قرارداد پیمانکاری، به قراردادی گفته می شود که مطابق آن، کارفرما انجام کار یا عملی را با شرایط مشخص و در ازای مبلغی معین، در مدت زمان مشخص، به فرد حقیقی یا حقوقی که در این قرارداد پیمانکار نامیده می شود واگذار می کند. موضوعات قراردادهای پیمانکاری هم متعدد و متفاوت می باشد، برخی قراردادهای پیمان در خصوص ایجاد ساختمان، حمل و نقل و یا تهیه و تدارک کالا است.
برای تنظیم یک قرارداد پیمانکاری باید در بدو امر طرفین قرارداد به صورت کاملا مشخص تعیین گردیده و رابطه آن ها در این قرارداد با یکدیگر کاملا مشخص و ذکر گردد.بعد از آن مشخص کردن ماهیت موضوع قرارداد یا خدمتی که باید ارائه شود، باید صریحا روشن شود. در واقع باید مفصلا تشریح گردد که کارفرما از پیمانکار خود چه انتظاراتی دارد.در برخی مواقع در قراردادهای پیمان، عدم افشای اطلاعات یا همان محرمانگی قرارداد نیز به قرارداد پیمانکاری ضمیمه خواهد شد. البته شرایط پرداخت و شرایط خاتمه قرارداد هم در انتهای قرارداد اضافه خواهد شد.
چنانچه شما از مخاطبین محترم مبنا مشاور هستید و به دنبال کسب اطلاعات لازم در خصوص انواع قراردادها، خصوصا نحوه انعقاد قرارداد پیمانکاری می باشید، یا به عنوان طرف یکی از قراردادهای پیمانکاری، قصد طرح شکایت از طرف دیگر قرارداد و احقاق حقوق از دست رفته خود را دارید، می توانید با دنبال نمودن سلسله مقالات این سامانه اداری، ضمن آگاهی از موارد یاد شده، از کلیه مباحث و شرایط مرتبط در این نوع قراردادها آگاهی و اطلاعات لازم را بدست آورید .
نکات طلایی و مهم در تنظیم قرارداد پیمان کاری
انواع قرارداد پیمانکاری و کاربرد آن چیست ؟
یکی از قراردادهای مهم در پروژه های بزرگ دولتی و خصوصی قراردادهای پیمانکاری است. قرارداد پیمانکاری یکی از چالش برانگیزترین قراردادها می باشد که باعث اختلاف بین کارفرما و پیمانکار می شود .
قرارداد ابزار محوری هر کسب و کار است ؛ برای اینکه طرفین در قرارداد پیمانکاری دچار مشکل نشود بهتراست، قبل از آن از مشاوره اداری قرارداد پیمانکاری که تسلط کامل بر قوانین و مقررات قراردادها داردبهره مند شوید.در این مقاله به موضوعات ذیل پرداخته شده است :
انواع قرارداد پیمانکاری
قرارداد دایمی
قرارداد بازپرداخت
قرارداد پرداخت کلی
مزایا ومعایب قرارداد پرداخت کلی
انواع قرارداد دایمی
مزایای قرارداد دایمی
قرارداد سنجشی
مزیت و معایب قرارداد سنجشی
قرارداد بازپراخت هزینه
مزایا و معایب قرارداد بازپراخت هزینه
قرارداد مدیریتی
معایب قرارداد مدیریتی
قرارداد مدیریت پروژه
معایب قرارداد مدیریت پروژه
قرارداد طراحی و ساخت
معایب قرارداد طراحی و ساخت
قرارداد ساخت و توسعه
مزیت و معایب قرارداد ساخت و توسعه
مشخص کردن مبلغ انواع قرارداد پیمانکاری
وکیل قرارداد پیمانکاری گروه اداری مبنا مشاور
انواع قرارداد پیمانکاری:
قرارداد دایمی
قرارداد دایمی شامل موارد ذیل است :
ساخت و توسعه
طراحی و ساخت
مدیریت پروژه
مدیریتی
قرارداد بازپرداخت
قرارداد بازپرداخت هزینه شامل موارد ذیل است:
قرارداد قیمت هدف
قرارداد فاکتور ثابت
قرارداد سنجشی پیمانکاری شامل موارد ذیل است:
قرارداد با دوره زمانی محدود
قرارداد با قابلیت تغییر
قرارداد سریال
قرارداد پرداخت کلی
قرارداد پرداخت کلی
در قرارداد پرداخت کلی هزینه انجام کار مشخص و تعیین شده است و پیمانکار براساس آن عملیات موضوع پیمان را اجرا می کند. سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا قرارداد پرداخت کلی درهمه انواع قرارداد پیمانکاری کاربرد دارد. قیمتی که در قرارداد پیمانکاری پرداخت کلی تعیین می شود شامل قیمت قرارداد ثابت و شناور می باشد.
کاربرد قرارداد پرداخت کلی شامل موارد ذیل می باشد:
در قراردادی که مبلغ دقیق قیمت قابل محاسبه می باشد.
در پروژه هایی که کارفرما قبل از اینکه قرارداد پیمانکاری تنظیم کند، بخواهد حجم مالی پروژه را بداند.
در قراردادهایی که اجرای پروژه خطر کمی دارد.
در قراردادهایی که کارفرما نمی خواهد در جزئیات پروژه دخالت کند و فقط می خواهد نظارت همه جانبه بر پروژه داشته باشد.
مزایای قرارداد پرداخت کلی
در پروژه های پیمانکاری قرارداد پرداخت کلی دارای مزایای ذیل است:
تعهدات مالی که کارفرما قبل از اجرای موضوع پیمان به پیمانکار می دهد مشخص و تعیین می شود.طراحی موضوع پیمان قبل از شروع اجرا توسط مهندسین و طراحان انجام می شود.هزینه اجرای موضوع پیمان قبل از اجرا قابل کنترل می شود.کارفرما در اجرای موضوع پیمان از نقدینگی و نحوه پرداخت ها به پیمانکار قبل از شروع کاراطلاعات کامل بدست میاورد.خطر کمتری از طرف پیمانکار به کارفرما وارد می شود.بخشی از کار اجرای عملیات موضوع پیمان توسط کارفرما صورت می گیرد.
معایب قرارداد پرداخت کلی
هر قراردادی دارای معایبی است و قرارداد پرداخت کلی نیز دارای معایب ذیل میباشد:
زمان زیادی که برای طراحی پروژه مصرف می شود باعث افزایش انجام کل موضوع پیمان و هزینه های مالی اجرای پروژه می شود.
در این قرارداد کارفرما نظارتی بر کار و اجرای پیمانکار ندارد.
به دلیل اینکه اطلاعات کافی از موضوع پیمان در مناقصه به دست می آید بر کیفیت اجرا اثر می گذارد.
بدلیل عدم نظارت کارفرما بر اجرای کار بر زمان و هزینه و کیفیت اجرای موضوع پیمان تاثیر می گذارد.
انواع قرارداد دایمی
در این نوع قرارداد کارفرما برنامه اجرای پروژه را به صورت پیوسته پیگیری و نظارت می کند.
در ذیل انواع قرارداد دایمی شرح داده شده است:
قرارداد سریال
در قرارداد سریال پیمانکار تعهد میکند که وارد یک سری از قرارداد پرداخت کلی شود.
در این قرارداد شرایط و قیمت پروژه بر اساس قیمت رقابتی اجرای موضوع پیمان در نظر گرفته می شود.
قرارداد با دوره زمانی محدود
در این قرارداد پیمانکار موظف است که اجرای کار را در زمان مشخص و تعیین شده به اتمام برساند.
قیمت کار پیمانکار براساس صورت وضعیت نهایی که به کارفرما ارائه میکند ارزیابی می شود.
مزایای قرارداد دایمی
دوره انجام و اجرای کار مشخص است و پیمانکار در درازمدت سود بیشتری می برد.
در زمان اعلام قیمت مبلغ کمتری پیشنهاد می شود.
در آماده سازی مقدمات پیمان و مناقصه صرفه جویی می شود.
به کارفرما و پیمانکار در پیش بینی هزینه و پرداخت ها کمک می شود.
قرارداد سنجشی
در این نوع قرارداد تا پایان کار پروژه قیمت تعیین نمی شود.
بعد از اجرای پروژه قیمت براساس شاخص هایی که در ابتدای قرارداد و قیمت اقلام مصرفی بین دو طرف توافق می شود محاسبه می گردد.
اجزا و قطعاتی که در اجرای موضوع پیمان لازم است، قیمت اولیه قرارداد را تعیین می کند.
برنامه ای که پیمانکار در اجرای پروژه ارائه می کند قیمت اولیه قرارداد را تعیین می کند.
مزیت قرارداد سنجشی
پروژه با سرعت بیشتری توسط پیمانکار اجرا می شود و در هزینه ها و مدت زمان اجرا صرفه جویی می شود.پرداخت هایی که کارفرما به پیمانکار انجام می دهد راحت تر است.
معایب قرارداد سنجشی
قسمت هایی که در حساب کردن قیمت تمام شده پروژه به کار می رود ناکارامد است.
زمانی که از شاخص استاندارد استفاده می شود ، هزینه واقعی کار از پیمانکار سلب می شود.
قرارداد بازپراخت هزینه
در قرارداد بازپرداخت هزینه، هزینه اولیه پیمانکار که شامل هزینه کارگران و مواد مصرفی است توسط کارفرما پرداخت می شود.زمانی که کارفرما دراجرای طرح تاثیر گذار باشد و زمان برای محاسبه هزینه های اجرایی وجود نداشته باشد.زمانی که لازم است اجرای موضوع پیمان به سرعت انجام شودو زمان برای محاسبه هزینه های اجرایی وجود ندارد.زمانی که نتوان هزینه های عملیات موضوع پیمان را حساب کرد.زمانی که که کارفرما بخواهد نظارت کامل بر عملیات موضوع پیمان داشته باشد.زمانی که عملیات موضوع پیمان اضطراری است و هزینه بالا است.تغییرات احتمالی در عملیات پروژه بالا باشد.
مزایای قرارداد بازپراخت هزینه
به دلیل سرعت انتخاب پیمانکار و عقد قرارداد مدت زمان انجام عملیات موضوع پیمان کاهش می یابد.
هزینه ها کاهش می یابد.
به دلیل نظارت کارفرما کار تضمین می شود.
می توان در مدت زمان عملیات موضوع پیمان تغییرات ایجاد کرد.
مشاجره و اختلاف بین طرفین قرارداد کاهش می یابد.
در هزینه زمان انجام مناقصه و انعقاد پیمان صرفه جویی می شود.
معایب قرارداد بازپرداخت
کارفرما ریسک بیشتری در انجام پروژه دارد.
پیمانکار برای انجام پروژه انگیزه کمتری دارد.
هزینه های نظارت و کیفیت برای کارفرما زیاد می شود.
از آنجایکه پرداخت به پیمانکار دوره ای است، پیمانکار برای سود بیشتر کار را طولانی می کند و راندمان کاری خود را کم می کند.این نوع قرارداد در پروژه های بزرگ و پیچیده استفاده می شود.
قرارداد مدیریتی
در این نوع قرارداد کارفرما پیمانکار حرفه ای را تعیین می کند که به اموری مانند مشخص کردن سایت،تجهیزات کارگاه، سرمایه گذاری، طراحی تسلط کامل دارد.
مدیر پروژه پیمانکار است و براساس پیشرفت پروژه درصدی از قیمت پیمان را دریافت می کند.
مزیت قرارداد مدیریتی
کارفرما با انتخاب سریع پیمانکار به طرح بهتر و دقیق تری در پروژه می رسد.
پیمانکار نظر کمی و کیفی خود را در اجرای عملیات موضوع پیمان مطرح می کند.
ریسک عملیات موضوع پیمان به پیمانکار منتقل می شود.
علاوه بر قیمت پایین برای انجام پروژه، توانایی پیمانکار در مدیریت پروژه در نظر گرفته می شود.
معایب قرارداد مدیریتی
از آنجایی که هماهنگ کردن چند پیمانکار پیچیده است، باعث ایجاد تاخیر در انجام پروژه می شود.
به دلیل نقش پیمانکار، اسناد به گونه ای تنظیم می شود که شانس حضور پیمانکاران خاصی در پروژه فراهم شود.
مطالبات پیمانکار از طرف پیمانکار اصلی پرداخت نمی شود.
به دلیل انتخاب کارکنان نامناسب پیمانکاری، کارفرما دچار ضرر می شود.
تعهدات مالی کارفرما قبل از انجام پروژه نامشخص است.
بعضی مواقع هزینه جمع آوری کارگاه به عهده کارفرما است.
تضمینی برای کارفرما در صورت زیان ناشی از مدیریت پیمانکار در پروژه وجود ندارد.
قرارداد مدیریت پروژه
از آنجایی که پیمانکار مستقل عمل می کند، نظارت و هماهنگی و برنامه ریزی پروژه به خوبی صورت می گیرد.
قسمتی از اجرای عملیات موضوع پیمان با طراحی هم پوشانی می کند و صرفه جویی می شود.
کارفرما اطمینان کامل دارد که عملیات موضوع پیمان به خوبی مدیریت می شود.
معایب قرارداد مدیریت پروژه
برای اجرای پروژه های کوچک مناسب نیست.
از آنجاییکه که کارفرما باید ناظر تعیین کند، برای کارفرما هزینه می شود.
پیمانکار به عنوان مدیر پروژه در اجرا اختیار بالایی دارد.
پیمانکار به عنوان مدیر ریسک مالی را تحمیل نمی کند.
قرارداد طراحی و ساخت
در این نوع شرکت یا سازمان مربوطه ، مسئولیت طراحی و ساخت پروژه را به پیمانکار واگذار می کند.
مزیت قرارداد طراحی و ساخت
باعث یکپارچگی در اجرای پروژه می شود و در هزینه ، زمان و کیفیت انجام پروژه صرفه جویی می شود.
مفاد پیمان بین کارفرما و پیمانکار شفاف است.
زمانی که برای انجام پروژه تعیین می شود کوتاه است.
به وسیله گزارش کار ارتباط بین کارفرما و پیمانکار به وجود می اید.
قبل از اجرای عملیات موضوع پیمان تعهدات مالی کارفرما مشخص می شود.
موقعیت رقابتی بین پیمانکاران به وجود می اید.
معایب قرارداد طراحی و ساخت
پیمانکار مسئول طراحی و ساخت است و نمی تواند نیازهای کارفرما را تامین کند.
هزینه مناقصه عملیات موضوع پیمان بالا است.
مقایسه بین پیمانکاران مشکل است.
از همه فاکتورها نمیتوان استفاده کرد.
قرارداد ساخت و توسعه
یکی از مهمترین قراردادهای پیمانکاری قرارداد ساخت و توسعه می باشد. در این نوع قرارداد،اختیارات ومسئولیت پیمانکار مشخص می شود.پرداخت به پیمانکار براساس درصد پیشرفت اجرای عملیات موضوع پیمان انجام می شود.
قسمتی از پرداخت به پیمانکار به صورت پیش پرداخت براساس بهره وری قبل از برگزاری مناقصه صورت می گیرد. همچنین کارفرما نظارت کامل دارد و پیمانکار موظف به ارائه گزارش مراحل اجرای کار به کارفرما است.
مزیت قرارداد ساخت و توسعه
با مشارکت پیمانکار طراحی بهتر در اجرای عملیات موضوع پیمان صورت می گیرد.
پیمانکار می تواند با پیمانکاران دیگر به صورت فرعی یا جزئی قرارداد انعقاد کند.
انتخاب پاداش و تشویق از طرف پیمانکار باعث افزایش بهره وری در انجام پروژه می شود.
رقابت به وجود می اید.
هم پوشانی در مرحله تفصیلی و اجرایی وجود دارد.
معایب قرارداد ساخت و توسعه
هزینه انجام مناقصه بالا است.
نحوه پرداخت هزینه های اجرایی پیمانکار بالا است.
به پیمانکار پیش پرداختی قبل از ارائه کامل پروژه اجرایی در مرحله اول پرداخت نمی شود.
مشخص کردن مبلغ انواع قرارداد پیمانکاری
برای مشخص کردن مبلغ انواع قرارداد پیمانکاری موارد ذیل در نظر گرفته می شود: طراحی مشخصات پروژه
کیفیت کاری که پیمانکار باید انجام دهد و کارفرما از وی انتظار دارد.
وکیل قرارداد پیمانکاری گروه اداری مبنا مشاور
گروه اداری مبنا مشاور با پشتوانه سوابق علمی، تجربی، و اجرایی گروهی از وکلا، کارشناسان اداری ، اساتید دانشگاه با هدف پاسخگویی به این نیاز مهم و پشتیبانی اداری شرکت ها شکل گرفت.
پتانسیل فنی و مهندسی در کنار تخصص اداری و تجربه حل و فصل اختلافات قراردادی وهمچنین رزومه وحسن شهرت اداری ، توانسته این گروه را از دیگر همکاران اداری برای شرکت های پیمانکاری وکارفرمایان متمایز نماید. سئوالات و مشکلات اداری خود در مورد پیمانکاری را در تمام ساعات شبانه روزحتی ایام تعطیل با مشاور اداری متخخص امور پیمانکاری مطرح کنید تا در کوتاهترین زمان ممکن پاسخگوی شما باشیم.
قرارداد پیمانکاری
نکته اول: قرارداد های پیمانکاری به دو نوع پیمان دولتی و پیمان خصوصی تقسیم می شه.
نکته دوم: تفاوت پیمان دولتی و خصوصی در طرفین قرارداده، در پیمان دولتی حتما یک طرف دولته اما درپیمان خصوصی هر دو طرف غیر دولتی هستن.
نکته سوم: یه تفاوت دیگه ای که پیمان های دولتی و خصوصی دارن اینه که، در پیمان دولتی شرایط عمومی پیمان رعایتش الزامیه اما در پیمان خصوصی الزامی وجود نداره.
نکته چهارم: در پیمان دولتی اگر اختلافی پیش بیاد حتما میره داوری اما در پیمان های خصوصی بسته به توافق طرفین تصمیم گیری می شه.
و اما نکته آخر: از جمله مهم ترین تفاوت های پیمان دولتی و خصوصی در شرایط فسخ قرارداده که درپیمان دولتی با توجه به شرایط عمومی پیمان در نظر گرفته می شه اما در پیمان خصوصی طبق قوانین عام کشور باید اقدام بشه.
شرایط قرارداد پیمانکاری
شرایط قرارداد پیمانکاری شامل شرایط عمومی پیمان و شرایط خصوصی پیمان است. شرایط عمومی پیمان شامل تعهداتی است که قابل تغییر نیست و بر قرارداد حاکم است. در شرایط عمومی پیمان تکالیف پیمانکار و کارفرما مشخص میشود. این شرایط در قراردادها باید رعایت شود و برخلاف شرایط عمومی پیمان نمیتوان توافق نمود. شرایط خصوصی پیمان شرایطی هستند که برای شرایط احتمالی مشخص شده است. در شرایط خصوصی پیمان، طرفین با یکدیگر توافق میکنند.
اما نکته مهم این است که برطبق ماده ۴ شرایط عمومی پیمان، شرایط خصوصی پیمان باعث نقض شرایط عمومی قرارداد پیمانکاری نمیشود.
شرایط فسخ در قرارداد پیمانکاری
برطبق ماده ۲۱۹ قانون مدنی، قراردادهایی که بین طرفین منعقد میشود، برای طرفین لازم الاجرا است.همچنین قرارداد پیمانکاری نیز قراردادی لازم است. در شرایط عمومی پیمان که برای کلیه قراردادهای دولتی لازم الاجرا است، مواردی که باعث فسخ قرارداد پیمانکاری میشود در ماده ۴۶ این موافقتنامه تعیین شده است. کارفرما و پیمانکار فقط در صورت موارد مذکور در ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان، میتوانند قرارداد را فسخ نمایند.
اما نکته مهم این است که برطبق ماده ۴ شرایط عمومی پیمان، شرایط خصوصی پیمان باعث نقض شرایط عمومی قرارداد پیمانکاری نمیشود.
موضوعات در قرارداد پیمانکاری
در این نوع قرارداد باید مشخصات طرفین قرارداد، موضوع، مبلغ، چگونگی پرداخت، تعهدات کارفرما و پیمانکار و ضمانت اجرایی عدم انجام تعهدات قید میشود. امور فنی قرارداد در فایلی به صورت پیوست مشخص میشود. همچنین جدول زمان بندی اجرای عملیات پیمانکاری باید تعیین شود. نحوه حل و فصل اختلاف نیز باید در ماده ای در قرارداد پیمانکاری تعیین شود.
اما نکته مهم این است که برطبق ماده ۴ شرایط عمومی پیمان، شرایط خصوصی پیمان باعث نقض شرایط عمومی قرارداد پیمانکاری نمیشود.
عنوان قرارداد پیمانکاری
در تنظیم قرارداد مربوطه باید عنوان قرارداد قید شد. زیرا در صورتی که عنوان قرارداد با مفاد قراردادمطابقت نداشته باشد، برای حل اختلاف نوع قرارداد و احکام مربوط به قصد و عملکرد کارفرما وپیمانکار درنظر گرفته میشود. قراردادهای پیمانکاری شامل قرارداد تدارکات، طراحی و ساخت،قرارداد کلید دردست، پیمان مدیریت و … است.
طرفین قرارداد
درج مشخصات طرفین قرارداد یکی از مهمترین مفاد قرارداد پیمانکاری است. در صورتی که کارفرما وپیمانکار شخص حقیقی باشند، باید مشخصات شناسنامه، کد ملی و آدرس قید شود. اما برای شخص حقوقی باید مشخصات طرفین برطبق قانون حاکم بر شخصیت حقوقی مستقل در امضای قرارداد تعیین شود.
در صورتی که طرفین قرارداد شرکتها باشند، باید صلاحیت شرکت برای منعقد نمودن قرارداد برطبق اساسنامه شرکت بررسی شود. همچنین باید گواهی آخرین تغییرات شرکت اخذ شود.
در این نوع قراردادباید شخصی که حق امضا دارد برطبق اساسنامه و صورتجلسه مجمع عمومی وآخرین تغییرات، قرارداد راامضا نماید. صلاحیت شرکت برای اجرای کار موضوع پیمان باید بررسی شود. همچنین شرکتی که طرف قرارداد است نباید برای انجام معامله ممنوعیت داشته باشد.
موضوع قرارداد
در قرارداد باید موضوع قید شود. موضوع قرارداد تخصصی و فنی است. کارفرما باید تمام مواردکار را شرح دهد تا باعث اختلاف در تفسیر و اجرای موضوع قرارداد نشود. در بعضی موارد میتوان موضوع قرارداد به صورت کوتاه بیان شود. در بعضی موارد که موضوع فنی و تخصصی است شرح کار باید مفصل بیان شود و به صورت پیوست ضمیمه قرارداد شود.
مبلغ قرارداد
یکی از مهمترین موارد قرارداد پیمانکاری، تعیین مبلغ قرارداد است. در قراردادهای خرید و فروش کالا مبلغ قرارداد باید تفکیکی بیان شود. در قراردادهایی که کالاها متعدد است، قیمت هر کالا وتعداد به صورت تفکیکی قید شود.
در قراردادهای خارجی که قرارداد ارزی است، باید نوع پرداخت مبلغ قرارداد مشخص شود. نحوه پرداخت مبلغ قرارداد به پیمانکار نیز باید تعیین شود. مدت و شروع قرارداد و زمان پایان کار بایددر قرارداد ذکر شود.
در صورتی که تاریخ شروع قرارداد قید نشود، تاریخی که طرفین قرارداد مربوطه را امضا نمودند،تاریخ شروع اجرای عملیات پیمان است. اگر تاریخ پایان عملیات اجرایی در قرارداد قید نشود،کارفرما نمیتواند مدعی تاخیر کار توسط پیمانکار شود.
محل و نحوه ایفای تعهد
در قرارداد باید محل انجام موضوع قرارداد مشخص شود. در قرارداد تضمیناتی از پیمانکار اخذ میشود.این تضمینات برای انجام تعهدات است. شروطی که درقرارداد پیمانکاری قید میشود شامل تعهد کلی وشروط اجرای قرارداد است.
مرجع حل اختلافات در قرارداد پیمانکاری
تعیین مرجع حل اختلاف در قرارداد یکی از موارد مهم و اساسی است. در قراردادها ارجاع حل اختلاف به داوری بیان شده است. در صورتی که بین پیمانکار و کارفرما در خصوص مفاد قرارداد و موضوع پیمان اختلاف به وجود آید، طرفین باید برطبق ماده ۵۳ شرایط عمومی پیمان عمل کنند.
مراجع حل اختلاف در این نوع قراردادها، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، ارجاع اختلاف به کارشناسی و ارجاع به داوری است.
حوادث قهریه در قرارداد
حوادث قهریه یکی از نکات مهمی است که باید در قرارداد پیمانکاری قید شد. شرایط به وجود آمده به دلیل حوادث قهریه، شرایطی است که طرفین نتوانند تعهدات خود را انجام دهند. کارفرماو پیمانکار با ثابت نمودن حوادث قهریه مسئولیتی ندارد.
تعیین محل پروژه
محل انجام عملیات اجرایی موضوع پیمان باید در قرارداد تعیین شود.
برآورد هزینه های پروژه
هزینه هایی که برای اجرای پروژه لازم است باید به صورت واضح و صریح در قرارداد درج شود. نحوه پرداخت مالیات و کسورات قانونی باید مشخص شود.
تعیین وظایف کارفرما
در این نوع قرارداد باید وظایف کارفرما قید شود.وظایف کارفرما شامل موارد ذیل است:
شرایط پرداخت هزینه اجرای عملیات پیمان
تامین منابع مالی پروژه
تنظیم وکالت نامه و معرفی نامه
مشخص نمودن دستمزد پیمانکار در اجرای عملیات پیمان
تعیین مهندس ناظر
در قرارداد باید مشخصات مهندس ناظر قید شود. مدرک معرفی ناظر توسط به پیمانکار ارائه شود.
مشخص نمودن ضمائم قرارداد
برنامه زمان بندی، نقشه های اجرایی و مدارک و اسناد مربوط به پروژه که ضمیمه قرارداد هستند باید درقرارداد ذکر شود.
وکیل متخصص قرارداد پیمانکاری
با توجه به اهمیت قراردادهای پیمانکاری برای اینکه قراردادها برطبق اصول تنظیم قراردادهامنعقد شود،تنظیم آن را به وکیل متخصص قرارداد پیمانکاری که بر تمام قوانین و مقررات پیمانکاری تسلط و آگاهی کامل دارد بسپارید.
پیمانکاری، در تاریخ اداری و مالی ایران پیشینهای طولانی دارد و معانی و کاربردهای مختلفی از آن ارائه شده است؛ اما در تعریفی ساده میتوان آن را به معنای قبول انجام کاری توسط شخصی پس از تعیین مزد دانست. قانون مالیات بر درآمد مصوب ۱۳۳۴، از اولین منابع رسمی اداری است که به مفهوم این رابطه اشاره کردهاست.
به عبارت دیگر قرارداد پیمانکاری، قراردادی است که به موجب آن کارفرما، انجام عملی با شرایط معین و در برابر وجه معین، در مدت مشخص را به شخص حقیقی یا حقوقی به نام پیمانکار (مقاطعه کار) واگذارمیکند که موضوع قرارداد پیمانکاری ممکن است ایجاد ساختمان، حمل و نقل و یا تهیه و تدارک کالا باشد.
ما در این مطلب قصد داریم ۷ نکته مهم که باید هنگام امضای قرارداد پیمانکاری از وجود آن باخبرباشید راتوضیح دهیم.
قرارداد پیمانکاری
قرارداد پیمانکاری از حیث لزوم و جواز مستنبط از مادهٔ ۱۰ و ۲۱۹ قانون مدنی اصل، لزوم قراردادهای پیمانکاری است. دستورالعمل شرایط عمومی پیمان نیز که بر کلیه قراردادهای پیمانکاری دولتی حاکم است و موارد فسخ قرارداد را در مادهٔ ۴۶ تصریح نموده، آن را به پانزده مورد محدود نموده است. بدین ترتیب، هیچیک از طرفین در غیر موارد مذکور، حق فسخ پیمان را نخواهند داشت که این امر مویداصلی است که در بالا ذکر شد.
قرارداد پیمانکاری از حیث نحوه انعقاد به لحاظ ساده یا تشریفاتی بودن عقود و قراردادها از حیث نحوه انعقاد به دو دسته تشریفاتی و ساده تقسیم میشوند. قرارداد تشریفاتی قراردادی است که علاوه برشرایط اساسی و اختصاصی انعقاد آن مستلزم تشریفاتی است تا قرارداد را منعقد شده بدانیم. درخصوص قراردادهای پیمانکاری به لحاظ آنکه تحقق آنها متوقف بر رعایت تشریفات معینی متناسب باموضوع پیمانکاری میباشد پس میبایست قراردادهای موصوف را ملحق به قراردادهای تشریفاتی دانست.
۷ نکته مهم که باید قبل از امضای قرارداد پیمانکاری درنظر گرفت!
در حقیقت قرارداد مخلوق اراده طرفین است و ما میتوانیم با توافق خود قرارداد را به شکل دلخواه خلق کنیم اما نکاتی که پیش از امضای قرارداد پیمانکاری باید بدان توجه داشت عبارتند از:
۱- الفاظ به کار رفته در قرارداد کاشف از قصد مشترک و توافق طرفین هستند؛ پس در کاربرد الفاظ دقت نماییم.
۲- از ذکر عبارات مبهم و تفسیر پذیر در قرارداد پرهیز نماییم.
۳- در توافقات باید قواعد آمره حقوق در نظر گرفته شوند.
۴- هرچند دانستیم که قرارداد مخلوق اراده طرفین آن است اما این اختیار از جمله محدود به قواعد آمره حقوق است:
مقصود از قواعد آمره قواعدی هستند که هدف آنها حفظ نظم عمومی است و طرفین نمیتوانند بر خلاف آن توافق کنند. مثلاً قرارداد در خصوص وارد کردن کالایی که ورود آن به کشور قاچاق محسوب میشودباطل بوده و فاقد اثر اداری است.
همچنین اگر در قرارداد برای یکی از طرفین حق فسخ در نظر گرفته شود لازم است مهلت استفاده از این حق نیز قید گردد. مانند اینکه “فروشنده تا دو ماه حق فسخ خواهد داشت”.
چنانچه این مهلت ذکر نشود هم شرط و هم خود قرارداد باطل محسوب میگردد.
۵- توجه به سمت و اختیارات طرف مقابل در قرارداد با شرکتها ضروری است.
۶-توجه و مطالعهٔ قرارداد پیمانکاری از حیث لازم یا جایز بودن.
مستفاد از مادهٔ ۱۰ و ۲۱۹ قانون مدنی اصل، لزوم قراردادهای پیمانکاری است. دفترچهٔ شرایط عمومی پیمان نیز که بر کلیهٔ قراردادهای پیمانکاری دولتی حاکم است و موارد فسخ قرارداد را در مادهٔ ۴۶ تصریح نموده، آن را به پانزده مورد محدود نموده است.
بدین ترتیب، هیچیک از طرفین در غیر موارد مذکور، حق فسخ پیمان را نخواهند داشت و این امرچیزی جز لزوم پیمان نیست.
سؤالی که در این زمینه مطرح میشود این است که آیا بین فسخ پیمان به علت مقتضیات اداری (موضوع مادهٔ ۴۸ شرایط عمومی پیمان) و لزوم این قراردادها منافاتی وجود ندارد، زیرا همانطور که در دکترین نیز تأکید شده این اختیار دولت هیچ تعارضی با اصل لزوم قراردادهاندارد، و دولت در صورت اعمال این اختیار موظف به جبران خسارت پیمانکار است و حق ندارد که پیمانکار را به حال خود رها کند.
در قراردادهای عادی نیز که بین افراد منعقد میشودیک چنین وضعیتی حاکم است. یعنی چنانکه یکی از طرفین قرارداد بدون علت قانونی از اجرای تعهدات قراردادی خود استنکاف ورزد موظف به جبران خسارت طرف دیگر است که این در واقع از آثار حکومت اصل لزوم است.
۷- دقت و مطالعهٔ قرارداد پیمانکاری از حیث نحوهٔ انعقاد (ساده یا تشریفاتی بودن)قراردادها از حیث نحوهٔ انعقاد به دو دستهٔ تشریفاتی و ساده تقسیم میشوند. قرارداد تشریفاتی پیمانی است که علاوه بر شرایط اساسی و اختصاصی برای تأیید ارادهٔ ابرازشده در تشکیل عقد، امر یا اموری که تشریفات نامیده شده لازم است. در خصوص قراردادها پیمانکاری ساده یا تشریفاتی بودن آن باید گفت:
نظر به این که این قرارداد در زمرهٔ اعمال تشریفاتی است، لذا قراردادهای پیمانکاری را نیز بایدملحق به این دسته از عقود دانست.
ضوابط و شرایط مخصوصی که در زمینهٔ طرز انعقاد پیمانها و حقوق و تعهدات طرفین، توسط سازمانهای ذیربط وضع شده و به کارفرمایان ابلاغ میشود، نمونهٔ فرم موافقتنامهٔ پیمانکار، فرم ضمانتنامه و غیره همه نشانهٔ تشریفاتی بودن این قراردادهاست.
همچنین پیش از امضا میبایست به اطلاعات درج شده در بخشهایی چون: طرفین قرارداد، موضوع قرارداد، مبلغ قرارداد ، نحوه پرداخت مبلغ قرارداد، محل و نحوه ایفای تعهد، شروط قرارداد و تصویب قرارداد، الزامات قوانین کار، تأمین اجتماعی و مسئولیت مدنی، نماینده –ناظر – دستگاه نظارت را درنظرداشت و به آن ها توجه نمود.
لازم به ذکر است که قراردادهای پیمانکاری، از قراردادهای حساس و پر چالش در نظام اداری ایران محسوب میشود و بایستی در نهایت دقت تنظیم شوند. چنانچه شما نیاز به این قرارداد دارید میتوانید درخواست تنظیم قرارداد پیمانکاری خدمات را ثبت کنید تا کارشناسان اداری امور قراردادها ، قراردادی اصولی را برای شما تنظیم کنند.
قبل از امضای قرارداد پیمانکاری حتما از یک مشاور راهنمایی بگیرید. این نکات اگرچه تعریفی نسبتا واضح و روشن دارد، اما تعیین مصادیق آن در قراردادهای اداری از جمله قرارداد پیمانکاری خدمات به سادگی صورت نمیگیرد پیشنهاد میشود که ابتدا با مشاور یا وکیل متخصص امور قراردادها مشورت کنید.
ما در مبنا مشاور با بهرهمندی از متخصصین اداری ، آمادهایم تا در خصوص تدوین قراردادپیمانکاری خدمات و در نظر گرفتن مهمترین بندها قبل از امضای قرارداد پیمانکاری خدمات شماو بررسی امکان استناد به آن، شما را راهنمایی کنیم.