اگر شما هم مالک یک کسب‌و‌کار ، شرکت یا مرکز تجاری و… باشید ، حتماً به دنبال روش‌های تهیۀ آیین نامه انضباطی هستید تا بتوانید قدم‌های اولتان را محکم و درست بردارید . در ابتدابهتر است با مفهوم و چیستی آیین نامه‌های انضباطی آشنا شویم.
هدف از آیین نامه انضباطی
آیین نامه انضباط کار چگونه تنظیم می‌شود؟
تنظیم آیین نامه انضباط کار مراحل متفاوتی دارد؛ از نگارش آن در فرمی استاندارد و بر اساس قوانین گرفته تا مراحل اداری که بایستی طی شوند تا به مرحله تأیید نهایی و ابلاغ برسد.
نحوه نگارش آیین نامه انضباط کار
نگارش یک آیین نامه انضباطی، متضمن نگاهی بلندمدت به اهداف سازمان/کارگاه/شرکت وجنس وظایف کارکنان است . ما سعی کردیم که فهرستی استاندارد در اختیار شما قرار دهیم؛لکن می‌توانید بسته به نیازهای درون‌سازمانی خود، موارد زیر را خلاصه‌تر کرده یا توسعه دهید .
کمیته انضباط کار
به‌منظور رسیدگی به تخلفات، نهادی تحت عنوان کمیته انضباط کار تشکیل می‌شود که متشکل از تعدادی از افراد به‌عنوان نماینده کارفرما و تعدادی از افراد به‌عنوان نماینده کارگران است. همچنین، از میان سرپرستان کارگران، شخصی به نمایندگی سرپرستان کارگری مشخص می‌شود .
حداکثر مدت عضویت، حداقل اعضا برای به رسمیت شناختن جلسات، شرایط تعیین رئیس، نایب رئیس و دبیر و سایر موارد مربوط به کمیته، در این بخش تنظیم می‌شود .
تخلفات
تخلفات می‌توانند طبقات متفاوتی داشته باشند تا بسته به شدت تخلف و میزان آسیب وسوء‌نیتی که به‌همراه دارند، با تنبیهات به‌خصوص خود روبه‌رو شوند .
در این بخش، توانایی آسیب‌شناسی حائز اهمیت است؛ بنابراین، استفاده از تجربیات قبلی ومشاورین اداری و فنی در این بخش، می‌تواند یک بار برای همیشه یا حداقل مدتی طولانی،یک آیین نامه انضباط کار را از اصلاحات بی‌نیاز کند !
از موارد ساده‌ای مثل سهل‌انگاری در انجام وظایف تا موارد پیچیده‌ای همچون افشای اسرار واسناد کاری،در این بخش پیش‌بینی شده و جای خواهند گرفت .
تنبیهات
تنبیهات تذکر کتبی، عدم پرداخت تمام یا بخشی از پاداش یا تسهیلات، تنزل مقام و محرومیت ازپست‌های بالاتر تا زمانی مشخص و در آخر اخراج براساس ماده ۲۷ قانون کار را شامل می‌شوند.هر یک از موارد گفته‌شده، می‌توانند توسط جدولی تنظیم و واکنش تنبیهی به هر یک از طبقات تخلفات طرح شده باشند تا علاوه بر پیش‌بینی تخلفات، واکنش‌های تنبیهی نیز شفاف و برای متخلف قابل پیش‌بینی باشند .
رسیدگی
در بخش رسیدگی در آیین نامه انضباط کار، بایستی فرایند زیر مشخص شود:
گزارش← اتهام← دفاع← اتخاذ تصمیم
حداقل زمان فاصله از ابلاغ اتهام به کارگر تا دفاع از خویش ۵ روز است. همچنین، بایستی مقامات ذیصلاح جهت گزارش‌دهی به کمیته تعیین بشوند که می‌توانند همه افراد یک مجموعه باشند!
اتخاذ تصمیم، ابلاغ و اجرای تصمیم کمیته انضباط کار
در نهایت، بایستی مراحل اتخاذ تصمیم و رأی نهایی کمیته مشخص شود. فاکتورهای میزان خسارات، داشتن سوءپیشینه و وجود یا عدم وجود سوءنیت احراز شود. همچنین، فراموش نشود که در آیین نامه انضباط کار بایستی ذکر شود که کلیه آرا و تصمیمات کمیته انضباط کارقابل اعتراض در مراجع حل اختلاف کار می‌باشند تا افراد ذیربط از حقوق خود آگاه شوند !
مراحل اداری مجوز آیین نامه انضباط کار
جهت قانونی بودن آیین نامه انضباط کار، طی نمودن مراحل اداری مربوط به آن الزامی است. این مراحل عبارت است از :
تدوین نسخه اولیه و تهیه پیوست‌های لازم
در نخستین گام، بایستی نسخه پیشنهادی کارفرما یا کارشناسان او با توجه به نکاتی که ذکرکردیم نگارش شود، توسط اعضای کمیته انضباطی امضا شود و به پیوست صورت جلسات انتخاب نمایندگان کارگران، کارفرمایان به مرجع ذیصلاح فرستاده شود.
ارجاع به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی
پس از ارجاع به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعیِ حوزه کارگاه/شرکت/سازمان، در صورت نبود ایراد، تأییدیه نخستین مبنی بر صحت مدارک و براساس قوانین بودن آیین نامه انضباط کار پیشنهادی زده می‌شود.
تأیید نهایی، امضا و ابلاغ به کارکنان و کارفرمایان
پس از اطمینان کامل از حمایت قانونی اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی از آیین نامه انضباط کارپیشنهادی، بایستی تمامی صفحات آیین نامه به امضای اعضای کمیته رسیده و پس از بررسی مجدد اداره مذکور، به تمامی کارکنان ذیربط ارجاع شود.
برخلاف تصور!
برخلاف تصور عموم افراد، آیین نامه‌های انضباطی کار تنها جنبه تنبیهی ندارند و می‌توانند دارای جوانب تشویقی نیز باشند. همچنین، تنبیهات نام‌برده‌شده هیچ‌وقت نمی‌توانند ریالی باشند و ازکارکنان در قبال تخلفات، جریمه نقدی گرفته نمی‌شود؛ اما می‌تواند مزایا و تسهیلاتشان راکاهش داد.
بنابراین، آیین نامه انضباط کار، یک نهاد قانونی، شفاف و کنترل‌شده است که علاوه بر حمایت ازحقوق قشر کارگر، برخوردقانونی با کارگران متخلف را شفاف و به‌طور رسمی قابل پیش‌بینی می‌کند. بنابراین، این نهاد را بایستی به‌عنوان عنصری مدیریتی در یک سازمان جدی گرفت تا از مشکلات پیش رو جلوگیری کرد .
درخصوص نحوه تایید آئین نامه انضباط کار ( آیین نامه انضباطی) بیشتر بدانیم :
این روزها سوالی که به وفور در کلاسها و یا جلسات مشاوره مطرح می شود این است که چطور می شود یک آیین نامه انضباطی در کارگاه, یا در شرکت داشت ؟
اولا بر اساس تبصره ۲ ماده ۲۷ قانون کار هدف از پیش بینی آیین نامه انضباطی در کارگاههای مشمول قانون کار ، ارتقاء بهره وری ، حفظ انسانی کارکنان ، بر حذر داشتن کارکنان از بی نظمی و کم کاری ،وتنبیه کارکنان خاطی است که کارفرمایان پس از تایید اداره کار محل می توانند آن را به اجرا در آورند .
اما چند نکته :
۱- لازم به توضیح است که اعمال تنبیهات ریالی در آیین نامه های انضباطی خلاف مقررات بوده و صرفا تنبیهات انضباطی و اداری قابل وضع می باشد.
۲-پیشنهاد می کنم در راستای افزایش بهره وری ممنوعیت های زیر در کارگاه (محل کار ) درنظر گرفته شود : استعمال دخانیات (در محل کار ) ، انواع مواد مخدر سنتی و صنعتی (روانگردان ) ممنوعیت استفاده از تلفن همراه حین کارکرد .
۳-در غالب اوقات با شنیدن عبارت آیین نامه انضباطی بیاد تنبیهات و تحذیرات می افتیم درحالی که پیشنهاد می کنم به منظور ایجاد انگیزه بیشتر در کارکنان ، تشویقات نیز در آیین نامه های انضباطی لحاظ گردد .
اما اگر بخواهید بدانید مراحل اخذ تصویب و تأیید آیین نامه انضباطی چیست باید عرض کنم آئین نامه انضباطی کارگاهها پس ازتدوین در کارگاه و امضای اعضاء کمیته انضباطی ذیل کلیه اوراق آن ، به انضمام صورت جلسه انتخاب نماینده سرپرستان و نمایندگان کارگران یا اعتبارنامه نمایندگی ایشان ، میبایستی جهت بررسی اولیه به اداره کار محل ، ارائه گردد.
پس از بررسی توسط اداره مذکور ایرادات و نقائص احتمالی به طور مکتوب به کارگاه ( جهت رفع نقص )اعلام می شود .پس از رفع نقص و تایید اولیه آیین نامه مبنی برعدم مغایرت مواد آن با مقررات قانونی و صحت مدارک تسلیمی، نسخه ای از آیین نامه که تمام صفحات آن به امضاء فرد_فرد اعضاء کمیته انضباطی کارگاه رسیده ، جهت تایید نهایی توسط اداره کار محل به اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی استان مربوطه ارسال می شود.
پس از طی مراحل مذکور و تایید نهایی آیین نامه ، یک نسخه (که تمام صفحات آن به مهر اداره ممهورگردیده ) ، جهت ابلاغ به کارکنان و اجرا ، به کارفرما ارائه می شود ( و البته نسخه دیگر در بایگانی اداره کاربایگانی می شود ).
اما مدارک لازم جهت بررسی وتایید آیین نامه های انضباط کار (به نقل از روش اجرایی منتشره ازسوی وزارت کار) بشرح زیر است :
۱- تصویر صورت جلسه انتخابات نماینده کارگران یا اعتبارنامه اعضای تشکل کارگری کارگاه (شورای اسلامی کارگاه) .
۲- صورت جلسه انتخاب نماینده سرپرستان
۳-معرفی نامه نمایندگان کارفرما در کمیته انضباطی
۴- دو نسخه از آیین نامه که تمام صفحات آن به امضاء تک تک اعضا کمیته انضباطی رسیده باشد .
لازم به ذکر است که یکی از خدمات شرکت توسعه منابع انسانی مبنا مشاور ، طراحی و تدوین آیین نامه انضباطی ( و درصورت لزوم، اخذ تایید اداره کار) می باشد که درصورت نیاز جهت بهره مندی از این خدمات،می توانید با ما تماس بگیرید.
همچنین نحوه تدوین آیین نامه انضباطی، نحوه تشکیل جلسات کمیته انضباطی، مستندسازی و مدیریت انضباطی کارگاه ، در یک کارگاه آموزشی ( دوره آموزشی مدیریت انضباطی منابع انسانی) از سوی شرکت توسعه منابع انسانی مبنا مشاور برگزار می گردد که در صورت تمایل به ثبت نام در این دوره ، می توانید با شرکت توسعه منابع انسانی مبنا مشاور تماس بگیرید .
