قانون کار در کشور ما برای تنظیم روابط میان کارفرما و کارگر تدوین و تصویب شده است. یکی ازموضوعات مهمی که به موجب این قانون اجرای شآن الزامی است، مسئله تسویه حساب با پرسنل پس از پایان قرارداد کار است. عدم آگاهی کافی از مفادقانونی پیرامون این موضوع دردسرهای زیادی را برای کارفرما و کارگران ایجاد می‌کندکه بعضا منجر به تشکیل پرونده‌های متعدد اداری می‌گردد. در این مقاله قصد داریم آنچه که کارفرمایان و کارگران باید درباره مسئله تسویه حساب بدانند را به طور کامل مورد ارزیابی قرار دهیم. در ادامه با ما همراه باشید .

نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل

تسویه حساب از منظر قانون به چه معناست؟

قانون کار تأکید کرده است که هر گونه استفاده از نیروی کار در کسب و کارها اعم ازدائم و موقت، باید درچارچوب قرارداد مشخص بین طرفین صورت بگیرد. در همین راستا مسئله تسویه حساب ذیل قرارداد کارموضوعیت پیدا می‌کند. به‌گونه‌ای که کارفرما موظف است در زمان اتمام موعد قرارداد با پرسنل خود، کلیه حق و حقوق آن‌ها را بپردازد.

به این ترتیب هیچ‌گونه تعهدی از طرف کارفرما به کارگر باقی نمی‌ماند.نکته مهم این است که قانون کار شرایط خاصی را برای تسویه حساب بین کارفرما وکارگر در نظر نگرفته است. بلکه این موضوع را به صورت توافقی بین دو طرف واگذارکرده است. بنابراین در زمان عقد قراردادکار باید تمام شرایط مربوط به اتمام یا فسخ قرارداد از سوی کارفرما یا کارگر، مد نظر قرار بگیرد .

مواردی که در تسویه حساب باید لحاظ شود

یک کارگر فارغ از اینکه قرارداد موقتی یا دائمی دارد، دارای حقوقی است که پرداخت آن‌ها بر عهده کافرمااست. دستمزد کارگر به عنوان توافقی به شمار می‌آید که بین کارگر و کارفرما صورت می‌گیرد و یک کارگر به ازای هر روز کار در پایان ماه آن را دریافت می‌کند؛ اما حقوق کارگر به همین جا ختم نمی‌شود .

بلکه اومستحق دریافت حق مسکن ، بن کارگری ، حق خوار و بار و حق اولاد نیز است که به صورت ماهانه دریافت می‌شود. محاسبه عیدی و پاداش سالیانه نیروی کار نیز به عنوان بخش دیگری از حقوق آن‌ها به شمار می‌آید که باید سالانه مطابق با مصوبه وزارت کار به آن‌ها پرداخت شود .

در کناراین موارد انواع مرخصی نیز در قانون کار پیش‌بینی شده است. کارگران به موجب قانون، می‌توانند از حق مرخصی خود استفاده کنند. چنانچه در پایان سال از مرخصی تعیین شده، استفاده نکنند، کارفرما موظف است با محاسبه مانده مرخصی، اقدام به خرید آن از کارگر کند. در هر سال کاری هر کارگر حداکثر می‌تواند ۹ روز از مرخصی خودرا ذخیره کند. هر چند این امکان وجود دارد که با توافق بین کارگر و کارفرما تعدادروزهای ذخیره مرخصی افزایش پیدا کند. به ازای هر یک روز مرخصی ذخیره شده نیزباید دستمزد یک روز کار به کارگراختصاص پیدا کند .

در پایان مدت قرارداد نیز علاوه بر مواردی که در بالا برشمردیم، محاسبه سنوات خدمت کاربران نیز باید ازسوی کارفرما قرار بگیرد. فارغ از اینکه مهلت قرارداد به پایان برسد یا کارگر اخراج شود، تسویه سنوات به عنوان حقوق او به شمار می‌آید. مطابق قانون کار، سنوات خدمت به ازای هر سال کار کردن معادل دو ماه حقوق به کارگر اختصاص می‌یابد و در صورتی که مدت زمان خدمت کمتر از یک سال باشد، به ازای هر ماه بایدحقوق ۲.۵ روز به او پرداخت شود .

مراحل تسویه حساب با کارگر

برای تسویه حساب مراحلی وجود دارد که حتما باید یک به یک و به دقت طی شود. این مراحل عبارت‌انداز :

۱. تسویه اداری

یک کارگر یا کارمند در یک کسب و کار  با توجه به موقعیت شغلی که دارد، از امکانات و خدماتی بهره‌مندمی‌گردد. طبیعی است که در زمان اتمام قرارداد کاری، باید این امکانات و خدمات به صورت سالم به شرکت برگردانده شود. در قالب تسویه اداری، این فرآیند صورت می‌گیرد و کارگر کلیه امکاناتی که در گذشته از شرکت تحویل گرفته است را برمی‌گرداند.

۲. تسویه مالی

در ادامه نوبت به تسویه حساب مالی می‌رسد. در این فرآیند کلیه حق و حقوق کارگربه طور دقیق و باارائه توضیحات کافی به او، محاسبه می‌شود. از جمله می‌توان به محاسبه مانده مرخصی آخر سال اشاره کرد. در نهایت واحد مالی شرکت، در قالب یک سند با ذکر جزئیات میزان حقوقی که باید به کارگر درزمان تسویه پرداخت شود را تعیین می‌کند.

در ادامه واحد حسابداری شرکت، مطالبات کارگر را پرداخت می‌کند. نکته مهم این است که تسویه حساب با نیروی کار به صورت نقدی نباید انجام گیرد و صرفا حقوق او باید از طریق حساب بانکی به او پرداخت شود.

۳. تعیین تکلیف بیمه بیکاری

بیمه بیکاری مورد بعدی است که باید در فرآیند تسویه حساب تعیین تکلیف شود. درقراردادهای موقت کاری، چنانچه بعد از تسویه حساب کارگر به دلایل غیر ارادی واردشرایط بیکاری شود، مطابق قانون اگر حداقل ۶ ماه خدمت کرده باشد، می‌تواند ازبیمه مستمری دریافت نماید. چنانچه قراردادکاری فرد از نوع دائمی باشد، بعد از اتمام همکاری می‌تواند با شکایت از کارفرما، بیمه بیکاری دریافت کند .

۴. رضایت از کارگر

یک کارگر بعد از پایان قرارداد کاری خود در یک مجموعه، قطعا به دنبال کار در مجموعه دیگری خواهد بود. داشتن رضایت نامه از کارفرمای قبلی می‌تواند نقش مؤثر زیادی در پیدا کردن کار برای او داشته باشد.چنانچه کارگر در زمان تسویه حساب درخواست رضایت نامه کند، کارفرما موظف به ارائه سند رضایت نامه معتبر به او است.

حقوق یا دستمزد به مجموع وجه نقد یا غیر نقدی گفته می‌شود که کارفرما در مقابل انجام کار به کارکنان خود پرداخت می‌کند.حداقل حقوق کارکنان در آغاز سال مشخص می‌شود که بر عهده شورای عالی کاراست و معمولاً میزان افزایش حداقل دستمزد باتوجه به افزایش تورم تعیین می‌شود.

کارفرما می‌تواند از سه روش برای پرداخت حقوق کارکنان خود استفاده کند که شامل حقوق ماهانه، دستمزد ساعتی و پورسانت یا حق کمیسیون است. هر روشی که کارفرما انتخاب می‌کند تا حد زیادی به ماهیت و موقعیت شغلی بستگی دارد. به عنوان مثال کمیسیون، روش پرداخت معمول برای کسب وکارهای مربوط به فروش است، در حالی که حقوق و دستمزد در موقعیت‌های مدیریتی معمول است.

همه روش‌ها مزایا و معایبی دارند، از جمله این که پرداخت حقوق و دستمزد تفسیر خاصی ندارد و طبق قرارداد هر ماه پرداخت می‌شود؛ اما دستمزد ساعتی به نفع کارکنانی است که ساعات زیادی کار می‌کنند و اغلب مشمول قوانینی هستند که ممکن است به نفع کارفرمایان نباشد. در ادامه مطلب به شرح سه روش ذکر شده می‌پردازیم.

حقوق کارمندان مدیریت

حقوق ماهانه روش اصلی پرداخت برای مدیریت و سایر کارکنان سطوح بالاتر است. حقوق یک قراردادسالانه از پیش تعیین شده است، نه براساس میزان زمان کار یا بهره‌وری. بسته به برنامه پرداخت کارفرما، حقوق به پرداخت‌های مساوی در هر دوره پرداخت که معمولاً ماهانه است تقسیم می‌شود.

کسر مالیات و سایر مزایا از این مجموع برداشت می‌شود و هرگونه پرداخت دیگری ماننداضافه کاری، پورسانت یا پاداش جدا ازحقوق است. روزهای مرخصی با حقوق از هیچ چک حقوقی کسر نمی‌شود.

دستمزد ساعتی برای هر ساعت کار

دستمزد ساعتی به ازای هر ساعت کار پرداخت می‌شود. قانون کار بر میزان حداقل دستمزد ساعتی حاکم است و کارفرما نمی‌تواند دستمزد کمتر از این مقدار را بپردازد. علاوه بر این ساعات کار قراردادی واستانداردهای ایمنی در مورد کارگران و هر اضافه کاری به دست آمده هم مشمول قوانین کار است.قانون کار مقرر می‌دارد که کارگران ساعتی باید بعلاوه ۴۰ درصد حقوق پایه خود را برای هرساعت کار بیش از ۴۴ ساعت درهفته دریافت کنند. مرخصی برای بیماری یا شرایط دیگر معمولاً بدون حقوق است.

حق کمیسیون برای دستیابی به اهداف فروش

حق کمیسیون یا پورسانت مقدار پولی است که پس از دستیابی به یک فروش پرداخت می‌شود و معمولاً درصد ثابتی از بهای تمام شده کالای فروخته شده یا ارزش خدمات قراردادی است. مقدار واقعی کمیسیون به مقدار و ارزش فروش بستگی دارد و می‌تواند برای هر فعالیت بسیار متفاوت باشد. کمیسیون ممکن است به عنوان مکمل یا به جای حقوق پرداخت شود و الزامی نیست، امادستمزد کارکنان مشمول مالیات در نظرگرفته می‌شود. قانون استانداردهای کار منصفانه از کارگران در برابر رفتارهای ناعادلانه در مورد دستمزد حمایت می‌کند.

برخی از کارگران و کارمندان از این مقررات مطلع نیستند و ممکن است حق آنها توسط برخی کارفرمایان بی وجدان خورده شود؛ در این صورت کارگران و کارمندان برای اطلاع از قوانین و احقاق حقوق خود می‌توانند به موسسه اداری مبنا مشاور  وکیل مراجعه کنند یا ازخدمات آنلاین و تلفنی این مجموعه بهره‌مند شوند. موسسه اداری مبنا مشاور با بیش از ۱۲۰۰ وکیل مجرب و کاربلد در تمام حوزه‌های اداری آماده خدمت‌رسانی به هموطنان عزیز در سراسر کشور هستند.

آیا با نحوه تسویه حساب درست با پرسنل یا کارکنان یا کارگران خود آشنا هستید و می دانید چگونه و چه  زمانی باید با آن ها تسویه حساب کنید؟

یکی از نگرانی هایی که بسیاری از کارفرماها دارند در تسویه حساب درست با کارگران و یا کارکنان خود می باشد. تا مشکلی ازقوانین اداره کار برای آن ها در آینده به وجود نیاید.به همین دلیل ما قصد داریم در ادامه این متن به بررسی بیشتر این موضوع بپردازیم.

روش صحیح تسویه حساب با پرسنل چیست؟ مهم ترین سوال این است که از چه روش هایی می توان با کارکنان تسویه حساب کامل کرد؟ و آیا تسویه ثبتی قابل قبول است؟ یا این که باید اسناد پرداختی وجود  داشته باشد؟

تا چند سال پیش و تقریبا تا سال ۱۳۹۷ بسیاری از کارفرماها از برگه های تسویه حساب و یا اقرارنامه  هایی مبنی بر پرداخت همه حقوق کارگران استفاده می کردند. اما در حال حاضر به دلیل رای صادر شده توسط هیات عمومی دیوان امکان استفاده از این برگه ها و تسویه حساب های ثبتی وجود ندارد و حتماباید اسناد پرداخت حقوق توسط کارفرما ارائه شود.

خلاصه: شما باید به عنوان کارفرما باید همه حقوق و مزایای کارگر را به شماره حساب او واریز کنید واستفاده از روش های تسویه ثبتی و یا دریافت اقرارنامه نمی تواند در محاکم حل اختلاف مورد قبول واقع شود.

نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل

انواع تسویه حساب با پرسنل چیست؟

تسویه حساب با پرسنل با توجه به قراردادی که بین کارفرما و کارگر یا کارمند تنظیم شده است صورت خواهد پذیرفت.

تسویه حساب با دستمزد ساعتی

ممکن است فردی به عنوان کارفرما از فرد دیگری به عنوان کارگر بخواهد که برای چند ساعت خدماتی رابه او ارائه کند و برای مثال به تمیز نمودن محیط شرکت اقدام کند. در این حالت می توان گفت که نوع قرارداد ساعتی می باشد و دستمزد می تواند به صورت ساعتی پرداخت شود. در این حالت نیازی به نوشتن قرارداد کتبی نیست و دستمزد نیز به صورت ساعتی پرداخت و تسویه حساب به راحتی صورت می پذیرد.

تسویه حساب با توجه به قرارداد کتبی

در مواردی که مدت همکاری کارفرما و کارگر بیش از یک ماه است، باید قرارداد بنا به قانون اداره کار به صورت کتبی نوشته شود. در این حالت نوع کار و خدمت و مبلغ پرداختی در قرارداد ذکر خواهد شد.

نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل

اما نکته مهم در مورد این بندها در نیاز به واریز مبلغ دستمزد به شماره حساب ثبت شده در قرارداد می باشد که در واقع نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل از سال ۹۷ تا به حال نیز واریز به شماره حساب پرسنل و نگهداری از اسناد واریزی می باشد.

واریز حقوق و مزایای پرسنل به صورت ماهانه و سالانه

بدیهی است که وقتی رابطه و همکاری بین کارفرما و کارگر طولانی می شود، معمولا واریزها به طورماهانه انجام می شود و در صورتی که کار بیش از یک سال به طول انجامد باید مزایای سالانه نیز بنا به ماده ۳۷ قانون کار به پرسنل داده شود.در نهایت در هنگام پایان همکاری باید مزایای پایان خدمت یا اتمام کار نیز با تسویه حساب کامل پرداخت و اسناد آن نگهداری شود.

زمان مناسب برای تسویه حساب با پرسنل

در بخش قبل به روشنی گفته شد که زمان تسویه حساب با کارگر و یا پرسنل چه مواقعی است و شایدبه خوبی خود شما از لزوم پرداخت حقوق ماهانه و یا عیدی و … مطلع باشید.

تنها توجه داشته باشید که در قراردادهای موقت، پس از اتمام قرارداد در صورت نیاز به نوشتن قراردادجدید یا تمدید آن کلیه حقوق ومزایا را در زمان اتمام قرارداد کار پرداخت کنید.

نکته مهم: توجه داشته باشید که علاوه بر حقوق پایه که حداقل آن توسط اداره کار تعیین می شود، مبالغ دیگری به طور ماهانه باید به کارگر و یا پرسنل داده شود که تعداد از آن ها عبارت هستند از:

نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل

• کمک هزینه مسکن یا حق مسکن

• کمک هزینه خواروبار یا حق خواروبار

• حق اولاد یا فرزند

• …

نکته: علاوه بر موارد بالا که معمولا ماهانه پرداخت می شود، باید حق سنوات و پاداش یا عیدی سالانه را نیز در پایان هر سال و یا پایان هر قرارداد پرداخت نمایید.

اگر به دنبال شماره تماس بهترین وکیل اداره کارمی گردید می توانید با گروه مبنا مشاور تماس گرفته ابتدااز مشاوره رایگان و تلفنی با مشاورین این مجموعه داشته باشید و در صورتی که بخواهید می توانید با تعیین وقت حضور پیدا کرده و با وکلای اداری این مجموعه که متخصص در این زمینه می باشند مشاوره داشته باشید. همچنین برای مشاوره اداری درباره شکایت از کارفرما می توانید با موسسه اداری مبنا مشاور در ارتباط باشید.

سوالات مهم در مورد نحوه تسویه حساب با پرسنل

سوالات متعددی هستند که به عنوان یک کارفرما ممکن است برای شما مهم باشند. از جمله آن ها موارد  زیر هستند:

• برای هر یک از مزایای تعیین شده در قانون چه مبلغی باید پرداخت شود؟

• آیا می توان بر سر مبلغ حقوق و مزایا به توافق رسید؟

• مبلغ اضافه کاری یا کار در روزهای تعطیل چقدر است؟

• آیا مدارک بالاتر حقوق بالاتری می گیرند؟

• تاثیر سابقه کار بر افزایش حقوق چیست؟

در پاسخ به سوالات بالا می توان گفت که مبلغ هر یک از حقوق و مزایای ذکر شده در بالا مانند مبلغ عیدی و یا حق مسکن و … توسط اداره کار تعیین می شود و شما هر ساله امکان اطلاع از افزایش های احتمالی در این مبالغ را خواهید داشت.

نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل

مبلغ اضافه کاری و کار در روزهای جمعه نیز بنا به قانون بیش از مبلغ دستمزد کار در ساعات وظایفی می باشد که در مقالات دیگر به آن پرداخته شده است.

همچنین شما می توانید با توجه به نوع فعالیت و یا سابقه کاری خود و با توجه به سابقه بیمه اطلاعات بیشتری در مورد میزان افزایش حقوق حداقلی تعیین شده توسط اداره کار در هر یک از این موارد کسب کنید.

توصیه آخر در مورد تسویه حساب با پرسنل

در این متن سعی شد نکات مهمی در ارتباط با نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل در اختیار شما قرارگیرد تا بهتر بتوانید با ضوابط پرداخت و تغییرات آن ها در چند سال اخیر آشنا شوید. به طور حتم در مقالات دیگر نکات جالب تری در مورد مبلغ حقوق کارگران (یا مبلغ اضافه کاری و نحوه محاسبه آن در اختیار شما قرار گرفته است) که امیدواریم امکان استفاده حداکثری از آن ها را داشته باشید.

همیشه یکی از دغدغه ها و نگرانی های کارفرمایان تسویه حساب کارگران بوده و با این سوالات مواجه هستند :

چگونه اسناد پرداختی حقوق و مزایای کارگران خود را تنظیم نمایند تا شکل قانونی داشته باشد؟چگونه برگ تسویه حساب با کارگران را تظیم کنم که پاسخگوی مراجع اداره کار باشد و اداره کار ما را محکوم نکند؟

در برخی موارد کارفرما از پرداخت حق بیمه کارگران خودداری کرده و اتفاقی برای کارگر می افتد که کمبود سابقه بیمه مانع دریافت مستمری می شود.

کارفرما می خواهد به کارگر کمک کند ولی سازمان تامین اجتماعی چه مدارکی را می پذیرد تا سابقه واریز نشده را لحاظ کند؟

تا قبل از سال ۱۳۹۷ کارفرمایان راه ساده ای انتخاب می کردند و با کارگران تسویه حساب ثبتی انجام می دادند. اما هیات عمومی دیوان عدالت  اداری در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۹۷ رای وحدت رویه برای اسناد پرداخت حقوق و مزایای کارگران صادر کرد که طی آن برگ های تسویه حساب کلی ثبتی و غیر ثبتی را رافع مسئولیت کارفرما در قبال پرداخت حقوق و مزایا ندانست.

 حال تکلیف چیست و اسناد تسویه حساب کارگران چگونه باید تنظیم شود؟

 رابطه کارگر و کارفرما در کارگاه قراردادی است کتبی و یا شفاهی بین کارگر و کارفرما که براساس مواد۲ و ۳ قانون کار برقرار شده و در این  رابطه کارگر در قبال “دریافت مزد” “به دستور کارفرما” کار انجام می دهد.

در داخل تعریف فوق دو عبارت جلب توجه می کند:

۱- انجام کار

۲-دریافت مزد

انجام کار و دریافت مزد می شوند دو ستون بستانکاری وبدهکاری رابطه کار فی مابین کارگر و کارفرما. یعنی کارگر با انجام کار از کارفرما بستانکار می شود و یا از سمت دیگر کارفرما پس از انجام کارگربه وی بدهکار می شود.

در رابطه کاری فوق مدت هم وجود دارد. مدت قرارداد شفاهی و یا کتبی کار کارگر ممکن است از چندساعت تا چندین سال به طول بی انجامد.در کارهای کوتاه مدت مانند نظافت یک بار دفتر کار قرارداد کار به طور موقت و کوتاه مدت بوده و در برخی کارها که جنبه مستمردارند مانند کار در شرکت تولید خودرو ممکن است مدت قرارداد تا ۳۰سال هم باشد.

در کارهای کوتاه مدت و کمتر از یک ماه معمولا بلافاصله بعد از اتمام کار کارفرما تسویه حساب کارگران راانجام نموده و تمام می شود.درکارهای طولانی و بیش از یک ماه برابر با ماده ۳۷ قانون کار حقوق ومزایای ماهیانه پرداخت می شود و در پایان سال مزایای سالیانه پرداخت می شود و در اتمام رابطه کاری مزایای آخر خدمت پرداخت می شود. در این حالت متوجه می شویم که در طول اشتغال تسویه حساب های ماهیانه و تسویه حساب های سالیانه صورت می گیرد و در اتمام قراردادکار و قطع رابطه کاری “تصفیه حساب” صورت می گیرد.

زمان تصفیه حساب کارگر : همانگونه که در قسمت قبل اشاره شد زمان تصفیه حساب در اتمام قرارداد کار است. اگر قرارداد کار موقت باشدو پس از اتمام آن مجدد تمدید شود در اتمام هر قرارداد کار موقت تصفیه حساب صورت می پذیرد.

زمان تسویه حساب کارگر : قانون کار برای هر روز کارگر مزد مشخص کرده و جمع مزد ۳۰ یا ۳۱ روزه وماهیانه کارگر را حقوق نامیده است.علاوه بر مزد و حقوق مزایایی مانند حق مسکن، بن کارگری، حق خواربار، حق اولاد را نیز ماهیانه استحقاق کارگر دانسته است. در طول سال نیزعیدی و پاداش سالیانه کارگران و مرخصی استحقاقی کارگران را مشخص نموده است. در نهایت کارفرما را مکلف نموده هنگام اتمام قرارداد کار مزایای پایان کار – سنوات خدمت – معادل یک ماه آخرین حقوق را نیز به کارگران پرداخت نماید.پس زمان تسویه حساب کارگران به صورت تسویه حساب ماهیانه و تسویه حساب سالیانه خواهد بود.

آیا می توان با کارگر به مبلغ خاصی توافق کرد؟ 

چه مزایایی برای شرایط کاری مختلف باید به حقوق کارگر اضافه شود؟ شب کاری، اضافه کاری، نوبت کاری، جمعه کاری و …

تاثیر مدرک تحصیلی کارگر در حقوق وی چقدر است؟ سابقه کار چه تاثیری در حقوق کارگر دارد؟ ..

و سوالات زیاد دیگر.

قانون کار در مواد مختلف حقوق و مزایای کارگر را مشخص نموده است و هرگونه توافق به کمتر از مقادیرمشخص شده در قانون کار باطل است. پس نمی توان به حقوقی کمتر از حقوق قانون کار توافق کرد. برگه تسویه حساب کارگر در واقع یک سند حسابداری است که در روی آن حساب وکتاب یک ماه کارگر قیدشده است و پس از پرداخت مبلغ زیربرگ تسویه حساب به کارگر آن را امضای کارگر می رسانند.

شرایط کار هر کارگر با کارگر دیگر متفاوت است بنابراین استفاده از یک برگ تسویه حساب برای تمام کارگران کار درستی نیست و عواقب زیانباری به دنبال خواهد داشت.ضمن اینکه نحوه پرداخت حقوق برای کارگران بیمه ای و غیربیمه ای متفاوت است.

تسویه حساب به چه معنا است؟

تسویه حساب که برخی افراد اشتباها آن را تصفیه حساب تلفظ می‌کنند، یکی از اقداماتی است که درروزهای پایانی سال و یا در زمان قطع قرارداد همکاری انجام می‌شود. تسویه به معنای ساختن و مساوی ساختن است. برای همین تسویه حساب به معنای موازنه شدن بستانکاری و بدهکاری طرفین است.زمانی که قرارداد کاری به اتمام برسد و یا روزهای پایانی سال نزدیک باشد، تمام بدهکاری‌ها و بستانکاری‌های طرفین حساب و کتاب می‌شود تا هیچ یک از دیگری مالی طلب نداشته باشند. نحوه محاسبه تسویه حساب با کارگران کار سختی نبوده و تنها باید با قوانین آن آشنایی داشت.

قانون وزارت کار برای تسویه حساب چیست؟

در رابطه با تسویه حساب هیچ قانون و ماده خاصی در وزارت کار وجود ندارد و این کار تنها به توافق کارفرمایان و کارگران بستگی دارد. با این حال اگر شخص کارفرما در رابطه با تسویه حساب پرسنل خودکوتاهی کرده و انجام آن را به تعویق بیاندازد، کارگر یا کارمند مجموعه حق شکایت از کارفرما را دارد.

کارفرما باید بداند طبق قانون کار باید پس از پایان قرارداد و یا در روزهای پایان سال، نسبت به تسویه حساب با کارگر خود اقدام نماید. در زمان تسویه حساب، باید دستمزد و مزایای کارگر به درستی پرداخت شود و حق سنوات او به طور کامل و قانونی پرداخت شود. کارفرما باید پرداختی‌ها را به گونه‌ای انجام دهد که شکل قانونی داشته باشد تا بعدا برای او ایجاد دردسر نشود.

برای همین مهم است که فرم تسویه حساب کارگر به درستی تنظیم شود تا در صورتی که کارگر از کارفرما شکایت کرد، مشکلی برای کارفرما به وجود نیاید. کارگر نیز باید از کلیه حق و حقوق خود مطلع باشد تا تسویه حساب او به شکل صحیحی انجام شود. میزان دقیق عیدی، پاداش سالانه، میزان مرخصی و شرایط استفاده نکردن از آنها از مواردی است که کارگران باید با آنها آشنایی داشته باشند. در زیر به دو ماده قانونی که تنها به مطالبات کارکنان اشاره دارد، می‌پردازیم:

ماده ۲۲ قانون کار: کارفرما موظف است پس از پایان کار، کلیه مطالبات ناشی از قرارداد کار و دوره اشتغال کارگر را به او پرداخت نماید.

ماده ۲۴ قانون کار: در زمان خاتمه قرارداد کار، کارفرما وظیفه دارد به کارکنانی که مطابق قرارداد یک سال یا بیشتر در کارگاه مشغول به کار بوده باشند، به ازای هر سال معادل یک ماه آخرین حقوق را به عنوان مزایای پایان کار پرداخت نماید.

مراحل تسویه حساب با کارگر

برای تسویه حساب، باید چند مرحله طی شود تا این کار به درستی انجام شود.

• در ابتدا کارفرما باید یک سندی را تنظیم کرده که شامل حقوق و مزایای دوره‌ای کارگر باشد.

• در برگه تسویه حساب، میزان پرداختی‌ها باید به طور دقیقی مشخص شود و به رویت کارگر برسد.

• در صورتی که کارگر با میزان مبلغ تعیین شده مشکلی نداشته باشد، باید برگه تسویه حساب را امضا نماید.

• پس از امضای طرفین، کلیه پرداختی‌ها باید به طور نقدی به کارگر پرداخت شده و یا به حساب شخصی او واریز گردد.

• کار تسویه حساب با کارگر به پایان رسیده و کارگر می‌تواند برای قطع همکاری و یا عقد قرارداد مجدد در مجموعه اقدام نماید.

مهمترین اقدامات تسویه حساب با پرسنل

• تسویه اداری

اولین کار در تسویه حساب، تسویه اداری است. منظور از تسویه اداری این است که کارگر هیچ بدهی نسبت به شرکت نداشته باشد. به این معنا که اگر کارگر از مزایای صندوق امانات شرکت استفاده کرده و یا از فروشگاه مرتبط با شرکت خریدی انجام داده و حساب آن را کامل پرداخت نکرده باشد، باید با شرکت تسویه اداری انجام دهد.

• تسویه حساب مالی

پس از تسویه اداری، نوبت به تسویه حساب مالی می‌رسد. برای این کار پرسنل باید به بخش اداری شرکت مراجعه کنند و میزان روزهای کاری، مرخصی‌های استفاده شده یا نشده، غیبت‌های غیر موجه و سایر موارد را مشخص کنند. پس از آن باید به واحد حسابداری مراجعه کرده و مطالبات حقوقی خود را تعیین کنند. در این بخش کلیه مزایا و میزان بدهکاری و بستانکاری کارگر مشخص شده و مزایای پایان کار او طبق قانون کار محاسبه می‌شود.

• مشخص کردن وضعیت بیمه بیکاری

کارگرانی که اقدام به تسویه حساب با شرکت می‌کنند، بهتر است از شرایط بیمه بیکاری پس از پایان کار مطلع باشند. در صورتی که کارگر دچار بیکاری غیر ارادی شده و قراردادی نداشته باشد، طبق قانون کاربه او مستمری بیمه تعلق خواهد گرفت. در صورتی هم که کارگر و کارفرما دارای قرارداد یک ساله باشند،کارگر می‌تواند از مستمری بیمه بیکاری استفاده نماید.

• ارائه برگه رضایت نامه

برخی از کارفرمایان پس از پایان کار، به کارگران خود برگه رضایت نامه می‌دهند. این برگه به این معنا بوده که شخص کارفرما از پرسنل خود رضایت داشته و مشکلی در حین کار با او نداشته است. کارگرانی که این برگه را داشته باشند، می‌توانند در آینده شغل مورد نظر خود را راحت‌تر پیدا نمایند. برای همین بهتراست خودشان از کارفرمایان درخواست برگه رضایت داشته باشند و مدت شروع و پایان قرارداد کاری و نوع کار انجام شده در آن را به خوبی مشخص نمایند.

تسویه حساب با کارگر در چه مواردی مطرح است؟

• پایان مدت قرارداد کاری: قراردادهای کاری انواع مختلفی دارند و به صورت دائمی، موقت و پیمانکاری می‌باشند. زمانی که مهلت قرارداد به پایان رسیده و کارفرما یا کارگر دیگر قصد ادامه همکاری نداشته باشند، کارفرما موظف است برای تسویه حساب با کارگر اقدام نماید.

• اخراج شدن کارگر: در صورتی که کارگر به وظایف خود به درستی عمل نکند و کارفرما از او ناراضی باشد، می‌تواند برای اخراج او اقدام نماید. اخراج کارگر باید با دلایل موجه و قانونی باشد تا مورد مقبولیت اداره قانون کار واقع شود. با این حال پس از اخراج کارگر نیز باید با او تسویه حساب شده و کلیه حقوق و مزایای او به طور کامل پرداخت شود.

• انصراف کارگر از ادامه همکاری: در صورتی که کارگر به هر دلیلی قصد ادامه کار نداشته باشد، می‌تواند از انجام کار انصراف داده و درخواست تسویه حساب بدهد. البته در این شرایط کارگر باید دلایل موجه و قانع کننده‌ای داشته باشد تا کارفرما با این خواسته او موافقت نماید .

نحوه نگارش فرم تسویه حساب کارگر به چه صورت است؟

فرم تسویه حساب باید شامل کلیه اطلاعات شخصی باشد و تاریخ شروع قرارداد و پایان قرارداد به همراه مبلغ تسویه حساب در آن درج شده باشد. برگه تسویه حساب باید برای هر کارگری به صورت مجزا نوشته شود و از کپی کردن آن برای سایر افراد خودداری شود. دلیل آن هم این است که هر برگه موارد قانونی مختص به خود را دارد و شرایط کاری هر فرد با دیگری متفاوت است. برای همین از کپی کردن برگه تسویه یکسان برای کلیه پرسنل خود خودداری نمایید.