قرارداد کاری یا قرارداد کار مطمئن و بی نقص، می‌تواند از ایجاد ریسک‌‌های احتمالی در کار جلوگیری کند.یکی از انواع نمونه قرارداد کاری، نمونه قرارداد کارمندی و کارگری است. در هنگام تنظیم قرارداد، طرفین مخصوصاً کارگران باید آگاهی کافی نسبت به حقوق خود، محتوای قرارداد و نوع قرارداد داشته باشند تا حقوق آن‌ها تضمین شود واگر خود آن‌ها آگاهی کافی ندارند بهتر است با مشاوران اداری و یا کسانی که تخصص کافی در این زمینه دارند مشورت کنند زیرا در صورت نداشتن قرارداد دقیق،ممکن است حقوق کارگر با مشکل مواجه شود.

کارفرما و مدیر نیز باید اطلاعات اداری خود را در مورد حقوق کار و قوانین و مقررات مربوط به آن افزایش دهد و همکاری با اشخاص دیگر را با دقت و اطلاع کامل آغاز کند.بهتر است قرارداد‌ کار به صورت کتبی باشد حتی اگر برای مدت کوتاهی است. زیرا در قرارداد کتبی تمام وظایف طرفین و حقوق اشخاص ذکر شده است و هیچ ابهامی وجود ندارد.

محتوای قرارداد کاری

آیا تنظیم قرارداد کار ضروری است

تنظیم قرارداد کار در زمان شروع رابطۀ کاری جدید بین کارگر و کارفرما یا کارمند و کارفرما کاری ضروری است. بنابراین، اگر هریک از طرفین در انجام وظایف خود کوتاهی کنند طرف مقابل می‌تواند ازراهکار‌های قانونی استفاده کند تا شخص متخلف، مجبور به رعایت بندهای قراردادشود. بنابراین لازم است قبل از امضای قرارداد، بندهای آن توسط وکیل یا مشاور اداری ،براساس نیا‌ز‌ها و  منافع طرفین تنظیم شود.

کارفرما و کارگر کیست

کارگر در ماده ۲ قانون کار تعریف شده است.ماده ۷ قانون کار نیز قرارداد‌ کار را به صورت کامل تعریف کرده است.کارگر در قبال کار ، به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه حق الزحمه دریافت می‌کند.کارفرما مطابق ماده ۳ قانون کار، شخص حقوقی (شرکت، سازمان، موسسه و…) یاحقیقی است.

قرارداد کاری چیست

قرارداد کار باعث ایجاد رابطه‌ اداری میان کارگر و کارفرما می‌گردد و کارگر در قبال کاری که انجام می‌دهد دستمزد دریافت می‌کند که این حق الزحمه می‌تواند به‌صورت روزانه هفتگی یا ماهانه باشد. درگذشته، قرارداد‌ها به صورت شفاهی تنظیم می‌شدندولی در دنیای امروز روابط کاری پیچیده‌‌تر از قبل شده‌ است و قرارداد کتبی تنظیم می‌شوند.

انواع قرارداد کاری

سه نوع قرارداد استخدام وجود دارد:

1. دائم

2. موقت

3. معین

قرارداد کاری دائم چیست

کار‌هایی که به صورت مستمر انجام می‌شوند و مدت فعالیت در قرارداد ذکر نشده است قرارداد‌ کار دائم هستند. کارگر می‌تواند با داشتن قرارداد کار دائمی از حقوق و مزایای کار ثابت برخوردار شود.

قرارداد‌ کاری موقت چیست

مطابق آمار رسمی کشور، امروزه بیشتر از ۵۰ درصد قرارداد‌ها به صورت قرارداد کار موقت تنظیم می‌شود.یک تعریف ساده از قرارداد کار موقت آن است که در این نوع از قرارداد، تاریخ پایان کارقید می‌شود و با پایان یافتن زمان آن، قرارداد بی‌اعتبار خواهد شد.

اگر کارفرما قرارداد کار موقت را قبل از پایان مدت آن تمدید نکند و کارگر به کار خودادامه دهد، کارگر می‌تواند ادعای تمدید قرارداد کند.در قرارداد کار موقت تا پایان مدت آن، هیچکدام از ‌طرف‌های قراردادنمی‌توانند آن رایک‌ طرفه فسخ کنند.

تمدید قرارداد موقت آن را به قرارداد کار دائمی تبدیل نمی‌کند.همچنین کارفرما نمی‌تواند بدون رضایت کارگر، قرارداد کار دائم را به قرارداد موقت تبدیل کند.

اگر کارفرما بدون رضایت کارگر، قرارداد کار دائمی او را به قرارداد موقت تبدیل کند، کارگر می‌تواند با مراجعه به شورای حل اختلاف وزارت کار از کارفرما شکایت کند.

مطابق ماده ۲۷ قانون کار ، اگر کارگر در انجام وظایف خود کوتاهی کند و کوتاهی ایشان باعث خسارت به کارگاه شود، با نظر شورای اسلامی کارگاه ، کارفرما می‌تواند قرارداد را پیش از پایان موعد آن، فسخ کند.

مندرجات متن نمونه قرارداد کارمندی

متن قرارداد کاری باید دارای نکات زیر باشد:

1. نوع کار یا حرفه‌ای که کارگر باید آن را انجام دهد.

2. حقوق کار و روش پرداخت آن

3. وضعیت بیمه کار

4. جزئیات دورۀ آزمایشی کار (می‌توانید به صورت یک قرارداد کار دوره آزمایشی مجزا تنظیم شود.)

5. ساعت کار قانون کار، تعطیلات و مرخصی کارکنان

6. تعهدات کارگر و کارفرما

7. محل انجام کار

8. تاریخ نوشتن قرارداد

9. مدت قرارداد

10. شرایط فسخ قرارداد کاری

11. تمدید قرارداد کاری

12. قوانین شرکت

13. تسویه حساب

14. موارد دیگری که عرف و عادت شغل یا محل لازم می‌داند.

بیمه نمونه قرارداد کارمندی و کارگری

طبق مادۀ ۱۴۸ قانون کار و همچنین بر اساس قانون تامین اجتماعی کارفرما موظف است کارگر را با هر‌ عنوان قراردادی که باشد بیمه کند و حق بیمه کارگر را به شعب سازمان پرداخت کند.

در صورت تخلف، مطابق با مادۀ ۱۸۳ قانون کار با کارفرما برخورد می‌شود. این در حالی است که بسیاری از افراد به اشتباه فکر می‌کنند فقط کارگران قرارداد‌ کار دائم شامل بیمه تامین اجتماعی می‌شوند. طبق مادۀ ۲۸ قانون تامین اجتماعی حق بیمه کار طبق حقوقی که کارگر در ماه دریافت می‌کند محاسبه می‌شود.

البته اگر قرارداد کار به صورت قرارداد مشاوره باشد به مشاور بیمه تعلق نمی‌گیرد اما اگر مشاوره بیشتر از ۱۵ روز در ماه باشد، باید حق بیمۀ تامین اجتماعی مشاور پرداخت شود زیرا ایشان به عنوان کارمندمحسوب می‌شود.

طبق مادۀ ۱۴۸ قانون کار، کارفرما ملزم است بیمۀ کارگر را پرداخت کند و باید حداقل حقوق نیز به کارگر پرداخت شود حتی اگر به هر دلیلی موضوع بیمه کارگر در قرارداد ذکر نشود.

حقوق و روش پرداخت آن

حقوق کار طبق مادۀ ۳۷ قانون کار باید به حساب بانکی پرسنل پرداخت شود و پرداخت به صورت دستی ممنوع است و در هیئت‎‌های حل اختلاف فقط پرینت بانکی حساب شخص مورد قبول است.

در نمونه قرارداد کارمندی درج مزایای کمتر از قانون کار مجاز نیست.زیرا مزایای مندرج در قانون کار در کم‌ترین حالت ممکن است.البته ذکر مزایا بیشتر از حداقل‌های موجود در قانون کار، در قرارداد کار ایرادی نخواهدداشت.

ساعت کاری قرارداد

توصیه می‌شود در قرارداد کار ساعت کار قانون کار نوشته شود.طبق قانون کار ساعت کاری قرارداد کارگری و کارمندی نباید بیشتر از ۸ ساعت باشد.مرخصی استحقاقی کارگران و کارمندان در سال جمعاً۱ماه است.۱۹۲ساعت کار در ماه عادلانه و قانونی است.البته ممکن است ساعت کار شرکت‌ها بین ۱۷۶یا ۱۹۲ یا ۲۲۰ ساعت در چرخش باشد.

ضمانتنامه حسن انجام کار چیست

ممکن است کارفرمای شما در روز تنظیم قرارداد کاری درخواست سفته کند.معمولاً کارفرما این سفته را بابت ضمانت انجام کار شما می‌خواهد تا اگر به‌عنوان کارمند در انجام تعهدات خود کوتاهی کردید یاخسارتی به کارگاه وارد شد، کارفرما بتواند مبلغ خسارت را از سفته شما وصول کند.

کارمند یا کارگر باید در زمان تهیۀ سفته به چند نکته توجه کند تا بعد از پایان همکاری، با مشکل مواجه نشود.مهمترین نکته این است که در زمان صدور سفته تاریخ پرداخت را درج نکنید و به‌جای تاریخ، حتماً ذکر کنید که سفته بابت ضمانت انجام کار است.

در قرارداد کار هم، شمارۀ سفته را با توضیحات لازم به همراه مبلغ آن قید کنید. بعد از صدور سفته، یک کپی برای خود تهیه کنید. زیرا گاهی اوقات برخی کارفرمایان بعد از پایان همکاری با شما، از پس دادن سفته خودداری می‌کنند. در چنین مواردی،شما با داشتن کپی آن می‌توانید از طریق مراجع اداره کار  پیگیری لازم را انجام دهید.

شرایط فسخ نمونه قرارداد کارمندی و کارگری

فسخ قرارداد کار تنها با شرایط خاصی امکان‌پذیر است.اگر مدت قرارداد بین کارفرما و کارگر ذکر شده باشد هیچ‌کدام از آن‌ها به‌تنهایی قادر به فسخ آن نخواهد بود مگر آن‌که کارگر آیین نامه انضباطی کار رانقض کند و باعث اخلال در کار شود. در این صورت کارفرما می‌تواند قرارداد را فسخ کند.

شرایط فسخ قرارداد کارگری

شرایط فسخ قرارداد کارمندی و کارگری:

1. فوت کارگر در حین کار

2. بازنشستگی کارگران

3. از کار افتادگی کارگر

4. استعفای کارگر

5. کوتاهی و عدم انجام امور محوله و نقض آیین نامه‌های انضباطی کار

6. فسخ قرارداد به‌نحوی که در متن قرارداد پیش‌بینی شده است

7. پایان کار در قراردادهایی که مربوط به کار معین است

8. انقضای مدت قرارداد با مدت موقت و تمدید نشدن صریح یا ضمنی آن

حل اختلاف طرفین

گاهی اوقات تمام آن‌چه در قرارداد ذکر شده است و یا به صورت شفاهی گفته شده است طبق انتظار جلو نمی‌رود و ممکن است موارد اختلافی ایجاد شود که توسط طرفین قرارداد قابل حل نیست.

انجمن‌های صنفی، هیأت‌های داوری، شورای اسلامی کار، هیأت تشخیص حل اختلاف کار یا هیأت حل اختلاف کارگر و کارفرما از جمله مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما محسوب می‌شوند.

این نکته بسیار مهم است که هیچ‌گاه قرارداد سفید امضا کار تنظیم نکنید زیرا برخی کارفرمایان بعد از اتمام کار بندهایی را اضافه می‌کنند که به ضرر کارمند یا کارگر است.

یکی از جملاتی که احتمالاً اضافه می‌شود آن است که: کارگر ،مزایا سنوات و عیدی را دریافت کرده است و هیچ حق و حقوقی ندارد.البته در حال حاضر، نوشتن این عبارت به تنهایی کافی نیست و کارفرما باید پرداخت کلیه حقوق و مزایای نیروی انسانی را اثبات کند.