها غیرارادی تشخیص داده شود مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند بود.
افراد شاغل در کارهایی که ماهیت آن جنبه دائمی دارد و براساس قرارداد کار در مدت معینی مشغول کار بوده‌اند. با تشخیص واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی، درصورتی‌که در پایان قرارداد بیکار شوند و در آخرین کارگاه حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند، مورد حمایت قرارگرفته و مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند شد.
چنانچه بیمه‌شده‌ای حداکثر ظرف مدت ۲ ماه پس از طی دوران سربازی به محل کار خود بازگردد اما کارفرما از به‌کارگیری مجدد او خودداری کند، با احراز سایر شرایط می‌تواند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کند.
چه مشاغلی مشمول دریافت بیمه بیکاری ناشی از کرونا هستند؟
شیوع بیماری کرونا موجب تعطیلی بسیاری از کسبوکارها و بیکاری و تعدیل نیروهای آنها شده‌است. به همین علت دراین دوران شرایط استفاده از بیمه بیکاری کمی سهل‌تر از گذشته شده است و فعالیت‌های شغلی بیشتری را دربرمی‌گیرد.
مشاغل زیر می‌توانند مقرری بیمه بیکاری ناشی از شیوع بیماری کرونا را دریافت کنند:
مراکز تولید و توزیع غذاهای آماده اعم از رستوران‌ها، بوفه‌ها، طباخی‌ها، تالارهای پذیرایی، قهوه‌خانه‌ها، اغذیه‌فروشی‌ها و موارد مشابه به تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت
مراکز توزیع آجیل، خشکبار، قنادی، بستنی و آبمیوه
مراکز مربوط به خدمات مسافرتی و گردشگری شامل هتل‌ها، هتل‌آپارتمان‌ها، مجتمع‌های جهانگردی و گردشگری، مهمان‌پذیرها و …
حمل‌ونقل عمومی درون و برون شهری (هوایی، جاده‌ای و …)
مراکز تولید و توزیع پوشاک، کیف و کفش
مراکز و مجتمع‌های ورزشی و تفریحی
مراکز و مجتمع‌های فرهنگی و آموزشی
مراکز تولید، توزیع و فروش صنایع دستی
مراحل تشکیل پرونده بیمه بیکاری
برای تشکیل پرونده بیمه بیکاری، درصورتی‌که متقاضی بیمه بیکاری با در دست داشتن مدارک لازم برای دریافت مقرری و داشتن شرایط بیمه بیکاری، حداکثر ظرف مدت زمان ٣٠ روز از تاریخ بیکاری به واحد تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه و آمادگی خود رابرای اشتغال به کار تخصصی خود یا کار مشابه آن اعلام کند، پرونده او به جریان خواهد افتاد.
اما درصورتی‌که متقاضی دریافت بیمه بیکاری نتواند در این بازه زمانی به اداره کار مراجعه کند و موضوع را اطلاع دهد،مراجعه وی پس از ٣٠ روز با ارائه عذر موجه و تایید هیات حل اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا ٣ ماه امکان‌پذیرخواهد بود.
مدارک عمومی لازم برای بیمه بیکاری
برای دریافت بیمه بیکاری در شرایط کرونا و غیر از آن متقاضی بیمه باید مدارک زیر را به‌صورت حضوری به اداره کار وتعاون ارائه دهد:
اصل و کپی یکسال آخر قرارداد کار یا رای صادر شده
عکس ۴*۳ جدید (۴ قطعه)
اصل و کپی مدرک تحصیلی یا فنی
اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه
اصل و کپی کارت ملی
اصل و کپی گواهی کار از شرکت
اصل و کپی کارت پایان خدمت (فقط برای آقایان)
کپی صفحه اول دفترچه بیمه
معرفی‌نامه کارفرما
درخصوص گزینه آخر توضیح ضروری اینکه برای دریافت بیمه بیکاری، کارفرما باید در نامه‌ای به اداره کارمرکزی استان،دلیل بیکارشدن ناخواسته فرد را با درج زمان، به‌صورت مکتوب اعلام کند. تاریخ درج شده در این نامه باید یک روز پس ازپایان قرارداد و آخرین روز ذکرشده در لیست بیمه باشد.
به‌عنوان مثال چنانچه شخص تا ۳۱/۳/۱۴۰۰ با کارفرما قرارداد دارد، باید در نامه قید شود از تاریخ ۱/۴/۱۴۰۰ آن مجموعه دیگرنیازی به حضور فرد مذکور ندارد.
ثبت‌نام غیرحضوری بیمه بیکاری در دوران شیوع کرونا چگونه انجام می‌شود؟
مراجعه حضوری برای درخواست بیمه بیکاری، مخصوصا در شرایط پاندمی کرونا اجباری نیست و تمامی افراد می‌توانندبا ورود به آدرس bimebikari.mcls.gov.ir ثبت‌نام خود را انجام دهند. البته مراحل نهایی پیگیری بیمه بیکاری نیازمندمراجعه حضوری است.
برای این کار پس از ورود کد ملی، شماره بیمه و شماره بیمه کارگاه دکمه ادامه را بزنید تا درخواست شما ثبت شود.منظور از شماره بیمه مربوط که منحصربه‌فرد و متعلق به شماست و شماره کارگاه، محلی است که تا ۳۰ روز گذشته در آن مشغول به کار بوده‌اید. در صورت اطلاع نداشتن از این شماره‌ها به پورتال تامین اجتماعی مراجعه کرده و آنها را دریافت کنید.
مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری
مدت پرداخت بیمه بیکاری بستگی به سابقه پرداخت حق بیمه دارد. اما درنهایت مدت آن برای مجردین از ۳۶ماه و متاهلین از۵۰ ماه بیشتر نخواهد شد. البته محدودیتی در تعداد دفعات استفاده از بیمه بیکاری وجود ندارد.
سابقه پرداخت حق بیمه | مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری | |
متاهلین و یا متکلفین | افراد مجرد | |
از ۶ تا ۲۴ ماه کامل | ۱۲ ماه | ۶ ماه |
از ۲۵ تا ۱۲۰ ماه | ۱۸ ماه | ۱۲ ماه |
از ۱۲۱ تا ۱۸۰ ماه | ۲۶ ماه | ۱۸ ماه |
از ۱۸۱ تا ۲۴۰ ماه | ۳۶ ماه | ۲۶ ماه |
از ۲۴۱ ماه به بالا | ۵۰ ماه | ۳۶ ماه |
استثناء: افراد مسن مشمول قانون بیکاری که در زمان بیکار شدن ۵۵ سال یا بالاتر سن و سابقه پرداخت ۱۰ سال حق بیمه دارند،می‌توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی از بیمه بیکاری استفاده کنند.
مبلغ پرداختی بیمه بیکاری چگونه محاسبه می‌شود؟
میزان پرداخت مقرری بیمه بیکاری ۵۵ درصد متوسط حقوق و دستمزد بیمه‌شده است که براساس تعدادافراد تحت تکفل تا ۴ نفر و هر نفر ١٠ درصد قابل افزایش است، مشروط بر آن‌که از حداقل دستمزد همان سال که توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود، کمتر و از ٨٠ درصد حقوق بیمه‌شده بیشتر نباشد.
فردی که از مستمری ازکارافتادگی جزئی استفاده می‌کند همزمان می‌تواند از مقرری بیمه بیکاری نیزبهره‌مند شود.
حقوق بیمه بیکاری چه روزی از هر ماه واریز می‌شود؟
واریز حقوق بیمه بیکاری معمولا بین ۱۰ام الی ۱۵ام هر ماه انجام می‌شود. اگر پس از این مدت واریزی صورت نگرفت باید به شعب تامین اجتماعی مراجعه کرده و علت را جویا شوید.
آیا عیدی به بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد؟
در این‌باره باید گفت، بیمه بیکاری یکی از حمایت‌های تامین اجتماعی محسوب می‌شود و صندوق تامين اجتماعی مکلف است با دريافت حق بيمه مقرر، به بيمه‌شدگانی که طبق مقررات اين قانون به‌طور موقت بيکار می‌شوند، مقرری بيمه بيکاری پرداخت كند.
درصورتی‌که عیدی از طرف کارفرما و به سبب وجود رابطه اشتغال و مزدبگیری پرداخت می‌شود. بنابراین طی دوران دریافت بیمه بیکاری، به شخص واجد شرایط عیدی تعلق نمی‌گیرد.
بیمه بیکاری در چه صورتی قطع خواهد شد؟
بیمه‌شده دوباره به کار اشتغال یابد.
بیمه‌شده از قبول شغل مشابه پیشنهادشده خودداری کند.
بیمه‌شده مستمری بازنشستگی دریافت کند یا دچار ازکارافتادگی کلی شود.
مدت زمانی که بیمه بیکاری به شخص تعلق می‌گیرد پایان یابد.
بیمه‌شده فوت کند.
بیمه‌شده بدون دلیل موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی و سوادآموزی خودداری کند.
چند نکته مهم درباره بیمه بیکاری
چنانچه بیمه‌شده‌ای بر اساس مقررات قانون کار و رای صادره از مراجع حل اختلاف به‌دلیل کوتاهی در انجام وظایف محوله یا نقض آیین‌نامه‌های انضباطی محل کار توسط کارفرما اخراج شده باشد، بیمه بیکاری به او تعلق نخواهد گرفت.
وقتی یک فرد بیمه‌شده با دریافت حقوق روزهای بلاتکلیفی خود به کار قبلی بازگردد، باید تمامی مبالغ دریافت‌شده تحت عنوان بیمه بیکاری را به سازمان تامین اجتماعی برگرداند.اگر پس از پرداخت بیمه بیکاری به بیمه‌شده، مشخص شود آن شخص به‌صورت ارادی از کار ترخیص شده، فرد مذکورموظف است کلیه حقوق دریافت‌شده تحت عنوان مقرری بیمه بیکاری را به سازمان تامین اجتماعی بپردازد.
چنانچه بیمه‌شده بیکار، باردیگر مشغول به کار شود و به هر علتی اشتغال مجددش را به سازمان تامین اجتماعی اطلاع ندهد و مبلغ ماهیانه بیمه بیکاری را دریافت کند، باید دستمزدی که بابت بیمه بیکاری از زمان بازگشت به کاردریافت کرده را به این سازمان بپردازد.
مقرری دریافت‌شده تحت عنوان بیمه بیکاری مانند سایر مستمریهای سازمان تامین اجتماعی از مالیات معاف است.وابستگان تحت پوشش بیمه بیکاری درمانی عبارتند از: همسر، فرزندان اوناث به شرط عدم ازدواج و نداشتن شغل،فرزندان ذکور زیر ۱۸ سال، پسران بالای ۱۸ سالی که مشغول تحصیل هستند یا بنا بر تشخیص پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی ازکارافتاده کلی محسوب می‌شود، پدر و مادر در شرایطی که سن پدر بالای ۶۰ سال بوده، از کار افتاده کلی باشد و خرج زندگی او از طریق بیمه‌شده تامین شود به‌علاوه خواهر و برادر تحت تکفل با شرایط فرزندان موئث ومذکر.
کارگران فعال در پروژه‌هایی مانند فعالیت‌های عمرانی که ماهیت غیردائمی دارند و پس از پایان موضوع قرارداد یا اتمام قسمتی از کار بخشی از کارگران در آنها مازاد اعلام می‌شوند، مشمول بیمه بیکاری نخواهند بود.
همسر شخصی که مقرری بیمه بیکاری دریافت می‌کند، می‌تواند مهریه خود را از محل این مستمری طلب کند.
چه کسانی مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری هستند؟
به استناد ماده «١» قانون بیمه بیکاری مصوب سال ٦٩ مجلس شورای اسلامی، کلیه مشمولین قانون تأمین اجتماعی که تابع قانون کار می‌باشند به استثنای بازنشستگان، ازکارافتادگان کلی، صاحبان حرف و مشاغل آزاد، بیمه شدگان اختیاری و اتباع خارجی مشمول قانون بیمه بیکاری هستند.
به تازگی بیکار شده ام، چه کار باید بکنم؟
به استناد بند «ب» ماده «٦» قانون بیمه بیکاری، بیمه شده می‌بایست ظرف ٣٠ روز از تاریخ بیکاری بااعلام مراتب بیکاری به واحدهای تعاون، کار ورفاه اجتماعی، آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی و یا مشابه آن اطلاع دهند.
برای دریافت مقرری بیمه بیکاری چه شرایطی باید داشت؟
١- بیکاری بدون میل و اراده شخصی
٢- مراجعه ظرف ٣٠ روز به واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی
٣- داشتن حداقل ٦ ماه سابقه برای کارگران دائمی
٤- داشتن حداقل یکسال سابقه کار و پرداخت حق بیمه در آخرین کارگاه برای کارگران قراردادی.
پرداخت مقرری بیمه بیکاری تا چه مدت ادامه پیدا می‌کند؟
بیمه شده می‌تواند با توجه به میزان سابقه پرداخت حق بیمه، وضعیت تأهل یا تکفل، طبق مدت مقرر درجدول بند«الف» ماده «٧» قانون بیمه بیکاری با رعایت سایر شرایط قانونی از بیمه بیکاری استفاده کند.
میزان مقرری بیمه بیکاری چگونه محاسبه می‌شود؟
مجردین:
٣٠×٥٥%×متوسط مزد ظرف٩٠روزقبل از بیکاری
مشروط به اینکه ازحداقل دستمزد کمتر نباشد
متاهلین یا متکفلین:
مقرری فردمجرد+ (١٠% حداقل دستمزد ×تعدادعائله حداکثرتا٤نفر)مشروط به اینکه ازحداقل دستمزدکمتر واز٨٠%متوسط مزد بیشتر نباشد.
مقرری بیمه بیکاری درچه صورت قطع می‌شود؟
به استناد ماده «٨» قانون بیمه بیکاری، مقرری در موارد ذیل قطع می‌گردد:
١- اشتغال مجدد
٢- عدم شرکت در کلاسهای آموزش فنی و حرفه‌ای یا نهضت سوادآموزی
٣-خودداری از پذیرش شغل تخصصی خود و یا شغل مشابه پیشنهادی
٤- احراز شرایط بازنشستگی یا ازکارافتادگی کلی
٥- اعاده به کار بیمه شده با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی.
آیا درمدت دریافت مقرری بیکاری، وقفه‌ای در سوابق بیمه‌ای فرد ایجاد می‌شود؟
خیر- به استناد تبصره «٢» ماده «٦» قانون بیمه بیکاری مدت دریافت بیمه بیکاری جزء سوابق پرداخت حق بیمه از نظربازنشستگی، ازکارافتادگی وفوت محسوب می‌شود.
مقرری بیمه بیکاری، از چه زمانی قابل پرداخت است؟
به استناد بند «ج» ماده «٧» قانون بیمه بیکاری، مقرری بیمه بیکاری از روز اول بیکاری قابل پرداخت است.
آیا دریافت مقرری بیمه بیکاری، منجر به قطع مستمری از کار افتادگی جزیی خواهد شد؟
به استناد تبصره «٣» ماده «٧» قانون بیمه بیکاری دریافت مقرری بیمه بیکاری مانع از دریافت مستمری جزئی نمی‌شود.
من و همسرم، هر دو بیکار شده ایم آیا مقرری بیمه بیکاری به هر دو نفر تعلق می‌گیرد؟
در صورت احراز شرایط قانونی به هر دو تعلق می‌گیرد، لیکن به موجب تبصره «٤» ماده «٧» قانون بیمه بیکاری فقط یکی از آنها محق به استفاده از افزایش مقرری به ازای هر یک از فرزندان خواهد بود.
آیا مقرری بیمه بیکاری شامل حال کارگران فصلی هم می‌شود؟
چنانچه تاریخ بیکاری در اثنای فصل کار واقع شود و این امر به تائید مراجع حل اختلاف ادارات کار رسیده باشد درصورت احراز سایر شرایط قانونی، برقراری مقرری بیمه بیکاری میسرخواهد بود.
کارگر قراردادی هستم که در پایان دوره قرار داد بیکار شده ام، آیا به من هم بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد؟
بله- در صورت دارابودن حداقل یکسال سابقه کار و پرداخت حق بیمه در آخرین کارگاه و احراز کلیه شرایط قانونی امکان پذیر است.
آیا در صورت دریافت مقرری بیمه بیکاری، دفترچه درمانی من وخانواده‌ای باطل می‌شود؟
خیر- به موجب تبصره «٥» ماده «٧» قانون بیمه بیکاری بیمه شده بیکار و افراد تحت تکفل در مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری از خدمات درمانی سازمان تأمین اجتماعی استفاده خواهند کرد و دارای دفترچه درمانی نیز می‌باشند.
چرا بیمه بیکاری به پروژه‌های عمرانی در حال انجام داده نمی‌شود؟
با عنایت به دادنامه‌های شماره ٩٧ مورخ ٤/٣/٨٢ و ٢٥٦-٢٥٧ مورخ ١٣/٨/٨٢ هیات عمومی دیوان عدالت اداری و همچنین مصوبه مورخ هیات وزیران، به کارگرانی که در فعالیت‌های با ماهیت غیر دائم (پروژه‌ای، عمرانی و …) در پایان پروژه، اتمام بخشی از کار و اتمام قرار کار بیکار می‌شوند، مقرری بیمه بیکاری تعلق نمی‌گیرد.
جهت اخذ بیمه بیکاری آیا اداره بیمه موظف است که پیگیری کند کارگر جای دیگر مشغول است یا نه؟ یا خود کارگر موظف است اعلام کند؟ اگر جای دیگری شاغل باشد که بیمه به او تعلق نمی گیرد می تواند بیمه بیکاری بگیرد؟
بنابر مجوز قانون بیمه بیکاری سازمان تامین اجتماعی می‌تواند جهت احراز اشتغال مجدد بیمه شده بیکار بازرسی به عمل آورد. ضمناً چنانچه بیمه شده بیکار در حین دریافت مقرری شاغل شود طبق تکلیف قانونی می‌بایست فورا موضوع را به شعبه تامین اجتماعی مربوطه اطلاع دهد. هرچند کار فرما از ارسال لیست حق بیمه وی خودداری کند.
آیا مدیرعامل در صورت بیکار شدن مشمول دریافت مقرری بیکاری می‌باشد؟
بر اساس تبصره ٥ ماده ٤ قانون تامین اجتماعی، کلیه مدیران اشخاص حقوقی غیردولتی و همچنین کارفرمایان اشخاص حقیقی می توانند با رعایت ماده ٢٨ قانون تامین اجتماعی و با ٢٧ درصد حق بیمه متعلقه نسبت به ارسال لیست و پرداخت حق بیمه خود به همراه کارکنان شاغل اقدام و از مزایای قانون برخوردار شوند. ضمناً بر اساس رای شماره ٦٦٦ مورخ ١٦/٩/٨٨ و ١١٨٢ مورخ ١٥/١٠/٩٤ هیات عمومی دیوان عدالت اداری مدیران اشخاص حقوقی وهمچنین مدیرعامل از شمول قانون کار خارج می‌باشند.
من شاغل هستم و به کارم علاقه‌ای ندارم. حدود دو سال است که کار می کنم و می خواهم کارم را ترک کرده و دنبال کار دیگری در رابطه با رشته خود بروم. آیا من میتوانم در این مدت از بیمه بیکاری استفاده کنم؟
بیمه بیکاری به افرادی تعلق می‌گیرد که توسط کارفرما اخراج شده باشند، بعبارتی دیگر می‌بایست بیکاری فرد بدون میل و اراده وی باشد، بنابراین در صورت ترک کار مشمول بیمه بیکاری نخواهید شد.
بیکار به چه کسی گفته می‌شود؟ پیش از توضیح اینکه بیمه بیکاری چیست و شرح شرایط و مدارک لازم جهت دریافت این بیمه، نیاز است بدانیم از نظر قانونی بیکار به چه کسی گفته می‌شود؟ بیمه‌شده‌ای که بدون میل و اراده خود بیکار شده، اما آماده به کار باشد را بیکار می‌نامند. بنابراین بیکاری از طریق ترک کار یا استعفا مشمول بیمه بیکاری نمی‌شود. حال این پرسش در ذهن نقش می‌بندد که چطور بیمه بیکاری بگیریم؟
اگر بیمه‌شده، «بیکار موقت» شناخته شود یا به دلایلی مانند سیل، زلزله و آتش‌سوزی بیکار شود،می‌تواند از مزایای بیمه بیکاری استفاده کند. کارگران فصلی که در پایان فصل کار اخراج شده‌اند نیزمشمول بیمه بیکاری می‌شوند.
برای اعلام بیکاری تا چه مدت فرصت داریم؟
بیمه‌شده باید حداکثر پس از گذشت ۳۰ روز از بیکاری خود، به واحد کار و امور اجتماعی اطلاع بدهد و آمادگی‌اش رابرای اشتغال به کار مشابه اعلام کند. تشخیص ارادی و غیرارادی بودن بیکاری، بر عهده گروهی متشکل از نمایندگان اداره کار و رفاه اجتماعی، تعاون و سازمان تامین اجتماعی است.
شعب تامین اجتماعی پس از تایید ادارات نامبرده، درخصوص برقراری و پرداخت مستمری بیکاری برای بیمه‌شدگان اقدام می‌کنند. همچنین باید بدانید که مبلغ بیمه بیکاری از روز اول شروع بیکاری محاسبه و پرداخت می‌شود.
کدام بیمه شدگان بیکار شرایط بیمه بیکاری را دارا هستند؟
بیمه‌شدگانی می‌توانند ماهانه مستمری بیمه بیکاری دریافت کنند که شرایط زیر را دارا باشند:
حتما به‌صورت غیر ارادی بیکار شده باشند.
بازنشسته یا مستمری بگیر نباشند.
پیش از بیکار شدن حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند.
حداقل یکسال سابقه بیمه در آخرین کارگاه داشته باشند.
تبعه کشورهای دیگر نباشند.
مستمری‌بگیر بازنشسته یا ازکارافتاده کلی نباشند.
یک سال قرارداد کار با پرداخت حق بیمه داشته باشند.
بیمه‌شدگانی که به دلیل حوادثی مانند سیل، زلزله، آتش‌سوزی بیکار شدند نیاز به داشتن حداقل سابقه بیمه ندارند و بیمه بیکاری را دریافت خواهند کرد.
افرادی که در زمره صاحبان حرفه و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری قرار می‌گیرند مشمول بیمه بیکاری نیستند.
کارگران فصلی درصورتی‌که صرفا در اثنای فصل کار اخراج شده و بیکاری آنها غیرارادی تشخیص داده شود مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند بود.
افراد شاغل در کارهایی که ماهیت آن جنبه دائمی دارد و براساس قرارداد کار در مدت معینی مشغول کار بوده‌اند. با تشخیص واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی، درصورتی‌که در پایان قرارداد بیکار شوند و در آخرین کارگاه حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند، مورد حمایت قرارگرفته و مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند شد.
چنانچه بیمه‌شده‌ای حداکثر ظرف مدت ۲ ماه پس از طی دوران سربازی به محل کار خود بازگردد اما کارفرما از به‌کارگیری مجدد او خودداری کند، با احراز سایر شرایط می‌تواند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کند.
چه مشاغلی مشمول دریافت بیمه بیکاری ناشی از کرونا هستند؟
شیوع بیماری کرونا موجب تعطیلی بسیاری از کسبوکارها و بیکاری و تعدیل نیروهای آنها شده‌است. به همین علت دراین دوران شرایط استفاده از بیمه بیکاری کمی سهل‌تر از گذشته شده است و فعالیت‌های شغلی بیشتری را دربرمی‌گیرد.
مشاغل زیر می‌توانند مقرری بیمه بیکاری ناشی از شیوع بیماری کرونا را دریافت کنند:
مراکز تولید و توزیع غذاهای آماده اعم از رستوران‌ها، بوفه‌ها، طباخی‌ها، تالارهای پذیرایی، قهوه‌خانه‌ها، اغذیه‌فروشی‌ها و موارد مشابه به تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت
مراکز توزیع آجیل، خشکبار، قنادی، بستنی و آبمیوه
مراکز مربوط به خدمات مسافرتی و گردشگری شامل هتل‌ها، هتل‌آپارتمان‌ها، مجتمع‌های جهانگردی و گردشگری، مهمان‌پذیرها و …
حمل‌ونقل عمومی درون و برون شهری (هوایی، جاده‌ای و …)
مراکز تولید و توزیع پوشاک، کیف و کفش
مراکز و مجتمع‌های ورزشی و تفریحی
مراکز و مجتمع‌های فرهنگی و آموزشی
مراکز تولید، توزیع و فروش صنایع دستی
مراحل تشکیل پرونده بیمه بیکاری
برای تشکیل پرونده بیمه بیکاری، درصورتی‌که متقاضی بیمه بیکاری با در دست داشتن مدارک لازم برای دریافت مقرری و داشتن شرایط بیمه بیکاری، حداکثر ظرف مدت زمان ٣٠ روز از تاریخ بیکاری به واحد تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه و آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی خود یا کار مشابه آن اعلام کند، پرونده او به جریان خواهد افتاد.
اما درصورتی‌که متقاضی دریافت بیمه بیکاری نتواند در این بازه زمانی به اداره کار مراجعه کند و موضوع را اطلاع دهد،مراجعه وی پس از ٣٠ روز با ارائه عذر موجه و تایید هیات حل اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا ٣ ماه امکان‌پذیرخواهد بود.
مدارک عمومی لازم برای بیمه بیکاری
برای دریافت بیمه بیکاری در شرایط کرونا و غیر از آن متقاضی بیمه باید مدارک زیر را به‌صورت حضوری به اداره کار وتعاون ارائه دهد:
اصل و کپی یکسال آخر قرارداد کار یا رای صادر شده
عکس ۴*۳ جدید (۴ قطعه)
اصل و کپی مدرک تحصیلی یا فنی
اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه
اصل و کپی کارت ملی
اصل و کپی گواهی کار از شرکت
اصل و کپی کارت پایان خدمت (فقط برای آقایان)
کپی صفحه اول دفترچه بیمه
معرفی‌نامه کارفرما
درخصوص گزینه آخر توضیح ضروری اینکه برای دریافت بیمه بیکاری، کارفرما باید در نامه‌ای به اداره کارمرکزی استان،دلیل بیکار شدن ناخواسته فرد را با درج زمان، به‌صورت مکتوب اعلام کند. تاریخ درج شده در این نامه باید یک روز پس ازپایان قرارداد و آخرین روز ذکرشده در لیست بیمه باشد.
به‌عنوان مثال چنانچه شخص تا ۳۱/۳/۱۴۰۰ با کارفرما قرارداد دارد، باید در نامه قید شود از تاریخ ۱/۴/۱۴۰۰ آن مجموعه دیگر نیازی به حضور فرد مذکور ندارد.
ثبت‌نام غیرحضوری بیمه بیکاری در دوران شیوع کرونا چگونه انجام می‌شود؟
مراجعه حضوری برای درخواست بیمه بیکاری، مخصوصا در شرایط پاندمی کرونا اجباری نیست و تمامی افراد می‌توانندبا ورود به آدرس bimebikari.mcls.gov.ir ثبت‌نام خود را انجام دهند. البته مراحل نهایی پیگیری بیمه بیکاری نیازمندمراجعه حضوری است.
برای این کار پس از ورود کد ملی، شماره بیمه و شماره بیمه کارگاه دکمه ادامه را بزنید تا درخواست شما ثبت شود.منظور از شماره بیمه مربوط که منحصربه‌فرد و متعلق به شماست و شماره کارگاه، محلی است که تا ۳۰ روز گذشته در آن مشغول به کار بوده‌اید. در صورت اطلاع نداشتن از این شماره‌ها به پورتال تامین اجتماعی مراجعه کرده و آنها رادریافت کنید.
مبلغ پرداختی بیمه بیکاری چگونه محاسبه می‌شود؟
میزان پرداخت مقرری بیمه بیکاری ۵۵ درصد متوسط حقوق و دستمزد بیمه‌شده است که براساس تعدادافراد تحت تکفل تا ۴ نفر و هر نفر ١٠ درصد قابل افزایش است، مشروط بر آن‌که از حداقل دستمزد همان سال که توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود، کمتر و از ٨٠ درصد حقوق بیمه‌شده بیشتر نباشد.فردی که از مستمری ازکارافتادگی جزئی استفاده می‌کند همزمان می‌تواند از مقرری بیمه بیکاری نیز بهره‌مند شود.
حقوق بیمه بیکاری چه روزی از هر ماه واریز می‌شود؟
واریز حقوق بیمه بیکاری معمولا بین ۱۰ام الی ۱۵ام هر ماه انجام می‌شود. اگر پس از این مدت واریزی صورت نگرفت باید به شعب تامین اجتماعی مراجعه کرده و علت را جویا شوید.
آیا عیدی به بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد؟
در این‌باره باید گفت، بیمه بیکاری یکی از حمایت‌های تامین اجتماعی محسوب می‌شود و صندوق تامين اجتماعی مکلف است با دريافت حق بيمه مقرر، به بيمه‌شدگانی که طبق مقررات اين قانون به‌طور موقت بيکار می‌شوند، مقرری بيمه بيکاری پرداخت كند.درصورتی‌که عیدی از طرف کارفرما و به سبب وجود رابطه اشتغال و مزدبگیری پرداخت می‌شود. بنابراین طی دوران دریافت بیمه بیکاری، به شخص واجد شرایط عیدی تعلق نمی‌گیرد.
بیمه بیکاری در چه صورتی قطع خواهد شد؟
بیمه‌شده دوباره به کار اشتغال یابد.
بیمه‌شده از قبول شغل مشابه پیشنهادشده خودداری کند.
بیمه‌شده مستمری بازنشستگی دریافت کند یا دچار ازکارافتادگی کلی شود.
مدت زمانی که بیمه بیکاری به شخص تعلق می‌گیرد پایان یابد.
بیمه‌شده فوت کند.
بیمه‌شده بدون دلیل موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی و سوادآموزی خودداری کند.
چند نکته مهم درباره بیمه بیکاری
چنانچه بیمه‌شده‌ای بر اساس مقررات قانون کار و رای صادره از مراجع حل اختلاف به‌دلیل کوتاهی درانجام وظایف محوله یا نقض آیین‌نامه‌های انضباطی محل کار توسط کارفرما اخراج شده باشد، بیمه بیکاری به او تعلق نخواهد گرفت.
وقتی یک فرد بیمه‌شده با دریافت حقوق روزهای بلاتکلیفی خود به کار قبلی بازگردد، باید تمامی مبالغ دریافت‌شده تحت عنوان بیمه بیکاری را به سازمان تامین اجتماعی برگرداند.
اگر پس از پرداخت بیمه بیکاری به بیمه‌شده، مشخص شود آن شخص به‌صورت ارادی از کار ترخیص شده، فرد مذکورموظف است کلیه حقوق دریافت‌شده تحت عنوان مقرری بیمه بیکاری را به سازمان تامین اجتماعی بپردازد.
چنانچه بیمه‌شده بیکار، باردیگر مشغول به کار شود و به هر علتی اشتغال مجددش را به سازمان تامین اجتماعی اطلاع ندهد و مبلغ ماهیانه بیمه بیکاری را دریافت کند، باید دستمزدی که بابت بیمه بیکاری از زمان بازگشت به کاردریافت کرده را به این سازمان بپردازد.
مقرری دریافت‌شده تحت عنوان بیمه بیکاری مانند سایر مستمریهای سازمان تامین اجتماعی از مالیات معاف است.وابستگان تحت پوشش بیمه بیکاری درمانی عبارتند از: همسر، فرزندان اوناث به شرط عدم ازدواج و نداشتن شغل،فرزندان ذکور زیر ۱۸ سال، پسران بالای ۱۸ سالی که مشغول تحصیل هستند یا بنا بر تشخیص پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی ازکارافتاده کلی محسوب می‌شود، پدر و مادر درشرایطی که سن پدر بالای ۶۰ سال بوده، از کار افتاده کلی باشد و خرج زندگی او از طریق بیمه‌شده تامین شود به‌علاوه خواهر و برادر تحت تکفل با شرایط فرزندان موئث ومذکر.
کارگران فعال در پروژه‌هایی مانند فعالیت‌های عمرانی که ماهیت غیردائمی دارند و پس از پایان موضوع قرارداد یا اتمام قسمتی از کار بخشی از کارگران در آنها مازاد اعلام می‌شوند، مشمول بیمه بیکاری نخواهند بود.
همسر شخصی که مقرری بیمه بیکاری دریافت می‌کند، می‌تواند مهریه خود را از محل این مستمری طلب کند.
برای مشاوره قانون بیمه بیکاری تامین اجتماعی
تامین نمودن حقوق و مزایای کارگرانی که مشمول قانون کار هستند ، به شیوه های مختلفی موردتضمین قرار گرفته است تا به نوعی بتوان عدالت اجتماعی را در خصوص این قشر گسترده جامعه برقرارنمود . یکی از مهم ترین این موضوعات ، بیمه بیکاری است که به افرادی که بدون اراده از کار بیکار شده اند، پرداخت می شود .
به همین منظور ، قانونی تحت عنوان قانون بیمه بیکاری در سال ۱۳۶۹ در مجلس شورای اسلامی تصویب شده است که مشتمل بر چهارده ماده و بیست و یک تبصره می باشد و بر اساس این قانون ، اشخاصی که بدون میل و اراده خودبیکار شده اند ، در طول مدت زمان مشخص ، می توانند از مزایای بیمه بیکاری استفاده کنند . به همین مناسبت ، درادامه این مقاله قصد داریم به بررسی قانون بیمه بیکاری سازمان تامین اجتماعی پرداخته و متن آن را ارائه نماییم .
ماده ۱ قانون بیمه بیکاری
کلیه مشمولین قانون تأمین اجتماعی که تابع قوانین کار و کار کشاورزی هستند مشمول مقررات این قانون می‌باشند .
تبصره – گروه های زیر از شمول مقررات این قانون مستثنی هستند :
۱ – بازنشستگان و از کار افتادگان کلی .
۲ – صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری .
۳ – اتباع خارجی .
مطابق طرح جدید بیمه بیکاری وزارت کار، بیمه بیکاری سه ماه اسفند ۹۸ و فروردین و اردیبهشت ۹۹، به کارگران آسیب دیده که در دوران کرونا بیکار شده اند، پرداخت می گردد. بر این اساس، دولت مبلغ ۵میلیارد تومان را به صندوق بیکاری اختصاص داده و پس از تصویب این طرح، کلیه کارگرانی که در سه ماهه مذکور بیکار شده اند، می توانند با مراجعه به سامانه بیمه بیکاری درخواست بیمه بیکاری خود را ثبت نمایند.
ماده ۲ قانون بیمه بیکاری
بیکار از نظر این قانون بیمه شده ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد .
تبصره ۱
بیمه شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص وزارتخانه ذیربط و تأییدشورای عالی کار ، بیکار موقت شناخته شوند نیز مشمول مقررات این قانون خواهند بود .
تبصره ۲
بیمه شدگانی که به علت بروز حوادث قهریه و غیر مترقبه از قبیل سیل، زلزله جنگ، آتش‌سوزی و … بیکارمی‌شوند با معرفی واحد کار و امور اجتماعی محل ، از مقرری بیمه بیکاری استفاده خواهند کرد .
ماده ۳ قانون بیمه بیکاری
بیمه بیکاری به عنوان یکی از حمایت های تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است بادریافت حق بیمه مقرر ، به بیمه شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار می‌شوند ، مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید .
ماده ۴ قانون بیمه بیکاری
بیمه شده بیکار با معرفی کتبی واحد کار و امور اجتماعی محل ، از مزایای این قانون منتفع خواهد شد .
تبصره
بیکاران مشمول این قانون کلیه حقوق و مزایا و خسارات مربوطه ( موضوع قانون کار ) را دریافت خواهند کرد.
ماده ۵ قانون بیمه بیکاری
حق بیمه بیکاری به میزان (۳ %) مزد بیمه شده می باشد که کلا توسط کارفرما تأمین و پرداخت خواهدشد.
تبصره
مزد بیمه شده و نحوه تشخیص تعیین ، چگونگی وصول آن ، تکلیف بیمه شده و کارفرما و همچنین نحوه رسیدگی به اعتراض ، تخلفات و سایر مقررات مربوطه در این مورد بر اساس ضوابطی است که برای حق بیمه سایر حمایت های تأمین اجتماعی در قانون و مقررات تأمین اجتماعی پیش بینی شده است.
ماده ۶ قانون بیمه بیکاری
بیمه شدگان بیکار در صورت احراز شرایط زیر استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را خواهند داشت:
الف – بیمه شده قبل از بیکار شدن حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت بیمه را داشته باشد . مشمولین تبصره ۲ماده ۲ این قانون از شمول این بند مستثنی می‌باشد.
ب – بیمه شده مکلف است ظرف ۳۰ روز از تاریخ بیکاری با اعلام مراتب بیکاری به واحدهای کار و اموراجتماعی آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی و یا مشابه آن اطلاع دهد. مراجعه پس از سی روز با عذر موجه و با تشخیص هیأت حل اختلاف تا سه ماه امکان پذیر خواهد بود .
ج – بیمه شده بیکار مکلف است در دوره های کار آموزی و سواد آموزی که توسط واحد کار و امور اجتماعی و نهضت سواد آموزی و یا سایر واحدهای ذی ربط با تأیید وزارت کار و امور اجتماعی تعیین می‌شود شرکت نموده و هر دو ماه یک بار گواهی لازم در این مورد را به شعب تأمین اجتماعی تسلیم نماید.
تبصره ۱
کارگرانی که در زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری به شغل یا مشاغلی گمارده می‌شوند که میزان حقوق ومزایای آن ازمقرری بیمه بیکاری متعلقه کمتر باشد ما به التفاوت دریافتی بیمه شده از حساب صندوق بیمه بیکاری پرداخت خواهدشد.
تبصره ۲
مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری جزء سوابق پرداخت حق بیمه ، بیمه شده از نظر بازنشستگی ، از کار افتادگی و فوت محسوب خواهدشد.
ماده ۸ قانون بیمه بیکاری
در موارد زیر مقرری بیمه بیکاری قطع خواهد شد.
الف – زمانی که بیمه شده مجددا اشتغال به کار یابد.
ب – بنا به اعلام واحد کار و امور اجتماعی محل و یا نهضت سوادآموزی و سایر واحدهای ذیربط از طریق وزارت کار وامور اجتماعی، بیمه شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره های کارآموزی یا سواد آموزی خودداری نماید.
ج – بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود و یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری ورزد.
د – بیمه شده بیکار ضمن دریافت مقرری بیمه بیکاری مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی و یاازکارافتادگی کلی شود.
ه – بیمه شده به نحوی از انحاء با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار مربوطه اعاده گردد.
تبصره ۱
در صورتی که پس از پرداخت مقرری بیمه بیکاری محرز شود که بیکاری بیمه شده، ناشی از میل و اراده او بوده است کارگر موظف به استرداد وجوه دریافتی به سازمان تأمین اجتماعی خواهد بود. مشمولین بند (ه) این ماده نیز مکلف به باز پرداخت مقرری بیمه بیکاری دریافتی، به سازمان مذکور می باشند.
تبصره ۲
چنانچه بیمه شده بیکار اشتغال مجدد خود را مکتوم داشته و مقرری بیمه بیکاری را دریافت کرده باشد، ملزم به بازپرداخت مقرری دریافتی از تاریخ اشتغال خواهد بود.
تبصره ۳
دریافت کمک هزینه حین کارآموزی مانع استفاده از مقرری بیمه بیکاری نخواهد بود.
ماده ۹ قانون بیمه بیکاری
کارفرمایان موظفند با هماهنگی شوراهای اسلامی و یا نمایندگان کارگران، فهرست محل های خالی شغل را که ایجادمی‌شوند به مراکز خدمات اشتغال محل اعلام نمایند. محل های شغلی مذکور (به استثنای رده‌های شغلی کارشناسی به بالا) منحصرا توسط مراکز خدمات اشتغال و با معرفی بیکاران تأمین می‌گردد.
تبصره ۱
دولت مکلف است همه ساله از طریق سیستم بانکی و منابع اعتباری سازمان تأمین اجتماعی و با استفاده از اعتبارات قرض الحسنه، طرح های اشتغال‌زای مشخصی را جهت اشتغال به کار بیکاران مشمول این قانون در بودجه سالانه کشور پیش‌بینی و رأسا یا از طریق شرکت های تعاونی و یا خصوصی و با نظارت وزارت کار و امور اجتماعی به مورداجراء گذارد.
تبصره ۲
بیکاران مشمول این قانون در اخذ پروانه‌های کسب و کار و موافقت اصولی و تأسیس واحدهای اقتصادی از وزارتخانه‌های صنعتی،کشاورزی و خدماتی با معرفی وزارت کار و امور اجتماعی در اولویت قرار خواهند داشت.
تبصره ۳
سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای وزارت کار و امور اجتماعی مکلف است همزمان با اجرای قانون بیمه بیکاری، آموزش مهارت های مورد نیاز بازار کار و نیز بازآموزی و تجدید مهارت کارگران تحت پوشش بیمه بیکاری موضوع بند ج ماده ۷ این قانون را در مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای و یا مراکز آموزش جوارکارخانجات فراهم نماید. هزینه‌های مربوط از محل اعتبارات حساب صندوق بیمه بیکاری مطابق آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد سازمان‌های آموزش فنی و حرفه‌ای کشور و تأمین اجتماعی تهیه و به تصویب وزرای کار و امور اجتماع و بهداشت و درمان و آموزش پزشکی خواهد رسید قابل پرداخت است.
تبصره ۴
نهضت سوادآموزی موظف است با همکاری کارفرمایان و وزارتخانه‌های ذیربط نسبت به تشکیل کلاسهای سوادآموزی برای بیسوادان مشمول این قانون اقدام نماید.
ماده ۱۰ قانون بیمه بیکاری
سازمان تأمین اجتماعی مکلف است حساب های درآمد حق بیمه بیکاری و پرداخت مقرری بیمه بیکاری موضوع این قانون را جداگانه نگهداری و در صورت‌های مالی خود منعکس نماید و گزارش عملکرد مالی خود را هر سال یک بار به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزیر کار و امور اجتماعی و شورای اقتصاد ارائه نماید.
ماده ۱۱ قانون بیمه بیکاری
وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی مجری این قانون خواهند بود.
ماده ۱۲ قانون بیمه بیکاری
سازمان تأمین اجتماعی مکلف است هزینه های موضوع این قانون را منحصرا از محل درآمدهای ناشی ازآن تأمین نماید. هزینه‌های اداری و پرسنلی هر دو دستگاه مجری قانون به طوری که از (۱۰%) میزان مقرری پرداختی به بیمه شدگان تجاوز ننماید با تأیید وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزیر کار وامور اجتماعی تعیین و تخصیص داده می‌شود.
ماده ۱۳ قانون بیمه بیکاری
زمان اجرای این قانون از زمان اتمام قانون آزمایشی بیمه بیکاری (۱۳۵۹.۵.۶) لازم‌الاجرا است.
ماده ۱۴ قانون بیمه بیکاری
آیین‌نامه اجرایی این قانون ظرف یک ماه توسط وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قانون بیمه بیکاری چیست در کانال تلگرام موضوعات اداری عضوشوید . کارشناسان مرکز مشاوره اداری مبنا مشاور نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره اداری تلفنی مبنامشاور به سوالات شما عزیزان پیرامون قانون بیمه بیکاری چیست پاسخ دهند .
همان‌طور که اشاره شد، بیمه بیکاری یکی از پوشش‌های بیمه تامین اجتماعی است که به افراد بیکارتعلق می‌گیرد. بیمه‌شده‌ای که بیکار می‌شود، تا ۳۰ روز فرصت دارد، برای دریافت بیمه بیکاری اقدام کند.
ابتدا فرد باید وضعیت فعلی‌اش مبنی بر آماده به کار بودن خود را به واحد کار و امور اجتماعی اطلاع دهد.بعد از بررسی و تایید سازمان تامین اجتماعی مستمری برایش پرداخت می‌شود. مبنای محاسبه مبلغ مستمری، اولین روز شروع بیکاری فرد است.
شرایط استفاده از بیمه بیکاری
قانون کار شرایط استفاده از بیمه بیکاری را به شرح زیر عنوان می‌کند:
فرد متقاضی، مشمول قانون کار و تامین اجتماعی باشد.
فرد بیمه‌شده، بدون میل و اراده خود بیکار شده‌باشد.
در حال حاضر آماده به کار باشد.
کارگران دائمی، حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند.
کارگران قراردادی در آخرین محل کارشان، حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند.
شرایط بالا معمولا به دلایلی مانند: تغییر ساختار سازمانی، وقوع حوادث غیرمترقبه چون سیل،زلزله، آتش سوزی و جنگ محقق می‌شود. دلایل گفته شده باید به تایید وزارتخانه و تایید شورای عالی کار برسد. اگرفردی مطابق آنچه بیان شد بیکار موقت تلقی شود، آنگاه می‌تواند از مزایای بیمه بیکاری استفاده کند.
نکته: نمایندگان اداره تعاون، کار و امور اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی مرجع تصمیم‌گیری درتشخیص و تایید بیکاری فرد هستند.
حق بیمه بیکاری
حق بیمه بیکاری ۳ درصد از دستمزد بیمه‌شده است که توسط کارفرما پرداخت می‌شود.
بیمه بیکاری شامل چه کسانی نمی‌شود؟
مطابق آنچه در بخش شرایط استفاده از بیمه بیکاری گفته شد؛ موارد زیر مشمول دریافت بیمه بیکاری نمی‌شوند:
بازنشستگان و از کار افتادگان کلی، مشمول بیمه بیکاری نمی‌شوند.
صاحبان حِرف و مشاغل آزاد و بیمه‌شدگان اختیاری، مشمول بیمه بیکاری نمی‌شوند.
اتباع خارجی مشمول بیمه بیکاری نمی‌شوند.
کسانی که به هر دلیل استعفا داده‌اند.
کسانی که به هر دلیل ترک کار کرده‌اند.
افرادی که کارفرما حق‌بیمه بیمه بیکاری آنها را پرداخت نکرده باشد.
سقف پرداخت بیمه بیکاری
مدت زمانی که فرد می‌تواند از بیمه بیکاری استفاده کند؛ به سابقه پرداخت حق بیمه و وضعیت تاهل بیمه‌شده بستگی دارد. این محدوده زمانی بین ۶ تا ۵۰ ماه متغیر است. سقف پرداخت بیمه بیکاری برای متاهلین ۵۰ و مجردین ۳۶ ماه تعیین می‌شود. با پرداخت حق بیمه، دوران بیکاری حقوق دریافت کنید.
مبلغ بیمه بیکاری
مبلغی که به عنوان بیمه بیکاری به بیمه‌شده تعلق می‌گیرد، معادل ۵۵ درصد از حقوق فرد در زمان اشتغالش است. همچنین به ازای هر شخص تحت سرپرستی فرد ۱۰ درصد به این مبلغ افزوده می‌شود. لازم به ذکر است که این مبلغ صرفا به ۴ نفر از اعضای تحت سرپرستی بیمه‌شده تعلق می‌گیرد.
نکته: مبلغ بیمه بیکاری نباید کمتر از پایین‌ترین میزان دستمزد مصوب سالانه شورای کار باشد.همچنین این مبلغ نباید بالاتر از ۸۰ درصد دستمزد متقاضی بیمه بیکاری تعیین شود.
شرایط استفاده از بیمه ی بیکاری در پاندمی کرونا
پاندمی کرونا، طی دو سال گذشته شوک بزرگی به اقتصاد دنیا و کسبوکارها وارد کرده‌است. به همین دلیل خیلی از شاغلین در کارگاه‌ها و مغازه‌های کوچک تعدیل نیرو شده‌اند. در این موقعیت شرایط استفاده از بیمه بیکاری کمی سهل‌تر از گذشته شده است.
طبق اعلام دولت، در دوران کرونا مشاغل زیر مشمول دریافت بیمه بیکاری می‌شوند:
مراکز تولید، توزیع و فروش پوشاک، کیف و کفش
مجتمع‌های فرهنگی و آموزشی
مراکز تولید، توزیع و فروش صنایع دستی
مراکز و مجتمع‌های ورزشی و تفریحی
حمل و نقل عمومی و درون و برون شهری اعم از هوایی، جاده‌ای و ریلی
مکان توزیع خشکبار، آجیل، قنادی‌ها، بستنی و آبمیوه
مراکز مربوط به خدمات مسافرتی و گردشگری: هتل‌ها، هتل آپارتمان‌ها، مجتمع‌های جهانگردی و گردشگری، مهمان‌پذیرها
مراکز تولید و توزیع غذاهای آماده شامل: رستوران‌ها، بوفه‌ها، تالارهای پذیرایی، طباخی‌ها، قهوه‌خانه‌ها، اغذیه فروشی‌ها و موارد مشابه
