مواد خطر ناک و مواد قابل استعمال ومواد قابل انفجار
قسمت اول – تعاريف و اصطلاحات
الف – مواد خطر ناک و مواد قابل استعمال ومواد قابل انفجار به مايعاتي اطلاق مي‌شود كه نقطه اشتعال آنها از صد درجه سانتيگراد (۲۱۲ درجه فارنهايت) كمتر باشد.
ب – مايعاتي كه نقطه اشتعال آنها از ۱۰۰ درجه سانتيگراد بيشتر باشد مايع غيرقابل اشتعال ناميده مي‌شود.
ج – «مخزن روي زمين» به مخازني اطلاق مي‌شود كه هيچ قسمت از آن از سطح زمين طبيعي پايين‌تر نباشد.
د – «مخزن مدفون» به مخازني اطلاق مي‌شود كه كاملاً در زمين مدفون شده و سقف آن با قشري به ضخامت حداقل ۶۰ سانتيمتر از خاك مستور شده باشد.
هـ – «مخزن نيمه مدفون» به مخازني اطلاق مي‌شود كه كليه يا قسمتي از آن در داخل زمين قرار گيرد و در صورتي كه كليه مخزن درون خاك باشد قشر خاك روي سقف مخزن كمتر از ۶۰ سانتيمتر باشد.
و – «فيبر» اصطلاحاً عبارت از الياف مقاومي است كه داراي ريشه معدني – نباتي و يا حيواني باشد.
ز – «گرد و غبار» به ذرات جامدي اطلاق مي‌شود كه مي‌تواند به اطراف پراكنده شود و يا در هوا معلق بماند و منشاء توليد اين ذرات نتيجه عمليات گوناگون از قبيل كوبيدن، قطع كردن، الك كردن، سائيدن، انفجار يا از هم پاشيدن مواد آلي و غيرآلي مثل ذغال سنگ، فلزات و املاح آنها و همچنين حبوبات، غلات، چوب و غيره است.
ح – دود به ذرات جامد معلق اطلاق مي‌شود كه در اثر تراكم گازها و يا تبخير فلزات در حال ذوب و يا احتراق ناقص سوخت‌ها و مواد آلي ديگر بوجود بيايد و با مواد اوليه آنها متفاوت مي‌باشد.
ط – گاز به ذراتي اطلاق مي‌شود كه مانند هوا شكل و حجم ثابتي نداشته ليكن استعداد گسترش غيرمحدود دارد و ممكن است آن را به وسيله ازدياد فشار و يا كاهش حرارت به صورت مايع و يا جامد درآورد.
مواد خطر ناک و مواد قابل استعمال ومواد قابل انفجار
قسمت دوم – مواد خطرناك و زيان بخش
فصل اول – مقررات عمومي
ماده ۱
در كارگاه‌هايي كه مواد خطرناك و زيان بخش به صورت جامد، مايع يا گاز تهيه حمل و نقل و يا مصرف مي‌شود و همچنين در مكانهايي كه مواد قابل اشتعال يا موارد قابل انفجار گردهاي سمي و مضر و مواد تحريك كننده توليد و يا پخش مي‌شود بايد مواد اين آيين‌نامه مورد رعايت قرار گيرد.
ماده ۲
عمليات مخاطره‌آميز بايد حتي الامكان در اطاق‌ها و بناهاي مجزا با حداقل نفرات و رعايت احتياطات كامل و مخصوص انجام گيرد مگر اينكه مقام فني صلاحيتدار ترتيب ديگري را مقرر داشته باشد.
ماده ۳
عمليات مخاطره‌آميز بايد در دستگاه‌هاي سر بسته انجام گيرد تا از تماس اشخاص با مواد زيان بخش و از انتشار گرد، فيبر، دود، گاز، مه و بخار در هواي كارگاه كه كارگران در آن مشغول كار هستند جلوگيري شود.
ماده ۴
در صورتي كه بكار بردن دستگاه‌هاي سر بسته مقدور نباشد گرد و غبار گازها دود و ابخره زيان بخش را بايد در همان لحظه توليد يا در نزديكترين فاصله از مرحله توليد به‌وسيله دستگاه سرپوش مكنده با دودكشهاي مخصوص از محيط كارگاه خارج نمود.
ماده ۵
براي كارگراني كه با مواد خطرناك و زيان بخش كار مي‌كنند بايد حفاظي متناسب با نوع كاري كه انجام مي‌دهند تهيه گردد و كارگران موظفند آنها را در موقع كار مورد استفاده قرار دهند.
تبصره
جهت محافظت كارگران از مواد خطرناك نبايد فقط به تجهيزات حفاظتي شخصي متكي بوده بلكه علاوه بر تجهيزات مذكور بايد به وسائل و تدابير قطعي براي رفع مخاطرات توسل جست مگر در فعاليت هاي غير مستمر و اتفاقي و پراكنده كه ممكن است وسايل حفاظتي شخصي به تنهايي كافي باشد.
فصل ۲- علايم مشخصه براي وسايل و ظروف
ماده ۶
هر نوع ظرف بزرگ و كوچك و وسايل ديگري كه مواد خطرناك در آنها نگهداري مي‌شود بايد:
الف – داراي رنگ ساده و مشخصي باشد.
ب – با نصب پلاك محتويات داخل آن شناسانده شود.
ج – دستورالعمل‌هاي لازم براي بكار بردن محتويات آن به نحو بي‌خطر و بدون زيان همراه داشته باشد.
فصل ۳- آزمايش هوا
ماده ۷
هواي كارگاه‌ها بايد بطور متناوب در فواصلي كه لازم باشد مورد آزمايش و كنترل قرار گيرد تا اطمينان حاصل شود كه غلظت گرد و غبارهاي سمي و همچنين ذرات فيبرها و يا دود و ابخره از حد مجاز تجاوز ننمايد و اين حد مجاز از طرف مقامات صلاحيتدار فني تعيين و دائماً با گذشت زمان و پيشرفت بهداشت كار قابل تجديد نظر است.
تبصره
دستگاه‌هاي تهويه و تبادل هوا از حيث ساختمان و كيفيت نصب و طرز كار بايد متناسب با وضع كار و كارگاه باشد.
فصل ۴
جلوگيري از تراكم گرد و غبار
ماده ۸
كليه قسمت‌هاي ساختمان و وسايل اطاق‌هايي‌كه در آن گرد و غبار مضر به وجود مي‌آيد بايد به نحوي طرح و نصب شوند كه حتي الامكان فاقد سطوح گرد و غبار گير باشد كليه قسمت‌هاي اين گونه كارگاه‌ها بايد بطور مستمر تميز و گردگيري شود.
ماده۹
كف اطاق‌ها بايد حتيالامكان صاف و هموار بوده تا نظافت آن به‌سهولت مقدور باشد.
تبصره
از گستراندن قطعات بي تناسب لينولئوم و قرار دادن صفحات فلزي و اشياء ديگري كه گرد و غبار بتواند زير آن متراكم شود بايد خودداري كرد.
قسمت سوم – مواد قابل استعمال و مواد قابل انفجار
فصل ۱
مقررات عمومي
ماده ۱۰
عملياتي كه احتمال خطر انفجار و يا اشتعال دارد بايد در ساختمان‌هاي جداگانه به فواصلي كه از طرف مقام صلاحيتدار تعيين شود يا در اطاق‌هايي‌كه به‌وسيله ديوار ضد حريق از نوع مجاز از يكديگر جدا باشند صورت گيرد.
ماده ۱۱
در و پنجره‌هاي اماكن فوق بايد خودكار باشد كه در موقع خطر خود بخود بسته شوند و در مقابل اشتعال و انفجار مقاومت داشته باشد.
ماده ۱۲
در اطراف ابنيه مذكور و در فاصله‌اي كه از طرف مقام فني صلاحيتدار تعيين مي‌شود به هيچوجه كوره آتش و دستگاه خشك كن و هر گونه منبع توليد جرقه و حرارت نبايد وجود داشته باشد.
ماده ۱۳
ابنيه‌اي كه در آنجا مواد قابل انفجار تهيه، نگهداري و يا مصرف مي‌شود بايد داراي دريچه انفجار باشد اين دريچه‌ها از مواد سبك غير قابل اشتعال (مثلاً شيشه به ضخامت ۲ ميليمتر) و با پنجره‌هاي لولايي در بدنه و سقف ساخته شود كه در نتيجه فشار به خارج باز شود. سطح دريچه‌هاي انفجار بايد به ترتيب زير پيش‌بيني شود.
الف – يك متر مربع براي ۲۴ متر مكعب فضا در ساختمان‌هايي كه از بتن مسلح قوي ساخته شده است.
ب – يك متر مربع براي ۲۰ متر مكعب در ساختمان‌هايي كه از بتن مسلح ضعيف ساخته شده است.
ج – يك متر مربع براي ۱۵ متر مكعب فضا در ساختمان‌هاي سبك.
ماده ۱۴
كف اطاق‌هايي كه در آن مواد قابل اشتعال و مواد قابل انفجار تهيه و يا انبار و يا مصرف مي‌شود بايد:
الف – غير قابل اشتعال و غير قابل نفوذ باشد.
ب – از مواد و مصالحي ساخته شده باشد كه سقوط يا اصطكاك اشياء روي آن موجب توليد جرقه نشود.
فصل ۲- پيشگيري هاي لازم در مورد تراوش و يا سرازيرشدن مايعات
ماده ۱۵
موسساتي كه مايعات قابل اشتعال توليد و يا مصرف مي‌كنند بايد داراي مخزن مخصوص باشند كه در صورت لبريز شدن و يا پيدايش نقصي در ظروف بتوان مايع ريخته شده را به مخزن مزبور انتقال داد.
ماده ۱۶
مخازن و انبارهايي كه در آن مايعات قابل اشتعال و انفجار وجود دارد بايد به‌وسيله ديوار يا خاك ريزهاي غير قابل نفوذ كه داراي ظرفيت متناسب براي گنجايش تمام مايع باشد محصور گردد و نيز به قسمي ساخته شود كه مايعات مزبور در نتيجه حريق يا علل ديگر نتواند به هيچوجه از محوطه محصور خارج و در اطراف پخش گردد.
فصل ۳- راه‌هاي خروجي
ماده ۱۷
در نقاطي از كارگاه‌ها كه مواد قابل اشتعال يا مواد قابل انفجار توليد و يا مصرف و يا نقل و انتقال داده مي‌شود بايد راه‌هاي خروجي كافي و يا وسايل لازم در نقاط متناسب پيش‌بيني شود تا در مواقع بروز خطر افرادي كه در آن قسمت بكار اشتغال دارند بتوانند خود را نجات دهند.
تبصره
اين وسايل فرار بايد لااقل شامل دو معبر خروجي بوده و درهايي داشته باشد كه به خارج باز گردد و به هيچوجه در معبرها مانعي وجود نداشته باشد.
فصل ۴- تجهيزات الكتريكي
ماده ۱۸
كليه تجهيزات الكتريكي اينگونه كارگاه‌ها بايد با آيين‌نامه حفاظتي تاسيسات و وسايل الكتريكي مصوب شورايعالي حفاظت فني مطابقت داشته باشد.
فصل ۵- منع استعمال دخانيات و غيره
ماده ۱۹
استعمال دخانيات و همراه داشتن كبريت و وسايل روشنايي غير محفوظ و اشياء مولد آتش و جرقه و هر قسم ماده ديگري كه بتواند ايجاد انفجار و حريق نمايد و در اين قبيل كارگاه‌ها و منطقه حريم آن اكيداً ممنوع است. نقاط ممنوعه بايد به‌وسيله تابلو و يا علايم ديگري كه به خوبي ديده شود مشخص گردد.
فصل ۶- حرارت
ماده ۲۰
دستگاه‌هاي گرم كننده در اين محل‌ها بايد داراي حفاظ مناسبي باشد كه موجب اشتعال بخارها و يا غبارها و ساير مواد قابل اشتعال نشود.
ماده ۲۱
رادياتورهاي گرم كن بايد:
الف – صاف و بدون پره باشد.
ب- حداقل۱۵سانتيمتر (۶اينچ) از ديوارهاي چوبيو مواد غيرقابل احتراق فاصله داشتهباشد.
ج – داراي حفاظي باشد كه مانع نشستن گرد و غبار و پاشيده شدن مايعات قابل اشتعال و قابل انفجار روي سطح بدنه رادياتور باشد.
ماده ۲۲
در نقاطي كه مواد قابل اشتعال بسيار فرار تهيه، نگاهداري يا بكار، برده مي‌شود بايد ترتيبات مخصوص پيش‌بيني گردد تا حرارت محيط كار از حد مجازي كه از طرف مقام فني صلاحيتدار تعيين مي‌شود تجاوز ننمايد.
فصل ۷- الكتريسيته ساكن
ماده ۲۳
در عموم ابنيه مورد بحث بايستي آژيرهاي خودكار موثري به منظور اعلام خطر آتشسوزي از نوعي كه مقام صلاحيتدار مناسب بداند نصب گردد.
فصل ۱۰- دستگاه‌هاي آتش نشاني
ماده ۲۴
در عموم ابنيه مورد بحث اين آيين‌نامه بايد يك يا چند نوع خاموش كننده دستي و يا چرخدار بنا بر تجويز مقام صلاحيتدار وجود داشته و طرز بكار بردن آن نيز در محل ديد مامورين قرار گرفته باشد.
ماده ۲۵
كليه تجهيزات آتش نشاني بايد:
الف – هميشه آماده بكار و سالم باشد.
ب – هر سه ماه يكبار مورد بازديد و رسيدگي قرار گيرد.
ماده ۲۶
براي بكار بردن خاموش كننده‌ها موسسه مربوطه موظف است تعدادي از كاركنان خود را براي اين منظور آموزش دهد.
فصل ۱۱- تجهيزات دستگاه‌هاي مولد مواد قابل اشتعال
ماده ۲۷
كليه دستگاه‌هاي مولد گاز و دود و ابخره و گرد و غبارهاي قابل اشتعال و قابل انفجار تا آنجا كه از لحاظ فني قابل عمل باشد بايد:
الف – در محفظه مناسبي نصب شود.
ب- مجهز بهوسائل يادستگاه‌هاي لازم برايتهويه و اخراج موادمزبور از محوطه كارگاهباشد.
ج – عاري از عوامل ايجاد جرقه باشد.
د – داراي ساختمان ضد انفجار يا مجهز به وسائل تخفيف انفجار و همچنين داراي وسايل ديگري باشد كه از شدت انفجار جلوگيري كند.
فصل ۱۲- نقل و انتقال مايعات قابل اشتعال
ماده ۲۸
در صورتي كه تخليه و انتقال مايعات قابل اشتعال به‌وسيله گاز انجام گيرد بايد اين گاز از لحاظ شيميايي بي اثر و غير قابل اشتعال باشد.
ماده ۲۹
انتقال مايعات قابل اشتعال به داخل مخازن و يا ظروف بايد به‌وسيله لوله‌هايي انجام گيرد كه به كف يا جدار نزديك به كف متصل باشد و اين لوله‌ها با ظروف مزبور داراي اتصال الكتريكي باشد.
ماده ۳۰
دستگاه‌هايي كه براي انتقال مايعات قابل اشتعال از يك مخزن يا ظرف سر بسته به يك مخزن يا ظرف سربسته ديگر بكار مي‌روند بايد داراي لوله‌هاي برگشت بخار باشد.
فصل ۱۳ – مجاري فاضلاب
ماده ۳۱
كارگاه‌هايي كه مايعات قابل اشتعال توليد نقل و انتقال و يا مصرف مي‌كنند بايد داراي مجاري فاضلاب با شرائط زير باشد:
ب- ارتباط با حوضچه‌هاي جداكننده متناسب براي جدا كردن مايعات قابل اشتعال از آب.
فصل ۱۴ – جمع آوري گازها و بخارها
ماده ۳۲
گازها و بخارهايي كه ضمن تهيه مايعات قابل اشتعال به وجود مي‌آيد بايد بطريقي كه متضمن مخاطره‌اي نباشد جمع آوري و مصرف شود.
تبصره
در صورتي كه گازهاي مزبور قابل مصرف نباشد بايد به‌وسيله سوزاندن آنها را معدوم نمود.
فصل ۱۵ – جلوگيري از اختلاط مخاطره‌انگيز گازها
ماده ۳۳
در كارگاه‌هايي كه انواع مختلف گاز توليد مي‌شود در صورتي كه اختلاط آنها موجب فعل و انفعال شيميايي و يا خطر انفجار داشته باشد بايستي دستگاه‌هاي توليد كننده هر نوع از اين گازها با يكديگر مجزا بوده و هر كدام در اطاق‌هايي نصب شوند كه از اطاق‌هاي ديگر كه مخصوص انواع ديگر گازها هستند به‌وسيله يك فضاي باز به وسعت كافي يا به‌وسيله ديوارهايي‌كه در مقابل انفجار استقامت دارند از يكديگر فاصله داشته باشند.
تبصره
توليد هيدروژن و اكسيژن، هيدروژن و فلوهيدروژن و كلر از طريق الكتروليز بطور استثناء ممكن است در يك اطاق انجام گيرد مشروط بر آنكه از اطاق‌هاي ديگر كه اختصاص به توليد گازهاي ديگر دارند داراي فاصله كافي باشد.
قسمت چهارم – طريقه انبار كردن مواد خطرناك
فصل ۱- مقررات عمومي
ماده ۳۴
مواد قابل انفجار تجارتي مايعات قابل اشتعال گازهاي فشرده ذغال سنگ و ساير مواد اشتعال را بايد طوري انبار كرد كه با مقررات آيين‌نامه (پيشگيري و مبارزه با آتشسوزي در كارگاه‌ها قابل انطباق باشد).
ماده ۳۵
مواد شيميايي كه در اثر مجاورت با يكديگر احتمال فعل و انفعالاتي داشته و در نتيجه توليد ابخره يا گازهاي خطرناك مي‌نمايند و يا سبب آتش سوزي و انفجار مي‌شوند بايد در انبارهاي مجزا و يا بطور مطمئن دور از يكديگر انبار شوند.
فصل ۲- مخزن انبار مايعات قابل اشتعال
ماده ۳۶
كليه مخازن مايعات قابل اشتعال بايد مجهز به لوله پر كننده‌اي باشد كه با كف مخزن مربوط بوده وضمناً داراي اتصال برقي با آن باشد.
ماده ۳۷
انبار كردن مايعات قابل اشتعال در مخازن روي زميني بايستي موكول به اجازه مقام صلاحيتدار باشد.
ماده ۳۸
مقدار مايعات قابل اشتعال كه در مخازن زير زميني انبار مي‌گردد بايد با رعايت فاصله مخزن از ساختمان‌هاي مجاور يا محلي كه بعداً ايجاد ساختمان خواهد شد معين گردد به‌طوري‌كه در اثر حمل و نقل يا پر كردن و يا خالي كردن آتش سوزي و يا انفجار ساختمان‌هاي مزبور را تهديد ننمايد.
الف – مخزن در روي پايه غير قابل اشتعال و به فاصله حداقل ۲۰ متر از ساختمان‌هاي مجاور نصب شده باشد.
ب – زمين اطراف مخزن گود و يا وصل به حوضچه‌هايي باشد كه در صورت سوراخ شدن و يا پارگي ديوار مخزن گنجايش محتويات آن را طبق شرايط زيردار باشد:
۱- ده درصد بيش از ظرفيت مخزن در صورتي كه مخزن منحصر به فرد باشد.
۲- هشتاد درصد ظرفيت دو يا چند مخزن در صورتي كه ظرفيت اين مخازن كه داراي يك گود يا حوضچه مشترك هستند از ۰۰۰،۲۵۰ ليتر تجاوز نكند.
۳- پنجاه درصد ظرفيت دو يا چند مخزن در صورتي كه از ۰۰۰،۲۵۰ ليتر تجاوز نمايد.
ج) با تجهيزات آتش نشاني مناسب و كافي مجهز باشد.
د) مخزن طوري ساخته شده باشد كه امكان پيدايش فشار يا خلا در روي سطح مايع وجود نداشته باشد.
هـ) بر ضد صاعقه محافظت شده باشد.
ماده ۴۰
مخازن مدفون مواد قابل اشتعال بايد داراي شرايط زير باشد.
الف – در زير خاك يا وضع محكم و ثابتي قرار گيرد به‌طوري‌كه سقف آن با قشري به ضخامت حداقل ۶۰ سانتيمتر خاك مستور شده باشد.
ب – بدنه خارجي مخزن در مقابل زنگ زدگي محافظت شود.
ج – لوله پر كننده آن به خارج ساختمان ادامه داشته و دهانه آن بغير از مواقع پر كردن بسته و قفل باشد.
هـ- داراي يك لوله اندازه‌گيري ميزان مايع محتوي مخزن باشد كه در غير مواقع اندازه‌گيري سرآن بسته و قفل شده باشد.
و – اين مخازن براي فشار حداقل ۷ كيلوگرم بر سانتيمتر مربع مقاومت داشته باشد.
ماده ۴۱
لوله تهويه بايد حائز شرايط زير باشد.
الف – ارتفاع آن از سطح زمين لااقل ۵/۲ متر باشد.
ب – از دودكش ها – منابع حرارت و اماكني كه در آنجا شعله پخش مي‌شود و يا نقاطي كه ممكن است بخار در آن جمع و متراكم گردد به قدر كافي دور باشد.
ج – قطر آن از ۲۰ ميليمتر تجاوز نكند مشروط بر اينكه لوله برگشت بخار در مخازن وجود داشته باشد و در غير اين صورت قطر آن لااقل ۲۵ ميليمتر باشد.
ماده ۴۲
اگر مخزن براي نگهداري مايعي استعمال شود كه نقطه اشتعال آن از حداكثر حرارت محيط پايين‌تر باشد بايد اقدامات لازم به عمل آيد تا از پيدايش مخلوط قابل انفجار بخار و هوا در داخل مخزن جلوگيري شود و يا در انتهاي لوله تهويه كه در فضاي آزاد قرار دارد دستگاه شعله خفه كن نصب گردد.
الف – بطريقي نصب مي‌شود كه هر گونه نشتي در هر قسمت مخزن قابل رويت باشد.
ب – اطراف مخازن بحد كافي داراي خاكريز، گودال و يا حوضچه‌اي باشد كه محتويات بزرگ‌ترين مخزن در صورت تركيدن درون آن جاي بگيرد.
ج – بدنه مخزن‌ها به نحوي رنگ شود تا در اثر رطوبت و يا دود و بخار زنگ زدگي و خوردگي پيدا نكند.
د – داراي پلكان و يا نردبان قائم ثابت و همچنين پاگردهاي مناسب باشد به‌طوري‌كه دسترسي به قسمت‌هاي لازم مخزن ممكن گردد.
تبصره
پلكان‌ها و پاگردها بايد داراي نرده مناسب و نردبان‌هاي در صورتي كه مرتفع باشد مجهز به حلقه‌هاي حفاظتي باشد و كف پاگردها بهتر است از آهن مشبك ساخته شود.
ماده ۴۴
مخازن روي زميني مايعات خطرناك غير قابل اشتعال در صورت ضرورت بايد بطور مناسبي در مقابل سرما محافظت شود.
ماده ۴۵
مخازن مايعات خطرناك غير قابل اشتعال بايد در محلي قرار گيرد كه زير آن محل عبور و مرور نباشد.
ماده ۴۶
در مورد مخازن مايعات خطرناك غير قابل اشتعال در ساختمان‌هاي زيرزميني رعايت شرائط زير الزام آور است.
الف – زيرزمين بايد از بتون يا مصالح ساختماني ساخته شده باشد و فاصله ديوارها از مخزن به ترتيبي باشد كه يك نفر به آساني بتواند اطراف مخزن عبور نمايد.
ب – اين قبيل مخازن را بايد ۳۸ تا ۴۵ سانتيمتر بالاتر از كف زيرزمين نصب نمود.
ماده ۴۷
زيرزمين‌هايي كه براي مخازن مدفون حاوي مايعات خطرناك غير قابل اشتعال ساخته مي‌شود بايد سرپوشيده و فاقد رطوبت و داراي نردبان ثابت باشد.
الف – به ترتيبي نصب شود كه بتوان آن را از خارج باز و بسته نمود.
ب – داراي قفلي باشد كه از خارج قابل باز و بسته شدن باشد.
ماده ۴۹
قبل از آنكه كارگران براي تعمير يا نظافت وارد زيرزمين مخازن شوند بايد لوله‌هاي مربوط به مخزن را بسته و با سنجش گاز از بي خطر بودن هواي زيرزمين اطمينان حاصل نمود.
ماده ۵۰
مخازن مايعات خطرناك غير قابل اشتعال بايد:
الف – روي سكويي نصب شده باشد كه در مقابل اثرات شيميايي داخل مخزن مقاومت داشته باشد.
ب – داراي لوله مخصوص سرريز باشد تا مايعات اضافي را به محل مناسبي منتقل نمايد.
الف – يك لوله سرباز در بالاترين نقطه مخزن با قطر حداقل ۵ سانتيمتر.
ب – يك لوله زير آب در پايين‌ترين نقطه مخزن براي تخليه احتمالي محتويات آن در محل مناسب.
ج – يك لوله براي پر كردن مخزن در بالا.
د – يك لوله مصرف به ارتفاع ۱۵ سانتي متر از كف مخزن.
فصل ۴- انبار كردن بشكه‌ها يا ظروف محتوي مايعات خطرناك
ماده ۵۲
بشكه‌ها يا ظروف محتوي مايعات خطرناك قابل اشتعال بايد در انبارهايي نگهداري شود كه داراي مشخصات زير باشد:
الف – كف و بدنه و سقف انبار از مصالح نسوز ساخته شده باشد.
ب – كف انبار داراي شيب كافي و به‌وسيله زير آب به حوضچه مخصوص وصل باشد.
ج – ديوارها تا ارتفاع ۵/۷ سانتيمتر و همچنين كف از بتن يا مصالح غير قابل نفوذ ساخته شده باشد.
ماده ۵۳
بشكه‌ها يا ظروف مايعات خطرناك بايد در سكوهاي سيماني، بتوني، آجري و يا جايگاه‌هاي فلزي نگاهداري شود.
ماده ۵۴
بشكه‌هاي محتوي اسيد بايد در محل خنكي انبار شود. سرپيچ اين بشكه‌ها را بايد با احتياط كامل براي تخفيف فشار داخل بشكه باز كرد و دوباره بست و اين عمل را هفته‌اي يكي دوبار در صورت لزوم تكرار نمود.
ماده ۵۵
بشكه‌ها يا ظروف خالي را كه به منظور پر كردن مجدد از مايعات خطرناك انبار مي‌كنند بايد:
الف – چنانچه مخصوص پر كردن مايعات قابل اشتعال است داراي سرپيچ و يا روپوش محكمي باشد كه مانع از خروج بخار مايعات مذكور شود.
ب – چنانچه براي پر كردن اسيد و يا ساير مايعات غير قابل اشتعال بكار رود قبلاً تميز و خشك شده باشد.
ج – بشكه‌هاي خالي را از هر نوع كه باشد از بشكه پر جدا انبار كنند.
ماده ۵۶
چنانچه بشكه‌ها و يا ظروف مايعات خطرناك غير قابل اشتعال براي بكار بردن مجدد قابل مصرف نباشد بايد آنها را در هم كوبيده و يا پاره و غير قابل استفاده نمود و در مورد بشكه‌ها و ظروف مايعات قابل اشتعال بايد قبل از پاره كردن آنها را با بخار آب كاملاً شسته و خشك نمود.
ماده ۵۷
بشكه‌ها و ظروفي كه براي مايعات خطرناك بكار مي‌رود بايد قبل از پر كردن از نظر نشت و ساير نقائص بطور دقيق مورد معاينه قرار گيرد و اگر بايد با مايع ديگري پر شود قبلاً با محصول خنثي كننده و بخار آب و يا آب جوش كاملاً شسته شده و خشك گردد و بعداً مورد استفاده قرار گيرد.
تبصره
براي بازديد داخل بشكه‌ها اگر احتياج به استفاده از چراغ برق گردان باشد بايد اين قبيل چراغها با مقررات آيين‌نامه حفاظتي تاسيسات و وسايل الكتريكي در كارگاه‌ها قابل انطباق باشد.
فصل ۵- قرابه‌هاي اسيد
ماده ۵۸
قرابه‌هاي حاوي اسيد را بايد در سبد يا جعبه بطور منفرد گذاشت و اطراف آن را با الياف قابل احتراق پوشاند.
ماده ۵۹
قرابه‌هاي حاوي اسيد را بايد در اطاق مجزا كه داراي كف بتوني پوشيده با ماده ضد اسيد و داراي زير آب متصل به حوضچه باشد نگهداري نمود.
ماده ۶۰
قرابه‌هاي حاوي اسيد را نبايد روي هم چيد اما ميتوان آنها را در قفسه بندي روي هم قرار داد.
ماده ۶۱
براي حمل و نقل قرابه‌هاي اسيد به داخل و يا خارج انبار بايد از چرخ دستي يا وسايل ناقله‌ايكه لااقل داراي دو چرخ است استفاده نمود.
ماده ۶۲
قبل از انبار كردن قرابه‌هاي خالي اسيد بايد آنها را از طريق واژگون قرار دادن روي لوله آب كه جريان آب را از پايين به بالا مي‌باشد، شستشو داده آنها را خشك نمود.
ماده ۶۳
قرابه‌هاي پر را بايد دور از قرابه‌هاي خالي و جدا از يكديگر انبار كرد.
ماده ۶۴
قرابه اسيد سبد و يا جعبه آن بايد قبل از پر كردن از نظر سالم بودن مورد بازديد قرار گيرد.
فصل ۶- سيلو كردن مواد شيميايي خشك
ماده ۶۵
مواد شيميايي خشك به مقدار زياد بايد در سيلوهايي ذخيره شود كه از قسمت تحتاني آن قابل برداشتن باشد، دهانه سيلو كه قيفي شكل است بايد از آهن مشبك به نحوي پوشيده شود كه دخول مواد از روي شبكه‌هاي آن امكان داشته باشد ولي از سقوط احتمالي كاركنان به داخل سيلو جلوگيري بعمل آيد.
ماده ۶۶
در صورتي كه ورود كارگري به داخل سيلوهاي مواد شيميايي خشك ضرورت داشته باشد بايد كارگر مزبور داراي وسايل حفاظ انفرادي از قبيل عينك – ماسك ضد گرد و يا ماسك تنفسي كلاه مخصوص براي پوشش سر و گردن و سربند، دستكش و همچنين مجهز با كمربند و بند نجات باشد و بند نجات را به نقطه ثابت و محكمي ببندد و ضمناً كارگر ديگري در بيرون سيلو در تمام مدت كار ناظر و مواظب باشد تا در صورت لزوم به او كمك نمايد.
ماده ۶۷
قبل از ورود كارگران به داخل سيلوهاي مواد شيميايي خشك بايد ورود مواد را به‌داخل سيلو كاملامتوقف و براي جلوگيري از وروداتفاقي آن‌نيز پيشبينيهايلازمبعملآيد.
ماده ۶۸
براي امكان دسترسي به كليه قسمت‌هاي داخلي و خارجي سيلوهاي مواد شيميايي اين قبيل مخازن بايد مجهز به نردبان ثابت و پلكان و پاگرد و معبرهاي لازمه كه داراي نرده است باشد.
ماده ۶۹
سيلوهايي كه براي انبار كردن مواد قابل احتراق خشك بكار مي‌رود بايد از ماده نسوز ساخته شده و مجهز به سرپوش و وسايل لازم براي تهويه باشد.
ماده ۷۰
در جايي‌كه مواد خشك به‌مقدار زياد به صورت توده انباشته و با دست برداشته مي‌شود هنگام برداشتن مواد از خالي كردن زير توده انباشته شده بايد خودداري گردد.
ماده ۷۱
در مواردي كه از مواد خشك انبار شده امكان تشكيل يا انتشار مخلوط قابل انفجار يا سمي داده شود بايد احتياط‌هاي مخصوص براي پيشگيري از پيش آمدهاي غير مترقبه بعمل آيد.
قسمت پنجم – مواد قابل انفجار تجارتي
فصل ۱- كليات
ماده ۷۲
هر گونه مواد قابل انفجار تجارتي فقط بايد تحت شرائطي توليد و نگهداري شود كه از طرف مقام فني صلاحيتدار تصويب شده باشد.
ماده ۷۳
طرف مقام فني صلاحيتدار براي تهيه و انبار كردن مواد قابل انفجار تجاري مجاز دانسته شده و در موارد اين فصل امكنه خطرناك ناميده مي‌شود تا زماني كه براي اين منظور بكار مي‌رود به هيچوجه نبايد براي مقاصد ديگر مورد استفاده قرار گيرد.
ماده ۷۴
مواد منفجره بسيار خطرناك تهيه و نگهداري مي‌شود بايد مراقبت‌هاي خاص علاوه بر شرائط مندرج در اين آيين‌نامه به‌منظور جلوگيري از بروز حوادث و مخاطره بعمل آيد.
ماده ۷۵
كارخانجات و انبارهاي مواد منفجره بايد در فاصله‌اي از ساير ساختمان‌ها و راه آهن و جاده‌هاي عمومي و كوره‌ها و ديگهاي بخار و غيره قرار گيرند كه از طرف مقام صلاحيتدار با توجه به نوع و كيفيت مواد منفجره تعيين مي‌شود.
تبصره
ابنيه مختلف يك كارخانه مواد منفجره نيز بايد به فاصله‌اي از يكديگر قرار گيرند كه مقام فنيصلاحيتدار با توجه بهنوع و كيفيت موادمنفجره كهتهيه يا انبار مي‌شود تعييننمايد.
فصل ۲- محصور ساختن محل توليد و نگهداري مواد منفجره
ماده ۷۶
محل مواد منفجره بايد به يكي از طرق زير محصور شود:
الف – به‌وسيله يك حصار يا پشته خاكي.
ب – به‌وسيله يك ديوار انباشته شده از خاك.
ج – به‌وسيله يك ديوار ساخته شده.
ماده ۷۷
حصارها و ديوارها بايد حداقل:
الف – به اندازه يك متر از ساختمان‌ها در سطح زمين فاصله داشته باشد.
ب – يك متر از ساختمان‌ها بلندتر باشد.
ج – در قسمت فوقاني يك متر پهنا داشته و با شيب طبيعي به طرف قاعده ختم شود.
ماده ۷۸
معابر اين حصارها بايد به قسمي باشد كه اشخاص هنگام عبور از مدخل آن در نتيجه فشار و قدرت انفجار يا شعله‌هاي آتش مورد آسيب و مخاطره قرار نگيرند.
ماده ۷۹
ديوارهاي انباشته از خاك بايد حائز شرايط زير باشد.
الف- سطح يا بدنه ديوار بايد از آهن موجي يا موادنسوز مناسب ديگر پوشيده شده و فاصله بين ديوارها در حالي كه از قاعده به طرف بالا ضخامتش كم مي‌شود از خاك انباشته شود.
ب – عرض ديوار در قسمت فوقاني كمتر از يك متر نباشد.
ماده ۸۰
ديوارهاي ساخته شده در صورتي كه از بتون مسلح ساخته نشده باشد بايد لااقل ۷۵ سانتيمتر در بالا و يك متر در پايين پهنا داشته باشد.
فصل ۳- ساختمان
ماده ۸۱
ساختمان‌هاي مواد منفجره بايد حتماً يك طبقه و از مصالحي ساخته شود كه در صورت انفجار قطعات بزرگ از هم نپاشد.
فصل ۴- معابر خروجي
ماده ۸۲
درهاي خروجي بايد:
الف – تا حدود امكان بزرگ باشد.
ب – مستقيماً به فضاي آزاد ارتباط پيدا كند.
ج – به سهولت به طرف خارج باز شود.
د – از مواد و مصالح نسوز ساخته شده باشد.
فصل ۵- ديوارهاي داخلي و كف
ماده ۸۳
ديوارهاي امكنه مواد قابل انفجار بايد:
الف – صاف و بدون شكستگي و ترك باشد.
ب – از رنگ روشني پوشيده شده باشد.
ج – به سهولت قابل نظافت باشد.
ماده ۸۴
كف اين قبيل بناها بايد:
الف – از مواد نرم مانند لاستيك، لينولئوم، چوب، سرب و يا آسفالت بدون سنگ ريزه پوشيده و يا ساخته شده باشد.
ب – صاف و هموار و بدون شكستگي و حفره باشد.
ج – از ميخ و پيچ و هر گونه اشياء آهني عاري باشد.
الف – در جهاتي كه خورشيد مي‌تابد داراي شيشه‌هاي تار باشد.
ب – به سهولت به طرف خارج باز شود.
فصل ۷- تعداد كاركنان در اطاق‌هاي كار
ماده ۸۶
تعداد كاركنان امكنه مواد قابل انفجار بايد حداقل مورد نياز براي انجام كارهاي مربوطه باشد.
فصل ۸- ميزان مواد منفجره در اطاق‌ها
ماده ۸۷
مقدار مواد منفجره و مواد اوليه آن در هر اطاق كار بايد حداقل مورد لزوم براي انجام عمليات باشد.
فصل ۹- فواصل ميزهاي كار
ماده ۸۸
ميزهايي كه براي تهيه و بسته بندي مواد منفجره بكار برده مي‌شود بايد داراي جايگاههايي باشد كه به‌وسيله حائل‌هايي به ارتفاع حداقل يك متر از يكديگر جدا باشند.
فصل ۱۰- حفاظت از صاعقه
ماده ۸۹
امكنه مواد قابل انفجار بايد مجهز به برق گير مناسب باشد.
ماده ۹۰
برق گيرها و اجزاء آن بايد لااقل سالي يكبار به‌وسيله شخص صلاحيتداري دقيقاً مورد معاينه قرار گيرد.
ماده ۹۱
نقائص و معايبي كه در برق گيرها و اجزاء آن مشاهده مي‌شود بايد بدون تاخير و تعلل مورد مرمت قرار گيرد.
فصل ۱۱- ابزار و لوازم
ماده ۹۲
كليه ابزار و ادوات و وسايل فلزي كه در امكنه مواد منفجره بكار برده مي‌شود بايد از ماده مناسبي پوشيده شود كه از ايجاد جرقه جلوگيري بعمل آيد.
فصل ۱۲- خطر استعمال‌دخانيات و حمل‌چراغهاي شعله‌باز وغيره
ماده ۹۳
در هيچ قسمت از مناطق خطر كارخانه نبايد اجازه استعمال دخانيات و حمل چراغ يا روشنايي غير محفوظ اشياء گداخته كبريت، فندك و هر گونه شيئي ديگر كه قابليت ايجاد احتراق و انفجار داشته باشد داده شود.
تبصره ۱
در نقاط امن و بي خطر كارخانه بايد جايگاه مخصوص براي تحويل اشياء فوق ترتيب داده شود.
تبصره ۲
براي حصول اطمينان از اجراي مفاد اين ماده بايد ترتيبات مقتضي اتخاذ و كنترل مداوم برقرار گردد.
فصل ۱۳- وسائط نقليه
ماده ۹۴
وسائط نقليه مانند باركشها، ارابه‌ها و وسايل ديگري كه براي حمل و نقل مواد منفجره و مواد اوليه آن بكار برده مي‌شود بايد داراي شرائط زير باشد:
الف – در محل حمل بار نبايد هيچ نوع فولاد و يا آهن برهنه وجود داشته باشد.
ب – فقط محتوي مواد منفجره و عناصر سازنده آن باشد.
ج – كاملاً سربسته و محفوظ و يا روي آنها به وجه مناسب پوشيده شده باشد.
د – هنگام بارگيري و تخليه احتياط كامل بعمل آيد تا از توليد جرقه جلوگيري شود.
ماده ۹۵
چنانچه در اثناي حمل و نقل مواد منفجره قسمتي از آن به زمين ريخته شود در اين صورت بايد:
الف – محلي كه مواد مزبور ريخته شده بطور مشخص علامت گذاري شود.
ب – به مسئول مربوطه كارخانه اطلاع داده شود.
ج – آنچه از مواد منفجره ريخته شده تحت نظر متخصص جمع آوري گردد.
ذغال و چوب و خاكه آن، پارچه آلوده به نفت و روغن و اشياء ديگر را كه خودبخود ممكن است محترق گردد نبايد وارد منطقه خطر كار خانه نمود مگر اينكه براي مصرف آني باشد و بلافاصله پس از مصرف آنها را از منطقه خطر خارج سازد.
فصل ۱۵- ضايعات مواد خطرناك
ماده ۹۷
مدفون ساختن ضايعات مواد خطرناك زير خاك ممنوع است.
ماده ۹۸
مخلوط ساختن ضايعات مواد خطرناك كه به صورت پودرهاي مختلف هستند با يكديگر ممنوع است.
ماده ۹۹
اجسام و مواد قابل انفجار از قبيل چاشني، فشنگ با چاشني و يا بدون چاشني و غيره را بايد با مراقبت كافي از ميان ضايعات مواد خطرناك خارج ساخت.
ماده ۱۰۰
ضايعات مواد خطرناك بايد تحت نظر متخصص فني و به‌وسيله شخص مسئولي سوزانده شود.
فصل ۱۶- لباس كاركنان
ماده ۱۰۱
براي تمام افراد در داخل و يا حريم امكنه خطرناك:
الف – پوشيدن كفش‌هايي كه داراي ميخ‌هايي از هر نوع آلياژ آهن باشد ممنوع است.
ب – در بر كردن لباس‌هايي با تكمه و يا قلاب كمربند يا منضمات ديگر آهني و يا فولادي ممنوع است.
هر گونه تعمير در قسمت‌هاي مختلف ساختمان و تجهيزات آن مستلزم رعايت شرائط زير خواهد بود:
۱- كسب اجازه از رييس فني موسسه يا كارخانه.
۲- انتقال مواد منفجره و اجزاء متشكله آن به خارج كارخانه.
۳- شستشوي كامل قسمت‌هايي‌كه تحت تعمير قرار خواهد گرفت قبل از شروع تعميرات.
۴- سرپرستي و يا نظارت كارشناس فني از عمليات.
فصل ۱۸- منع ورود اشخاص به محوطه كارگاه
ماده ۱۰۳
غير از كاركنان كارخانه و بازرسان رسمي شخص ديگري اجازه دخول به امكنه خطرناك را نخواهدداشت مگر درصورتي كه يكي ازكاركنان مسئولموسسه با او همراهباشد.
فصل ۱۹- اخطاريه‌ها
ماده ۱۰۴
در كليه كارخانجات تهيه مواد منفجره اخطاريه‌هاي زير بايد به وضعي نصب گردد كه به آساني خوانده شود:
الف – در كليه درهاي ورودي كارخانه اخطاريه ممنوعيت ورود اشخاص غير مجاز.
ب – در خارج هر كارخانه و منطقه خطر آن:
۱- اخطاريه‌اي مبني بر وجود و فعاليت كارخانه.
۲- اخطاريه منع استعمال دخانيات و همراه داشتن چراغهاي شعله دار و كبريت و فندك و اشياء گداخته و اجسام آهني و اشياء ديگري كه ممكن است موجب انفجار و يا حريق گردد.
ج – در داخل ابنيه مزبور:
۱- اخطاريه‌اي حاكي از حداكثر مقدار مجاز مواد منفجره و تركيبات آن.
۲- اخطاريه‌اي حاكي از عمليات غير مجاز افراد.
۳- اخطاريه‌اي متضمن حداكثر تعداد مجاز افراد در ساختمان.
اطاق‌هايي‌كه اختصاص به ذوب و قالب‌گيري ماگنزيوم و آلياژهاي آن دارد بايد در ابنيه يك طبقه واقع باشد.
ماده ۱۰۶
ديوارها، سقف و كف كارگاه‌هاي قالب‌گيري ماگنزيوم بايد از مواد و لوازم غير قابل احتراق ساخته شده باشد.
ماده ۱۰۷
ذوب، نگاهداري، استعمال و نقل و انتقال ماگنزيوم فلزي و آلياژهاي آن فقط در نقاط و تحت شرائطي بايد صورت گيرد كه از طرف مقام صلاحيتدار فني تصويب شده باشد.
ماده ۱۰۸
كارگراني كه با ماگنزيوم و آلياژهاي آن سر و كار دارند بايد قبل از اشتغال به اين كار و سپس در دوران اشتغال حداقل سالي يكبار تحت تعليم قرار گيرند و به‌وسيله تمرين‌ها و نمايش‌ها، به مخاطرات كار خود و به رويه اي كه در موقع بروز حريق بايد اتخاذ شود و همچنين انتقال مواد زائد و بي مصرف به خارج آشنا شوند.
ماده ۱۰۹
كارگاه و اطاق‌هاي كار بايد وضعي داشته باشند كه در هنگام خطر اشخاص بتوانند به سرعت و به سهولت و بدون برخورد با مانعي از آن خارج شوند.
ماده ۱۱۰
راه‌هاي فرار اطاق‌هاي ديگر كارخانه نبايد از ميان اطاق‌هايي بگذرد كه در آن ماگنزيوم و آلياژهاي آن وجود داشته يا به مصرف مي‌رسد.
فصل ۲- تجهيزات و وسايل اضافي آتش نشاني
ماده ۱۱۱
در هر يك از اطاق‌ها بايد تعداد كافي اشياء و لوازم ذيل وجود داشته باشد:
الف – ظروف قابل حمل و دردار محتوي براده چدن يا ماسه خشك يا ساير موادي كه براي آتش نشاني موثر و مورد تصويب مقام صلاحيتدار باشد.
ب – پاروهاي دسته بلند طويل.
ج – ظروف دستي مملو از براده چدن.
د – پتوهاي نسوز كه در مقابل حريق مقاومت داشته باشد.
ماده ۱۱۲
براي خاموش كردن حريق ماگنزيوم بايد فقط از مواد و وسايل آتش نشاني كه به‌تصويب مقام صلاحيتدار فني رسيده باشد استفاده گردد.
فصل ۳- ضايعات غير قابل استفاده
ماده ۱۱۳
ضايعات بي مصرف كارگاه كه مخلوط با گرد و يا براده و يا رسوبات دستگاه ذوب ماگنزيوم و ساير مواد غير قابل مصرف است بايد در اسرع وقت در محل امني سوزانده شود.
ماده ۱۱۴
چنانچه آتش زدن ضايعات مذكور در ماده قبل در محل امني مقدور نباشد بايد آن را با حداقل ۵ برابر ماسه يا شن مخلوط ساخته و در جايگاه يا مخزن زباله قرار دهند.
ماده ۱۱۵
گاز و دوده و ابخرهاي كه در حين ذوب و قالب‌گيري ماگنزيوم توليد مي‌شود بايد به‌وسيله تهويه مكنده دفع شود.
فصل ۴- كوره‌هاي ذوب ماگنزيوم
ماده ۱۱۶
كوره‌هاي ذوب بايد به‌سهولت قابل دسترسي و تميز كردن باشد.
ماده ۱۱۷
داخل كوره‌ها بايد اقلاً روزانه يكبار از كليه مواد اضافي كه در آن باقي مانده پاك گردد.
ماده ۱۱۸
دستگاه‌هاي تنظيم سوخت كوره‌ها بايد بالاتر از كف اطاق قرار گرفته و دسترس به‌آن آسان باشد.
ماده ۱۱۹
در مواردي كه نفت و گاز و كك به عنوان سوخت مصرف مي‌شود چنانچه دستگاه تنظيم آن نزديك كوره واقع باشد بايد بتوان از محل امن ديگري كه به‌سهولت در دسترس است جريان سوخت و هوا را قطع نمود.
ماده ۱۲۰
وسايل و ادوات تنظيم و قطع جريان سوخت و هوا بايد كاملاً مشخص باشد تا با يكديگر اشتباه نشود.
ماده ۱۲۱
مشعل‌ها بايد به‌قسمي نصب و تنظيم شود كه شعله‌هاي آتش نتواند بطور مستقيم بوته‌ها را فرا گيرد.
فصل ۵- خطر استعمال دخانيات و آتش‌هاي روباز
ماده ۱۲۲
در اطاق‌هايي‌كه اختصاص به جمع آوري، نگاهداري و استعمال ماگنزيوم رسوبات و پودر و براده آن دارد استعمال دخانيات و همراه داشتن آتش و چراغ شعله دار، كبريت و فندك و هر گونه اشياء ديگري كه ممكن است موجب انفجار حريق گردد براي عموم ممنوع است.
تبصره
ممنوعيت در اين ماده بايد به‌وسيله اخطاريه در نقاط مناسب كارخانه در معرض اطلاع عامه قرار داده شود.
فصل ۶
بوته‌هاي ذوب ماگنزيوم
ماده ۱۲۳
بوته‌هاي ذوب بايد از آهن ورق جوش داده شده يا آهن پرس شده با مقدار كربن كم با فولاد ريخته شده ساخته شود.
ماده ۱۲۴
بوته‌ها را نبايد تا ميزاني پر كرد كه موجب خطر گردد.
ماده ۱۲۵
بوته‌ها را بايد به نحوي در كوره جاي داد كه حرارت بطور يكنواخت بآن بتابد.
ماده ۱۲۶
املاحي كه براي پوشش ماگنزيوم مذاب بوته‌ها بكار مي‌رود بايد در ظروف سرب دور از رطوبت نگهداري شود.
ماده ۱۲۷
املاحي كه مصرف مي‌شود نبايد به‌صورت كلوخه و يا مرطوب باشد.
ماده ۱۲۸
بوته‌ها را بايد هر بار پس از انجام كار از ذرات و رسوبات فلزي و املاح آن پاك كرد و براي ذوب بعدي از نظر استحكام و سالم بودن مورد معاينه دقيق قرار داد.
ماده ۱۲۹
رسوباتي كه از بوته‌ها خارج مي‌گردد بايد در يك محفظه فلزي سرپوش دار نگهداري شود.
فصل ۷- ذوب براده‌هاي ماگنزيوم
ماده ۱۳۰
براده‌ها را بايد قبل از ريختن در بوته‌ها از اجسام خارجي پاك و در صورت مرغوب بودن كاملاً خشك نمود.
ماده ۱۳۱
براده‌هاي نمناك را ميتوان قبل از ذوب در معرض هوا خشك كرد ولي از گستردن مقدار زياد براده نزديك كوره‌ها بايد احتراز جست.
فصل ۸- آتش گرفتن فلز مذاب ماگنزيوم
ماده ۱۳۲
حريق مقادير كمي از فلز مذاب را در خارج از بوته‌ها بايد به‌وسيله گردهاي مخصوص اطفاء حريق خاموش ساخت.
ماده ۱۳۳
در مورد حريق‌هاي بزرگ فلز مذاب بايد جريان هوا و گاز و برق را قطع و آتش را به حال خود گذاشت تا بتدريج تمام گردد فقط ميتوان براي جلوگيري از توسعه حريق اطراف آن را با شن و ماسه محصور نمود.
فصل ۹- بيرون بردن براده‌هاي ماگنزيوم از اطاق‌هاي كار
ماده ۱۳۴
ماشين‌ها و اطاق‌هاي كار را بايد روزي چند بار از براده و گرد و غبار ماگنزيوم پاك كرد.
ماده ۱۳۵
براده‌ها و ساير مواد اضافي و بي مصرف را بايد در ظروف يا مخازن فلزي كه در آنها به خودي‌خود بسته مي‌شود در اطاق‌ها جمع آوري كرد و سپس آنها را به دفعات در روز به خارج برد.
ماده ۱۳۶
براي هر نوع از براده‌هاي خشك و مرطوب و كثيف بايد ظروف جداگانه اختصاص يابد و محتويات آنها در روي هر يك نوشته شود.
ماده۱۳۷
درهر نوبت كار بايد كليه براده‌هاي زائد و مواد بيمصرف را از حل خارج نمود.
ماده۱۳۸
گوشه و كناره‌هاي اطاق كار را كه بهاشكال ميتوان به آن دسترسي داشت بايد طوري تميز نمود كه گرد و غبار فلز در هوا منتشر نشود و چنانچه جاروي برقي بكار برده شود بايد ازنوع مجازباشد ولي درهر حالميتوان ازدستگاه‌هاي مخصوصمكنده استفادهنمود.
فصل ۱۰- ابزار و ادوات توليد براده
ماده ۱۳۹
ابزار و ادواتي كه براي تراش و توليد براده ماگنزيوم بكار مي‌رود بايد داراي شرائط زير باشد.
چنانچه در جريان تهيه توليد براده سرد كردن آن ضروري باشد بايد به‌وسيله هواي فشرده سرد و خشك و يا مخلوط‌هاي روغن يا نقطه اشتعال بالا كه عاري از آب و اسيد باشد اين عمل صورت گيرد.
فصل ۱۱- تهويه به‌منظور خارج كردن گرد و غبار فلزي
ماده ۱۴۴
گرد و غبار توليد شده در تراش خشك بايد حتماً در نزديكترين نقطه توليد به‌وسايل تهويه مصنوعي از محيط كار خارج شود.
ماده ۱۴۵
دستگاه‌هاي تهويه مكنده بايد:
الف – حتي الامكان كوتاه و مستقيم باشد.
ب – داراي جدار داخلي صاف و هموار باشد.
ج – داراي وسايل تنظيم و تعديل فشار در خم‌ها باشد.
د – كاملاً به‌زمين متصل باشد.
ماده ۱۴۶
استفاده از يك دستگاه مكنده براي بيش از دو ماشين تراش ممنوع است و چنانچه دو ماشين به يك دستگاه مكنده مربوط باشد در اين صورت بايد قدرت مكيدن كافي براي هر دو ماشين موجود باشد.
لوله‌هاي مكنده و دستگاه‌هاي غبار گير بايد داراي تعداد كافي دريچه يا منفذ براي بازرسي و تميز كردن باشد و لااقل هفته‌اي يكبار آنها را پاك كرد.
ماده ۱۴۹
وسايل خودكاري بايد روي ماشين‌هاي تراش نصب شود تا به محض اينكه دستگاه‌هاي گيرنده گرد و غبار از كار بيفتد ماشين‌هاي مزبور خود بخود متوقف گردد.
ماده ۱۵۰
چنانچه بكار بردن كلاهك دستگاه مكنده به علت حجم زياد موادي كه بايد تراشيده شود و همچنين بكار بردن ابزار تراش مقدور نباشد عمل تراش بايد با چرخ سمباده دندانه دار كه سرعت محيطي آن از ۶ متر در ثانيه تجاوز ننمايد انجام گيرد.
فصل ۱۲ – ماشين‌هاي تراش قابل حمل
ماده ۱۵۱
تسمه‌هاي انتقال نيرو به بادزن و تهويه باد ذوزنقه و متعدد باشد.
ماده ۱۵۲
ماشين‌هاي تراش قابل حمل را فقط بايد در محوطه‌هاي مخصوص محصور كه مجهز به دستگاه مكنده طبق مواد ۱۴۵ تا ۱۴۹ اين آيين‌نامه باشد بكار برد.
فصل ۱۳- نابود كردن ضايعات ماگنزيوم
ماده ۱۵۳
گرد و غبار و ضايعات ماگنزيوم را بايد در زميني كه بيش از سي متر از محل ساختمان‌ها فاصله داشته باشد گسترده و آتش زد.
فصل ۱۴- بسته بندي
ماده ۱۵۴
ماگنزيوم و آلياژهاي آن را كه به شكل براده و يا پودر هستند فقط در ظروف سر بسته غير قابل احتراق بايد حمل و نقل نمود.
ماده ۱۵۵
به هريك از ظروف ماگنزيوم اخطاريه‌اي به مضمون ذيل بايد الصاق شود احتياط ماگنزيوم در صورت بروز حريق به‌وسيله شن و ماسه خشك آتش را خاموش كنيد بكار بردن آب و دستگاه آتش نشاني ممنوع است.
ماده ۱۵۶
در اطاق‌هايي كه ماگنزيوم و آلياژهاي آن به‌صورت پودر و يا براده نگاهداري مي‌شود بايد از نگاهداري مواد قابل اشتعال سبك خودداري كرد.
فصل ۱۵- وسايل حفاظت انفرادي
ماده ۱۵۷
براي كليه كارگراني كه با گرد و يا براده ماگنزيوم و آلياژهاي آن تماس دارند بايد البسه و وسايل حفاظت انفرادي مناسب و نسوز تهيه شود.
ماده ۱۵۸
لباس‌هاي حفاظتي كارگران بايد هر روز به‌وسيله شخص مسئولي در هواي آزاد گردگيري شود.
فصل ۱۶- تجهيزات الكتريكي
ماده ۱۵۹
كليه دستگاه‌ها و تجهيزات الكتريكي در اينگونه كارگاه‌ها بايد با مقررات مربوط آيين‌نامه حفاظتي تاسيسات الكتريكي تطبيق نمايد.
قسمت هفتم – سلولوييد و مواد سلولوييددار
فصل ۱- اجازه توليد و نگهداري
ماده ۱۶۰
توليد و نگهداري سلولوييد و مواد سلولوييددار فقط بايد در نقاط و تحت شرائطي صورت گيرد كه از طرف مقام فني صلاحيتدار تصويب شده باشد.
فصل ۲- كارگاه‌هاي سلولوييد
ماده ۱۶۱
كارگاه بايد در ساختمان يك طبقه واقع و داراي شرائط زير باشد:
الف – كف و سقف و بدنه آن در مقابل حريق و همچنين فشار حاصله از گازهاي حريق مقاومت داشته باشد.
ب – كف كارگاه قابل شستشو و فاقد هر گونه شكستگي، ترك، سوراخ و يا حفره باشد.
ج – پنجره‌هاي كارگاه، بايد به‌سهولت به‌طرف خارج باز شود و در مقابل آن موانعي از قبيل نرده و شبكه وجود نداشته باشد و دسترسي بآن سهل باشد.
د – درهاي كارگاه بايد در برابر آتش مقاومت داشته باشد و بخودي خود بسته و به‌سهولت به سمت خارج باز شوند.
ماده ۱۶۲
در هر يك از كارگاه‌ها بايد حداقل دو راه فرار وجود داشته باشد اين راه‌هاي فرار بايد طوري باشد كه بتوان به‌آساني محل كار را ترك كرد و ضمناً مسير آن اطاق‌هايي كه سلولوييد و مواد سلولوييد دار در آن وجود دارد نباشد.
فصل ۳- تجهيزات و وسايل آتش نشاني
ماده ۱۶۳
تعداد كافي سطل لوله و شير آب و وسايل مناسب ديگر آتش نشاني منجمله پتوهاي ضد حريق بايد پيوسته در داخل و يا در مجاورت اطاق‌هاي كار موجود باشد.
فصل ۴- كار با ماشين
ماده ۱۶۴
هنگام انجام عملياتي از قبيل رد كردن، سوراخ كردن، آسياب كردن، رنده كردن و يا خورد كردن سلولوييد بايد ابزارها را به‌وسيله جريان آب سرد خنك نگهداشت.
ماده ۱۶۵
براي گرم كردن سلولوييد يا حرارت دادن پرس‌هاي قالب‌گيري آن بايد فقط از بخار آب يا آب داغ و يا نيروي برق استفاده كرد.
فصل ۵- مقدار سلولوييد در اطاق‌هاي مختلف كارگاه
ماده ۱۶۸
مقدار سلولوييد و مواد خام آن در هر اطاق بايد حداقل مورد لزوم براي انجام عمليات باشد.
ماده ۱۶۹
مواد اضافي سلولوييد بايد بطور خودكار در حين توليد و يا در فواصل مختلف در هر نوبت كار جمع آوري و از اطاق كار خارج شود.
چنانچه عمل جمع آوري بطور خودكار صورت نگيرد بايد اين مواد را در ظرف نسوز جاي داد مشروط بر آنكه ظروف مزبور داراي درهايي باشد كه به‌آساني بسته و كاملاً مسدود شود و در صورتي كه سلولوييد به‌صورت دانه‌هاي ريز باشد اين ظروف بايد محتوي مقدار كافي آب باشد به‌قسمي كه مواد سلولوييدي در زير آب قرار گيرد.
ماده ۱۷۰
ضايعات مواد سلولوييدي را بايد در هر نوبت كار يكبار از اطاق‌هاي كار خارج ساخت و در ظروف مناسب در محل امني انبار كرد.
ماده ۱۷۱
از آتش زدن ضايعات سلولوييد در كوره‌ها و نقاط سر بسته بايد احتراز كرد.
فصل ۶- نظافت و تعميرات كارگاه
ماده ۱۷۲
محل كار بايد هر روز جارو شود و لااقل هفته‌اي يكبار كاملاً تميز گردد.
ماده ۱۷۳
از استعمال هر گونه وسيله نظافت كه ممكن است ايجاد جرقه نمايد بايد خودداري گردد.
ماده ۱۷۴
هر گونه تعميرات و كارهاي مشابه كه امكان توليد جرقه در آن برود نبايد در فاصله كمتر از ۵ متر از محلي كه در آن سلولوييد وجود دارد صورت گيرد.
فصل ۷- اشياء ساخته شده از سلولوييد
ماده ۱۷۵
اشياء ساخته شده از سلولوييد و يا آنهايي‌كه در ساختمان آن سلولوييد بكار رفته بايد در اولين فرصت از اطاق‌هاي كار خارج گردد.
ماده ۱۷۶
در هيچ مورد نبايد بيش از ۱۰۰۰ كيلوگرم فيلم سلولوييد يا ۴۰۰۰ كيلو گرم سلولوييد به اشكال مختلف در يك اطاق انبار گردد.
فصل ۸- دريچه‌هاي خروج گاز
ماده ۱۷۷
اطاق‌هاي گاز و انبارهاي سلولوييد بايد داراي دريچه خروج گاز باشند كه با كمترين فشار در موقع وقوع انفجار باز شوند اين دريچه‌ها ممكن است در سقف يا ديوار قرار گيرد و بايد براي هر ۱۵ متر مكعب فضا يك‌متر مربع دريچه در نظر گرفت.
ماده ۱۷۸
وضع و محل دريچه‌هاي گاز بايد به‌قسمي باشد كه در صورت بروز انفجار و حريق موجب وارد آمدن آسيب به اشخاص و يا خسارت به ساختمان‌هاي مجاور نگردد.
ماده ۱۷۹
بايد دريچه‌ها را به‌وسيله شيشه‌هاي تار محفوظ نمود تا از نفوذ اشعه خورشيد به‌داخل انبار و يا كارگاه جلوگيري بعمل آيد.
فصل ۹- بسته بندي
ماده۱۸۰
اگر براي بستهبندي سلولوييد ظروففلزي بكاربردهشود اين ظروف بايد به‌وسيله لحيم مسدود و محتويات هر ظرف به‌وسيله يك ورق نازك عايق حرارتي لفاف شود.
ماده ۱۸۱
از بكار بردن لاك براي بسته‌هاي محتوي سلولوييد بايد خودداري كرد مگر آنكه وسايل بسته بندي از فلز و يا مواد نسوز باشد.
ماده ۱۸۲
لحيم كاري و يا لاك و مهر كردن بايد در اطاقي صورت گيرد كه سلولوييد به‌صورت باز در آنجا وجود نداشته باشد.
فصل ۱۰- فيلمهاي بي مصرف
ماده ۱۸۳
بريدن فيلمها بايد با احتياط انجام شود و حتي الامكان در موقعي كه فيلم تَر است، صورت گيرد.
ماده ۱۸۴
ماشين‌هاي مخصوص برش فيلم بايد به‌قسمي نصب و بكار انداخته شود كه موجب ايجاد حريق نگردد.
ماده ۱۸۵
هر ماشين برش فيلم را بايد در اطاقي جداگانه نصب و طوري محصور كرد كه در صورت بروز حريق كليه محصول احتراق مستقيماً و به فوريت از راه دودكش به فضاي آزاد منتقل شود.
ماده ۱۸۶
خشك كردن فيلمها و مواد زائد بايد به‌قسمي انجام گيرد كه درجه حرارت از ۴۵ درجه سانتيگراد (۱۱۳ درجه فارنهايت) تجاوز ننمايد. براي جلوگيري از ازدياد درجه حرارت بايد از دستگاه‌هاي خودكار استفاده گردد، ضمناً از خشكانيدن فيلمها به‌وسيله آويختن به طناب و يا سيم در درون اطاق يا فضاي آزاد بايد خودداري شود.
ماده ۱۸۷
دستگاه خشك كن فيلمها بايد لااقل روزانه يكبار بكلي خالي شود و تمام قسمت‌هاي آن از ذرات و تكه‌هاي فيلم پاك گردد.
ماده ۱۸۸
هر يك از كارهاي زير بايد در اطاق‌هاي جداگانه انجام گيرد و استفاده از آن اطاق‌ها براي امور ديگر مجاز نخواهد بود.
نگاهداري و انبار كردن كاربيد و توليد استيلن فقط بايد در نقاط و تحت شرائطي صورت گيرد كه مورد تصويب مقام فني صلاحيتدار باشد.
ماده ۱۹۰
توليد و نگاهداري و حمل و نقل گاز با فشار بيش از ۵/۱ كيلوگرم بر سانتيمتر مربع (۲۲ پوند بر اينچ مربع) ممنوع است ومگر اينكه اين عمل در ظروف مخصوصي انجام گيرد كه در آنها ماده متحلل متجانس وجود داشته استن بطور محلول در استن نگهداري شود. (بجاي استن ميتوان حلال مناسب ديگري با اجازه مقام فني صلاحيتدار بكار برد.)
ماده ۱۹۱
تهيه و نگهداري و حمل و نقل استيلن مايع اكيداً ممنوع است.
ماده ۱۹۲
نكات زير بايد در مورد انبار نگاهداري كاربيد رعايت گردد.
الف – ساختمان با مصالح مقاوم در مقابل حريق بنا شده و عاري از رطوبت و داراي تهويه منظم با هواي خشك باشد.
ب – ديوارها و كف ساختمان در مقابل آب غير قابل نفوذ بوده و سقف آن از مصالح سبك ساخته شود.
ج – يك بدنه ساختمان لااقل به فضاي باز مربوط باشد.
د – ارتباط انبار به ديگر قسمت‌هاي بنا بايد به‌وسيله درهاي مقاوم در مقابل حريق كه بطور خودكار بسته شود تامين گردد.
هـ- انبار بايد فاقد زير زمين يا قسمت‌هاي تحتاني بنا باشد.
كاربيد را بايد در ظروف سر بسته كه در مقابل آب و هوا غير قابل نفوذ باشد نگهداري كرد اين ظروف بايد داراي دري باشد كه پس از برداشت قسمتي از كاربيد بتوان آنرا دوباره بست تا بقيه كاربيد از هوا و رطوبت محفوظ بماند.
ماده ۱۹۵
بكار بردن ابزار و ادوات گرم يا ابزاري كه قادر به ايجاد جرقه باشد و همچنين وارد كردن ضربه براي گشودن ظروف محتوي كاربيد ممنوع است.
فصل ۳- خاك كاربيد
ماده۱۹۶
خاك كاربيد غيرقابل مصرف را بايد بادقت و مواظبت كامل از ظروف محتوي كاربيد پاككرد و با دهبرابر وزنش آب درهواي آزاد و دور از هرگونه شعله بي اثر ساخت.
فصل ۴- ميزان مجاز ناخالصي استيلن و كاربيد
ماده ۱۹۷
ميزان ناخالصي‌هاي خطرناك كاربيد كه براي تهيه استيلن بكار مي‌رود نبايد از حد مجاز تجاوز نمايد.
گاز استيلن مورد مصرف در صنعت نبايد داراي بيش از نيم در هزار حجمي هيدروژن فسفره و بيش از ۵/۱ در هزار حجمي هيدروژن سولفوره باشد.
فصل ۵- محل نگهداري دستگاه مولد استيلن
ماده ۱۹۸
دستگاه‌هاي ثابت مولد استيلن و دستگاه‌هاي تصفيه و ذخيره آن بايد در فضاي باز و يا در اماكني كه داراي تهويه منظم و داراي خصوصيات زير باشد مستقر گردد.
الف- مدخل‌هاي آن بيش از ۵/۱متر از مدخل‌هاي ساختمان‌هاي مجاور فاصله داشته باشد.
ب – سقف آن از مصالح سبك و نسوز ساخته شده باشد.
ماده ۱۹۹
محل ژانراتور استيلن واقع در داخل ساختمان‌ها بايد به قسمتي ساخته شود كه سرايت و توسعه حريق به ساير قسمت‌هاي ساختمان امكان‌پذير نباشد.
فصل ۶- تجهيزات الكتريكي
ماده ۲۰۰
وسايل الكتريكي و لوازم روشنايي كه در توليد و يا نگهداري استيلن بكار مي‌رود بايد از نظر جلوگيري از انفجار و حريق از نوع مناسب باشد.
فصل ۷- خطر استعمال دخانيات و آتش‌هاي روباز
ماده ۲۰۱
استعمال دخانيات و همراه داشتن آتش و چراغ شعله دار، اشياء گداخته و داغ، كبريت و فندك و هر گونه مواد و اشيايي كه بتواند موجب حريق و انفجار گردد در فاصله‌اي كمتر از ۵ متر از محوطه و اطاق‌هاي ژنراتور استيلن ممنوع است.
تبصره
ممنوعيت در اين ماده بايد به‌وسيله اخطاريه‌اي در نقاط مناسب خارج از اطاق‌ها به اطلاع عموم برسد.
فصل ۸- مشخصات مولدهاي استيلن (ژنراتورها)
ماده ۲۰۲
مولدهاي استيلن بايد داراي شرائط زير باشد:
الف – از فلز نوع مرغوب ساخته شود و قسمت‌هايي از آن كه از مس ساخته شده است با استيلن در تماس نباشد.
سرپوش ژنراتور بايد با آزادي و بدون انحراف قادر به حركت باشد و با جدار اصلي لااقل ۵ سانتي متر فاصله داشته باشد.
فصل ۱۲- فشارسنج
ماده ۲۰۹
ژنراتورهايي كه تنظيم فشار در آن به‌وسيله ستون آب انجام نمي‌گيرد بايد مجهز به فشار سنج قابل اعتماد باشد.
ماده ۲۱۰
حداكثر فشار مجاز بايد روي صفحه فشار سنج به‌وسيله علامت قرمزي نشان داده شود و درجه بندي فشار سنج بايد لااقل ۵۰ بيشتر از حداكثر فشار مجاز باشد.
ماده ۲۱۱
ژنراتورهايي كه تنظيم فشار آنها به‌وسيله ستون آب انجام نمي‌گيرد بايد لااقل يك دريچه اطمينان با شرائط زير داشته باشد.
الف – در صورتي كه‌فشار كار از حداكثر مجاز (۱/۰ كيلوگرم بر سانتيمتر مربع) كمتر شود خودبخود بسته گردد.
ب – ساييدگي، زنگ زدگي، كثافت رطوبت و غيره اختلافي در كار آن ايجاد نكند.
ج – به‌سهولت نتوان رگلاژ آن را بهم زد.
ماده ۲۱۲
دريچه اطمينان مولدهاي ثابت بايد متصل به لوله‌اي باشد كه گاز را به نقطه‌اي از فضاي آزاد انتقال دهد كه لااقل ۵/۳ متر بالاتر از سطح زمين بوده و از محل شعله در ابنيه و يا آتش‌هاي روباز و مواد قابل اشتعال لااقل ۵ متر فاصله داشته باشد.
فصل ۱۳- لوله‌هاي اطمينان
ماده ۲۱۳
مولدهاي ثابت استيلن با فشار كم بايد مجهز به لوله‌هاي اطمينان باشد كه از بالا رفتن گاز در ژنراتور جلوگيري بعمل آيد.
ماده ۲۱۴
لوله‌هاي اطمينان مولدهاي ثابت بايد:
الف – به‌قسمي نصب شود كه گازهاي متراكم را دوباره به ژنراتور بازگرداند.
ج – قطر آن لااقل برابر قطر لوله‌هاي انتقال گاز باشد.
فصل ۱۴- دريچه‌هاي قطع گاز
ماده ۲۱۵
كليه مولدهاي استيلن بايد به يك دستگاه قطع كننده گاز كه در دسترس قرار دارد مجهز باشد.
فصل ۱۵- دستگاه‌هاي فشار افزا (كمپرسور)
ماده ۲۱۶
موتورهاي الكتريكي دستگاه‌هاي فشارافزا بايد در خارج محل دستگاه مولد نصب و محور انتقال حركت به‌وسايل مخصوصي آب بندي شود تا گاز از جدار دستگاه به خارج نفوذ نكند.
ماده ۲۱۷
دستگاه‌هاي مذكور در ماده فوق بايد از نوعي باشد كه به تصويب مقام فني صلاحيتدار رسيده و مجهز به‌وسايل تعديل فشار باشد تا فشار متجاوز از ۵/۱كيلوگرم بر سانتيمتر مربع را به وسيله انتقال گاز به هواي آزاد و يا بازگرداندن گاز به منبع اصلي تعديل نمايد.
ماده ۲۱۸
دستگاه‌هاي مذكور در ماده ۲۱۶ بايد به‌وسيله آب خنك شود و جريان آب در دستگاه نمودار باشد و يا شامل وسايل خودكاري باشد تا در صورت وجود نقصي در دستگاه خنك كننده دستگاه فشارافزا را متوقف سازد.
ماده ۲۱۹
در محل خروج گاز از دستگاه فشارافزا بايد يك سوپاپ يك طرفه و يا سوپاپ هيدروليك براي جلوگيري از برگشت شعله تعبيه شود.
ماده ۲۲۰
مولدهاي استيلن بايد مجهز به دستگاه تصفيه كننده با ظرفيت كافي باشد.
ماده ۲۲۱
مواد تصفيه كننده نبايد:
الف – عبورگازاستيلن را كند نمايد.
ب- درنتيجه‌اختلاط با استيلن مخلوط قابل انفجار تشكيل دهدو ياباعث‌خوردگي ظرف شود.
فصل ۱۶- سوپاپ‌هاي هيدروليك
ماده ۲۲۲
در هر قسمت از محل عبور گاز در شبكه تقسيم استيلن بايد يك سوپاپ هيدروليك يا وسيله مشابهي نصب گردد تا:
الف – مانع ورود گاز اكسيژن يا هوا به‌داخل مولد يا مخزن گاز گردد.
ب – از انفجار داخلي كه در اثر اختلاط اكسيژن و استيلن ايجاد مي‌شود جلوگيري كند.
ج – از رسيدن شعله به‌داخل ژنراتور جلوگيري شود.
ماده ۲۲۳
گازومترهايي كه ظرفيت آنها بيشتر از ۳۰۰ ليتر باشد بايد به‌وسيله يك سوپاپ هيدروليك يا وسيله مشابه از ژنراتور مجزا گردد.
ماده ۲۲۴
سوپاپ‌هاي هيدروليك بايد به‌قسمي ساخته و نصب شود كه به‌آساني بتوان آنها را باز و معاينه كرد.
فصل ۱۷- مخازن مخصوص رسوبات و لاي
ماده ۲۲۵
هر مولد ثابت استيلن بايد به‌وسيله يك مجراي روباز به يك حفره و يا مخزن مخصوص لاي و رسوبات متصل باشد.
ماده ۲۲۶
حفره‌ها و مخازن مخصوص لاي و رسوبات بايد به‌وسيله نرده محصور گردد.
فصل ۱۸- تعليم كارگران
ماده ۲۲۷
كار كردن با مولدهاي استيلن فقط براي اشخاصي مجاز خواهد بود كه قبلاً تعليمات لازم ديده باشند.
ماده ۲۲۸
مقررات و دستورهاي مربوط به روش گاز و مراقبت از تاسيسات مولد استيلن بايد از طرف كارفرما تهيه و در نقاط مشخص كارخانه براي اطلاع عموم كاركنان نصب و دقيقاً مورد اجرا گذاشته شود.
نزديك كردن هر گونه شعله به تاسيسات توليدي ممنوع است.
ماده ۲۳۸
قبل از بكار انداختن مولدهاي استيلن بايد مراقبت شود كه همه قسمت‌هاي آن عاري از يخ زدگي باشد.
ماده ۲۳۹
چنانچه نخواهند از مولدهاي استيلن در فصل سرما و يخ بندان بهره برداري كنند بايد پس از خروج گاز و اتمام كاربيد آب آن را خارج و مولد را دقيقاً پاك كنند.
ماده ۲۴۰
درصورتي كه تاسيسات توليد استيلن يخ بزند بايد فقط به‌وسيله آبگرم و يا بخار آب در رفع آن اقدام كرد.
فصل ۲۰- مولدهاي قابل حمل استيلن (غير ثابت)
ماده ۲۴۱
استفاده از مولدهاي قابل حمل در شرائط زير مجاز نمي‌باشد:
الف – در اطاق‌هايي كه حجم آن كمتر از ۵۰ برابر ظرفيت توليد گاز مولدهاي
موجود در آن اطاق‌ها باشد.
ب – در اطاق‌هايي‌كه ارتفاع آنها كمتر از ۳ متر باشد و يا فاصله مولد از هر ماده قابل اشتعالي كمتر از سه متر باشد.
ماده ۲۴۲
پاك كردن و شارژ كردن مولدهاي قابل حمل استيلن و آزاد كردن گاز آن در هوا بايد در خارج ساختمان صورت گيرد.
ماده ۲۴۳
مولدهاي قابل حمل استيلن را هنگامي كه كار نمي‌كنند نبايد در اطاق‌هايي كه آتش يا شعله غير محفوظ در آن وجود دارد جاي داد مگر اينكه كاربيد مولد را خالي و داخل آن را كاملاً پاك كرده باشند.
فصل ۲۱- تعميرات
ماده ۲۴۴
تنظيف و تعمير مولدهاي استيلن بايد حتي الامكان در روشنايي روز انجام گيرد.
ماده ۲۴۵
هر قسمت از تاسيسات توليد استيلن را قبل از تعمير و يا پياده كردن بايد:
الف – كاملاً تميز كرد.
ب – كاربيد و ساير رسوبات آن را به دقت خارج كرد.
ج – كاملاً شستشو داد.
د – از آب و يا بخار و يا گاز غير قابل احتراق پر كرد.
فصل ۲۲- تهيه استيلن محلول
ماده ۲۴۶
تهيه استيلن محلول تحت نظارت و مسئوليت شخصي بايد انجام گيرد كه داراي معلومات فني و تجربه كافي باشد.
ماده ۲۴۷
ابنيه‌اي كه استيلن محلول در آن تهيه مي‌شود نبايد در مجاورت تاسيسات بزرگ صنعتي و يا امكاني كه احتمال خطر حريق در آن زياد است قرارگيرند.
ماده ۲۴۸
ابنيه‌اي كه استيلن محلول در آن تهيه مي‌شود بايد يك طبقه و از همه طرف قابل دسترسي مامورين آتش نشاني باشد.
ماده ۲۴۹
اطاق‌هاي كمپرسور بايد:
الف – از يكديگر و از اطاق‌هاي مولد استيلن و انبارهاي كاربيد فاصله مناسبي داشته باشد و يا به‌وسيله ديوارهايي كه در برابر انفجار مقاومت دارد مجزا شده باشد.
ب – از ساختمان‌هاي مجاور اقلاً ۳۰ متر فاصله داشته و در صورتي كه ظرفيت ماهانه كارخانه از ۲۵۰۰۰ متر مكعب تجاوز نمايد اين فاصله بايد لااقل پنجاه متر باشد.
ج – در و پنجره و ساير منافذ ساختمان‌هاي داخل كارگاه كه در آن مواد قابل اشتعال و يا شعله‌هاي غير محفوظ وجود دارد لااقل ۵ متر فاصله داشته باشد.
ماده ۲۵۰
در نقاط مختلف كارخانه پيوسته بايد تعداد كافي وسايل آتش نشاني مناسب آماده كار نگاهداشته شود.
ماده ۲۵۱
براي اطفاء حريق در نقاط مناسب و خارج از ساختمان بايد منابع كافي آب وجود داشته باشد.
ماده ۲۵۲
محل لوله‌هاي پر كردن گاز در كپسول‌ها بايد مجهز به دستگاه آب پاش ثابت خودكار باشد و اين لوله‌ها به نحوي تقسيم شود كه قسمت‌هاي مختلف آنرا بتوان بطور جداگانه از محل‌امني خارج از اطاق‌هاي پركردن گاز بكار انداخت و يا متوقف ساخت.
ماده ۲۵۳
دستگاه‌هاي آب پاش ثابت خودكار و لوله‌هاي پر كردن گاز بايد در فواصل كمتر از يك ماه مورد بازديد قرار گيرد.
فصل ۲۳- كپسول‌هاي استيلن
ماده ۲۵۴
سيلندرهاي استيلن و لوله‌هاي پر كردني آن تابع شرائط و مقررات آيين‌نامه حفاظتي ظروف تحت فشار مي‌باشد.
ماده ۲۵۵
فشار و سرعت پر كردن كپسول‌هاي استيلن بايد طوري تنظيم شود كه فشار كپسول هيچگاه از ۲۰ كيلوگرم بر سانتيمتر مربع متجاوز نگردد و همچنين فشار كپسول پر شده و آماده فروش از ۵/۱۵ كيلوگرم بر سانتيمتر مربع بيشتر نباشد.
ماده ۲۵۶
مقام فني صلاحيتدار در اين آيين‌نامه وزارت كار و يا مقامي است كه از طرف وزارت كار در هر مورد تعيين مي‌شود.
ماده ۲۵۷
اين آيين‌نامه كه مشتمل بر ۸ قسمت و ۲۵۷ ماده و ۱۲ تبصره است به استناد ماده ۴۷ قانون كار تدوين و در جلسه ۳۱/۴/۴۲ به تصويب نهايي رسيده و قابل اجرا است.
