مراحل قانونی برای شکایت از کارفرما
شکایت از کارفرما بابت رد نشدن بیمه
2023-01-14پنج مدل منابع انسانی برای سازمان ها که باید بدانید
2023-01-14صاحبان مشاغل موظف هستند تمامی حقوق مربوط به افرادی که تحت نظر آنان مشغول به کارند را پرداخته و از تضییع حقوق آنان خودداری نمایند. به افرادی حقیقی که با عنوان کارگر به درخواست یا دستور و تحت نظارت و سرپرستی صاحبان شغل یا عبارتی دیگر کارفرما که ممکن است فرد حقیقی و یا حقوقی باشد؛ مشغول به کارند و تکالیفی را برعهده می گیرند، حق و حقوقی تعلق می گیرد که بایستی به طور تمام و کمال توسط کارفرما پرداخت شود. این تکالیف و حقوق بنابه قانون کار مشخص شده و کارگران و کارفرمایان بایستی به اصول این قانون پایبند باشند و چنانچه کارفرما از پرداخت حقوق و مزایای کارگر سرباز زند و یا مرتکب قصوری در پرداخت گردد، کارگر می تواند علیه کارفرما شکایت نموده و حق و حقوق خود را دریافت نماید.
در واقع رابطه بین کارگر و کارفرما تعامل بین نیروی انسانی و تعهدات و حقوق است. کارفرما در قبال سرمایه یا ابزاری که در اختیار کارگر قرار می دهد و از وی خدمت یا تولید دریافت می کند، موظف به پرداخت حق الزحمه یا دستمزد، پاداش و مزایایی از جمله بن خرید کالا است که تعدی کارفرما از انجام این وظایف، پیگرد قانونی از جانب کارگر خواهد داشت. لازم به ذکر است تفاوتی میان کارگر ساده ساختمانی، کارگر سازمان های دولتی و کارکنان شرکت ها وجود ندارد و تمام افرادی که به قصد دریافت دستمزد برای دیگران کار می کنند، کارگر محسوب می شوند و مشمول قانون کار می گردند .
مواردی که کارگر می تواند از کارفرما شکایت کند :
- عدم عقد قرارداد کارفرما با کارگر
- عدم پرداخت حقوق معوقه کارگر
- بیمه نکردن کارگر
- اختصاص مزایایی کمتر از قانون کار برای کارگر
- اخراج غیرقانونی
- کاهش حقوق پرداختی
- مطالبه کار بیش از حد معمول از کارگر
- مطالبه کار از کارگر در روزهای تعطیل
مراحل قانونی برای شکایت از کارفرما
گام اول در احقاق حقوق و تنظیم یک شکایت موفق
اهمیتِ داشتنِ یک قرارداد جامع و کامل
مهم ترین تجربه‌ای که تمامی وکلای اداره کار به آن اذعان داشته و آن را زیر بنای پیروزی در هر دعوایی اعلان نموده اند، این است که معمولا اغلب مشکلات و اختلافات حوزه روابط کاری به دلیل نبود یک قراردادجامع کاری ایجاد می‌گردد.
برای جلوگیری از شکل‌گیری این اتفاق، لازم است قبل از استخدام و شروع به کار، با تنظیم دقیق یک قرارداد درست و دقیق، همه موضوعات مربوط به حوزه روابط کار شامل : حقوق و مزایا،ساعت‌های کاری،مرخصی، محل کار، شرح مسئولیت ، بیمه و در مجموع تمام نکات مهم که دریک قرارداد حرفه‌ای در روابط کاری به آن نیاز است و احتمال بروز اختلاف نیز در آن قابل تصور است را با کارفرما تعیین نمایید .
به علت شرایط بسیار ناگوار و بد اقتصادی کشور در سا‌لهای اخیر، کارگران به اصرار کارفرمایان و بدون تنظیم قرارداد کتبی، کار خود را در کارگاه آغاز نموده و بسیاری از آن ها نیز بر این باورند که به علت نداشتن قرارداد، شاید دیگر نتوانند از کارفرمای متخلف شکایت کنند و به علت بی اطلاعی از قوانین معمولا از حق و حقوق کامل خود در طول فعالیت کاری محروم می‌شوند .
در جریان انجام کار نیز همچنان بر این باور غلط هستند که اگر از کارفرما تخلفی سربزند، از آن جایی که قرارداد کتبی ندارند، پس توانایی شکایت از کارفرما را نیز به دلیل نداشتن قرارداد کار ندارند!
طبق نظر تمام وکلای حاذق در روابط کارگری، حتی در صورت نبود یا عدم تنظیم یک قرارداد کتبی، بازهم کارگر قادر است از کارفرما شکایت کرده و حقوق قانونی خود را با مراجعه به مراجع اداره کار دریافت نماید .
البته در برخی مواقع نیز بسیاری از کارگران جوانمردی را در این عمل می‌دانند که باید سر توافقات خود با کارفرما بمانند و می‌گویند چون کافرما همه این موارد و موضوعات را قبل از شروع به کار، با آن ها طی کرده، جوانمردی و انصاف را در عدم پیگیری موارد ذکر شده می‌بینند و شکایتی از کارفرما مطرح نمی‌کنند و هیچ گاه به دنبال زنده کردن سایر مزایای خود نمی‌روند که متاسفانه همین امر باعث تجری بسیاری ازکارفرمایان و زمینه‌ای برای سوء استفاده بیشتر ازکارگران شده‌است .
بسیاری از وکلای با تجربه و حاذق در حوزه روابط کار چنین عنوان می‌دارند که چون هر کارگر یاکارمندی درابتدای استخدام به راحتی تن به امضای هر قراردادی برای کسب روزی می‌دهد،پس طبق قانون نبایدهرنوع توافقی از سوی کارفرما با کارگران برخلاف قانون کار باشد.همچنین داشتن یک قرارداد کتبی ناقص، شرایط کارگر را سخت‌تر خواهد کرد و معمولا اعتباری نخواهدداشت.
لذا وکلای با تجربه توصیه می‌کنند که حتما به این موضوع توجه داشته باشید که در قرارداد کار، موارد ذیل به صورت کامل رعایت شود تا در صورت بروز مشکل بتوان با اطمینان خاطر نسبت به طرح شکایت ازکارفرما اقدام نمود:
مشخص کردن دقیق حرفه و یا نوع کار و وظیفه کارگر در کارگاه
درج دقیق مرخصی‌ها، تعطیلات و ساعات کاری
ذکر میزان حقوق، مزد پایه و تمام موارد مرتبط به آن
مشخص نمودن دقیق محل کار کارگر
مشخص نمودن مدت زمان کاری و اعتبار قرارداد
درج دقیق تاریخ عقد قرارداد کار با کارفرما
تعیین کلیه شرایط جزئی و خاص موجود در هر حرفه و شغل بر طبق قوانین کاری، عرف و فرهنگ رایج در کشور.
شکایت از کارفرما به دلیل پرداخت نشدن حداقل حقوق و مزایای کارگر
تجربه کاری بسیاری از وکلای حوزه روابط کار، مرسوم‌ترین نوع شکایات از کارفرما را در بیشتر محیط های کاری، شکایت بابت عدم پرداخت حقوق عنوان نموده است. کارگران برای پیگیری حق و حقوق خود در این موضوعات، باید به ادارات کار استان‌ها در محل وقوع کارگاه خود مراجعه کنند.
هرچند مرجع رسیدگی کننده به شکایت کارگر برای عدم دریافت حقوق و مزایا، اداره کار است ولی برای سایر موارد مثل صدمات جسمی، باید به دادسرای محل وقوع حادثه یا جرم مراجعه شود. همچنین برای واریز نشدن حق بیمه کارگر نیز باید به سازمان بیمه تامین اجتماعی مراجعه گردد.
تجربه نشان داده که اگر قصد شکایت موثر از کارفرمای خود را بابت عدم پرداخت حقوق و مزایای حداقلی قانون کار را دارید، باید مدارک مهمی همچون قرارداد کار دقیق و کامل، استشهادیه و سایر مدارک دیگر راکه نشان‌دهنده انجام فعالیت شما برای کارفرما است، به همراه داشته باشید و شخصا یا توسط وکیل به اداره کار مراجعه نمایید.
سپس با تنظیم یک دادخواست دقیق، شکایت خود را رسما ثبت نموده و به سهولت حق و حقوق از دست رفته خود را مطالبه کنید.
طرح شکایت از کارفرما حتی با وجود نبود قرارداد کار
نبود قراردادکتبی همیشه موجب ایجاد مشکلات متفاوت برای کارگر و کارفرما خواهد شد و به علت اهمیت این موضوع است که همواره وکلای با تجربه بر داشتن یک قرارداد کامل کار، تاکید دارند.
خوشبختانه در قانون ساز و کارهای مشخصی در نظر گرفته شده است و حتی اگر کارگر هیچ قراردادکارکتبی با کارفرما خود تنظیم نکره باشد، باز هم قادر خواهد بود در صورتی که حقوقی از ناحیه کارفرما دریافت نکند، شکایت خود را به مراجع رسیدگی اداره کار ارائه کند.
۷ تجربه ارزشمند وکلای روابط کارگری در خصوص مراحل شکایت از کارفرما
برای شروع فرآیند شکایت از کارفرما، باید ابتدا مدارک اثبات وجود رابطه کاری را بررسی نمایید و آن ها را برای ارائه به مرجع رسیدگی آماده کنید. همانگونه که ذکر شد این مدارک ممکن است سوابق بیمه یا قرارداد کارگر باشد. اگر یک نسخه از قرارداد همراه شما باشد (حتی رونوشت قرارداد)، کار شما مقداری راحت‌تر است ولی اگر قراردادی ندارید، باید مشخص شود که بیمه شما در کدام شعبه سازمان تامین اجتماعی ثبت و احتمالا واریز شده است. و پس از آن برای ادامه مراحل شکایت از کارفرما باید به اداره کار محل وقوع کارگاه مراجعه کنید.
در ادامه باید از واحد ارجاع اداره کار، نامه‌ای را خطاب به شعبه بیمه‌گذار خود گرفته و آن نامه را به کارگزاری بیمه تحویل دهید. شعبه بیمه‌گذار همه سوابق بیمه‌ای شما را تحویلتان خواهد داد. با استفاده از سوابق بیمه رابطه کاری میان کارگر و کارفرما به راحتی ثابت خواهد شد.
در صورت نداشتن قرارداد یا بیمه، استشهاد شاهدان مدرک خوبی برای اثبات وجود این رابطه است. البته به گفته تعدادی از وکلا، اخیرا در ادارات کار توسل به شهادت شهود برای اثبات رابطه کاری کمرنگ‌تر از قبل شده و البته برخلاف قانون، مراجع کار به این دلیل کمتر توجه دارند.
مراجعه کارگر یا وکیل او به اداره کار و تکمیل فرم دادخواست. کارگر باید خواسته خود را از مرجع رسیدگی کننده به دقت مشخص کنید.
در ادامه روند رسیدگی، مرجع رسیدگی کننده تلاش خواهد کرد که با میانجی‌گری بین طرفین صلح و سازش ایجاد کرده و ماجرا را با کسب رضایت کارگر فیصله دهد. لذا در مرحله اول نامه‌ای برای سازش به طرفین دعوا ارسال خواهد کرد و به موجب آن هر دو طرف رابطه کاری باید در یک جلسه مصالحه در اداره کار حاضر شده و کارشناسان سعی خواهند کرد مشکل را بدون ایجاد شرایط پرتنش‌تر حل و فصل کنند.
جلسات سازش در اداره کار دو هفته پس از ارائه شکایت از کارفرما تشکیل می‌شود. شما باید این دعوتنامه را شخصاً به کارفرمای خود تحویل دهید و یا از مرجع رسیدگی بخواهید بدلیل اختلافات فی‌مابین این نامه را به‌صورت مستقیم یا از طریق پست برای او ارسال گردد. اگر کارفرما در این جلسه شرکت نکند و یا با وجود حضور و تشکیل جلسه، مشکل ایجاد شده مرتفع نگردد، شکایت شما در هیات تشخیص و برابر با دفتر اوقات مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
معمولا دو هفته پس از تاریخ جلسه سازش، جلسه هیات تشخیص برگزار خواهد شد. در این جلسه است که کارگر باید با تمام توان کلیه مدارک، دلایل و شواهد موجود خود را ارائه نماید و کارشناسان بعد از بررسی کامل این مدارک، رأی خود را صادر می‌کنند و آن رای به طرفین ابلاغ می‌شود. اگر طرفین شکایت، رای صادره شده از هیات تشخیص را قبول داشته باشند و آن را قبول نمایند، فرایند شکایت در اینجا به پایان خواهد رسید، اما اگر یکی از آن‌ها به حکم صادر شده اعتراض کند، یک جلسه دیگر به نام جلسه هیات حل اختلاف مجددا تشکیل و موضوع اعتراض طرفین بررسی می‌گردد. این جلسه در واقع آخرین جلسه‌ای خواهد بود که در اداره کار برگزار می‌گردد و در صوت عدم پذیرش رای از سوی یکی از طرفین، شکایت باید به مراجع قضایی که همان دیوان عدالت اداری است فرستاده شود. در جلسه هیات حل اختلاف نیز بار دیگر از طرفین دعوت به عمل می‌آید و دلایل و مدارک خود را برای بار آخر ارائه خواهند کرد. با عنایت به این مدارک، کارشناسان بررسی‌های نهایی خود را انجام داده و بعد از آن، رای نهایی خود را صادر می‌کنند.
تجربه وکلای مراجع اداره کار در تنظیم شکایت آنلاین از طریق سامانه الکترونیک روابط کار
اخیرا طرح شکایت از کارفرما از طریق سامانه الکترونیک روابط کار نیز امکان پذیر گردیده است، در این بخش تجربیات یکی از وکلای اداره کار را جهت تنظیم شکایت از کارفرما در این سامانه را بازگو خواهیم نمود.
در اولین قدم از مراحل و نحوه شکایت از کارفرما بابت حقوق و مزایا، باید نسبت به ثبت نام در سامانه جامع روابط کار اقدام نمود. این ثبت نام نیاز به پرداخت مبلغی بابت احراز هویت و همچنین ارائه کارت ملی و داشتن شماره همراه به نام خود شخص، دارد و از طریق دفاتر پیشخوان دولت در سطح شهر نیز قابل انجام خواهد بود. پس از ثبت نام در سامانه و احراز هویت، یک کد کاربری و رمز عبور، جهت ورود به سامانه، به فرد متقاضی داده خواهد شد.
برای ورود به سایت اداره کار، عبارت سامانه جامع روابط کار را جستجو نمایید، بعد از بالا آمدن صفحه سامانه جامع روابط کار، نام کاربری و رمز عبور خود را در کادر مربوطه درج کنید. اگر از قبل، در این سامانه عضو نشده‌اید و احراز هویت نکرده‌اید، با انتخاب گزینه ایجاد حساب، اقدام به ایجاد حساب کاربری خود کنید و جهت ثبت دادخواست، گزینه پنجره خدمات را انتخاب کنید تا به مرحله بعد وارد شوید.
پس از انتخاب پنجره خدمات، از پوشه اداره کل روابط کار، گزینه ثبت دادخواست بدوی را انتخاب نموده و شکایت خود از کارفرما، بابت دستمزد معوقه را ثبت نمایید. البته تنظیم یک دادخواست خوب نیاز به کسب مشاوره لازم با یک مشاور یا وکیل توانمند در حوزه روابط کار دارد.
پس از ثبت دادخواست، مراتب، از طریق پیامک، به کارگر و کارفرما اطلاع رسانی خواهد شد و جهت مشاهده وقت رسیدگی، باید به سامانه جامع روابط کار، مراجعه شود. در خصوص عدم پرداخت حق بیمه کارگر توسط کارفرما نیز می توان به همین شیوه، اقدام به ثبت شکایت نمود.
