با ارزش‌ترین دارایی‌های یک سازمان، منابع انسانی هستند. افرادی که در یک سازمان کار می‌کنند چه به صورت فردی و چه به شکل گروهی تلاش خود را می‌کنند تا اهداف سازمان را محقق کنند. مدیریت منابع انسانی رویکردی استراتژیک و منسجم است که فلسفه، استراتژی، سیاست‌ها، فرایندها و برنامه‌های مرتبط با منابع انسانی را گرد هم می‌آورد تا تمام نیروهای سازمانی در جهت اهداف سازمان قدم بردارند.

انواع مدل‌های مدیریت منابع انسانی توضیح می‌دهند که چگونه رفتارها و ساختارهای مدیریتی می‌توانند بر رفتار کارکنان تأثیر مثبت یا منفی بگذارند. مدل های مختلفی برای مدیریت منابع انسانی ساخته شده‌اند که آشنایی با این مدل‌ها و کاربرد مناسب‌ترین آن برای هر سازمانی رمز موفقیت آن سازمان است. اگر شما هم می‌خواهید مدیریت موفقی در زمینه منابع انسانی سازمانتان داشته باشید، با این مطلب همراه مبنا مشاور باشید.

مدل های منابع انسانی درواقع یک سری تئوری هستند که برای کمک به بهره‌وری منابع انسانی در سازمان‌ها تعریف شده‌اند. شناخت مدل های مدیریت منابع انسانی به مدیران منابع انسانی و صاحبان کسب و کارها کمک می‌کند تا بتوانند بهترین شیوه جهت‌دهی به پرسنل خود را برای حرکت به‌سمت اهداف سازمانی انتخاب کنند .

قرن ۲۱ را می‌توان قرن ظهور جامعۀ اطلاعاتی مبتنی بر دانش دانست . در چنین جامعه‌ای سازمان‌ها و افراد حاضر در آن، نگرشی متفاوت به موضوعات دارند؛ به همین دلیل باید برای درک صحیح ازمدل های مدیریت منابع انسانی به سراغ انتخاب بهترین شیوه برای HRM یا مدیریت منابع انسانی رفت .

اهمیت مدیریت منابع انسانی در کسب و کار

از منابع انسانی چه می دانید؟

اگر بخواهیم با زبان ساده منابع انسانی را تعریف کنیم، بهتر است بگوییم که منابع انسانی یا(Human resources HR) ، فرد یا افرادی در یک شرکت هستند که تمام فعالیت ‌ها و منابع مربوط به پرسنل و کارکنان شرکت را مدیریت می‌ کنند .

مدیر منابع انسانی یا تمام افراد حاضر در بخش منابع انسانی شرکت ها یا اداره ها و سازمان ها موظفند که در حوزه ها مختلف مانند گزینش، استخدام، مدیریت هزینه ‌های منابع انسانی سازمان، مدیریت مزایا، تضمین رضایت کارکنان، اجرای فرهنگ سازمانی و آموزش نیرو‌های جدید فعالیت کنند و این امور را انجام دهند. اما جالب است بدانید که اقدامات این بخش حساس وحیاتی کسب و کارها تنها به این وظایف محدود نمی‌ شود و معمولا بسیار بیشتر از این مسئولیت ‌ها عمل می ‌کنند.

اما به طور کلی بر اساس این تعریف ساده هم متوجه خواهید شد که یک شرکت، بدون دپارتمان منابع انسانی قادر نخواهد بود که عملیات‌ های اصلی و ضروری راه ‌اندازی کسب و کار خود را به اجرا در آورد. به همین دلیل است که حتی کسب و کارهای کوچک و متوسط نیز برای مدیریت، نظارت، ‌تعامل و توسعه کارکنان خود به مدیریت منابع انسانی و دپارتمان آن نیاز دارند .

در واقع بخش منابع انسانی ازکارکنان‌ و کسب و کار شما پشتیبانی و حمایت می ‌کند، تا با موفقیت به انجام کارهای خود ادامه دهید.

اهمیت مدیریت منابع انسانی در چیست؟

یکی از سوالاتی که شاید ذهن بسیاری از افراد یا صاحبان کسب و کار را به خود مشغول کرده انی است که چرا بخش منابع انسانی تا این اندازه مهم است؟ متاسفانه در بسیاری از کسب و کارهای کوچک اهمیت نیروی انسانی نادیده گرفته می شود. بسیاری از کارآفرینان به خوبی وکاملا پرقدرت کار خود راآغاز می کنند؛ آن ها تنها وقتی به فکر مدیریت درست منابع انسانی می افتند که با کارکنان خود به مشکل رسیده باشند.

البته شاید دلیل دیگر این باشد که کارآفرینان این طور می پندارند که خودشان کنترل همه چیز رادر دست دارند و می توانند به امور این حوزه رسیدگی کنند؛ البته تا حدودی هم درست فکر می کنند. اما هنگامی که تعداد کارکنان و نیروهای انسانی بیشتر می شود دیگر نمی توان اوضاع را به آسانی تحت تسلط نگاه داشت. خوشبختانه اهمیت منابع انسانی هر روز بیشتر از قبل درک و فهمیده می شود.

پرسنل نیست! این روزها نظارت بر تمام جنبه های روابط انسانی، تعاملات کاری و حفظ فرهنگ سازمانی ازوظایف مهم بر دوش بخش نیروی انسانی است. اکثر مدیران و صاحبان کسب و کار متوجه شده اندمدیریت نیروی کار و بخش های مختلف شرکت، دیگر به روش سنتی و تک نفره قابل اجرا نیست.خوشبختانه یا متاسفانه، بدون ایجاد جوی مثبت، پایدار و کارآمد بین کارکنان شرکت، بسیاری از اهداف تجاری به واقعیت تبدیل نمی شوند.

حتی جالب است بدانید که با بالا رفتن سطح سواد و فرهنگ پرسنل، انتظار آن ها از حداقل استانداردهای محل کار بالا رفته است. هنگامی که فضای کار و شرکت از لحاظ روانی و فیزیکی امن باشد، حق و حقوق هر یک از کارکنان کاملا مشخص و قابل پیگیری بوده و رفتار پرسنل هم مناسب باشد، بازده کاری به طرز محسوس و شگفت انگیزی بیشتر و بهتر می شود! حتی این نوع عملکر کارکنان که تحت تاثیر عملکر مدیریت مدیریت منابع انسانی است، برای مشتری ها ومراجعه‌ کنندگان هم کاملا ملموس است.

تصور کنید، در شرکتی که کارکنان حس خوبی داشته باشند، با آرامش کار کنند، هر کدام وظایف دقیق خود را بدانند و مقررات را رعایت کنند، کار مشتری هم به بهترین شکل انجام می شود و وی همیشه راضی و خشنود می باشد. اگر به عنوان یک مدیر کسب و کار و کارآفرین این مطلب را می خوانید، فراموش نکنید که نیروی انسانی شما، حکم اجزای زنده کسب و کارتان را دارند. پس لازم است که برای محافظت از این اعضا و کمک به عملکرد بهتر آن ها، به بخش منابع انسانی بیشتر بها دهید.

اگر هم به عنوان یک کارجو درحال مطالعه این مطالب هستید و با خواندن آن به بخش مدیریت منابع انسانی علاقه مند شدید، می توانید در دوره آموزش مدیریت منابع انسانی موسسه مبنامشاور شرکت کنید و علاوه بر کسب دانش لازم در این حوزه، مهارت های مهم و ضروری رابدست آورید و به عنوان یکی از اعضای دپارتمان منابع انسانی در یک شرکت یا سازمان مشغول به کار شوید.

در مدیریت منابع انسانی با چه چالش هایی مواجه می شوید؟

سن و نسل نیروها: قطعا در یک شرکت یا سازمان افراد مختلف با سن های متفاوت فعالیت می کنند.حضور نسل‌ های مختلف در نیروی کار در اقدامات مدیریت منابع انسانی تاثیر می گذارد.

برای مثال ساز وکارهای انگیزشی نسل جدید و همچنین مهارت هایی که این نسل در صددکسب آن است با مهارت های نسل قبل تفاوت دارد.

حتی از نظر ترک کار نیز این روزها با موارد بیشتری مواجه می شویم. درحقیقت نسل های قدیم کم تر اقدام به ترک شغل می کنند و میزان وفاداری آن ها به سازمان بسیار بیشتر است.مهارت های جدید: با پیشرفت تکنولوژی هر روز نیاز به مهارت های کامپیوتری در مشاغل سازمان هاافزایش می یابد و در مقابل اهمیت توانایی ها و تلاش های جسمی روز به روز کاهش می یابد.

اهمیت مهارت های ارتباطی، تصمیم گیری، توانایی های ذهنی و مهارت های انسانی در اکثرشغل ها بیشتر شده است و نیاز به کار تیمی بیشتر احساس می گردد. مهارت های فنی معمولا پیوند تنگاتنگی با رایانه دارد.

کارکنان دانشی (knowledge workers): تغییر ماهیت کارها و چرخش اقتصاد از تولید به خدمات واقتصاد مبتنی بر تولید دانش، تقاضا برای کارگران خلاق و دانشی را افزایش داده است. برای مثال کارمندان بسیاری از شرکت ها در کشورها به جای تولید در کشور خود به خلق دانش می پردازند و تولید را به کشورهایی که نیروی کار ارزان تر است می سپارند.

چرا دریافت مدرک مدیریت منابع انسانی اهمیت دارد؟

شاید این روزها کمتر کسی به میزان اهمیت گواهینامه یا مدرک توجه کند. اغلب افراد به اشتباه این طورمی پندارند که با وجود تجربه و مهارت دیگر شرکت ها و سازمان ها در حین استخدام به مدرک و گواهینامه ها اهمیت نمی دهند، درحالی که این طور نیست.

همان طور که پیش تر هم به آن اشاره کردیم، مدیریت منابع انسانی یا به طور کلی بخش منابع انسانی در شرکت ها و کسب و کارها از اهمیت بسیار زیادی برخورد دار است و کارفرمایان به دلیل این اهمیت، تمایل دارند که افرادی را استخدام کنند که دانش و مهارت های لازم را به طور دقیق و آکادمیک آموخته باشند.

بنابراین اگر به این رشته علاقه دارید، با شرکت در دوره مدیریت منابع انسانی نسبت به دریافت گواهینامه مدیریت منابع انسانی اقدام نمایید.موسسه مبنا مشاور یکی از موسسات معتبریست که به شما اطمینان می دهد که با شرکت در دوره آموزش مدیریت منابع انسانی، در پایان آن، مدرک معتبر و دارای تایدییه وزارت علوم، فنون و تحقیقات را دریافت می کنند.

مدرک میریت منابع انسانی که توسط موسسه مبنا مشاور  به دانش پذیران این دوره ارائه می شود علاوه بر اعتبار و ارزش بسیار همچنین کار را برای افرادی که قصد مهاجرت و کار درکشورهای خارجی را داشته باشند راحت می کند! مدرک مدیریت منابع انسانی موسسه مبنامشاور  دارای تایدییه سازمان ارزیابی جهانی WES کاناداست و این بدان معناست که متقاضیان مهاجرت و علاقه مندان به کار درحوزه منابع انسانی شانس این را دارند که با در دست داشتن این گواهینامه در یکی از شرکت های کوک یا حتی بزرگ کشور مقصد استخدام شوند و ه کار و زندگی بپردازند.

مسئولیت‌ ها و وظایف دپارتمان منابع انسانی

همان طور که پیش تر هم به آن اشاره شد، نیروی انسانی، سرمایه‌ اصلی هر سازمان وشرکتی است ودپارتمان منابع انسانی از مهم ‌ترین بخش‌ های شرکت می ‌باشد که به طورمستقیم با این سرمایه‌ های سرنوشت ‌ساز در ارتباط است. در این قسمت با مسئولیت ها ووظایف کارکنان این دپارتمان حساس آشنا می شوید و بیشتر درک خواهید کرد که منابع انسانی چه نقش کلیدی را در سازمان ایفا می کند و بیشتراز قبل به لزوم حضور آن ها در شرکت یا کسب و کارها، پی خواهید برد.

• مدیریت روابط کارمندان

یکی از وظایف حساس و مهم دپارتمان منابع انسانی، مدیریت روابط پرسنل یا کارکنان با یکدیگرو همچنین روابط کارکنان با شرکت می باشد. این بدان معنا است که بخش منابع انسانی تمام تلاش خود را برای ایجاد تعاملات مثبت و سازنده میان تمام کارکنان و پرسنل شرکت می کند تا آن ‌ها نسبت به کارشان احساس خوبی داشته باشند، با تعهد به شغل خود ادامه دهند وموجب رشد کسب و کار شوند. بخش منابع انسانی موظف است که به تمام مشکلات نیروی انسانی سازمان چه شخصی باشند و چه مرتبط با کار، رسیدگی کنند و از علایق و انگیزه کارکنان حفاظت نمایند.

• ایجاد یک ساختار جهت استخدام

مسئولیت اداره تمام کارکنان بر ردوش دپارتمان منابع انسانی است، بدین معنا که این بخش شکاف موجود در ساختار پرسنل حاضر در شرکت یا سازمان را شناسایی کرده و آن‌ ها را با جذب استعدادهای جدید پر می کند. همچنین واحد HR مسئول اخراج نیرو‌های ناکارآمدی هستند که استانداردهای شرکت را برآورده نمی ‌کنند. تیم منابع انسانی شرکت، به شماصاحبان و مدیران شرکت ها و کسب و کارها کمک می‌ کند تا از شایستگی پرسنل خوداطمینان حاصل کنید.

• مدیریت رضایت شغلی کارکنان

یکی از عوامل موفقیت شرکت ها، رضایت شغلی کارکنان آن است. مدیران نیز در این راستا همواره به دنبال کارکنانی با انگیزه و مشتاق هستند که هر روز با انرژی و علاقه، به کار خود می ‌پردازند و برای شرکت ارزش می ‌آفرینند. در حقیقت میزان انرژی، انگیزه و علاقه کارکنان، سطح رضایت شغلی آن ها را نمایان می ‌کند.

اگر کارکنان شرکتی از پست و نقش خود در آن جا خوشحال باشند، شرکت هم رشد می ‌کند و هرگاه مدیران برای تغییر و تحول سازمان خود اقدام نمایند، این کارکنان هستند که در این راه پیش قدم هستند. در واقع تیم منابع انسانی تضمین می ‌کند که کارکنان واقعا در نقش ‌های خود راضی هستندو درصورت مشاهده ی ذره ای نارضایتی در این زمینه،‌ مشکل را شناسایی وبرطرف می ‌کند و رضایت آنان را جلب می کند.

• مدیریت مزایای کارکنان

یکی از وظایف و مسئولیت های دیگر دپارتمان منابع انسانی این است که میزان و نوع مزایای پرسنل شرکت را ارزیابی کند. اما این به چه معناست؟ ارائه مزایای خوب به کارکنان برای موفقیت کسب و کاربسیار حیاتی است، چرا که براساس تحقیقات انجام شده، ارائه مزایای خوب به جذب و نگهداری نیروهای توانمند و افزایش بهره ‌وری آن ها کمک بسیاری می کند.دادن مزایای مختلف و ایجاد امنیت شغلی برای کارکنان، رضایت آن ها را در پی دارد.

• مدیریت حقوق و پاداش

مدیریت حقوق و دستمزد از جمله حقوق ماهیانه،‌ امور بیمه، پاداش و امور مالیاتی تمام کارکنان توسط بخش منابع انسانی انجام می شود. در صورت ارتقای پست یکی از کارکنان، مسلما میزان حقوق و دستمزد وی نیز تغییر یافته و ارتقا می یابد، در این بین دپارتمان منابع انسانی موظف است که کلیه تغییرات لازم را در حقوق این دسته از افراد اعمال ‌نماید و به طور منظم حقوق و پاداش پرسنل را ارائه دهد.

• پیاده سازی طرح کسب و کار شرکت

دپارتمان مدیریت منابع انسانی به ایجاد، توزیع و حفظ طرح کسب و کار شرکت کمک می کند.طرح کسب وکار، فلسفه وجودی شرکت، فرهنگ سازمانی آن، نحوه مدیریت کارکنان و نحوه توزیع منابع را نشان می ‌دهد.

• مدیریت و آموزش نیروهای جدید

یکی دیگر از مسئولیت های مهم بر دوش دپارتمان منابع انسانی این است که زمانی که یک کارمند جدیداستخدام می ‌شود، پیش از شروع کار، آموزش ‌های لازم را به فرد ارائه می ‌دهد.

این آموزش‌ ها که برای ایجاد احساس راحتی در نقش جدید ضروری هستند، طی یک روز الی شش روز به نیروی کار تازه وارد، آموزش داده می ‌شوند. این آموزش‌ ها وظایف و انتظارات لازم را به فرد موردنظر انتقال می ‌دهد و موجب می ‌شود تا شخص تازه وارد در سریع ‌ترین زمان ممکن با سازمان وفق یابد.

• ایجاد استانداردهای فرهنگی شرکت

بخش منابع انسانی در ایجاد و یا حفظ فرهنگ شرکت، فلسفه وجودی، بیانیه ماموریت و محیط کار کمک می ‌کند. این بخش همچنین استانداردهای اخلاقی، ارزش‌ ها، اهداف و انتظارات شرکت را پیگیری می ‌نماید و بر فعالیت‌، برنامه‌ ها، بازرسی و رویدادهای سازمانی نظارت می‌ کند. دپارتمان منابع انسانی موجب می ‌شود تا کارکنان شما درک درستی از فرهنگ سازمانی داشته باشند.

• ایجاد محیط کار سالم

یکی از مواردی که علاقه مندی و انیزه کارکنان نسبت به کارشان را افزایش می دهد، داشتن محیط کاری سالم و ایمن است. دپارتمان منابع انسانی می بایست به ایجاد این نوع محیط کاری برای تمام کارکنان کمک ‌کند. نقش آن‌ ها در این امر شامل تنظیم استانداردهای بهداشتی و ایمنی محیط کار، نحوه ی برقراری ارتباط با این استانداردها و حمایت از کارکنان در حین رشد کسب و کار است.

• مدیریت امور اداری لازم

اکثر امور اداری شرکت ها یا سازمان ها، توسط دپارتمان منابع انسانی انجام می ‌شود. این امور هم شامل پیگیری برنامه‌ های شغلی، رسیدگی به اسناد و مدارک مربوط به قوانین مالیاتی، مدیریت زمان و اطلاعات، رسیدگی به حقوق و دستمزد و عقد و تمدید قراردادهای کارکنان است.

منابع انسانی چه مقررات و قوانینی را وضع می کند؟

همان طور که پیش تر هم به آن اشاره شد، دپارتمان مدیریت منابع انسانی باید جهت ایجاد نظم و آرامش در محیط کار، قوانین و مقرراتی را تعیین کند که کارکنان ملزم به رعایت آن ها باشند.

این قوانین شامل موارد ذیل می شود:

• ساعت آغاز و پایان کار

• ساعت و مدت زمان صرف ناهار، استراحت، نماز و …

  زمان و مدت مرخصی ها

دراین مطلب با تعریف مدیریت منابع انسانی و وظایف آن آشنا خواهید شد و خواهید فهمید که چرا وجودمدیریت منابع انسانی در کسب و کارهای کوچک هم بسیار حائز اهمیت است.

مأموریت اساسی مدیریت منابع انسانی همیشه کسب، توسعه و حفظ استعدادها، همسوکردن نیروی کار با کسب و کار و مشارکت عالی در کسب و کار خواهد بود. چالش ها هرگز تغییرنخواهند کرد. نیازهای مدیریت منابع انسانی یک کسب و کار کوچک به اندازه و پیچیدگی نیازهای یک شرکت بزرگ نیست. با این وجود، حتی کسب و کاری که تنها دو یا سه کارمند دارد، با مسائل مهم مدیریت پرسنل مواجه است.

مدیریت منابع انسانی چیست؟

مدیریت منابع انسانی (HRM) اصطلاحی است که برای توصیف سیستم های رسمی ابداع شده برای مدیریت افراد در یک سازمان استفاده می شود. مسئولیت های یک مدیر منابع انسانی به سه حوزه اصلی تقسیم می شود: استخدام و اخراج، پاداش و مزایای کارکنان، وتعریف شرح شغل. اساساً هدف HRM به حداکثر رساندن بهره وری یک سازمان از طریق بهینه سازی اثربخشی کارکنان آن است. علیرغم سرعت فزاینده تغییرات در دنیای تجارت، بعید است این دستور به هیچ وجه اساسی تغییر کند.

نیاز کسب و کارهای کوچک به مدیریت منابع انسانی

Jill A. Rossiter در کتاب منابع انسانی و تسلط بر کسب و کار کوچک خود می گوید: “اکثرکارفرمایان مشاغل کوچک هیچ آموزش رسمی در مورد نحوه تصمیم گیری در مورد استخدام ندارند. بیشتر آنها هیچ درکی از زمان و هزینه‌های مربوط به آن ندارند.

تنها چیزی که می‌دانند این است که به کمک یک مدیر فروش خوب، یک منشی خوب، یک جوشکار خوب و … نیاز دارند؛ آنها می‌دانند که به کسی نیاز دارند که بتوانند با او کار کنند،کسی که مایل باشد برای یادگیری و انجام کار وقت بگذارد. ساده به نظر می‌رسد، اما اینطورنیست.”

در واقع، وقتی صحبت از استخدام و مدیریت کارمندان به میان می آید، در دنیای کسب و کارهای کوچک خطرات بسیار زیادی وجود دارد. هیچ کسب و کاری کارمند تنبل یا بی کفایت یا ناصادق را نمی خواهد. اما یک کسب و کار کوچک با نیروی کار کمتر از ۱۰ نفر از چنین کارمندی بسیاربیشتر از شرکتی با صدها (یاهزاران نفر) نیروی کاری آسیب می بیند.

نکات قابل توجه در HRM سازمان های کوچک

۱. ارزیابی وضعیت کنونی سازمان

قبل از استخدام یک کارمند جدید، صاحب یک کسب و کار کوچک باید چندین ملاحظات را در نظربگیرد. اولین گامی که صاحب یک کسب و کار کوچک باید هنگام فکر کردن در مورد گسترش حقوق و دستمزد کارکنان بردارد، ارزیابی صادقانه وضعیت خود سازمان است.

•  آیا از کارکنان فعلی به درستی استفاده می شود؟

•  آیا روش های فعلی تولید موثر هستند؟

•  آیا می توان نیازهای کسب و کار را از طریق توافق با یک پیمانکار خارجی یا روش های دیگر برآورده کرد؟

•  آیا مالک وقت خود را به درستی سپری می کند؟

همانطور که Rossiter اشاره کرد، “هر گونه تغییر پرسنلی باید فرصتی برای بازنگری در ساختار سازمانی شما در نظر گرفته شود.”

۲. نوشتن شرح وظایف شغل های سازمان

کسب‌وکارهای کوچک نیز باید استعدادهای کارکنان احتمالی را با نیازهای شرکت مطابقت دهند. تلاش برای مدیریت این امر می تواند به شیوه ای بسیار مؤثرتر انجام شود، اگر صاحب کسب و کار کوچک انرژی خود را صرف تعریف شغل و مشارکت فعال در فرآیند استخدام کند.

۳. نوشتن دفترچه راهنما و آیین نامه برای کارمندان

یک کتابچه راهنمای کارمند یا دفترچه راهنمای پرسنل با دقت در نظر گرفته شده می تواند ابزارارزشمندی باشد، زیرا صاحب کسب و کار و کارمندانش همه در یک مسیر قرار می گیرند. علاوه بر این، درصورتی که مدیریت یا رویه‌های عملیاتی آن در عرصه اداری زیر سؤال رود، سوابق کتبی می‌تواند از یک کسب‌وکار کوچک محافظت کند.

۴. استخدام

اما وظیفه مدیریت منابع انسانی به ایجاد شرح وظایف دقیق و انتخاب کارمند مناسب ختم نمی شود. درواقع، فرآیند استخدام نشان‌دهنده شروع HRM برای صاحب کسب‌ و کار کوچک است .

۵. آموزش پرسنل

برخی از صاحبان مشاغل کوچک نیز باید آموزش و سایر نیازهای توسعه را در مدیریت کارکنان شرکت خوددر نظر بگیرند. نیاز به چنین مکمل های آموزشی می تواند بسیار زیاد باشد. به عنوان مثال، یک صاحب نانوایی ممکن است نیازی نداشته باشد که بسیاری از منابع خود را به آموزش کارکنان اختصاص دهد، اماشرکتی که خدمات سیم کشی برق را به مشتریان خود ارائه می دهد، ممکن است نیاز به اجرای یک سیستم آموزش مداوم برای کارگران خود داشته باشد تا بتواند در بازار رقابتی دوام بیاورد.