در قانون دیوان عدالت اداری جزییات مربوط به نحوه شکایت در هیات عمومی و شعب دیوان به صورت دقیق مشخص شده است و همچنین وظایف دیوان عدالت اداری در خصوص هزینه و نحوه دادرسی دیوان به شکایات مطرح شده نیز تعیین شده است . بر اساس قانون دیوان ، رسیدگی به شکایات و اعتراضات در شعب دیوان از طریق ارائه دادخواست است و رسیدگی به شکایات در هیات عمومی دیوان برای ابطال مصوبات مغایر قانون به موجب درخواست صورت می گیرد .

سابقا نحوه شکایت در دیوان عدالت اداری به صورت فیزیکی بود و افراد پس از تنظیم دادخواست مطابق قانون دیوان عدالت اداری باید آن را به وسیله پست سفارشی یا پست الکترونیکی به دیوان تحویل می دادند و یا اینکه آن را به دبیرخانه دیوان عدالت اداری یا به شعب دیوان مستقر در مراکز استان ها به عنوان یکی از موارد ساختار و تشکیلات دیوان عدالت اداری تحویل می دادند .
اما در حال حاضر نحوه طرح شکایت در دیوان عدالت اداری تغییر کرده و به صورت آنلاین و تماماالکترونیکی انجام می شود . به همین منظور سامانه ای تحت عنوان سامانه ساجد دیوان عدالت اداری به نشانی sajed.divan-edalat.ir ایجاد شده است که از طریق این سامانه اشخاص می توانند با پرداخت هزینه شکایات خود را در سایت دیوان ثبت کنند .
علاوه بر ثبت شکایات افراد در سامانه ساجد ، امکان ثبت درخواست اعمال ماده ۷۹ نیز در سامانه ماده ۷۹ دیوان عدالت اداری وجود دارد و اشخاص ثالث نیز می توانند برای طرح شکایت اقدام به ثبت دادخواست ورود ثالث یا اعتراض ثالث نمایند و نحوه ثبت درخواست رسیدگی به صورت اعادهدادرسی نیز در همین سامانه قابل انجام است .

دادخواست بدوی دیوان عدالت اداری

۱-۱ بر اساس ماده ۱۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری رسیدگی در شعب دیوان مستلزم تقدیم دادخواست مخصوص است که تهیه فرم مزبور از طریق دفاتر پستی سراسر کشور یادانلود از پایگاه اطلاع رسانی دیوان میسر است .

۱-۲ تکمیل فرم دادخواست به زبان فارسی به شرح  ذیل است :

۲- مشخصات شاکی: (وفق ماده ۱۸ قانون دیوان )

۲-۱ اشخاص حقیقی: نام، نام خانوادگی، نام پدر، تاریخ تولد، کدملی، شغل، تابعیت واقامتگاه (نشانی کامل شامل:نام استان – نام شهر – میدان – خیابان – کوچه – شماره پلاک منزل – پلاک می بایست دقیق باشد به طوریکه بین اعداد ۲ و ۳ و یا ۰ و ۵ – ۶ و ۴ اشتباه نشود.)

– شاکی می تواند علاوه بر نشانی پستی، نشانی پست الکترونیکی یا شماره تلفن همراه یا نمابرخود رااعلام نماید  .

۲-۲ اشخاص حقوقی: (حقوق خصوصی) نام، شماره ثبت، اقامتگاه اصلی، شماره تلفن تماس و(کد ملی صاحبان امضاء اوراق واسناد تعهد آور طبق آگهی آخرین تغییرات در روزنامه رسمی)

۲-۳ ارائه آگهی ثبت شرکتها در روزنامه رسمی منضم به آخرین تغییرات آن برای شرکت ها، پروانه تولیدی معتبر برای کارگاه ها وپروانه کسب معتبر برای کسبه الزامی است.

۲-۴ درصورت عدم درج آگهی ثبت در روزنامه رسمی ارائه اساسنامه برای موسسات و نهادهای خصوصی الزامی است .

۳- مشخصات وکیل دادگستری: (در صورت دارا بودن)

۳-۱ نام ونام خانوادگی و اقامتگاه وکیل یا قائم مقام و یا نماینده قانونی شاکی.

۳-۲ هرگاه دادخواست توسط وکیل یا قائم مقام ویا نماینده قانونی شاکی تقدیم شده باشد بایدرونوشت مثبت سمت دادخواست دهنده نیز ضمیمه گردد.

۳-۳ توضیح اینکه: شاکی می تواند به وکلای اداره کار وکالت بدهد و لازم است دروکالت نامه رسمی تنظیمی حدوداختیارات وکیل، زمان و مدت وکالت، موضوع وکالت در طرح شکایت دردیوان عدالت اداری و یا پیگیری آن  و نیز وکالت در پس گرفتن شکایت یا انصراف از شکایت به روشنی و شفافیت کامل آمده باشد.

تبصره: کارآموزان وکالت با معرفی وکیل و سرپرست می توانند وکالت نمایند. همچنین کسانی که به عنوان وکیل، نماینده قانونی، ولی، وصی،  قیم یا مدیرعامل شرکت بخش خصوصی و شخص ثالث می خواهند اقامه دعوی نمایند بایستی حتماً مدارک نشان دهنده سمت خودرا به صورت مصدق به ضمیمه دادخواست ارسال نمایند.

۴-مشخصات طرف شکایت:

۴-۱ نام و نام خانوادگی، سمت و نشانی دقیق محل خدمت مأمور دولت در صورت امکان  .

۴-۲ نام کامل دستگاه طرف شکایت (دستگاه های موضوع ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری) .

۵-موضوع شکایت وخواسته:

موضوع شکایت و خواسته می بایست صریح و منجز باشد. حتی الامکان از طرح خواسته های متعدددرضمن یک دادخواست که با یکدیگر ارتباط ندارند خودداری فرمایید (ماده ۳۱ قانون دیوان)

۶-شرح شکایت:

از نوشتن متن های طولانی اجتناب شود و  مطالب چکیده و غیر مبهم و عاری از خط خوردگی و غلط املایی باشد و حتما پس ازحروف چینی تصحیح گردد.

۶-۱ امضاء یا اثر انگشت شاکی: یا وکیل یا قائم مقام و یا نماینده قانونی وی و یا امضاء و مهر شخص حقوقی ذیل دادخواست.

۷- مدارک و دلایل مورد استناد:

۷-۱ دادخواست و کلیه مدارک و ضمائم پیوستی باید به تعداد طرف شکایت بعلاوه یک نسخه باشد.

۷-۲ برابر ماده ۲۰ قانون رونوشت یا تصویر خوانا و گواهی شده اسناد و مدارک مورد استناد پیوست دادخواست شود و تصویر رونوشت مدارک باید به وسیله دبیر خانه یا دفاتر شعب دیوان  مستقر در مراکز استانها و یا دفاتر داد گاههای عمومی دفاتر اسناد رسمی یا وکیل شاکی یاواحد های دولتی و عمومی تصدیق شود و در صورتی که در خارج از کشور تهیه شده باشد مطابقت آن با اصل باید دردفتر یکی از سفارتخانه ها یا کنسولگریها یا دفاتر نمایندگی های جمهوری اسلامی گواهی شود و درصورتی که تصدیق مدارک از سوی شاکی ممکن ناشد یا شاکی نتواند تصویری ازآنها را ارایه نماید ذیل دادخواست ذکر نماید تا برابر تبصره ۲ ماده فوق اقدام گردد.

۷-۳ تصویر شناسنامه وکارت ملی

تذکر: کلیه مدارک و ضمائم قبل ازتحویل به دیوان به صورت حضوری و غیر حضوری، تفکیک و هردسته پیوست یک برگ دادخواست گردد.

۸- هزینه دادرسی: (ماده ۱۹ دیوان)

۸-۱ الصاق یکصد هزار ریال تمبر دادگستری بر روی صفحه اول دادخواست اصلی در مرحله بدوی ودویست هزار ریال بر روی دادخواست تجدید نظر خواهی الزامیست .

۸-۲ هزینه تصدیق هر یک از مدارک و اوراق پیوستی پنج هزار ریال تمبر داد گستری بوده که بایستی برروی آنها الصاق گردد.

۹- مهلت تقدیم دادخواست: (موضوع بند دو ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری)مهلت تقدیم دادخواست راجع به آرا و تصمیمات قطعی مراجع اداری برای اشخاص داخل کشور سه ماه و برای افراد مقیم خارج کشور ۶ ماه از تاریخ ابلاغ رأی یا تصمیم قطعی مرجع مربوط مطابق قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی است. مراجع مزبور مکلفند دررأی یا تصمیم خود تصریح نمایند که رأی یاتصمیم آنها ظرف مدت مزبور در دیوان قابل اعتراض است. درمواردی که ابلاغ واقعی نبوده و ذینفع ادعای عدم اطلاع از آن را بنماید شعبه دیوان در ابتدا به موضوع ابلاغ رسیدگی و در مواردی که به موجب قانون سابق اشخاصی قبلا حق شکایت در مهلت بیشتری را داشته اند مهلت مذکور ملاک محاسبه است (تبصره ۲ ماده ۱۶ قانون دیوان)

۱۰- پس از تنظیم دادخواست وضمایم میبایست به وسیله پست سفارشی به دبیر خانه دیوان آن مستقر در استانها تحویل و یا به پست الکترونیکی به دیوان ارسال شود. تاریخ ثبت دادخواست در دبیر خانه و یا ارسال از طریق پست الکترونیکی و یا تسلیم آن به پست سفارشی ،تاریخ تقدیم دادخواست محسوب خواهد شد. (وفق ماده ۲۳ قانون دیوان).

۱۱- در صورت مراجعه حضوری به دبیر خانه مرکزی دیوان در تهران به نشانی ظلع جنوب غربی پارک شهرخیابان بهشت و یا دفاتر حقوقی دیوان در استانها واقع در مراکز استانها رسید ۱۶ رقمی رایانه ای، مشتمل بر تاریخ تقدیم دادخواست و نیز شعبه رسیدگی کننده از سوی دبیر خانه به شما تسلیم می شود که نگهداری رسید مشخصات پرونده تقدیمی به دیوان به منظور پیگیری از یا پایگاه اطلاع رسانی دیوان شعبه ضروری است و در صورتی که دادخواست را پستی ارسال نمایید می توانید باشماره ۵۱۲۰۰ تماس حاصل نموده و یا با ارسال پیامک به ۳۰۰۰۹۶۹۹ از شماره ۱۶ رقمی و رمزپرونده مطلع شوید.

۱۲- به سوال صدر دادخواست آیا تا کنون سابقه طرح شکایت در دیوان عدالت  اداری را داشته اید؟

صادقانه پاسخ دهید.

۱۳- نکته دیگر درخواست صدور دستور موقت است چنانچه شاکی ضمن طرح شکایت خود یا پس از آن  مدعی شود که اجرای اقدامات یا تصمیمات یا آراء قطعی یا خودداری از انجام وظیفه توسط اشخاص سبب ورود خسارتی می گردد که جبران آن غیرممکن یا متعسر است، می تواند تقاضای صدور دستور موقت نماید. چنانچه تقاضای صدور دستور موقت پس از طرح شکایت اصلی صورت گیرد باید تا قبل از ختم رسیدگی، به دیوان ارائه شود این درخواست مستلزم پرداخت هزینه دادرسی نیست.

ب: مدارک لازم جهت ارائه دادخواست به طرفیت شهرداری ها

۱- ارائه آراء کمیسیون ماده صد (بدوی و تجدیدنظر)

۲- ارائه گواهی قطعیت رای در مورد رای کمیسیون بدوی ماده صد که به آن اعتراض نشده باشد.

۳- ارائه تصویر مصدق تمام صفحات سند مالکیت (نقل و انتقالات سند)

۴- تصویر کلیه صفحات پروانه ساختمان.

توجه: در سایر شکایات به طرفیت شهرداری باید رای صادره (توسط شهرداری یا کمیسیون مربوطه) مانند کمیسیون ماده ۷۷ ضمیمه شود.

پ: مدارک لازم جهت ارائه دادخواست به طرفیت آموزش و پرورش:

۱- درخواست هزینه سفر: ارائه احکام کارگزینی مربوط به نقل و انتقال شاکی (حکم کارگزینی مبداومقصد).

۲- موضوع اخراج از محل خدمت: حکم اخراج صادره با ابلاغیه رای به همراه حکم کارگزینی.

۳- درخواست تبدیل وضعیت استخدامی: آخرین حکم کارگزینی شاکی.

۴- کارکنان غیر ستادی وزارت آموزش و پرورش طرف شکایت خود را اداره کل استان محل خدمت یااستانی که آزمون استخدامی بر قرارنموده است قرار دهند.

ت: مدارک لازم جهت ارائه دادخواست به طرفیت اداره کار و اموراجتماعی

۱- ارائه آراء هیات های تشخیص وحل اختلاف

۲- در صورتی که آراء هیات های تشخیص و حل اختلاف علیه شرکت، کارگاه تولیدی یا کسبه صادرشده باشد، ارائه روزنامه رسمی منضم به آخرین تغییرات برای شرکت ها، پروانه اشتغال یا تولیدی معتبر برای کارگاه ها و پروانه کسب معتبر برای کسبه الزامی است.

تذکر: در صورتی که رای هیات تشخیص به علت عدم اعتراض قطعی شده باشد ارائه گواهی قطعیت رای مذکور الزامی است.

ث: مدارک لازم جهت ارائه دادخواست به طرفیت سازمان تامین اجتماعی

۱- درخواست سنوات بازنشستگی :

۱-۱ حکم بازنشستگی

۲-۱ مدارک پرداخت حق بیمه

۳-۱ تصویر صفحه اول دفترچه بیمه

۲- درخواست احتساب حق بیمه :

۱-۲ رای اداره کار، در صورتی که شاکی در شرکت های خصوصی شاغل بوده است.

۲-۲ حکم کارگزینی در صورتی که شاکی در استخدام کشوری بوده است.

۳-۲ مدارک پرداخت حق بیمه

۳- درخواست مستمری از کارافتادگی :

۱-۳ آراء کمیسیون های پزشکی (بدوی و تجدیدنظر)

۲-۳ مدارک پرداخت حق بیمه

۳-۳ مدارک کارگزینی

۴- درخواست برقراری مستمری توسط وراث :

۱-۴ گواهی انحصار وراثت

۲-۴ مدارک پرداخت حق بیمه توسط متوفی

۵- درخواست برقراری مستمری قطع شده وراث :

۱-۵ مدارک پرداخت حق بیمه

۲-۵ ارائه فیش حقوقی قبل از قطع مستمری

۳-۵ گواهی انحصار وراثت

ج: مدارک لازم جهت اعتراض به آراء هیئت های رسیدگی به تخلفات حقوقی

۱- تصویر مصدق رای قطعی بدوی و تجدیدنظر.

۲- مدارک استخدامی (احکام کارگزینی).

تذکر: نیروهای نظامی و انتظامی در خصوص اعتراض به اخراج، باید حکم اخراج یا ابلاغیه حکم را به همراه حکم کارگزینی پیوست دادخواست نمایند.

چ: مدارک لازم برای سایر موارد

۱- موضوعات مربوط به سازمان تعزیرات حکومتی: آراء بدوی و تجدیدنظر

۲- درخواست تبدیل وضعیت استخدامی (از قراردادی یا پیمانی به رسمی): حکم کارگزینی و سایرمستندات مربوطه

۳- اعتراض به آراء هیات های گزینش: آراء بدوی و تجدیدنظر

۴- اعتراض به عدم پذیرش قبول شدگان در آزمون استخدامی دستگاههای دولتی: آگهی آزمون استخدامی ، مدارک شرکت در آزمون و مدارک قبولی در آزمون

۵– موضوعات مربوط به سازمان بازنشستگی کشوری: حکم بازنشستگی و سایر مستندات

ح: موضوعات مربوط به کارکنان نظامی و انتظامی

۱- اعتراض به اخراج از محل خدمت: مدارک استخدامی، حکم اخراج یا ابلاغیه حکم به انضمام حکم کارگزینی

۲- مشاغل سخت وزیان آور: مدارک استخدامی، حکم اخراج یا ابلاغیه حکم به انضمام حکم کارگزینی

۳- درخواست فوق العاده حق اشعه: مدارک استخدامی، حکم اخراج یا ابلاغیه حکم به انضمام حکم کارگزینی

۴- اعتراض به آرای کمیسیون های اداری: مدارک استخدامی، حکم اخراج یا ابلاغیه حکم به انضمام حکم کارگزینی

۵- درخواست اعاده به خدمت: مدارک استخدامی، حکم اخراج یا ابلاغیه حکم به انضمام حکم کارگزینی

۶- درخواست نیروهای نظامی و انتظامی برای مشاغل سخت و زیان آور: حکم کارگزینی که در آن شغل یا تخصص شاکی قید شده باشد و مستندات استحقاق شاکی

۷- درخواست نیروهای نظامی و انتظامی درخصوص اشعه: حکم کارگزینی که در آن شغل یا تخصص شاکی قید شده باشد و مستندات استحقاق شاکی

۸- اعتراض نیروهای نظامی وانتظامی به آراء کمیسیون های اداری: آرای قطعی بدوی وتجدیدنظر،حکم کارگزینی که در آن رای کمیسیون مربوطه قید شده باشد و مستندات مورد شکایت

۹- درخواست اعاده به خدمت نیروهای نظامی و انتظامی: مدارک مربوط به علت قطع رابطه استخدامی وسایر مستندات

۱۰- گمرک: اظهار نامه، ضمانت نامه بانکی و سایر مدارک و مستندات

۱۱- کمیسیون تبصره ۲ بند ۳ ماده ۹۹ قانون شهرداری مستقر در استانداریها: رای کمیسیون وسایرمستندات

۱۲- سازمان سنجش آموزش کشور: آگهی آزمون، مدارک شرکت در آزمون وقبولی در آن وسایرمستندات

۱۳- اقدامات دانشگاه ها درخصوص عدم پذیرش قبول شدگان در مقاطع بالاتر از کارشناسی: آگهی آزمون،مدارک شرکت در آزمون و قبولی در آن (کارنامه)

۱۴- اعتراض به آراء کمیسیونهای مالیاتی: آرای قطعی بدوی و تجدیدنظر و سایر مستندات

۱۵- اعتراض به آراء کمیسیون نظارت وهیئت عالی نظارت اصناف: مدارک مربوط به عضویت و سایرمدارک

۱۶- اعتراض به تصمیمات کمیسیون تغییر کاربری اراضی در طرح هادی روستایی مصوب سال ۱۳۷۱: مصوبه کمیسیون، اسناد مالکیت و سایر مستندات

۱۷- اعتراض به نظر کمیسیون موضوع قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها در خارج از محدوده قانونی شهر و شهرک ها: رای کمیسیون، مدارک مالکیت و سایر مستندات

۱۸- قانون توزیع عادلانه آب:

۱-۱۸- اعتراض به نظر کمیسیون رسیدگی به صدور پروانه حفر چاه و قنات و مسائل حریمی: نظرکمیسیون، مدارک مالکیت و مستندات

۲-۱۸- اعتراض به نظر هیات های سه نفری موضوع مادتین ۱۹ و ۲۰ : رای هیات سه نفری، رای هیات پنج نفری، اسناد مالکیت و مستندات داشتن حقابه

۳-۱۸- اعتراض به اعلام بستر و حریم رودخانه و نهر (طبیعی و سنتی) و مسیل و مرداب و برکه طبیعی: آگهی مربوط، نظر کمیسیون ماده ۴ آئین نامه، مدارک مالکیت و سایر مستندات

۱۹- اعتراض به آراء کمیته فنی موضوع «آئین نامه نظارت بر تاسیس و فعالیت دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی»: رای کمیته فنی، پروانه و سایر مستندات

۲۰- اعتراض به نظر کمیسیون «درجه بندی و تغییر درجه تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی»: آراءکمیسیون های بدوی و تجدیدنظر، پروانه مهمان خانه یا مهمان سرا، رای کمیسیون، مدارک استخدامی و سایرمستندات

۲۱- کمیسیون ماده ۱۶ رسیدگی به شکایات جانبازان: رای کمیسیون، مدارک استخدامی و سایرمستندات

تذکر: در تمام موارد فوق علاوه بر مدارک و مستندات مرقوم، رعایت شرایط عمومی جهت تشکیل پرونده ضروری است.

خ- راهنمای طرح دادخواست اعاده دادرسی

دادخواست اعاده دادرسی در خصوص احکام قطعی با رعایت موارد مربوط به تنظیم دادخواست بدوی در این قانون با ذکر جهتی که موجب اعاده دادرسی شده است به  دبیر خانه و سپس به شعبه  صادر کننده رأی تقدیم می گردد و هزینه دادخواست برابر هزینه تقدیم دادخواست به شعب تجدید نظر دیوان می باشد و ورود به  آن به هیچ عنوان توسط شخص دیگری غیر از طرفین دعوی،وکیل یاقائم مقام و یا نماینده قانونی آنان ممکن نیست.

جهات اعاده دادرس به شرح ذیل است:

الف– حکم، خارج از موضوع شکایت صادر شده باشد.

ب- حکم به میزان بیشتر از خواسته صادر شده باشد.

پ- در مفاد حکم، تضاد وجود داشته باشد.

ت- حکم صادر شده با حکم دیگری در خصوص همان دعوی و اصحاب آن، که قبلاً توسط همان شعبه یا شعبه دیگر صادر شده است، متعارض بوده بدون آن که سبب قانونی موجب این تعارض باشد.

ث- حکم، مستند به اسنادی باشد که پس از صدور، جعلی بودن و یا عدم اعتبار آنها به موجب حکم مراجع صالح قانونی ثابت شده باشد.

ج- پس از صدور حکم، اسناد و دلایلی به دست آید که دلیل حقانیت درخواست ‌کننده اعاده دادرسی باشدو ثابت شود اسناد و دلایل یاد شده در جریان دادرسی در اختیار وی نبوده است.مهلت تقدیم دادخواست در مورد بندهای «الف» تا «پ» ماده (۹۸) این قانون، بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی شعبه در خصوص بندهای «ت» تا «ج» ماده (۹۸) این قانون، بیست روز از زمان حصول سبب اعاده دادرسی می باشد.

د: جلب ثالث

مطابق ماده ۵۴ قانون هرگاه شاکی جلب شخص حقیقی و یا حقوقی دیگر ی غیر از طرف شکایت رابه دادرسی لازم بداند می تواند به همراه دادخواست اولیه یا دادخواست جداگانه حداکثر ظرف سی روز پس از ثبت دادخواست اصلی، تقاضای خود را تسلیم دبیر خانه دیوان نماید و طرف شکایت نیز می تواند ضمن پاسخ کتبی دادخواست خود را با موضوع فوق تقدیم نماید .

ذ: ورود ثالث

مطابق ماده ۵۵ این قانون چنانچه شخص ثالثی در موضوع پرونده مطروحه در شعب دیوان برای خودحقی قایل باشد یا در محق شدن یکی از طرفین خود را ذینفع بداند می تواند با تقدیم دادخواست به دبیرخانه و یا رعایت اصول دادرسی دیوان وارد دعوی شود.

ر: اعتراض ثالث

وفق ماده ۵۷ این قانون آرا شعب دیوان که بدون دخالت فرد ثالث ذینفع صادر شده باشد در صورتی که به حقوق این شخص خلل وارد شود ظرف دو ماه از تاریخ اطلاع از حکم قابل اعتراض می باشد.

ص: راهنمای طرح دادخواست تجدید نظر خواهی از آرا شعب بدوی دیوان کلیه آرا شعب بدوی دیوان از تاریخ اجرای این قانون به در خواست یکی از طرفین یا وکیل یا قائم مقام و یانماینده قانونی آنها، قابل تجدید نظر خواهی در شعب تجدید نظر می باشد که اشخاص مقیم ایران می توانند ظرف۲۰ روز و افراد مقیم خارج از ایران دو ماه از تاریخ ابلاغ با تقدیم دادخواست به دفتر شعبه صادر کننده رأی یا دبیر خانه یا دفاتر  اداری دیوان تجدید نظر خواهی نماین ودادخواست فوق باید روی برگه های مخصوص نوشته شود که در آن مشخصات و اقامتگاه تجدید نظرو شماره و تاریخ رای تجدید نظر خواسته شعبه صادر کننده رای تجدید نظر خواسته و تاریخ ابلاغ رأی و دلایل و جهات تجدید نظر خواهی و سایرمواردیکه در دادخواست بدوی لازم و ضروری است، رعایت نمایند. (ماده ۶۵ قانون دیوان).

در ذیل به یک نمونه از لوایح تکمیلی دیوان عدالت اداری در پرونده ای با موضوع اعتراض به رای کمیسیون ماده ۹۹ اشاره می گردد :

ریاست محترم شعبه  دیوان عدالت اداری

با سلام و عرض ادب

احتراما در خصوص پرونده کلاسه  مطروحه نزد شعبه محترم ، نظر به وصول پاسخ طرف شکایت مطالبی را به شرح ذیل به استحضار می رساند:

۱- در پاسخ به بند ۱ و ۵ لایحه طرف شکایت لازم به توضیح است که صدور پروانه ساختمانی توسط بخشدار با توجه به اینکه بخش هایی از املاک موصوف خارج از حریم روستا قرارداشته است کاملا وجهه قانونی داشته است مضافا اینکه درخواست ابتدایی به صورت رسمی جهت اخذ پروانه به دهیاری بوده است که به دلیل فوق الذکر و قرارداشتن قسمتی از املاک درخارج از حریم روستا به بخشداری مراجعه شده است لذا تمامی ساخت و سازهای انجام شده دقیقا منطبق با مدلول پروانه ساختمانی صادره انجام گرفته است و حتی اضافه بنای مورد ادعای طرف شکایت به نحوی ایشان بیان داشته است نبوده و میزان بنای ساخته شده به متراژ مقرر در پروانه ساختمانی و به علت مسقف شدن بالکنها بوده است که درهمین راستا و جهت جلوگیری از اطاله کلام توجه شما را به بخش ۱ بند ((پ)) موضوع پیوست های شماره ۳ و ۴و ۷و ۸ دادخواست تقدیمی جلب می نمایم.

۲- در خصوص بند ۲و۳ لایحه مذکور نیز لازم به ذکر است که به صورت مستند و مستدل در موردرعایت حریم نهر و حریم دریای خزر در بخش ۲ بند ((پ)) دادخواست تقدیمی موضوع پیوست های شماره ۹ و  ۱۰و ۸ همان دادخواست پاسخ داده شده است.

همچنین در همین راستا توجه حضرت عالی را به موارد ذیل جلب می نمایم:

اولاً: مستند به نامه شماره      مورخ           اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان   که در پاسخ به استعلام اداره ثبت‌اسناد و املاک صادرشده است ، در سطر ۴ نامه فوق‌الذکر صراحتاًبیان‌شده است (مابقی زمین قسمت قرمزرنگ به متراژ ۲۱۶۸ مترمربع جزء حریم فعلی دریا می‌باشد ) در همین راستا نیز مستند به نقشه کاداستر و هوایی که پیوست همین نامه می‌باشد در قسمت قرمزرنگ آن‌که نشان‌دهنده حریم دریا می‌باشد هیچ‌گونه ساخت و سازی انجام‌نشده است و برابر با مستندات ابرازی دادخواست بدوی حریم دریا کاملاً رعایت شده است.(نامه و نقشه کاداستر به پیوست همین لایحه تقدیم شده است.)

ثانیاً: مستند به‌صورت مجلس معاینه محلی اداره ثبت و اسناد و املاک کلاچای جهت رعایت حریم ۶۰متری دریا که صراحتاً در سطر ۱۵ الی ۲۹ مختصات دقیق املاک موصوف توضیح داده‌شده است و در سطر ۲۸نیز بیان‌شده است (تجاوزی نسبت به املاک مجاور نداشته است) لذا همان‌گونه که از این عبارات پرواضح اصلاحیه سند طبق نقشه کاداستر و نامه منابع طبیعی با رعایت حریم دریا و حقوق املاک مجاور با رعایت مقررات قانونی انجام‌شده است و سند تک برگ زمین نیز با توجه به همین صورت جلسه صادر شده است مشخص نیست که استدلال طرف شکایت به عدم رعایت این موارد برمبنای کدام مستند قانونی بوده است!(صورت‌مجلس فوق‌الذکر نیز به پیوست همین لایحه تقدیم شده است)

۳- در مورد بند ۴ لایحه طرف شکایت نیز توجه شما اول به نظریه کارشناس رسمی دادگستری در پرونده (پیوست شماره ۸ دادخواست ) سپس به نامه شماره   مورخ اداره حفاظت محیط‌ زیست شهرستان  جلب می‌نامیم که در سطر ۳ الی ۵ نامه مذکور صراحتاً به رعایت استانداردهای زیست‌محیطی اذعان شده است که این مورد نیز به‌نوعی تأیید بر نظریه کارشناس رسمی دادگستری تقدیمی می‌باشد، لذا به نظر می‌رسد با توجه به عدم بررسی دقیق موضوع توسط کمیسیون محترم ماده ۹۹ استانداری ، رسیدگی مجدد و انجام کارشناسی دقیق‌تر جهت رعایت مقررات قانونی جه ت جلوگیری از تضییع حقوق افراد ضروری باشد.

آئين دادرسي ديوان عدالت اداري

ماده ۱

رسيدگي در ديوان عدالت اداري محتاج به تقديم دادخواست است كه بايد به زبان فارسي و با خط خواناروي برگ رسمي دادخواست به تعداد طرف شكايت به اضافه يك نسخه نوشته شود و به امضاء يا اثرانگشت شاكي يا نماينده قانوني او برسد. امضاء يا اثر انگشت شاكي يا نماينده قانوني او به وسيله دفترشعب ديوان يا دفتر يكي از دادگاهها يادفتر اسناد رسمي يا شوراي محلي يا يكي از ادارات دولتي يانهادهاي انقلابي و در مورد افراد مقيم خارج از كشور به وسيله مأمورين كنسولي جمهوري اسلامي ايران گواهي شود. به دادخواست بايد طبق مقررات قانوني تمبر قانوني الصاق و ابطال شود.

ماده ۲

ـ درخواست بايد نكات زير قيد گردد:

الف: نام و نام خانوادگي و نام پدر و شغل و اقامتگاه شاكي با مشخصات كامل به نحوي كه ابلاغ اوراق به سهولت ممكن باشد.

ب: نام وزارتخانه يا مؤسسه يا واحدطرف شكايت و يا نام و نام خانوادگي و شغل و اقامتگاه مأمور مربوطه.

پ: موضوع شكايت و خواسته.

ت:ذكر مدارك و دلائل مورد استناد.

ماده ۳

هر گاه اقامتگاه شاكي در درخواست معلوم نباشد و يا مورد شناسائي قرار نگيرد و يا شاكي شناخته نشود، مدير دفترو يا جانشين او قرار رد دادخواست را صادر مي‌‌كند.

ماده ۴

شاكي بايد رونوشت يا تصوير خواناي مصدق مدارك خود را به تعداد طرف شكايت به اضافه يك نسخه پيوست دادخواست نمايد. مطابقت رونوشت يا تصوير مدارك با اصل آنها بايد به تصديق يكي از مراجع مذكور در ذيل ماده يك برسد. چنانچه اسناد به زبان فارسي نباشد بايد ترجمه آنها به گواهي مترجم رسمي يا مأمورين كنسولي جمهوري اسلامي ايران رسيده و به تعداد طرف شكايت به اضافه يك نسخه ضميمه شود.

ماده ۵

هرگاه دادخواست توسط وكيل يا نماينده قانوني يا ولي يا وصي يا قيم يا مدير عامل شركت داده شده باشد بايدرونوشت يا تصوير سند مثبت سمت دادخواست دهنده نيز ضميمه گردد.

تبصره

واحدهاي مذكور در بند الف ماده (۱۱)قانون ديوان عدالت اداري مي‌‌توانند جهت پاسخگوئي يا اداء توضيح در خصوص شكاياتي كه عليه آنان در ديوان طرح مي‌‌شود نماينده معرفي نمايند.

ماده ۷

شرايط وكالت در ديوان به شرح زير است:

ماده ۸

در امور زير اختيارات وكيل بايد در وكالتنامه تصريح شود:

الف: وكالت در طرح شكايت در ديوان عدالت اداري يا پيگيري آن.

ب: وكالت در استرداد شكايت يا انصراف از شكايت.

پ: وكالت براي درخواست تجديد نظر ازرأي ديوان در مواردي كه قابل تجديد نظر است.

ماده ۹

دادخواست وارده در دفتر ثبت دادخواست كل ديوان و نيز در دفتر ويژه اي (رپرتوار كل) بر اساس حرف اول نام خانوادگي شاكيان ثبت مي‌‌گردد و سپس از طرف رئيس كل يا معاون ديوان كه به او تفويض اختيارشده به يكي از شعب ديوان ارجاع مي‌‌شود.

ماده ۱۰

پس از وصول و ثبت دادخواست در صورت ملاحظه عدم رعايت هر يك از موارد مقرر در اين آئين نامه مديردفتر مكلف است ظرف دو روز موارد نقض را كتباً به شاكي اطلاع دهد، در صورتي كه شاكي ظرف پنج روزاز تاريخ ابلاغ اخطاريه با رعايت مسافت قانوني نسبت به رفع نقص اقدام نكند از طرف مدير دفتر قرار رددادخواست صادر و به شاكي ابلاغ مي‌‌شود و شاكي مي‌‌تواند تجديد دادخواست نمايد.

ماده ۱۱

در صورت تكميل دادخواست مدير دفتر شعبه مكلف است ظرف دو روز يك نسخه از دادخواست و ضمائم آن را براي ابلاغ به طرف شكايت ارسال دارد تا با رعايت مسافت بر طبق قانون آئين دادرسي مدني ظرف ده روز پاسخ خود را اعلام نمايد. طرف شكايت بايد به پاسخ كتبي خود تصوير يا رونوشت مصدق كليه مدارك مورد استناد را نيز ضميمه كند. با انقضاي مدت مزبور مدير دفتر بايد پرونده را به ضميمه گزارش خودمبني بر كامل بودن دادخواست و ضمائم و نتيجه ابلاغ به طرف شكايت و وصول يا عدم وصول پاسخ طرف شكايت به نوبت به نظر رئيس شعبه ديوان برساند.

تبصره 

رئيس شعبه ديوان مي‌‌تواند در مواردي كه ضروري تشخيص دهد به پرونده خارج از نوبت رسيدگي نمايد.

ماده ۱۲

در مواردي كه در اجراي تبصره يك ماده يك اصلاحي قانون مشاور تعيين مي‌‌شود، قبل از اتخاذ تصميم شعبه مشاورمكلف است پرونده را دقيقاً مطالعه و نظر كتبي خود را به شعبه مستدلاً اعلام نمايد.

ماده ۱۳

هرگاه شاكي ضمن طرح شكايت مدعي گردد كه اجراي تصميمات و يا اقدامات مراجع مصرح در ماده ۱۱قانون ديوان عدالت اداري موجب ورود خسارتي خواهد شد كه جبران آن در آتيه متعسر است مي‌‌تواندتقاضاي دستور موقت مبني بر توقيف عمليات و اقدامات را تا تعيين تكليف قطعي بنمايد.

تبصره ۱ 

تقاضاي صدور دستور موقت بايد ضمن طرح دعوي اصلي در دادخواست بدوي مطرح شود. درخواست صدوردستور موقت در دادخواست جداگانه پس از تقديم دادخواست نسبت به اصل ادعا در صورتي مسموع است كه موجب آن بعداً حادث شده باشد.

تبصره ۲ 

در صورت تقاضاي دستورموقت مدير دفتر شعبه مربوطه مكلف است بلافاصله پرونده را به ضميمه گزارش لازم به نظر رئيس شعبه برساند.

ماده ۱۴

مرجع رسيدگي به تفاضاي دستور موقت شعبه اي است كه به اصل دعوي رسيدگي مي‌‌كند و در صورت اتخاذ تصميم به رد درخواست، موضوع قابل طرح و رسيدگي مجدد نخواهد بود مگر آنكه امر حادثي ضرورت رسيدگي مجدد را ايجاب نمايد. قبول يا رد دستور موقت قابل تجديد نظر نيست.

ماده ۱۵

در صورتي كه ناحيه شاكي دلائل و مدارك لازم در جهت احراز فوريت و ضرورت امر ارائه شده باشد و موضوع عمليات  خاتمه نيافته باشد، شعبه پس از بررسي تقاضا و دلائل و مدارك مربوطه دستور موقت صادر مي‌‌نمايد. اين دستور ازتاريخ تقديم دادخواست قابل اجراء است.

ماده ۱۶

دستور موقت تأثيري در اصل دعوي ندارد و در صورت رد شكايت يا صدور قرار اسقاط يا ابطال يا رددادخواست اصلي ياقرار عدم صلاحيت و قطعيت آن بلااثر مي‌‌گردد.

ماده ۱۷

شعبه ديوان موظف است در صورت صدور دستور موقت، نسبت به اصل دعوي خارج از نوبت رسيدگي ورأي مقتضي صادر نمايد.

ماده ۱۸

تصميم شعبه بدوي ديوان مبني بر قبول دستور موقت يا رد آن به صورت دادنامه مي‌‌شود، مدير دفترمكلف است آن رابراي ابلاغ و اجراء به مرجع طرف شكايت ارسال نمايد.

ماده ۱۹

در اجراي تبصره هاي ۱ و ۳ الحاقي الحاقي به ماده ۱۸ قانون ديوان عدالت اداري منحصراً به اعتراضاتي رسيدگي مي‌‌شود كه پس از تاريخ اجراي اين قانون و ظرف مهلت دو ماه از تاريخ ابلاغ رأي معترض عنه واصل شده باشد. آراءقطعيت يافته ديوان كه از تاريخ لازم الاجراء شدن اين قانون بيش از دو ماه از تاريخ ابلاغ آن گذشته باشد از شمول تبصره۱ خارج است.

ماده ۲۰

در موارد زير قرار رد شكايت صادر مي‌‌شود.

الف: در صورتي كه شاكي براي طرح شكايت اهليت قانوني نداشته و ياسمت او در طرح شكايت محرز نباشد.

ب: وقتي شكايت متوجه مشتكي عنه نباشد.

پ: هرگاه كسي به عنوان نمايندگي طرح شكايت كرده از قبيل وكالت يا ولايت يا قيمومت و سمت او محرز نباشد.

ماده ۲۱

در مواردي كه ديوان تشخيص دهد كه رسيدگي به شكايات در صلاحيت ديوان نيست با صدور قرار عدم صلاحيت وقطعيت آن پرونده را به مرجع صالح ارسال مي‌‌دارد.

ماده ۲۲

مواد رددادرسي در ديوان همان است كه در آئين دادرسي مدني مقرر است و حسب مورد پرونده جهت تعيين تكليف به نظر رئيس كل ديوان مي‌‌رسد.

ماده ۲۳

شعبه ديوان مي‌‌تواند در صورتي كه مقتضي بداند هر يك از طرفين شكايت را براي رسيدگي و اخذ توضيح دعوت نمايد و همچنين شعبه ديوان در صورت لزوم مي‌‌تواند پرونده ها و سوابق و اسنادي را كه درواحدهاي دولتي و مؤسسات وابسته و شهرداريها است مطالبه كرده و ملاحظه و مطالعه نمايد. واحدي كه پرونده يا سند نزد اوست مكلف است در مدت مقرر پرونده يا سوابق يا سند مورد مطالبه را ارسال نمايد، مگر اينكه ارسال يا ابراز پرونده يا سند منافي با مصالح سياسي كشور يا انتظامات عمومي باشد كه در اين صورت بايد پاسخ لازم يا توضيح كافي به شعبه ديوان بدهد و چنانچه شعبه ديوان با لحاظ توضيح مزبور ارسال و يا ابراز سند يا پرونده را لازم دانست اسناد يا پرونده مورد مطالبه راارائه نمايد.

والا كسي كه مسئوليت عدم ارسال يا ابراز سند يا پرونده متوجه او است به حكم شعبه ديوان انفصال موقت از خدمات دولتي و نهادهاي انقلابي تا يكسال محكوم مي‌‌شود. همين مجازات مقرر است براي موردي كه شعبه ديوان احتياج به اخذ توضيح از نماينده واحدهاي مذكور در بند الف ماده ۱۱ قانون ديوان دارد و مسئول مربوط از تعيين نماينده خودداري كند يا نماينده تعيين شده از حضور در ديوان و اداء توضيحات مورد نياز استنكاف نمايد.

ماده ۲۴

در مواردي كه عزل يا استعفاي وكيل يا فوت يا ممنوعيت او از وكالت به ديوان اعلام شود، رسيدگي ديوان به تأخيرنخواهد افتاد و اگر توضيحي لازم باشد موكل مي‌‌تواند شخصاً براي اداء توضيح حاضر شود و ياوكيل ديگري معرفي نمايد.

ماده ۲۵

ديوان مي‌‌تواند هرگونه تحقيقي را كه براي رسيدگي به شكايت و صدور حكم ضروري است به عمل آورده و يا آن را ازهر يك از مراجع قضائي يا واحدهاي ذيربط تقاضا نمايد و مراجع مزبور مكلف به انجام آن درمهلت مقرر مي‌‌باشند

ماده ۲۶

موضوع شكايت و خواسته بايد منجز و بدون ابهام باشد و در صورت وجود ابهام شاكي مكلف است ظرف پنج روز از تاريخ ابلاغ اخطاريه ديوان با رعايت مسافت قانوني نسبت به رفع ابهام اقدام نمايد والادادخواست در قسمتي كه مبهم است و يا منجز نيست از طرف ديوان رد مي‌‌شود و سپس شاكي مي‌‌تواند پس از رفع ابهام تجديد دادخواست نمايد.

ماده ۲۷

شكايت متعدد را كه منشاء و مبناي آنها مختلف است نمي توان به موجب يك دادخواست اقامه كرد مگرآنكه ديوان بتواند به تمام آنها ضمن يك دادرسي رسيدگي نمايد و همچنين اشخاص متعدد نمي توانندشكايت خود را كه موضوع ومنشاء و مبناي مختلف دارد به موجب يك دادخواست اقامه نمايند. در صورت عدم رعايت اين ماده دادخواست از طرف ديوان رد مي‌‌شود.

ماده ۲۸

كليه شكايات مطروحه در شعبه ديوان كه موضوعاً واحد يا مرتبط باشد به دستور رئيس كل ديوان جهت رسيدگي به شعبه اي كه از لحاظ تاريخ ارجاع مقدم است ارجاع مي‌‌شود.

ماده ۲۹

در صورتي كه شاكي يا مشتكي عنه فوت يا محجور شود دادرسي تا تعيين و معرفي قائم مقام قانوني اومتوقف مي‌‌شود، مگر پرونده معد براي صدور رأي باشد.

ماده ۳۰

شاكي مي‌‌تواند دادخواست خود را در مرحله بدوي قبل از وصول پاسخ طرف شكايت يا انقضاي مهلت آن مسترد داردكه در اين صورت قرار ابطال دادخواست صادر مي‌‌شود و شاكي مي‌‌تواند يك مرتبه ديگر دادخواست خود را تجديد نمايد.

ماده ۳۱

شاكي مي‌‌تواند قبل از اعلام پايان رسيدگي ديوان در مرحله بدوي و تجديد نظر از شكايت خود به كلي صرفنظر نمايد كه در اين صورت قرار اسقاط شكايت صادر مي‌‌شود و ديگر شكايت قابل تجديد نيست.

ماده ۳۲

هرگاه رسيدگي ديوان منوط به ثبوت امري در مرجع صلاحيتدار ديگري است رسيدگي ديوان تا اعلام نتيجه قطعي رسيدگي از طرف مرجع مزبور متوقف و مراتب به طرفين ابلاغ مي‌‌شود. ذينفع بايد ظرف يكماه از تاريخ ابلاغ اخطاريه ديوان به مرجع صلاحيتدار مراجعه و گواهي دفتر مرجع مزبوررا مبني بر طرح موضوع به ديوان تسليم نمايد والا در مورد شاكي قرار ابطال دادخواست صادر و در مورد مشتكي عنه ادعاي وي در آن قسمت بلا اثر تلقي خواهد شد.

ماده ۳۳

در صورت حدوث اختلاف در صلاحيت ديوان عدالت اداري و محاكم دادگستري، حل اختلاف با ديوان عالي كشور است.

ماده ۳۴

رئيس يا دادرس علي البدل شعبه بدوي ديوان بايد پس از انجام رسيدگي و تكميل تحقيقات و انجام مشاوره و ملاحظه نظر مشاور در مواردي كه مشاور تعيين شده است، ختم دادرسي را اعلام و ظرف يك هفته به صدور حكم مبادرت نمايد.

ماده ۳۵

رأي ديوان در دفتر مخصوص ثبت و رونوشت آن ظرف سه روز به تعداد طرف شكايت به اضافه دو نسخه تهيه و ارسال مي‌‌شود.

ماده ۳۶

دادنامه بايد حاوي نكات زير باشد:

الف: تاريخ و شماره دادنامه و شماره پرونده.

ب: مرجع صادر كننده رأي.

پ: نام و نام خانوادگي و محل اقامت طرفين شكايت و نماينده قانوني آنان.

ت: خواسته.

ث: نام رئيس يا علي البدل و مشاور درمواردي كه مشاور تعيين شده باشد و تصريح به انجام مشاوره.

ج: شرح شكايت ودفاع طرف و خلاصه اقدامات انجام شده.

چ: رأي ديوان.

ح: امضاء رئيس شعبه و مهر شعبه.

تبصره 

دادن رونوشت از اوراق پرونده منوط به اجازه رئيس شعبه مي‌‌باشد.

ماده ۳۷

مدير دفتر شعبه مربوطه بايد ظرف سه روز پس از آنكه دادنامه به امضاء رسيد، نسبت به ابلاغ آن و تسليم يك نسخه رونوشت گواهي شده آن به طرفين اقدام نمايد. ابلاغ اوراق و احكام و تصميمات ديوان بوسيله مأمورين ابلاغ و اجراءدادگستري با ضوابط آئين دادرسي مدني مي‌‌باشد.

ماده ۳۸

هرگاه در مفاد رأي ديوان ابهام و اجمالي باشد يا در تحرير آنها اشتباه و سهو قلم پيش آمده باشد ديوان مي‌‌تواند رأساً يا به درخواست ذينفع از رأي رفع اجمال و ابهام كرده يا آن را تصحيح نمايد. تصميم ديوان دراين مورد به طرفين ابلاغ مي‌‌شود و اعطاي رونوشت دادنامه بدون انضمام تصميم اصلاحي ديوان ممنوع است.

ماده ۳۹

آراء شعب بدوي ديوان به درخواست يكي از طرفين و يا قائم مقام يا وكيل و يا نماينده قانوني آنان قابل تجديد نظر مي‌‌باشد. مهلت و مرجع تجديد نظر در پايان رأي قيد مي‌‌گردد.

ماده ۴۰

مهلت درخواست تجديد نظر براي اشخاص مقيم ايران بيست روز و براي اشخاص خارج از كشور دو ماه ازتاريخ ابلاغ رأي است. چنانچه دادخواست تجديد نظر خارج از مهلت قانوني داده شود، شعبه تجديد نظر قرار رد آن را صادر مي‌‌كند.

ماده ۴۱

دادخواست تجديد نظر بايد به زبان فارسي و با خط خوانا روي اوراق چاپي مخصوص نوشته و معادل بيست هزار ريال تمبر قانوني به آن الصاق و ابطال شود و حاوي نكات ذيل باشد:

الف: مشخصات طرفين شكايت و اقامتگاه آنان.

ب: مشخصات رأي مورد تقاضاي تجديد نظر و تاريخ ابلاغ آن.

پ: ذكر كليه اعتراضات نسبت به رأي شعبه بدوي.

ت: تصوير تصوير يا رونوشت مصدق مدارك مورد اسناد و رأي مورد اعتراض.

ماده ۴۲

دادخواست تجديد نظر به دبير خانه ديوان داده مي‌‌شود. دفاتر شعب بدوي و تجديد نظر نيز در صورت وصول دادخواست تجديد نظر آن را ثبت و بايد به دبير خانه ارسال دارند. دبير خانه مكلف است ظرف دو روزاز تاريخ ثبت به نظر رئيس كل ديوان برساند تا به يكي از شعب تجديد نظر ارجاع شود. ملاك احتساب درمهلت، تاريخ اولين ثبت در مراجع مزبور ياتحويل به پست (پست سفارشي) مي‌‌باشد.

ماده ۴۳

اگر مشخصات تجديد نظر خواه در دادخواست معين نشده باشد يا محل اقامت او معلوم نباشد دادخواست بلااثر مي‌‌ماندو پس از انقضاء مدت تجديد نظر خواهي توسط مدير دفتر رد خواهد شد مگر اينكه قبل ازانقضاء مهلت مقرر دادخواست خود را تكميل يا تجديد نمايد.

ماده ۴۴

هرگاه دادخواست تجديد نظر از جهت نكات و شرايط مقرر در اين آئين نامه ناقص و يا فاقد سند مثبت دادخواست دهنده باشد مدير دفتر شعبه تجديد نظر ظرف دو روز از تاريخ ثبت دادخواست موارد ناقص را كتباً به متقاضي تجديد نظر اطلاع مي‌‌دهد تا ظرف ۵ روز از تاريخ ابلاغ اخطار رفع نقص با رعايت مسافت برطبق آئين دادرسي مدني نسبت به رفع نقائص اقدام كند. در صورت عدم رفع نقص در مهلت قانوني دادخواست از طرف مدير دفتر شعبه تجديد نظر رد خواهد شد.

ماده ۴۵

در صورت تكميل پرونده مدير دفتر مكلف است پرونده تجديد نظر را به ضميمه پرونده بدوي به نوبت به نظر شعبه برساند. چنانچه شعبه براي اتخاذ تصميم انجام تحقيقات يا اتخاذ توضيحاتي از طرفين يا ملاحظه اسناد و مداركي را لازم بداندطبق مقررات اقدام مي‌‌كند.

ماده ۴۶

شعبه تجديد نظر مركب از يك رئيس و دو مستشار است كه با حضور دو نفر رسميت مي‌‌يابد و رائي كه به اتفاق صادرمي‌‌شود قطعي است. در صورت عدم حصول اتفاق آراء مستشار ديگري به انتخاب رئيس كل ديوان در رسيدگي و صدوررأي شركت مي‌‌كند و رأي اكثريت قطعي است.

ماده ۴۷

شعبه تجديد نظر پس از رسيدگي و تكميل تحقيقات با اعلام ختم رسيدگي ظرف يك هفته رأي بدوي را درصورتي كه مطابق قانون تشخيص دهد تائيد والا با فسخ آن رأي مقتضي صادر مي‌‌نمايد.

ماده ۴۸

رأي شعبه تجديد نظر ظرف يك هفته از تاريخ صدور بايد پاكنويس شود و دادنامه بايد حاوي نكات ذيل باشد:

الف: شماره و تاريخ دادنامه و كلاسه تجديد نظر.

ب: مشخصات شعبه تجديد نظر.

پ: مشخصات كامل طرفين.

ت: موضوع اعتراض.

ث: گردش كار حاوي مفاد دادخواست بدوي و مدافعات طرف شكايت و خلاصه رأي بدوي و موارد اعتراض و پاسخ آن.

ج:متن رأي تجديد نظر. دادنامه پس از امضاء صادر كننده رأي قطعي و مهر شعبه تجديد نظر به طرفين ابلاغ مي‌‌شود.

ماده ۴۹

واحدها و مراجع دولتي مذكور در ماده ۱۱ قانون ديوان عدالت اداري مكلفند احكام ديوان را در آن قسمت كه مربوط به واحدهاي مذكور است بلافاصله پس از ابلاغ دادنامه به مورد اجراء گذارند. در صورت استنكاف مرتكب با حكم رئيس كل ديوان به انفصال از خدمت دولتي و قانوني به مدت يك تا پنج سال محكوم مي‌‌شوند.

ماده ۵۰

در مورد تخلفات موضوع ماده ۲۳ اين آئين نامه شعبه ديوان پس از رسيدگي حكم مقتضي صادر مي‌‌نمايد.حكم شعبه ديوان در مورد انفصال پس از ابلاغ به واحد مربوط بايد بلافاصله به مورد اجراء گذاشته شود.

ماده ۵۱

اين آئين نامه كه در ۵۱ ماده و ۷ تبصره در اجراي ماده ۲۳ قانون ديوان عدالت اداري توسط هيأت عمومي ديوان عدالت اداري تنظيم و پيشنهاد شده و به تصويب رئيس قوه قضائيه رسيده است جايگزين آئين دادرسي ديوان مصوب ۱۳۶۲ واصلاحات و الحاقات مربوط به آن مي‌‌شود و از تاريخ اجراي اين آئين نامه مقررات مذكور ملغي است.

دیوان عدالت اداری مرجع رسیدگی به شکایات مربوط به کجاست؟

دیوان عدالت اداری مرجع رسیدگی به شکایت های مربوط به سازمان های دولتی است.

سامانه ساجد چیست و چه کاربردی دارد؟

سامانه ساجد، سامانه ثبت و پیگیری درخواست های ارباب رجوع در دیوان عدالت اداری است. در حال حاضر این موارددر سامانه ساجد انجام می شود:

– ثبت دادخواست های بدوی و تجدیدنظر

– ثبت و پیگیری درخواست اعمال ماده ۷۹ (درخواست بررسی مجدد توسط رییس دیوان) و درخواست ماده ۸۹(درخواست بررسی تعارض آرای شعب) از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری

– پیگیری ماده ۸۰ (درخواست ابطال مصوبات)

– ارسال پاسخ اخطار رفع نقص، لوایح و نامه ها به بخش های مختلف در دیوان عدالت اداری

تفاوت ساجد با سامانه های ثنا و سخا چیست؟

سامانه ثنا ، سامانه ابلاغ قوه قضاییه است و نتیجه دعاوی (دادخواست ها) در تمام مجموعه قوه قضاییه به افراد(حقیقی و حقوقی) از طریق سامانه ثنا ابلاغ می شود. این سامانه یک طرفه بوده و تبادلات صرفا از طرف قوه قضاییه انجام خواهد شد.

سامانه سخا نیز سامانه ثبت دادخواست های قوه قضاییه است.

سامانه ساجد ، سامانه ثبت درخواست ها و دادخواست ها می باشد و صرفا مربوط به دیوان عدالت اداری است. لازم به ذکر است که در حال حاضر امکان پیگیری موارد مربوط به شعب در سامانه ساجد وجودندارد.

نحوه دسترسی به سامانه ساجد چگونه است؟

سامانه ساجد از طریق آدرس sajed.divan-edalat.ir (در ابتدای آدرس، www وارد نکنید) قابل دسترس است.جهت استفاده از این سامانه لطفا از بروز بودن نسخه مرورگر خود مطمئن شوید. به منظور برخورداری از بهترین تجربه کاربری با سامانه ساجد، پیشنهاد می شود از مرورگر Google  استفاده نمایید.جهت استفاده از سامانه به دلیل نیاز به صفحه بزرگتر، بهتر است از موبایل استفاده نشود.

چگونه در سامانه ساجد ثبت نام کنم؟ نام کاربری و رمز عبور را چگونه باید دریافت کنم؟

هرگونه استفاده از سامانه ساجد برای اشخاص حقیقی – وکلا – اشخاص حقوقی، مستلزم این است که این افراد قبلادر سامانه ثنا ثبت نام شده باشند. اگر تا کنون در ثنا ثبت نام نشده اید، لازم است ابتدا به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و نسبت به ثبت نام شخص خود اقدام نمایید. سپس در سامانه ساجد ثبت نام کرده و از خدمات الکترونیک قضایی دیوان عدالت اداری بهره مند شوید. آموزش ثبت نام در سامانه ساجد نیز در صفحه ثبت نام (به آدرس https://sajed.divan-edalat.ir/Users/Register) موجود می باشد.

۱- اشخاص حقیقی: در صفحه اول سامانه، کدملی خود را وارد کرده و بر روی دکمه بعدی کلیک نمایید. در صورتی که قبلا ثبت نام نشده باشید، به طور خودکار به صفحه ثبت نام هدایت می شوید. مراحل ثبت نام را به ترتیب طی کرده، اطلاعات خود را بررسی و تایید نهایی کنید تا ثبت نام شما تکمیل شود. نام کاربری اشخاص حقیقی، کدملی آنها می باشد. رمز عبور را نیز در حین ثبت نام تعیین خواهید نمود.

۲- وکلا: وکلا نیز ابتدا باید مانند افراد حقیقی در سایت ثبت نام کرده و در حین ثبت نام، دکمه “وکیل می باشم؟” را فعال نموده، سپس با قرار دادن تصویر صفحه اول پروانه وکالت (صفحه عکس دار)، و وارد کردن شماره پروانه وکالت و تاریخ اعتبار آن، ثبت نام خود را انجام دهند. تایید/عدم تایید اطلاعات وکلا، حدوداپس از گذشت ۷۲ ساعت از طریق پیامک به ایشان اطلاع داده می شود. نام کاربری وکلا، کدملی آنها می باشد. رمز عبور را نیز در حین ثبت نام تعیین خواهید نمود.

۳- اشخاص حقوقی: همه اشخاص حقوقی (دولتی و غیر دولتی) پس از ثبت نام در سامانه ثنا می توانندنسبت به ثبت نام در سامانه ساجد اقدام کنند. به این منظور، لازم است فردی که به عنوان مدیر حساب کاربری در سامانه ثنا معرفی شده است، ثبت نام ساجد را انجام دهد. کدملی مدیر حساب کاربری را درصفحه ابتدایی سامانه ساجد وارد کنید و برروی دکمه بعدی کلیک نمایید.

در صفحه ثبت نام، و در قسمت نوع شخص ثبت نامی، گزینه شخص حقوقی را انتخاب کرده و با ورود اطلاعات خواسته شده و بررسی و تایید آنها، ثبت نام را تکمیل نمایید. لازم به ذکر است ثبت نام شخص حقوقی و حقیقی (مدیر حساب کاربری)، هر دو به صورت همزمان انجام می شود. نام کاربری اشخاص حقوقی،شناسه ملی آنها می باشد. پس از نهایی شدن ثبت نام؛ پیامکی حاوی رمز عبور نیز دریافت خواهید نمود.

رمز عبور خود را فراموش کرده ام، چگونه می توانم آن را بازیابی کنم؟

اشخاص حقیقی: در صفحه اول سایت، کدملی خود را وارد کرده و بر روی دکمه بعدی کلیک نمایید. سپس بر روی عبارت «فراموشی/دریافت رمز عبور» کلیک کرده و اطلاعات خواسته شده را در کادرهای مربوطه وارد نمایید، پیامکی حاوی رمز عبور به تلفن همراه شما ارسال خواهد شد.

اشخاص حقوقی: فقط مدیر حساب کاربری یا یکی از نمایندگانی که قبلا دسترسی بازیابی رمز عبور به ایشان داده شده است می تواند رمز عبور شخص حقوقی را بازیابی کند. به این منظور، ابتدا فردی که دسترسی بازیابی رمز عبوردارد وارد حساب کاربری خود در سامانه ساجد شود، و در صفحه «مدیریت اشخاص حقوقی»، رمز عبور شخص حقوقی را بازیابی کند. سپس پیامکی حاوی رمز عبور به تلفن همراه شخص حقوقی ارسال خواهد شد.

راه های تماس با واحد پشتیبانی سامانه ساجد چیست؟

همراهان محترم سامانه ساجد در صورت بروز هرگونه مشکل، از دو طریق می توانند با واحد پشتیبانی تماس حاصل فرمایند:
– تماس تلفنی با شماره ۵۱۲۰۷۵۳۵-۰۲۱ (پاسخگویی در ساعات اداری شنبه تا چهارشنبه)

– گفتگو (چت) از طریق ایجاد گفتگوی جدید با پشتیبان و ارسال پیام که در قسمت پایین و سمت چپ صفحه موجوداست (ویژه کاربران)

آیا می توانم دادخواست بدوی یا تجدیدنظر خود را ویرایش کنم؟

آخرین مرحله ثبت دادخواست، پرداخت هزینه می باشد. تا زمانی که پرداخت هزینه انجام نشده باشد،امکان ویرایش دادخواست وجود دارد. در صورتی که پرداخت هزینه انجام شد دیگر امکان ویرایش ندارید.و همچنین در صورتی که پرونده شما نقص داشته باشد و کارشناس دبیرخانه پرونده را جهت رفع نقص به شمابازگرداند، امکان ویرایش دادخواست را دارید.

ضمنا در صورتی که وضعیت پرونده شما “ارجاع به معاونت” می باشد، امکان ویرایش دادخواست وجود ندارد و باید منتظر بمانید تا پرونده شما جهت رسیدگی، به یکی از شعب ارسال شود. سپس در صفحه شروع و از طریق “ارسال لوایح و نامه ها” درخواست ویرایش پرونده خود را به مدیر دفتر شعبه مربوطه ارسال نمایید تا در صورت پذیرش شعبه ویرایش انجام شود

آیا می توانم درخواست اعمال ماده ۷۹ خود را ویرایش کنم؟

در صورتی که پرونده شما در دبیرخانه اداره رسیدگی به شکایات باشد امکان ویرایش درخواست وجوددارد.

آیا می توانم دادخواست بدوی یا تجدیدنظر خود را در سامانه ساجد پیگیری کنم؟

خیر. سامانه ساجد تنها امکان ثبت غیرحضوری دادخواست های بدوی و تجدیدنظر را دارد. پس از قرارگرفتن پرونده دروضعیت «ارجاع به معاونت»، پیگیری دادخواست ها باید از طریق سامانه ثنا انجام شود.

آیا وکلا قادر به ثبت دادخواست بدوی و تجدیدنظر در سامانه ساجد می باشند؟

در حال حاضر در این سامانه امکان ثبت دادخواست برای وکلا وجود ندارد.

چگونه نقص دادخواست و یا درخواست خود را در سامانه ساجد برطرف کنم؟

درخواست ها: در صورتی که پرونده شما مربوط به هیات عمومی یا ماده ۷۹ می باشد، به پنل “نقص ها ولوایح واستعلامات” مراجعه کرده و با استفاده از گزینه “اضافه کردن مدرک”، مدارک خود جهت رفع نقص رابارگذاری و ارسال نمایید.
– دادخواست ها: در صورتی که پرونده شما از نوع بدوی یا تجدیدنظر می باشد و وضعیت پرونده نیز “درانتظار برطرف شدن نقص” است می توانید به این صورت اقدام کنید: ابتدا در تب “اطلاعات پرونده” و درپنل “نقص ها و لوایح واستعلامات” گزینه “ویرایش جهت رفع نقص” را بزنید، پیام کارشناس را مطالعه کرده و نقص دادخواست خود را برطرف کنید.

آیا برطرف کردن نقص دادخواست شعب از طریق سامانه ساجد امکان پذیر است؟

ابتدا نقص پرونده خود را در سامانه ثنا مشاهده کنید. سپس جهت ارسال پاسخ اخطار رفع نقص، وارد حساب کاربری خود در سامانه ساجد شوید. در صفحه شروع، بر روی دکمه “ارسال لوایح و نامه ها” کلیک کنید در این صفحه و در فیلدمخاطب نامه، شعبه ای که پرونده شما به آن ارسال شده است را انتخاب کرده و با وارد کردن شماره ۱۶ رقمی پرونده وپر کردن فیلدها و همچنین بارگذاری مدارک خود، نسبت به ارسال آنها برای شعبه موردنظر اقدام کنید.

آیا درج امضا در سامانه ثنا ضروری است؟

بله. جهت ثبت دادخواست بدوی/تجدیدنظر لازم است قبلا امضای خود را در سامانه ثنا ثبت کرده باشد.

آیا می توانم از روش های غیر سیستمی (پستی، حضوری و…)، درخواست اعمال ماده ۷۹ خود را ارائه بدهم؟

در صورتی که درخواست ماده ۷۹ به صورت پستی ارسال شود آیا پیگیری خواهد شد؟ پاسخ به هر دوسوال منفی است. از سال ۹۷ به بعد، ثبت و پیگیری درخواست های ماده ۷۹ به صورت اینترنتی و ازطریق سامانه ساجد انجام می شود. و مواردی که به صورت پستی ارسال شده باشد پیگیری نخواهندشد. در صورت ارسال درخواست ماده ۷۹ به صورت پستی، این موارد بدون ثبت در سامانه، به شما مرجوع خواهد شد.

حجم مجاز برای بارگذاری مدارک، مستندات و فایل ها در سامانه ساجد چقدر است؟

به طور کلی حجم هر صفحه اسکن شده باید کمتر از ۳۰۰ کیلوبایت باشد و در صورتی که چند فایل را به صورت همزمان بارگذاری می کنید، حجم کل فایلها باید کمتر از ۵ مگابایت باشد.

فرمت های مجاز جهت بارگذاری فایل ها در سامانه ساجد کدام است؟

فرمت های قابل پذیرش در سامانه ساجد این موارد می باشد:
PDF
JPG
PNG
BMP
TIF

چگونه حجم فایل ها را جهت بارگذاری در سامانه کم کنم؟

به منظور کاهش حجم فایل ها، پیشنهاد می شود قبل از اسکن مدارک، در تنظیمات اسکنر،  را بر روی ۱۵۰یا ۲۰۰ dpi قرار دهید.همچنین در صورتی که قبلا مدارک را اسکن نموده اید و با مشکل حجم فایل مواجه بودید، می توانید از نرم افزارهای کاهش حجم فایل استفاده کنید.و یا فرمت فایل خود را به PDF تغییر داده و از طریق سایت pdfcompressor.com حجم فایل خود را به حداقل برسانید.بدیهی است که با وجود کاهش حجم فایل ها، باید دقت شود تا تصاویر واضح بوده و متن های موجود در تصاویر نیز به راحتی قابل خواندن باشد.

چگونه چند فایل را در یک انتخاب و به طور همزمان اضافه کنم؟

برای انتخاب و بارگذاری چند فایل به صورت همزمان، پیشنهاد می شود پیش از شروع به ثبت؛ ابتدا تمام فایل های موردنظرتان را در یک پوشه کامپیوتر قرار دهید، سپس هنگام انتخاب فایل در سامانه ساجد، به آدرسی که تصاویر در آن پوشه قرار دارد بروید و با نگهداشتن دکمه Ctrl و کلیک بر روی فایل های موردنظر(یا با استفاده از select کردن فایل ها)، مطمئن شوید فایل های موردنظرتان انتخاب شده اند، سپس جهت بارگذاری آنها در سامانه، دکمه open را بزنید.

آغاز ثبت دادخواست بدوی دیوان عدالت اداری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

از امروز اول مهر، شاکیان مأموران، واحدها و آیین نامه های دولتی برای ارائه دادخواست به دیوان عدالت  اداری می‌تواننداز طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام کنند.به گزارش خبرنگار اداری خبرگزاری مبنا مشاور ، سرپرست اداره‌کل خدمات الکترونیک قضایی به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ابلاغ کرد که لازم است از تاریخ اول مهرماه ۱۳۹۷ درخواست متقاضیان دادخواست بدوی دیوان عدالت را ثبت وبه این دیوان ارسال کنند.

اصل ۱۷۳ قانون اساسی مقرر می‌دارد: به‏ منظور رسیدگی به‏ شکایات‏، ظلمات‏ و اعتراضات‏ مردم‏ نسبت‏ به‏ مامورین‏ یاواحدها یا آیین‏ نامه‌های دولتی و احقاق‏ حقوق‏ آنها دیوانی به‏ نام‏ دیوان‏ عدالت‏ اداری زیر نظر رئیس قوه قضائیه تاسیس‏ می‌گردد.

حدود اختیارات‏ و نحوه‏ عمل‏ این‏ دیوان‏ را قانون‏ تعیین‏ می‌کند.ماده ۱ قانون تشکیلات و دادرسی دیوان عدالت اداری نیز با استناد به این اصل قانون اساسی مقررمی‌دارد که این دیوان وظیفه رسیدگی به شکایات، تظلّمات و اعتراضات مردم نسبت به مأموران، واحدها وآیین‌نامه‌های دولتی خلاف قانون یا شرع یا خارج از حدود اختیارات مقام تصویب‌کننده را بر عهده دارد.

طبق ماده ۱۰ قانون مذکور نیز صلاحیت و حدود اختیارات دیوان به قرار زیر است:

۱ـ رسیدگی به شکایات و تظلّمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از:

الف ـ تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی اعم از وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی وشهرداری‌ها و سازمان تأمین اجتماعی و تشکیلات و نهادهای انقلابی و مؤسسات وابسته به آنها

ب ـ تصمیمات و اقدامات مأموران واحدهای مذکور در بند «الف» در امور راجع به وظایف آنها

۲ ـ رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آراء و تصمیمات قطعی هیأت های رسیدگی به تخلفات اداری و کمیسیون‌هایی مانند کمیسیون‌های مالیاتی، هیأت حل‌اختلاف کارگر و کارفرما، کمیسیون موضوع ماده (۱۰۰) قانون شهرداری‌ها منحصراً از حیث نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها

۳ـ رسیدگی به شکایات قضات و مشمولان قانون مدیریت خدمات کشوری و سایر مستخدمان واحدها و مؤسسات مذکوردر بند (۱) و مستخدمان مؤسساتی که شمول این قانون نسبت به آنها محتاج ذکر نام است اعم از لشکری و کشوری ازحیث تضییع حقوق استخدامی.

تبصره ۱

تعیین میزان خسارات وارده از ناحیه مؤسسات و اشخاص مذکور در بندهای (۱) و (۲) این ماده پس از صدور رأی دردیوان بر وقوع تخلف با دادگاه عمومی است.

تبصره ۲

تصمیمات و آرای دادگاه‌ها و سایر مراجع قضائی دادگستری و نظامی و دادگاه‌های انتظامی قضات دادگستری و نیروهای مسلح قابل شکایت در دیوان عدالت اداری نمی‌باشد.بر اساس اصل یکصد و هفتاد و سوم قانون اساسی به منظور رسیدگی به شکایت ها و اعتراضات شهروندان نسبت به اقدامات واحدهای دولتی ، مأموران این واحدها و همچنین مصوبات واحدهای مذکورمرجعی به نام دیوان عدالت اداری تاسیس شده است که زیر نظر قوه قضاییه می باشد و حدود اختیارات وصلاحیت های دیوان عدالت اداری ، نحوه شکایت افراد در این دیوان و همچنین نحوه  رسیدگی و هزینه  دادرسی دیوان به دعاوی توسط قانون مشخص می شود .

با استناد به اصل مذکور در قانون اساسی ، قانونی تحت عنوان قانون دیوان عدالت اداری تصویب شده است که در این قانون صلاحیت ها و اختیارات دیوان به همراه آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مشخص شده است . بنابراین در پاسخ به این سوال که نحوه شکایت در دیوان عدالت اداری و مهلت آن به چه صورت است و هزینه دادرسی و شکایت چقدر است ، باید به قانون دیوان مراجعه نمود .به همین مناسبت در این مقاله قصد داریم موضوعاتی همچون موارد طرح شکایت در دیوان عدالت اداری ، نحوه شکایت در دیوان عدالت اداری ، مهلت شکایت در دیوان عدالت اداری و همچنین هزینه شکایت در دیوان عدالت اداری را مورد بررسی قرار دهیم .

موارد طرح شکایت در دیوان عدالت اداری

بر اساس قانون دیوان عدالت اداری ، صلاحیت ها و اختیارات دیوان عدالت اداری به تفکیک ذکر شده است که موارد و نحوه طرح شکایت و دادرسی در دیوان عدالت اداری را می توان به دو دسته کلی تقسیم بندی کرد ؛ نخست صلاحیت رسیدگی به شکایات توسط شعب دیوان عدالت اداری و دوم صلاحیت رسیدگی به شکایات در دیوان عدالت اداری توسط هیات عمومی دیوان .

موارد طرح شکایت و دادرسی در دیوان عدالت اداری که در شعب بدوی و تجدید نظر دیوان مورد رسیدگی قرار می گیرند در ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری ذکر شده است که بر اساس آن ، “صلاحیت و حدود اختیارات دیوان به قرار زیر است :

رسیدگی به شکایات و تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از :

الف ) تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی اعم از وزارتخانه ها و سازمان ها و موسسات و شرکت های دولتی و شهرداری ها و سازمان تامین اجتماعی و تشکیلات و نهادهای انقلابی و موسسات وابسته به آنها ؛

ب ) تصمیمات و اقدامات ماموران واحدهای مذکور در بند الف ، در امور راجع به وظایف آنها ؛۲رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آرا و تصمیمات قطعی هیات های رسیدگی به تخلفات اداری وکمیسیون هایی مانند کمیسیون های مالیاتی ، هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما ، کمیسیون موضوع ماده صد قانون شهرداری ها ، منحصرا از حیث نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها ؛۳رسیدگی به شکایات قضات و مشمولان قانون مدیریت خدمات کشوری و سایر مستخدمان واحدها وموسسات مذکور در بند ۱ و مستخدمات موسساتی که شمول این قانون نسبت به آنها محتاج ذکرنام است ، اعم از کشوری و لشکری از حیث تضییع حقوق استخدامی ” .

علاوه بر این ، موارد شکایت در دیوان عدالت اداری که بر اساس قانون در هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورد دادرسی قرار می گیرد در ماده ۱۲ قانون دیوان عدالت اداری مشخص شده است که شامل موارد زیر است :

رسیدگی به شکایات ، تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین نامه ها و سایر نظامات ومقررات دولتی و شهرداری ها و موسسات عمومی غیر دولتی در مواردی که مقررات مذکور به علت مغایرت با شرع یا قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز یا سوء استفاده ازاختیارات یا تخلف دراجرای قوانین و مقررات یا خودداری از انجام وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص می شود ؛ که درادامه مهلت و هزینه دادرسی دیوان در خصوص شعب و هیات عمومی دیوان را بررسی خواهیم نمود .

مهلت شکایت در دیوان عدالت اداری

در قسمت قبل موارد طرح شکایت در دیوان عدالت اداری و نحوه شکایت در دیوان را مورد بررسی قراردادیم ؛ با این حال پاسخ به این پرسش ضروری است که مهلت شکایت در دیوان عدالت اداری چقدر است ؟ در پاسخ به این سوال باید گفت هر یک از موارد طرح شکایت در دیوان عدالت اداری مهلت و بازه زمانی مخصوص به خود را دارند ؛ با این توضیح که :
در صورتی که اشخاص بخواهند به استناد بند ۲ ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری اقدام به شکایت و تقاضای دادرسی نمایند ( اعتراض نسبت به آرای مراجع شبه قضایی همچون هیات حل اختلاف کارگر وکارفرما ) ، مهلت سه ماهه برای اشخاص مقیم ایران و مهلت شش ماهه برای افراد مقیم خارج از کشوردر نظر گرفته شده است .
در صورتی که اشخاص در مرحله بدوی اقدام به طرح شکایت در دیوان عدالت کرده و رای بدوی صادر شده باشد ، این رای ظرف مهلت بیست روز توسط اشخاص مقیم ایران و دو ماه برای اشخاص مقیم خارج از ایران قابل تجدید نظر خواهی در شعب تجدید نظر دیوان عدالت اداری می باشند و پس ازانقضای مهلت  تجدید نظر خواهی دیوان عدالت اداری رای صادره قابل اجرا خواهد بود که هزینه دادرسی مرحله بدوی وتجدید نظر در قسمت بعد توضیح داده می شود .

در مواردی که حکم صادر شده از دیوان عدالت اداری جهات اعاده دادرسی ذکر شده در قانون دیوان عدالت  اداری را داشته باشد می توان با پرداخت هزینه دادرسی از آن حکم تقاضای اعاده دادرسی یارسیدگی مجدد نمود که مهلت شکایت اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری بیست روز می باشد .

یکی دیگر از تشریفات آیین دادرسی دیوان عدالت اداری آن است که شاکی می تواند تقاضای دستورموقت در دیوان عدالت اداری نماید . مهلت طرح تقاضای دستور موقت در دیوان عدالت اداری تا قبل ازختم دادرسی توسط دیوان می باشد . هر گاه شاکی جلب شخص دیگری غیر از طرف شکایت به دادرسی را لازم بداند می تواند طرح شکایت جلب ثالث نماید که مهلت و نحوه شکایت جلب ثالث در دیوان عدالت اداری سی روز یا یک ماه بعد از ثبت دادخواست اصلی می باشد .

همچنین اگر شخص ثالثی برای خود حقی در رسیدگی دیوان قایل باشد یا اینکه حضور خود در دادرسی رادر محق شدن یکی از طرفین دعوا موثر تشخیص بدهد می تواند از دیوان تقاضای ورودبه دعوا نماید که مهلت و زمان طرح دعوای ورود شخص ثالث در دیوان عدالت اداری تا قبل از صدوررای می باشد . علاوه بر این اگر آرای دیوان بدون حضور و دخالت شخص ثالثی که در دعوا ذینفع است صادر شده باشدمی تواند به رای دیوان در مهلت قانونی اعتراض نماید که مهلت شکایت و اعتراض شخص ثالث در دیوان  عدالت اداری دو ماه از تاریخ اطلاع از حکم صادره می باشد .

اهمیت دادخواست بدوی و تجدیدنظر دیوان عدالت اداری

در هر یک از شکایات و دعاوی که علیه سازمان های دولتی مانند شهرداری داشته باشید (و یا در صورت نیاز به اقامه دعوا علیه هر سازمان و یا ارگان دیگری) نیاز به فرم مخصوص دارید. خوشبختانه به راحتی می توانید موفق به دانلود دادخواست بدوی و تجدید نظر دیوان عدالت اداری شوید، امانکته مهم در ارتباط با این دادخواست ها در نحوه پر کردن آن ها می باشد.

به خصوص در بخش ذکرموضوع خاسته یا شکایت و شرح آن باید دقت هر چه تمام تر را به کار بندید تا بتوانید موفق به مطالبه قانونی حقوق خود شوید. به طور حتم شاید خود شما هم بدانید که بسیاری از درخواست های بدوی در دیوان عدالت اداری درنهایت پس از رسیدگی به دلیل رای صادره مورد رضایت شاکی نیست و برای همین کار به تجدیدنظرخواهی میرسد.

روشن است که عدم دقت در پر کردن دادخواست بدوی یکی از دلایل رخداد این اتفاق می باشد.پس همواره سعی کنید تا با دقت و مشاوره با دیگران به بهترین نحو دادخواست های خود را تنظیم و برای دیوان عدالت اداری ارسال کنید (امروزه به صورت الکترونیکی بسیاری از این مراحل قابل انجام است).لازم به ذکر است در صورت نیاز به مشاوره اداری با بهترین وکیل دیوان عدالت اداری می توانیدباموسسه مبنا مشاور تماس حاصل فرمایید.با این کار در نهایت می توانید به حقوق خود در طرح این دعاوی دست یابید. در این راستا به چند نکته مهم در ارتباط با نحوه پر کردن فرم پس از دانلود فرم دادخواست بدوی و یا تجدید نظر دیوان عدالت اداری اشاره خواهد شد:

نکات مهم در آئین دادرسی دیوان عدالت اداری

• دادخواست بدوی و تجدید نظر باید با خط خوانا نوشته شود و فاقد هر گونه ابهام باشد.

• دادخواست شما باید منجز باشد و دارای امضاء و اثر انگشت شاکی باشد (امضاء و اثر انگشت نماینده قانونی و یا وکیل در صورت وجود لازم است).

• در صورت نیاز به تجدید نظر خواهی باید دادخواست خود را پس از پر کردن به شعبه صادر کننده رای تحویل دهید و یا این که به دبیرخانه و یا دفاتر دیوان عدالت اداری در استان ها تحویل دهید تا به آن ها رسیدگی شود.

• دادخواست بدوی و تجدید نظر باید هر کدام در فرم های مخصوص نوشته شود (این فرم ها قابل دانلود هستند).

• مهلت تجدیدنظر خواهی و پر کردن فرم بیست روز پس از تاریخ ابلاغ رای می باشد (برای کسانی که در خارج از کشور هستند این مدت دو ماه خواهد بود.).

• در هنگام ارسال فرم دادخواست تجدیدنظر خواهی، باید تصویر رای مورد اعتراض خود را نیز به همراه اسناد و مدارک خود برای تجدیدنظر خواهی ارسال کنید.

• دانلود دادخواست بدوی و تجدیدنظر دیوان عدالت اداری

نمونه دادخواست دیوان عدالت اداری

بسم تعالی

ریاست محترم دیوان عدالت اداری

با سلام و عرض ادب و تحییات الهی

اينجانب ………………. فرزند شهيد ……………………… متولد …………………………………وسرپرست خانواده پنج نفري مي باشم و براي تامين  معيشت زندگي  تا روز قبل از مصاحبه   به دلیل شرایط سخت مسیر رفت و امد و همچنین راه بندان قادر به حرکت به سمت مرکز استان نبوده و بالاجبار  در ………………………. مشغول به كار بودم و باتوجه به كار زياد در كارگاه نتوانستم خود رابراي انجام مصاحبه در مورخه ………………………. آماده نمايم و در روز مصاحبه نيز به دليل استرس زیاد و همچنین سوالات دو پهلو و سطح بسیار بالای انها  نتوانستم به طور دقيق به سوالات جواب بدهم كه موجب عدم قبولي اينجانب در مصاحبه  آزمون استخدامی ……………………………………… شد .لذا باتوجه به شرايط ياد شده و همچنین قبولی بنده در آزمون استخدامی و دارا بودن امتیاز خانواده شهید و امور ایثارگران  درخواست اعتراض به مصاحبه قبلي و انجام دوباره مصاحبه و اينكه امتياز اولويت جهت استخدام  براي فرزندان شاهد قائل مي باشيد را  دارا مي باشم. لذا خواهشمنداست اقدامت لازم را در خصوص پیگیری موضوع و همچنین صدور دستور انجام دوباره مصاحبه استخدامی سازمان …………………… را مبذول بفرمایید .

با تشکر و تجدید احترام

برگ دادخواست دیوان عدالت اداری

برای شروع طرح شکایت در دیوان عدالت اداری نیاز به تقدیم دادخواست و نوشتن و تکمیل  آن  بر اساسضوابط و مقررات دیوان عدالت اداری الزامی می باشد.

در این خصوص ماده ۱۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری بیان می دارد :

برای شروع رسیدگی در شعب دیوان، تقدیم دادخواست  دیوان عدالت اداری الزامی بوده وهمچنین دادخواست باید به زبان فارسی روی برگه ‌ های مخصوص، تکمیل  و پر شود .

نکته ۱

  تمامی پرونده ‌ هایی  دارای قرار عدم صلاحیت،  که از مراجع قضائی و قانونی  دیگر به دیوان  عدالت اداری ارسال می‎شود، نیازی به تقدیم دوباره دادخواست و همچنین پرداخت مجدد هزینه دادرسی ندارند .

نکته ۲

از زمان تصویب قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ، مهلت تقدیم و تکمیل  دادخواست،  در خصوص مواد موضوع بند دو ماده ماده  این قانون،  برای اشخاص داخل کشور سه ماه از تاریخ ابلاغ و برای افراد مقیم در خارج کشور شش ماه از زمان ابلاغ رای یا صدور رای  قطعی مرجع صادر کننده  مربوطه مطابق قانون آیین ‌ دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب (در امور مدنی) است.همچنین در دادخواست تقدیمی شاکی یا شکات متضرر یا معترض که خواهان احقاق حق خود می باشندباید به همراه دلائل و ضمائم و مستندات کامل موضوع اعتراض باشد.

ثبت دادخواست در دیوان عدالت اداری

در سابق دیوان عدالت ادارای تنها در تهران دارای شعبه بوده و افراد در صورت ایجاد هرگونه مشکل باادارات و سازمانهای دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی ، تامین اجتماعی و تضرر و اعتراض به این نهاد هامحتمل مشکلات فراوانی شده و باید ضمن دست کشیدن از کار و زندگی خود برای ثبت پرونده به تهران مراجعه نمایند که علاوه بر گاها مسیر بسیار طولانی ایاب و ذهاب از نقاط مختلف کشور به سمت تهران  به دلیل عدم اشنایی با قانون ، روند دادرسی طولانی و بسیاری از مشکلات دیگر قادر به پیگیری شکایت خود نبوده و از آن منصرف می شدند . هم اکنون با الکترونیکی شدن وروند ثبت دادخواست در دیوان عدالت اداری این موضوع بسیار آسان ترشده و افراد از هر جای ایران و یا خارج کشور می توانند از حقوق خود دفاع نمایند .برای ثبت دادخواست اشخاص باید ابتدا برای ایجاد حساب کاربری به دفاتر خدمات الکترونیک ( ثنا )که درتمامی حوزه های قضایی وجود دارند مراجعه نموده و بعد از ان با ثبت نام در سامانه ساجددادخواست خود را ثبت و به دیوان ارسال نمایند .

پیگیری دادخواست دیوان عدالت اداری

دیوان عدالت اداری برای ثبت دادخواست اقدام به راه اندازی یک سامانه اینترنتی به نام سامانه ساجد به نشانی : sajed.divan-edalat.ir نموده که شاکیان و افراد می توانند کلیه مراحل ثبت ،ورود به شکایت ، مشاهده رای صادره را در انجا انجام دهند.علاوه بر موارد فوق بعد از ثبت دادخواست بدوی و تجدید نظر  برای پیگیری پرونده در دیوان عدالت  اداری باید از طریق سامانه ثنا ( سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی ) اقدام به پیگیری پرونده وانجام مابقی اموراقدام نمود. لازم به ذکر است که تنها دادخواست های دیوان عدالت اداری موضوع ماده ۷۹  و ۸۰۰ این قانون قابل پیگیری در سامانه ساجد  می باشند .«پیگیری دقیق دادخواست های خود در دیوان عدالت اداری را به ما ( گروه تخصصی وکلای مبنا مشاور)بسپارید و از احقاق حق خود با اطمینان مطمئن باشید »

مدت زمان رسیدگی به دادخواست دیوان عدالت اداری

براساس گزارش های موجود در سطح خبرگزاری های اداری مدت زمان رسیدگی به دادخواست های دیوان عدالت اداری به میزان به میزان چهار ماه رسیده است. اما انچه لازم به ذکر است مدت زمان رسیدگی در دیوان عدالت اداری بستگی به نوع دعوی ، سازمان و یا اداره مقابل و موارد بسیاردیگری داردکه زمان رسیدگی تاصدور حکم بسیار موثر می باشد.برای تسریع در پیگیری پرونده و صدور هرچه سریعتر حکم در دیوان عدالت اداری  بهترین راه چاره ان است که پرونده را به وکیل ماهر و متخصص در سطح دیوان عدالت اداری بسپاریم .

نمونه دادخواست بازگشت به کار دیوان عدالت اداری

 بسم تعالی

ریاست محترم دیوان عدالت اداری

با سالم و تحییات الهی :

شرح شكايت و دلايل و مستندات  :احتراما به استحضار حضرت عالي مي رساند در كمال احترام و بااظهار تشكر از عنايات عاليه به موجب دادخواست اينكه استناد به جامع مدارك اثباتي و متقن ضمن شكوائيه اينجانبه ……………….. فرزند ……………………….. با ده سال سابقه خدمت صادقانه در آموزش و پرورش به عنوان آموزگار معلم ابتدايي با توجه به اينكه در طول خدمت از هيچ گونه تلاشي مضايقه و دريغ نكرده اما متاسفانه به لحاظ …………….و سایر معضلات شخصي متاثر از بروز بيماري رواني و متعاقب …………………………………………. نتوانسته ام در محل خدمت حضور پيدا نمايم و اينكه در صدد ارائه تمامي مدارك پزشكي جهت ارائه به مديريت آموزش و پرورش مربوطه…………………….. شهرستان  بوده ام ولي متاسفانه غيبت به مدت ۲ ماه اينجانب غير موجه اعلام گرديده است و در اجراي راي شماره  ۶۰۹۰مورخه ۶/۹/۸۷ هيات تجديد نظر رسيدگي به تخلفات اداري  شعبه ۱ وزارت متبوع از وزارت آموزش وپرورش اخراج گرديده ام .

حال باتوجه مدارك مثبته پيوستي و اينكه اخراج اينجانبه باعث بروز مشكلات زيادي براي خود و خانواده ام گرديده است واينكه اينجانبه علاقه زيادي به خدمت در آموزش و پرورش را دارم .با توجه به مدارك فوق الذكرخاضعانه   استدعا در امعان نظر و رسيدگي به موضوع وفق مقررات موازين قانوني و مفاد خواسته شده در راستاي اعانت و صيانت از حقوقات محققه ومسلمه خود از محضر عالي مورد تقاضا است .مدارك پيوستي برگ جهت استحضار به پيوست مي باشد.

نمونه متن دادخواست دیوان عدالت اداری 

شرح شكايت و دلايل و مستندات  :احتراماًشرح شکایت این است که اینجانب …………… فرزند……..که متاهل ودر خانواده ……………………..زندگی می کنم در سال ۱۳۶۴براثر اصابت ترکش بمباران هوایی رژیم بعثی از نواحی …………………………………………..مجروح گردیدم که به صورت اورژانسی به بیمارستان امام خمینی………………………….. منتقل وتحت عمل جراحی قرار گرفتم پس از سالها دوندگی و اعلام مراتب به تمامی ارگانهای مربوطه، نهایتاً در سال  ۱۳۸۶ به عنوان جانباز ۳۰ درصدبا کدجانبازی ……………………… به عضویت بنیاد شهید وامور ایثارگران …………………………درآمدم (که فتوکپی مصدق آن به پیوست می باشد. ) باوجودی که از عوارض معلولیت ……………………………………………… وعلاوه بر آسیب های ناشی ازجنگ به بیماری …………………………… نیز مبتلا گردیده ام  ، مع الاسف از سوی بنیاد شهید با وجودی که به عنوان جانباز ………………..درصد پذیرفته شده ام ،مستمری و تسهیلاتی اعطا نمی گرددو مستمری اندک شوهرم کفاف مخارج سنگین زندگی خانواده ۶ نفری و همچنین هزینه های سنگین درمان را نمی دهد ودر وضعیت بدمالی وجسمی به سر می برم و ادامه وضعیت مذکور قابل تحمل نمی باشد. لهذاسالیان متمادی است که به هر مرجعی که نیاز به اطلاع باشد مراجعه نموده ام ولی جوابی دریافت نداشته ام .

مع الوصف براساس خواسته مرقوم ومستنداًبه بند۱(بخش الف) ماده ۱۳ قانون دیوان عدالت اداری (جدید   الزام سازمان مذکور به برقراری مستمری وحقوق ومزایانسبت به پرونده جانبازی به کدشماره……. (۳۰درصدجانبازی)ازمحضرریاست محترم دیوان عدالت اداری  محترم استدعادارد.

با تشکر و تجدید احترام .

نمونه دادخواست اعاده دادرسی به دیوان عدالت اداری

با سلام

ریاست محترم دیوان عدالت اداری

احتراما به استحضار می رساند

اینجانب  …………………خواهان در پرونده ……………………..در و شماره دادنامه  …. در ارتباط باوصیت پدر بزرگ بنده  …. به در خصوص تملک یک باب منزل مسکونی  …. واقع در …. به اینجانب …. علی رغم دلائل ارئه شده  که قاضی محترم شعبه انها را  را ناکافی تشخیص داده اند  و به علت درعدم دسترسی به  وصیت نامه کتبی، رای برعلیه بنده صادره و منزل منزل به بنده داده نشد.لذا هم اکنون با پیدا شدن وصیت نامه کتبی از پدریزرگ بنده که اصالت ان نیز موردتایید……………….. می باشد ومستندا به مواد قانونی و وصیت نامه ارائه شده  از ریاست محترم دیوان عدالت اداری خواستارم که ضمن صدور دستور قبولی اعاده دادرسی ، تقاضای صدور حکم به نفع اینجانب از محضر حضرت عالی مورد استدعاست .

حسب اینکه خواسته مطروحه شما در دیوان ارتباط با چه موضوعی داشته باید تفاوت قائل بشویم و بررسی کنیم که  درخواست مطروحه ما  درخصوص اعمال ماده ۷۹ و ۸۰ دیوان بوده یا نه چرا که پیگیری دادخواست های بدوی که خارج از موضوعات مفاد فوق الذکر بوده باید از طریق سامانه ساجد و سایر مواردی که حوزه صلاحیت رسیدگی آنها در شعب بدوی دیوان بوده باید از طریق سامانه ثناصورت بپذیرد و این موضوع را در نظر داشته باشید که شما می توانید اعلام ثبت شکایت اولیه به پرونده خود را که دیوان صلاحیت رسیدگی به آن را داشته است باید به صورت الکترونیک و از طریق سامانه ساجد به ثبت برسانید.

اما پیگیری درخواست تان از این سامانه مقدور نبوده و شما باید با وارد شدن به سامانه مبنا مشاور پیگیری های لازمه را به اینکه روند پرونده مطروحه چگونه بوده و شعبه بدوی چه تصمیمی راجع به پرونده شما گرفته اطلاعاتی به دست آورید و برخلاف سابق شما این حق را نداشته ایدکه به صورت حضوری بتوانید خواستار پیگیری پرونده خویش باشید  اما چنانچه موضوع مطروحه حول پیرامون مفاد ۷۹ قانون مذکور که راجع به اعمال شکایت بر بطلان رای بدوی صادره از دیوان  بوده که به علت مغایرت با قانون و شرع مورد نقض قرار گرفته است همانند ثبت اعتراض ، پیگیری لازمه راجع به آن باید از طریق سامانه ساجد صورت گرفته و از طریق ثنا مقدور نبوده است و روش دیگری که در این باره وجود داشته پیگیری نمودن پرونده از طریق ارسال پیامک به شماره های ۵۰۰۰۲۹ و ۳۰۰۰۹۶۹۹ بوده است.

ممکن است بپرسید که اگر روند پرونده که در شعب بدوی قرار است مورد رسیدگی قرار بگیرد پیگیری نکرد مشکلی پیش می آید ؟

شاید اهمیت این امر ارتباط با این موضوع داشته که شما امکان تجدید نظر خواهی نسبت به پرونده بدوی خودتان را از دست داده اید و از آنجایی که مهلت اعتراض تجدید نظر خواهی از زمان ابلاغ رای بدوی به مهلت قانونی تعیین شده بوده است این امر موجب گردیده که رای بدوی شما به علت عدم اعتراض قطعی گردیده شود و دیگر شما این حق قانونی خود را که اعتراض به ماهیت پرونده بوده، از دست بدهید.

 برخی از سوالات متداول پیگیری دادخواست بدوی دیوان عدالت اداری برای پیگیری روند پرونده که در شعب بدوی دیوان مطرح بوده چگونه باید اقدام نمود؟

در اینجا حسب اینکه شما به عنوان معترض خواستار رسیدگی به چه خواسته ای به دیوان بوده اید می توانید از طرق مختلفی از جمله مراجعه به سامانه ثنا ، سامانه ساجد ، پیگیری پرونده از طریق پیامک اقدام بنمایید

آیا امکان پیگیری روند پرونده در شعب بدوی دیوان از طریق سامانه ساجد مقدور است ؟

جز مورد استثنایی پرونده هایی که موضوع مطروحه آن حول مفاد ۷۹٫و ۸۰ دیوان بوده است پیگیری پرونده جز از طریق سامانه ثنا امکان پذیر نبوده است.