چه زمانی شما نیاز به شکایت از کارفرما دارید؟ در برخی موارد، در زمان اتمام قرارداد کاری اتفاق می‌افتدکه کارفرما به تعهدات خود عمل نمی‌کند و تسویه حساب را به‌طور کامل انجام نمی‌دهد. کارفرما با کارگرقرارداد کتبی ندارد ، حق و حقوق او را پرداخت نکرده و یا در حالت دیگر با وجود قرارداد، کارگر راپیش ازموعد اخراج می‌کند که در نهایت باعث شکایت کارگر از کارفرما می‌شود. تمام این مواردجزو اتفاقات شایع محیط کاری است و خوشبختانه قوانین حمایتی زیادی در قانون کار وجود دارندکه کارگران با استفاده از آن‌ها می‌توانند به احقاق حق خود بپردازند. در این مطلب به راهنمای کامل مراحل شکایت از کارفرما می‌پردازیم .

شکایت کارگر ازکارفرما چگونه انجام می شود و چه مراحلی دارد ؟

اهمیتِ داشتنِ یک قرارداد کامل و درست

پیش از بررسی همه احتمالات ممکن برای شکایت از کارفرما در زمان پایان دوره کاری، باید به یک موضوع مهم‌تر بپردازیم. معمولا اغلب مشکلات و شکایت کارگر از کارفرما به دلیل نداشتن یک قرارداد دقیق ایجادمی‌شود.

برای جلوگیری از این اتفاق ، بهتر است پیش از شروع کار با عقد یک قرارداد کامل و درست،تمام حقوق و مزایا، ساعت‌های کاری، مرخصی، نوع کار، محل کار و سایر نکات مهم را با کارفرماتعیین کنید.

متاسفانه به دلیل شرایط بد اقتصادی، اغلب کارگران بدون یک قرارداد کتبی کار خود را آغاز می‌کنند و تصور می‌کنند به دلیل نداشتن قرارداد کتبی، قدرت شکایت ندارند و به همین خاطر از حق و حقوق کامل خود محروم می‌شوند و در صورت وجود تخلفی از سمت کارفرما نیز توانایی شکایت از کارفرما را ندارند.

باید بدانید که حتی در صورت عدم وجود یک قرارداد کتبی، کارگر می‌تواند از کارفرما شکایت کرده و حقوق قانونی خود را با کمک مراجع معتبر و رسمی دریافت کند.

از سوی دیگر داشتن یک قرارداد کتبی ناقص، معمولا شکایت کارگر از کارفرما سخت‌تر خواهد شد و حتی در مواقع مختلف، اعتباری نخواهد داشت. به همین دلیل توجه کنید که در قرارداد کاری‌تان، این موارد به‌صورت دقیق و کامل رعایت شده باشد تا در صورت بروز مشکل بتوانید به نحوه شکایت از کارفرمابپردازید :

• تعیین دقیق نوع کار، حرفه و یا وظیفه کارگر در آن محیط کاری؛

• ذکر میزان حقوق، مزد پایه و تمام موارد مرتبط به آن؛

• درج دقیق ساعات کاری، تعطیلات، مرخصی‌ها؛

• تعیین محل کار کارگر؛

• درج دقیق تاریخ عقد قرارداد کار؛

• تعیین مدت زمان کاری و اعتبار قرارداد؛

• تعیین تمام موارد خاص و جزئی موجود در هر حرفه و شغل بر طبق عرف، فرهنگ و قوانین کاری رایج در کشور.

نحوه شکایت از کارفرما بابت حقوق

یکی از شایع‌ترین انواع شکایت از کارفرما، شکایت عدم پرداخت حقوق است. در اغلب محیط‌های کاری،عدم پرداخت حقوق است. برای پیگیری حق و حقوق خود در این زمینه، باید به اداره کار مراجعه کنید.

نکته مهم در این نوع شکایت از کارفرما این است که مرجع رسیدگی به شکایت کارگر از کارفرمابرای عدم دریافت حقوق، اداره کار است و برای موارد دیگر مثل آسیب‌های جسمی و حیثیتی،باید به اداره کار  مراجعه کنند. برای عدم دریافت بیمه نیز باید به سازمان بیمه مراجعه کرده وپیگیری‌های لازم را در آن مجموعه دنبال کنند.

اگر قصد شکایت از کارفرما برای عدم پرداخت حقوق را دارید، مدارک مهم مثل قرارداد، استشهاد و سایرمدارک دیگر را که نشان‌دهنده فعالیت شما برای کارفرما است، همراه برده و به اداره کار مراجعه نمایید.سپس با تنظیم دادخواست، شکایت خود را رسما اعلام کرده تا با پیگیری‌های لازم، به حق و حقوق خوددست پیدا کنید.

نحوه شکایت از کارفرما بدون قرارداد

نداشتن قرارداد در اغلب مواقع باعث ایجاد مشکلات متفاوت برای هر دو طرف قرارداد یعنی کارگروکارفرما خواهد شد و به همین خاطر همیشه بر داشتن یک قرارداد کامل تاکید می‌شود تا ازشکایت کارگراز کارفرما جلوگیری شود. این موضوع در مرحله اول برای کارگر اهمیت زیادی خواهد داشت، زیرا در صورت عدم رسیدن به حق و حقوق قانونی خود، با داشتن قرارداد به‌راحتی می‌تواند در مراجع رسمی مثل اداره کار به شکایت از کافرما بپردازد.

خوشبختانه ساز و کار مشخصی برای حالت‌های مختلف ایجاد شده است و حتی در صورتی که کارگر هیچ قرارداد کتبی با کارفرما نداشته باشد، می‌تواند در صورت عدم دریافت حق و حقوق، شکایت از کارفرمای خود را تنظیم کند. برای این کار باید با پرینت واریز حقوق، جمع‌آوری استشهادنامه و شهادت شاهدان،رابطه خود را با کارفرما اثبات کند و نشان دهد که در طی ماه‌ها و یا سال‌های گذشته، در مجموعه این فردوظایفی را برعهده داشته است. نکته مهم دیگر در موضوع شکایت کارگر از کارفرما این است که نداشتن قرارداد در این حالت برای کارفرمانیز به‌شدت مشکل‌آفرین است، زیرا در این حالت و پس از اثبات وجود رابط کاری بین کارگر و کارفرما، کارگرمی‌تواند حقوق و مزایای خود را به شکل غیر واقعی افزایش دهد و کارفرما هیچ راهی برای اثبات حقانیت خود نخواهد داشت.

نحوه شکایت از کارفرما بابت بیمه

اگر شما هم در سال‌های اخیر برای یافتن کار با کارفرماهای مختلفی سروکار داشته‌اید، احتمالا با این مورد نیز مواجه شده باشید؛ کارفرماهای زیادی وجود دارند که نیروهای کاری مجموعه خود را بیمه نکرده ویا به کارگران اعلام می‌کنند که مبلغ بیمه را به‌صورت نقدی به آن‌ها خواهندداد. این موضوع، پس از عدم پرداخت حقوق، یکی از شایع‌ترین مشکلات بین کارگران و کارفرماهابوده و باعث شکایت از کارفرما می‌شود.

برای ثبت شکایت از کافرما برای این مورد، کارگر باید همان روش قبل را در پیش بگیرد. یعنی بادر دست داشتن مدارک هویتی، قرارداد کاری و تمام مدارک مرتبط دیگر، به اداره بیمه مراجعه کند. در صورتی که کارگر با کارفرما قرارداد کتبی نداشته باشد، باید پرینت واریز حقوق و دستمزداز سوی کارفرما و یا شهادت سایر کارگران را داشته و با استفاده از این مدارک، اشتغال خود را در مجموعه آن کارفرما اثبات کند تا بتوانید مراحل شکایت کارگر از کارفرما را آغاز کند.

در این حالت کارگر برای شکایت از کارفرما باید با داشتن تمام این مدارک باید به اداره بیمه مراجعه کرده و شکایت خود را تنظیم کند. اداره بیمه نیز با توجه به مستندات ارائه شده و برطبق قوانین موجود، به شکایت کارگر رسیدگی خواهد کرد. در صورت اثبات ادعای کارگر، کارفرماموظف می‌شود که برای کارگر بیمه را پرداخت کرده و البته علاوه بر آن، باید برای تمام مدت کاری کارگر که بدون بیمه سپری شده، بیمه رد کند و با این کار سابقه بیمه کارگر تصحیح خواهد شد.

قوانین و مراحل شکایت کارگر از کارفرما

برای شروع مراحل شکایت از کارفرما، باید مدارک اثبات وجود رابطه کاری با کارفرما را داشته باشید. این مدرک می‌تواند قرارداد کاری یا سابقه بیمه شما باشد. اگر نسخه‌ای از قرارداد را داشته باشید، در این مرحله کار شما کمی راحت‌تر است ولی در غیر این صورت، باید ابتدا شعبه بیمه‌گذار خود رابیابید و بدانید که بیمه شما در کدام شعبه ثبت می‌شود.

سپس برای ادامه مراحل شکایت از کارفرما به اداره کار مراجعه کرده، از واحد ارجاع در اداره کار، نامه‌ای را برای شعبه بیمه‌گذار خود گرفته و آن نامه را به کارگزاری بیمه تحویل دهید. با کمک این نامه، شعبه بیمه‌گذار تمام سوابق بیمه شما را تحویل خواهد داد که با استفاده از سوابق بیمه می‌توانید وجود رابطه کاری میان خود و کارفرما را به‌راحتی و با داشتن مدرک رسمی اثبات کنید.

هر چند در صورت نداشتن بیمه و قرارداد، داشتن استشهاد شاهدان، مدرک خوبی برای اثبات وجود رابطه کاری خواهد بود و می‌توانید از آن برای پیش بردن مراحل شکایت از کارفرما استفاده کنید. پس ازجمع‌آوری مدارک لازم، باید به اداره کار رفته و فرم دادخواست را تهیه کنید. با تکمیل این فرم، باید خواسته خود را نیز معین کنید. مواردی هم‌چون عدم دریافت حقوق، مزایا، اضافه کاری و… در این فرم تعیین خواهند شد.

در این مرحله از شکایت کارگر از کارفرما، اداره کار تلاش می‌کند با میانجی‌گری میان شما و کارفرما، این مشکل را حل کند. بنابراین در این مرحله نحوه شکایت از کارفرما به شما نامه سازش خواهند داد. نامه سازش مرحله اول حل مشکل است و بر طبق آن باید هر دو طرف رابطه کاری – که در این‌جا شما و کارفرما هستید در یک جلسه مصالحه شرکت کرده و کارشناسان سعی می‌کنند مشکل را بدون ایجاد شرایط پرتنش‌تر حل کنند.

جلسات سازش معمولا دو هفته پس از ارائه شکایت از کارفرما و در اداره کار تشکیل خواهد شد. شما بایداین نامه را به کارفرمای خود تحویل دهید و یا از سازمان بخواهید این نامه را به‌صورت مستقیم برای اوارسال کنند. اگر کارفرما در این جلسه حاضر نشود و یا با وجود حضور و تشکیل جلسه، مشکل ایجاد شده حل نشود؛ شکایت کارگر از کارفرما به مرحله بعد رفته و جلسات تشخیص و شکایت از کارفرما تشکیل خواهد شد.

در این صورت، دو هفته پس از تاریخ جلسه سازش، جلسه تشخیص و شکایت از کارفرما برگزار خواهد شد. در این مرحله از مراحل شکایت از کارفرما، کارگر باید تمام شواهد و مدارک خود را ارائه دهد و کارشناسان پس از بررسی دقیق این مدارک، رأی خود را صادر کرده و آن را به طرفین ابلاغ می‌کنند. اگر هر دو طرف شکایت، رای صادره را قبول داشته باشند، فرایند شکایت در این مرحله به‌اتمام می‌رسد، اما اگر یکی از آن‌ها به حکم صادر شده اعتراض کند، یک جلسه دیگر به نام جلسه حل اختلاف تشکیل خواهدشد.

این جلسه از شکایت کارگر از کارفرما در واقع آخرین جلسه‌ای است که در اداره کار و برای حل مشکل موجود، برگزار خواهد شد؛ زیرا در صوت عدم پذیرش را‌ٔی از سوی یکی از طرفین، شکایت به اداره کار ارجاع داده می‌شود.

در این جلسه برای بار دیگر باید طرفین حضور داشته باشند، مدارک و دلایل خود را برای بار آخر ارائه دهند. با توجه به این مدارک، کارشناسان بررسی‌های نهایی خود را انجام داده و پس از آن، رای نهایی خود را صادر خواهند کرد.

اگر با وجود سپری‌شدن تمام این مراحل شکایت از کارفرما، باز هم کارفرما حقوق معوقه کارگر را پرداخت نکند، اداره کار از روش‌های دیگری استفاده خواهد کرد. در این حالت اداره کار با دادن یک نامه اجرایی به کارگر، فرایند شکایت را از روش‌های دیگری ادامه خواهند داد. بنابراین کارگر باید به شعبه اداره کار رفته و در آن‌جا با استفاده از نامه اداره کار و از طریق دادگاه قضایی، حقوق خود را پیگیری کند.

مهلت شکایت از کارفرما

مهلت شکایت از کارفرما با توجه به نوع شکایت شما معین می‌شود. مثلا برای شکایت کارگر از کارفرما دررابطه با اخراج، تنها ۳۰ روز فرصت دارید؛ اما پیگیری موارد دیگر مثل حقوق معوقه، نپرداختن مزایا و یا ردنکردن بیمه، هیچ محدودیت زمانی وجود ندارد. در واقع حتی پس از فوت کارگر، وارثان قانونی او می‌توانندشکایت خود را در این زمینه ثبت کرده و به دنبال احقاق حق کارگر باشند.

معرفی مراجع برای شکایت از کارفرما

همان‌طور که تا اینجا درمورد شکایت از کارفرما متوجه شده‌اید، برای هر نوع تخلفی یک مرجع مشخص رسیدگی به شکایات وجود دارد. برای مثال اگر شکایت کارگر از کارفرما در رابطه با عدم پرداخت حقوق، مزایا و یا شرایط نامناسب کار است، باید به اداره کار مراجعه کرده و شکایت خود را در آن سازمان ثبت کنید.

مرجع معتبر شکایت از کارفرما در رابطه با بیمه نشدن یا عدم پرداخت حق بیمه به‌صورت درست، سازمان بیمه تامین اجتماعی بوده و تمام موارد مرتبط با موضوع بیمه، در این سازمان بررسی و به آن رسیدگی  خواهد شد.

در صورتی که شکایت کارگر از کارفرما در رابطه با موارد مهم‌تری مثل آسیب‌های حیثیتی است، باید برای ارائه شکایت باید به مراجع اداره کار مراجعه کرده و شکایت خود را خارج از رابطه کارگر و کارفرما، به‌عنوان دو شهروند معمولی، دنبال کند.

کارگر کیست؟

بر اساس قانون کار، کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت دستمزد به درخواست کارفرما کار می‌کند. کارفرما می‌تواند حق‌السعی کارگر را در قالب‌هایی همچون مزد، حقوق، سهم سود و حتی بن خرید کالا پرداخت کند. به عبارت دیگر تمام افرادی که به قصد امرار معاش برای دیگران کار می‌کنند، کارگرمحسوب شده و از این نظر، تفاوتی میان کارگر ساختمانی، برنامه‌نویس و تحلیل‌گر بازار سرمایه و … وجودندارد.

کارفرما کیست؟

کارفرما شخصی حقیقی یا حقوقی است که کارگر در مقابل دریافت حق‌السعی برای او کار می‌کند و در برار پرداخت حقوق کارگر مسئول است.

کارگر در چه مواردی می تواند از کارفرما شکایت کند؟

به طور کلی شکایت از کارفرما، عمدتا در زمینه‌های مشخصی صورت می‌گیرد و میان پرونده‌های مختلف شکایت از کارفرما شباهت‌ های زیادی وجود دارد که نشان‌ دهنده وجود نقص‌های بنیادین در قانون کار می باشد. در ادامه، به تعدادی از زمینه‌های شکایت از کارفرما اشاره خواهیم کرد.

• عدم عقد قرارداد کارفرما با کارگر 

بر اساس قانون کار، «قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق‌السعی کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر موقت برای کارفرما انجام می‌دهد.» عدم عقد قرارداد کاری، یکی از رایج‌ترین شکایت‌ها در محیط‌ های کاری در ایران است. قانون کار در این زمینه حق را به‌شکل عمده به کارگر می‌دهد. بر این اساس، هر چند قرارداد کار باید کتبی باشد، حتی قول‌ و‌ قرار شفاهی برای آغاز همکاری هم می‌تواند حکم قرارداد کاری را داشته باشد.

بنابراین، در صورتی که کارگر سندی مبنی بر اشتغال نزد کارفرما در قبال تعهدات دوطرفه مشخص داشته باشد شانس موفقیت پرونده شکایت او از کارفرما بالا خواهد بود. علاوه بر این، هر سندی که بتواند  ارتباط کاری میان کارگر و کارفرما را اثبات کند، در جلسه حل اختلاف مورد استماع قرار می‌گیرد. پرینت ورود وخروج به کارگاه، پرینت دریافت حقوق و … نمونه هایی از اسنادی است که می تواند نشان دهنده رابطه کارگر و کارفرما باشد.

• تعیین مزایایی کمتر از قانون کار برای کارگر توسط کارفرما

کارفرما نمی‌تواند در جریان تداوم کارِ کارگر، حقوق و مزایایی کمتر از قانون کار برای او منظور کند. به عبارت دیگر، بر اساس ماده ۸ قانون کار، «شروط مذکور در قرارداد کار یا تغییرات بعدی آن در صورتی نافذخواهد بود که برای کارگر مزایایی کمتر از امتیازات مقرر در این قانون منظور ننماید.» با این حال معمولا آن‌دسته از کارفرمایانی که می‌خواهند کارگری را با مزایایی کمتر از مزایای تعیین شده در قانون کار به استخدام درآورند، اساسا به سمت عقد قرارداد، بیمه‌کردن کارگر و حتی ثبت همکاری شغلی میان خود و کارگر نمی‌ روند.

• عدم پرداخت حقوق کارگر پس از فوت کارفرما

سوالی که گاها در این زمینه مطرح می شود این است که آیا در صورتی که کارفرما فوت کند، ورثه او می‌توانند کارگر را اخراج کنند؟ در پاسخ به این سوا ل می توان گفت خیر.

به عبارت دیگر در صورت وجود قرارداد کاری قطعی، ورثه یک کارفرما، تمامی تعهداتی را که او به کارگر داشته، برعهده خواهند داشت. علاوه بر این، هر گونه تغییر حقوقی در وضع مالکیتِ کارگاه (مانند فروش یااجاره کارگاه به دیگری، ادغام در موسسات و سازمان‌های دیگر و امثال آن‌ها) تغییری در وضعیت کارگرانی که قراردادشان قطعیت یافته، ایجاد نمی‌کند.

• اخراج کارگر توسط کارفرما به دلیل عدم انجام وظیفه 

اختلاف در محیط کار بر سر شیوه انجام وظیفه، رخدادی است طبیعی که معمولا به وقوع می‌پیوندد. با این حال، حتی اگر این اختلاف به پایان همکاری میان کارگر و کارفرما منجر شوند، کارفرما موظف به پرداخت مطالبات مالی کارگر است.

بر اساس ماده ۲۷ قانون کار، اگر کارگر در انجام وظایف محوله (که باید به صراحت و دقت در متن قرارداد کاری ذکر شده باشند) کوتاهی کند و یا آیین‌نامه‌های انضباطی کارگاه را پس از تذکرات کتبی نقض کند،کارفرما می‌تواند همکاری کاری خود با او را قطع کند. با این وجود، حتی در این شرایط هم کارفرما موظف است مطالبات، حقوقِ معوق و همین‌طور «حق سنوات» کارگر را به او پرداخت کند.

• کاهش حقوق پرداختی به کارگر توسط کارفرما

یکی از شکایت های کارگر از کارفرما که در موعد پرداخت حقوق مطرح می شود، کم‌شدن حقوق در مقایسه با توافق اولیه میان دوطرف است. به عبارت دیگر، طبق قانون کار، کارفرما تنها در برخی شرایط خاص می‌تواند از مزد کارگر برداشت کند و به عبارت ساده‌تر، حقوقی کمتر از تعهد به او بدهد و در غیر این صورت گارگر می تواند در این زمینه از کار فرما شکایت کند.

اولین مورد، برداشت‌های قانونی است. توضیح اینکه حقوق توافقی کارگر با کارفرما، ممکن است شامل مالیات و حق بیمه هم باشد و بر این اساس، دریافتی کارگر پس از کسر این مبالغ به حساب او ریخته می‌شود. در اینجا، شکایت کارگر عمدتا وارد نیست، چرا که احتمالا کارفرما، حقوق توافقی اولیه را با  احتساب بیمه و مالیات در نظر گرفته است.

به عنوان نمونه، ممکن است کارگر وجه مساعده ۱۰ میلیون تومانی را ۵ ماهه و یا ۱۰ ماهه به کارفرما برگرداند. علاوه بر این، اگر کارفرما برای کارگر خانه سازمانی تهیه کرده باشد، می‌تواند مبلغ اجاره را از دریافتیِ کارگر کسر کند.

•  کارفرما از کارگر می‌خواهد بیشتر از حد معمول کار کند

بر اساس ماده ۵۱ قانون کار، ساعات کار کارگران به غیر از موارد مطرح شده در قانون، نباید از  ۸ساعت درشبانه‌ روز تجاوز کند. با این همه، کارفرما می‌تواند در توافق با کارگران و یا نماینده قانونی آن‌ها، میزان کاردر برخی روزهای هفته را کمتر و میزان کار در بقیه روزهای هفته را بیشتر کند. البته مجموع ساعات کاری در هفته نباید از ۴۴ ساعت تجاوز کند.

با این حال استثنائاتی در این زمینه وجود دارد؛ به عنوان مثال ماهیت برخی مشاغل (مانند مشاغل حوزه کشاورزی و مشاغل فصلی) ایجاب می‌کند که فشار کاری در برهه خاصی از زمان بیشتر باشد مانند فصل برداشت یا کاشت.

• کار کردن کارگر در روزهای جمعه 

قانون کار می‌گوید کارگران باید یک روز در هفته را تعطیل باشند و تعداد روزهای کاری باید در نهایت ۶ روزهفته را در بر بگیرند. با این همه، الزامی وجود ندارد که حتما جمعه‌ها روز تعطیلی کارگران باشد و کارفرمامی‌تواند مثلا یکشنبه‌ها را به عنوان روز تعطیل اعلام کند.

با این همه، تحت هر شرایطی، اگر کارفرما از کارگران بخواهد که روزهای جمعه هم در محل کار حضور داشته باشند، موظف است ۴۰ درصد اضافه‌مزد به ازای هر ساعت کار برای آن‌ها در نظر بگیرد. از طرف دیگر، قانون کار توصیه می‌کند برای مشاغل سخت، تعطیلات تابستانی هم در نظر گرفته شود.

مرخصی استحقاقی سالانه کارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه، جمعا یک ماه است. با این همه، اگر کارگر کمتر از یک سال در یک کارگاه مشغول به کار باشد، تعداد روزهای مرخصی او به نسبت مدت حضور و بر اساس میزان کار او محاسبه می‌شود. (به ازای شش ماه کار ۱۵ روز مرخصی و به ازای سه ماه کار ۷٫۵ روز مرخصی)

تاریخ استفاده از مرخصی با توافق کارگر و کارفرما تعیین می‌شود، اما اگر این دو با هم اختلاف‌نظر داشته باشند، نظر نهایی با اداره کار و امور اجتماعیِ محل خواهد بود.

اگر ماهیت کار به گونه‌ای باشد که همواره نیاز به حضور عده‌ای از کارگران در محل احساس شود، کارفرما موظف است جدول زمانی مرخصی کارگران را در سه ماه آخر سال، برای سال بعد اعلام کند تا مرخصی کارگران در ایام مختلف توزیع شود.

زنان شاغل نیز شرایط کار ویژه‌ای دارند. به عنوان نمونه، آن‌ها در مجموع ۹۰ روز مرخصی بارداری و زایمان دارند و زایمان توامان هم ۱۴ روز به این مدت اضافه می‌کند. بعد از این مدت، زنان شاغل به کار سابق خودبر می‌گردند و حقوق ایام مرخصی خود را مطابق مقررات قانون تامین اجتماعی دریافت می‌کنند.

برای شکایت از کارفرما چه قداماتی باید صورت گیرد؟

به منظور شکایت از کارفرما باید مراحلی را طی کرد. این مراحل به ترتیب عبارتند از:

1. شعبه بیمه گذار تامین اجتماعی خود را پیدا کنید. سپس از همین طریق شعبه اداره کار و امور اجتماعی را پیدا خواهید کرد.

2. به اداره کار مربوطه رفته و از واحد ارجاع آن یک نامه برای شعبه بیمه گذارتان بگیرید.

3. پس از دریافت نامه به کارگزاری بیمه تامین اجتماعی که شما از انجام ثبت نام بیمه را انجام دادید رفته و مرحله به مرحله سوابق بیمه خود را جمع آوری کنید.

4. سوابق را به اداره کار برده و فرم‌های دادخواست را دریافت کنید. این فرم حاوی پرسش اطلاعات شخصی شما، محل کار و دلایل تنظیم دادخواست شکایت از کارفرما بابت حقوق را نمایش می‌دهد که شما در پایین آن علت دادخواست یا شرح دادخواست شکایت از کارفرما بابت حقوق را می‌نویسید.

5. اداره کار نامه ای را با توجه به دادخواست شما به عنوان نامه سازش می‌دهد و از شما می‌خواهد که آن را به کارفرما بدهید تا در جلسه سازش که معمولاً ۲ هفته زمان می‌برد تا برگزار شود، بدهید تا آنها در جریان کار قرار بگیرند.

6. جلسه سازش در همان اداره کار انجام می‌شود و دو طرف دلایل و مدارک خود را با توجه به دادخواست کارگر ابراز می‌کنند و اگر به نتیجه برسند، دامنه شکایت از کارفرما بابت حقوق به پایان می‌رسد و اما اگر به هر دلیلی مثلاً کارفرما به جلسه سازش نیامد یا اینکه سازشی حاصل نشد کار به جلسه تشخیص و شکایت از کارفرما بابت حقوق می‌رسد.

جلسه تشخیص معمولا به فاصله دو هفته بعد از جلسه سازش صورت می‌گیرد، نامه تشخیص به کارگر و کارفرما توسط اداره کار ابلاغ می‌شود. در جلسه تشخیص رای که کارشناسان در جلسه سازش صادر کرده اند به طرفین ابلاغ می‌شود، اگر یکی از دو طرف اعتراضی داشته باشد و به توافق نرسند، به جلسه حل اختلاف پرونده ارجاع می‌شود.

جلسه حل اختلاف آخرین جلسه ارائه شکایت در اداره کار است، دو طرف حاضر و مدارک و اسناد خود را دررابطه با پرونده مطرح می‌کنند. سپس رای نهایی صادر می‌شود.

برای شکایت از کارفرما، کارگران باید چه مراحلی را سپری نماید؟

برای  طرح شکایت از کارفرما ضرورت دارد که در مرحله اول نسبت به تنظیم دادخواست شکایت از کارفرماو ثبت آن در اداره کار محل وقوع کارگاه اقدام نمود.

در این دادخواست حتما ضرورت دارد که تمامی مطالبات کارگر و میزان آن ذکر و علت عدم پرداخت آن دقیقامعین گردد. بیشتر مطالبات کارگران و طرح شکایت آن‌ها معمولا در مواردی همچون سنوات کارگر،حق‌السعی، حق بیمه، اضافه‌کاری‌ها و غیره خلاصه می‌شود.

در گذشته ثبت دادخواست در ادارات کار به صورت سنتی و دستی یعنی بر روی کاغذ انجام می‌شد. ولی هم‌ اکنون ثبت دادخواست کارگران به صورت الکترونیکی انجام شده و خواهان یا همان شاکی، لازم است که ابتدا دادخواست شکایت خود را در سامانه شکایت اداره کار ثبت کرده و سایر مراحل از طریق این سامانه اطلاع‌رسانی خواهد شد.

ضمنا به پیوست دادخواست، ضرورت دارد که مستندات و مدارک نیز در سیستم ثبت شکایات بارگذاری شده که این مهم مراحل ویژه و خاص خود را می‌طلبد.

در ادامه مراحل چنانچه ابلاغ به کارفرما صورت گیرد، او نیز باید در سامانه اداره کار ثبت نام نماید. در صورت عدم انجام این تکلیف به دفاعیات کارفرما در مراجع صالح رسیدگی کننده ترتیب اثر داده نخواهد شد.

ضمنا متقاضی شکایت ضرورت دارد که در تاریخ مقرر در محل مشخص شده جهت رسیدگی حضور یابد تابه شکایت او رسیدگی و رای نهایی از سوی مرجع مربوطه صادر گردد.

در حال حاضر به علت جلوگیری از ازدحام مراجعه کنندگان حضوری و سهولت کار، فرآیند ثبت دادخواست به صورت الکترونیکی با شرایط جدید انجام می‌گیرد و برای انجام تشریفات شکلی آن، متقاضی بایستی آدرس کارفرما و اسناد و مدارک خود را به صورت اسکن شده در فرم دادخواست الکترونیکی به ثبت برساند.

در نظر داشته باشید که حتما قبل از طرح شکایت در اداره کار، ابتدا در یکی از دفاتر پیشخوان دولت احراز هویت نماید و از طریق همان پیشخوان رمز عبور سامانه اداره کار را دریافت کند.

این تکلیف برای کارفرمایان نیز ضروری است و کارفرما نیز لازم است که به ترتیب فوق احراز هویت شده وبرای خود رمز عبور سامانه اداره کار را دریافت کند.

ذکر چند نکته مهم در این‌جا ضروری است. معمولا برخی از مطالبات کارگر را در یک دادخواست به طور همزمان نمی‌توان مطالبه کرد. مثلا کارگری که به علت اخراج غیر قانونی از کارفرمای خود شکایت دارد،نمی‌تواند به صورت هم زمان درخواست بازگشت به کار و مطالبه حق سنوات را داشته باشد.

زیرا اگر کارگر واقعا قصد بازگشت به کار داشته باشد، دیگر مطالبه حق سنوات معنا پیدا نخواهد کرد و درصورتی که قصد مطالبه سنوات را داشته باشد، دیگر امکان بازگشت به کار را نخواهد داشت. پس اگرفردی هر دوی این موارد را باهم مطالبه کند، در مراجع اداره کار به هیچ کدام ترتیب اثر داده نخواهد شد.

صدور حکم در اداره کار

مهلت‌های تعیین شده قانونی جهت شکایت کارگر از کارفرما

مدت زمان شکایت از کارفرما وابسته به موارد و شرایط مختلفی است و بسته به اینکه موضوع شکایت کارگر و نوع مطالبات کارگر چه مواردی است، فرق خواهد کرد.

در برخی مواقع  قانون گذار برای برخی از مطالبات کارگران مهلت معینی را قرار داده است، که اگر کارگر خارج از این مهلت در خصوص مطالبه آن اقدام نماید، دعوای او در مراجع صالح رسیدگی کننده در اداره کارشنیده نمی‌شود یا به تعبیری خارج از مهلت منظور شده و رسیدگی نخواهد شد.

برای مثال اگر کارگری که قصد دارد، جهت اخراج غیر قانونی از کارفرمای خود شکایت نماید باید دادخواست خود را ظرف مهلت یک ماه از تاریخ اخراج در مراجع صالح رسیدگی کننده در اداره کار مطرح کند.

در غیر این موارد به دادخواست وی ترتیب اثر داده نخواهد شد. این مواعد و مهلت‌ها بر حسب موضوع دعوا به شرح زیر می‌باشد:

موعد زمانی طرح شکایت از کارفرما بابت مطالبه حقوق

اولین موضوعی که در این خصوص باید به آن پرداخته شود، موضوع حقوق و دستمزد کافی متناسب با شرایط کار می‌باشد.

معمولا کارگران در سخت‌ترین شرایط در زمینه‌های صنعت ،تولید و خدمات به کار مشغول هستند. لذا همیشه شایسته زندگی بهتری می‌باشند ولی متاسفانه این قشر زحمتکش، به ‌اندازه تلاششان حقوق و دستمزد مناسبی دریافت نکرده و نمی‌کنند.

قانونگذار برای شکایت از کارفرما جهت مطالبه حقوق و دستمزد موعد مشخص و مهلتی قرار نداده است و این موضوع به این معنا است که کارگر هر زمان بخواهد قادر است تا علیه کارفرما شکایت نماید. به عبارتی حقوق و دستمزد کارگر و دیون هیچ‌گاه مشمول مرور زمان نخواهد شد.

در صورتی که کارگر بعد از گذشت مدت زمان زیادی علیه کارفرما شکایت نماید، احراز و اثبات درخواست اوکمی دشوار خواهد بود و در این میان نیز از ارزش پول و مطالبات او نیز کاسته خواهد شد. بنابراین بهتراست هر چه سریع‌تر برای دریافت حقوق و دستمزد خود، علیه کارفرما شکایت نمایید.

موعد زمانی طرح شکایت از کارفرما بابت حق بیمه

همان‌گونه که با مطالعه سلسله وار این مقالات مطلع شده‌اید، یکی از مهم‌ترین حقوق کارگران، بیمه تامین اجتماعی آن‌ها است. کارفرمایان مکلف هستند با شروع به کار کارگران و در پایان هر ماه لیست بیمه تامین اجتماعی را برحسب مقدار حقوق و تعرفه‌های معین به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت و لیست آن را  ارسال و در همین حین مالیات را نیز به اداره دارایی بپردازند.

اگر کارفرما در انجام این وظیفه تعلل کند، کارگر قادر خواهد بود برای زنده‌کردن حق بیمه خود، از کارفرماشکایت نماید. در این خصوص نیز قانونگذار، مهلت و  زمان خاصی معین نکرده است و کارگر در هر زمان که بخواهد می‌تواند برای حق بیمه نیز طرح شکایت نماید.

خوشبختانه با تصویب برخی مقررات در این زمینه، در صورت تایید عدم پرداخت بیمه کارگر،کارفرمای مربوطه موظف به پرداخت جریمه سنگین به اداره کار و رفاه اجتماعی خواهد بود.

موعد زمانی طرح شکایت از کارفرما بابت عیدی و سنوات

قبل از بررسی به طرح شکایت از کارفرما و مهلت انجام این شکایت، ابتدا باید با ضوابط و شرایط تعلق عیدی و سنوات آشنا شویم.عیدی در حقیقت مبلغی است که در پایان هر سال، کارفرما برابر با قانون کار ملزم است نسبت به پرداخت آن به کارگران تحت پوشش بیمه‌ای خویش اقدام نماید و عیدی به کلیه‌ کارگرانی که مشمول قانون کارهستند از جمله قراردادهای موقت، دائمی، ساعتی، پاره‌وقت و غیره تعلق می‌گیرد.

بر اساس قانون کار، عیدی هر کارگر بر مبنای ۲ ماه پایه حقوق او محاسبه می‌گردد. البته این نکته را بایدمتذکر شد که هر مدت که کارگر در آن سال به کار مشغول بوده بدین گونه که حتی اگر در آن سال یک ماه به کار اشتغال داشته، به ازای آن نیز مستحق دریافت عیدی خواهد بود.

عیدی و پاداش نیز همانند دو مورد قبل جزو حقوق و دستمزد و مزایای کارگر به شمار آمده و شکایت در خصوص پرداخت عیدی و پاداش نیز مشمول مرور زمان نخواهد شد.

شکایت از کارفرما بعد از اخراج از محل کار

کارگرانی که قصد دارد، برای اخراج غیر قانونی از کارفرمای خود شکایت نمایند باید دادخواست شکایت خود را ظرف مدت یک ماه از اخراج غیر قانونی، در مراجع صالح رسیدگی کننده در اداره کار مطرح کنند. در غیر این شرایط به دادخواست آن‌ها هیچ ترتیب اثری داده نخواهدشد. لازم به ذکر است این موعد ومهلت در آیین دادرسی کار و قانون کار تعیین نشده ولی عرف و منطق در این موضوع تاثیرگذار است.

به عبارتی چنانچه کارگر توجیهی درخصوص تاخیر از بابت شکایت اخراج و بازگشت به کار داشته باشد،می‌تواند در اولین جلسه رسیدگی به شکایت اخراج و بازگشت به کار مطرح کند.

موعد زمانی  اعتراض به رای بدوی و تجدید نظر اداره کار

مهلت اعتراض به رای هیات تشخیص اداره کار طبق ماده ۱۵۹  قانون کار معین گردیده است. رای هیات های تشخیص بعد از ۱۵ روز از تاریخ ابلاغ آن لازم الاجرا خواهد شد.

اگر ظرف مهلت مذکور یکی از طرفین شکایت نسبت به رای صادره اعتراضی داشته باشد باید اعتراض خود را کتبا به هیات حل اختلاف اداره کار تقدیم کند و در حقیقت رای تجدید‌نظر هیات حل اختلاف پس ازصدور قطعی و لازم الاجرا می‌باشد.

نظرات کلیه اعضای هیات حل اختلاف باید در پرونده درج گردد. نکته مهم در خصوص مهلت اعتراض به رای اداره کار در مرحله بدوی و هیات تشخیص ۱۵ روز از زمان ابلاغ به هر یک ازطرفین دعوا می‌باشد.

در شمارش روزهای مهلت اعتراض به رای، روز ابلاغ رای و روز ثبت اعتراض در اداره کار شمرده نخواهدشد و اگر آخرین روز مهلت اعتراض به تعطیل رسمی منتهی شود هر یک طرفین شکایت قادرخواهند بودفردای روز تعطیل اعتراض خود را به رای صادره ثبت و مطرح نمایند.

همانگونه که ذکر شد رای صادره از هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما، یا همان مرجع تجدید نظر اداره کار،قطعی و لازم الاجرا می‌باشد و در واقع رای صادره بلافاصله پس از صدور باید توسط مراجع اداره کاراجرا گردد.

موعد زمانی اعتراض به رای قطعی شده اداره کار

بعد از قطعی شدن رای اداره کار چه در مرحله هیات تشخیص و بدوی و چه در مرحله تجدید نظر و حل اختلاف، این رای قابلیت اجرا را پیدا خواهد کرد.

حال در صورتی که یکی از طرفین شکایت اداره کار، به رای قطعی شده اداره کار که اعتراض داشته باشند می‌توانند در دیوان عدالت اداری نسبت به رای اداره کار شکایت کنند.البته پیشنهاد می گردد به دلیل جوانب متعدد و بعضا پیچیده دعاوی مربوط به اداره کار ومواعدقانونی آن،لطفا قبل از هرگونه طرح دعوا یا دفاع از ادعاهای انتصابی، اطلاعات کامل و مورد نیازرا در این خصوص کسب نمایید.

چگونگی اثبات و احراز رابطه کارگر و کارفرمایی در مراجع اداره کار

همانگونه که در مقالات قبلی هم اشاره شد اولین و اصلی‌ترین سندی که موجب اثبات رابطه کاری می‌گردد، قرارداد کار فی مابین کارگر و کارفرما است.

قرارداد کار، اگر کتبی باشد و شرایط و نحوه اجرای کار و حق و حقوق کارگر در آن ذکر شده باشد، امکان انکار کارفرما را تا حد بالایی کاهش خواهد داد.

البته شایان ذکر است برخی مواقع کارفرما ادعای جعل نسبت به قرارداد کار ارائه شده از سوی کارگر می کند که البته رسیدگی به این ادعا، در مراجع اداره کار رسیدگی نخواهد شد و به چنین ادعاهایی در اداره کار ترتیب اثر داده نمی‌شود و در صورتی که ادامه رسیدگی به سند مذکور وابسته باشد تا زمان رسیدگی به این ادعا، رسیدگی در مراجع اداره کار متوقف می‌شود.

از دیگر مدارکی که کارگران معمولا جهت اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی به آن استناد می‌کنند، پول‌های واریز شده از حساب کارفرما به حساب کارگر است که بسته به اینکه پرداخت‌ها به صورت چک یا کارت به کارت باشد، تشریفات آن کمی متفاوت خواهد بود.

لیست پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی نیز از دیگر دلایلی است که بیان می‌کند کارگر مزبور درشرکت یاکارگاه و در کل در مجموعه مورد شکایت به کار اشتغال داشته است.

همانگونه که ذکر شد مستندات و مدارک که باید به مراجع صالح در اداره کار تحویل داده شودباید رابطه کارگر و کارفرمایی را به اثبات برساند که البته این مدارک بسته به عمل مورد اشتغال کارگر با هم متفاوت می‌باشد.

گاهی اوقات برخی کارگران با استناد به اینکه دلیل و مدرکی برای شکایت ندارند از انجام آن صرف نظرمی‌نمایند در صورتی‌ که راه‌های متفاوتی جهت اثبات رابطه کارگری و مطالبات کارگران در مراجع اداری چه اداره کار و چه سایر مراجع اداری وجود دارد که معمولا کارگران از آن بی‌اطلاع هستند و اینجاست که ضرورت مشاوره با وکیل اداره کار متخصص می تواند کمک شایانی به کارگران بنماید.

چه مراجعی صالح به رسیدگی به اختلافات کارگران و کارفرمایان هستند؟

مرجع صالح رسیدگی کننده به دعاوی کارگر و کارفرما، اداره کار و تعاون و رفاه اجتماعی است. مراجع اداره کار، خصوصا در شهرهای بزرگ در مناطق مختلفی تشکیل گردیده که با توجه به اینکه محل کار متقاضی شکایت در کدام منطقه از شهر می‌باشد، نزدیک ترین اداره کار آن منطقه صالح به رسیدگی خواهد بود.

هیات‌های تشخیص، هیات حل اختلاف و دیوان عدالت اداری از مراجع رسیدگی به این اختلافات هستند.

برابر با قانون کار، کارگر و کارفرما چه تعهداتی در مقابل یکدیگر دارند؟

عرفا و قانونا کارفرمایان و کارگران تعهداتی در مقابل هم دارند که باید در روابط کاری به شکل مطلوبی این تعهدات رعایت گردد.آشنایی کامل هر دو طرف نسبت به تعهدات و روابط با یکدیگر، به آن ها کمک خواهد کرد که ضمن قبول ورعایت تعهدات، روابط خوبی نیز با هم داشته باشند.

در این بخش شما را به برخی از تعهدات مهم کارگر نسبت به کارفرما و در مقابل تعهدات کارفرما نسبت به کارگر آشنا خواهیم کرد:

الف: تعهدات کارگران نسبت به کارفرمایان به شرح زیر است:

• انجام وظایف طبق دستور کار

• اجرای دقیق کار و وظایف

• دقت و حساسیت بالا در انجام کار

• توجه به امانت داری در زمان انجام کار

• توجه و رعایت مقررات انضباطی در فضای کاری

ب: تعهدات کارفرمایان نسبت به کارگران به شرح زیر است:

• بیمه کارگر

• پرداخت حقوق و دستمزد کارگر در موعد مقرر

• رعایت شرایط مناسب کاری از جمله ایمنی، حفاظت، بهداشت و غیره

یکی از وظایف مهم و مسئولیت اصلی کارفرما در مقابل کارگر، پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی آن‌هااست. طبق قانون کار و مقررات تعیین شده، کارگر باید بیمه شده تامین اجتماعی باشد.کارفرمایان موظف هستند بیمه کارگران خود را پرداخت نمایند. در صورتی که بنا به دلایلی کارفرما ازپرداخت بیمه کارگر خود سرباز زند، کارگر باید از کارفرمای خود در خصوص عدم پرداحت حق بیمه به مراجع اداری شکایت نماید.

خوشبختانه با تصویب برخی مقررات در این زمینه، در صورت تایید عدم پرداخت بیمه کارگر، کارفرمای مربوطه موظف به پرداخت جریمه سنگین به اداره کار و رفاه اجتماعی خواهد بود.

سامانه جامع روابط کار چه خدمات اینترنتی به متقاضیان ارائه می‌دهد؟

بر اساس آخرین اخبار رسیده از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، این سامانه در مرحله اول راه‌اندازی، دوخدمت اصلی و اساسی ارائه می‌دهد که مورد استقبال جدی کارگران قرار گرفته است:

• ثبت الکترونیکی دادخواست کار (شکایت الکترونیکی کارگر از کارفرما)

• ثبت قراردادهای کار کارگران

البته سایر خدمات اینترنتی سامانه به شرح ذیل است که بسیاری از آن ها تاکنون به مرحله اجرا نرسیده است:

• انجام مراحل رسیدگی به صورت اینترنتی و صدور دعوتنامه، ابلاغیه، دادنامه به صورت اینترنتی و الکترونیکی.

• درخواست بیمه بیکاری به صورت الکترونیکی

• تایید صلاحیت شرکت‌های خدماتی

• تایید صلاحیت مسئولیت ایمنی

• ثبت درخواست‌های بررسی مشاغل سخت و زیان آور

• بررسی و تایید آیین‌نامه‌های انضباط کار

• بررسی و تایید پیمان‌های دسته‌جمعی

• بررسی و تایید طرح‌های طبقه‌بندی مشاغل

• نحوه ثبت نام در سامانه جامع روابط کار

جهت ثبت نام در این سامانه، متقاضی باید با در دست داشتن مدارک هویتی به دفاتر پیشخوان دولت منتخب که وظیفه ثبت نام افراد را طبق قانون عهده‌دار است جهت احراز هویت و نهایتا ثبت نام مراجعه کند.

چه مدارکی برای ثبت نام در سامانه کار مورد نیاز است؟

1. کارگران و اشخاص حقیقی: کارت پایان – خدمت کارت ملی

2. اتباع بیگانه: کد فراگیر اتباع

3. کارفرمایان (حقیقی): کارت پایان خدمت – کارت ملی – پروانه و یا هرگونه جواز فعالیت – صنفی گواهی و جواز کسب

4. کارفرمایان (حقوقی): کارت ملی مدیر عامل – تصویر آخرین روزنامه رسمی که نام مدیرعامل و نشانی دفتر مرکزی در آن قید شده است.

پس از تکمیل این موارد، کارگران و کارفرمایان و سایر اشخاص ذینفع یا نمایندگان آن‌ها با همراه داشتن مدارک فوق باید به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کرده و در سامانه جامع روابط کار ثبت نام نمایند.پس از ثبت نام متقاضی، نام کاربری و رمز عبور توسط دفتر پیشخوان و از طریق پیامک در اختیارمتقاضی قرار خواهد گرفت.

چه مدارکی برای طرح دعوا یا دفاع از آن در مراجع قانونی اداره کار مورد نیاز است؟

در صورتی کارگر قصد شکایت از کارفرمای خود را داشته باشد باید اسناد و مدارک کامل برای اقامه دعوا را همراه داشته باشد زیرا در غیر این صورت حتی در صورت طرح شکایات در مراجع صالح،دادخواست وی با قرار رد مواجه خواهد شد.

بنابراین دارا بودن اسناد و مدارک محکمه پسند در هر مرجع قضایی در درجه اول اهمیت درشکایت قرارخواهد داشت.

اولین و اساسی‌ترین موردی که حتما باید در این خصوص ثابت گردد این است که رابطه بین کارگر وکارفرما محرز شود، زیرا در این صورت است که کارگر قادر خواهد بود از کارفرما برای مطالبات کاری خوددرخواستی داشته باشد.

در صورتی که رابطه کارگر و کارفرمایی وجود نداشته باشد، امکان رسیدگی به چنین امری درمراجع صالح اداره کار وجود نخواهد داشت و لازم است که به سایر مراجع صالح رسیدگی‌کننده مراجعه گردد.

توجه داشته باشید که بر اساس قانون، برای اثبات هر دعوایی از سند، اقرار، شهادت، قسامه و سوگند می توان استفاده کرد هر چند علم و آگاهی کارکنان رسیدگی‌کننده در مراجع کار نیز در بسیاری ازپرونده‌ها بی‌تاثیر نیست.

نحوه تنظیم دادخواست و پشتیبانی به چه صورت خواهد بود؟

مطمئنا مطرح کردن هر دادخواستی در زمینه روابط کارگران و کارفرمایان، به فراخور خود مستلزم پرداخت هزینه‌هایی خواهد بود.در پرونده‌ها مختلف دیده شده که خواهان پرونده بعد از پرداخت تمام هزینه‌ها، به دلیل نقص در مدارک یاعدم توجه به محتویات پرونده برای ارائه استدلاله‌ای قوی چه در مقام دفاع و چه درمقام مطالبه حق،دادخواستش با قرار رد مواجه و علاوه بر هدر رفت هزینه، زمان زیادی را نیزصرف فعالیتی بیهوده نموده است.

شکایت از کارفرما بابت حقوق

قانون کار، مصوب سال ۱۳۶۹، در خصوص امور مربوط به کارگر، کارفرما، کارگاه و مسایل پیرامون موضوع قرارداد کار، تعیین تکلیف نموده است. مطابق ماده ۱ این قانون: “‌ کلیه کارفرمایان،کارگران، کارگاه‌ ها،موسسات تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی، مکلف به تبعیت از این قانون می‌ باشند”. مطابق ‌ماده ۲قانون کار، “کارگر، از لحاظ این قانون، کسی است که به هر عنوان، در مقابل دریافت حق‌ السعی؛ اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا، به درخواست‌ کارفرما کار می‌ کند.”

بر اساس ماده ۷ قانون کار، در پاسخ به این پرسش که قرارداد کار چیست، باید گفت: “‌قراردادکار، عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن، کارگر در قبال دریافت حق‌ السعی، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر‌ موقت، برای کارفرما انجام می‌ دهد”. همانگونه که مشاهده می کنیم، بر دستمزد، حقوق یا حق السعی کارگر و پرداخت آن از جانب کارفرما،تاکید زیادی شده است، حتی اگر قرارداد کار،شفاهی باشد.

گاه پیش می آید که کارفرما، به علت اینکه قرارداد کار، شفاهی بوده یا به بهانه کمبود بودجه، تورم یا هرعلت دیگری، از پرداخت حقوق کارگران خود امتناع می کند، در این زمان، کارگران می توانند با طی کردن مراحل و نحوه شکایت از کارفرما بابت حقوق و دستمز معوقه، اقدام به شکایت نمایند.

مرجع صالح رسیدگی به دعاوی کارفرما و کارگر، در خصوص امور مربوط به شکایت از کارفرما بابت حقوق، دستمزد معوقه، بیمه، مزایا و سنوات و مسایلی از این دست، هیئت تشخیص وهیئت حل اختلاف اداره کار محل اشتغال، می باشد. در خصوص حوادث ناشی از کار، مرجع صالح، اداره کار می باشد.

 مراحل شکایت از کارفرما بابت حقوق

در قسمت قبل، در خصوص شکایت از کارفرما بابت حقوق و دستمزد معوقه، توضیح دادیم ومراجع صالح رسیدگی کننده به آن را معرفی کردیم. در این قسمت، به بررسی مراحل و نحوه شکایت از کارفرما بابت  حقوق و دستمزد معوقه می پردازیم. نکته مهمی که باید به آن توجه نمود، آن است که در حال حاضر، مراحل و نحوه شکایت از کارفرما بابت حقوق و دستمزد معوقه، مطابق گذشته و روش سنتی،نبوده و مطابق مراحل زیر می باشد:

در اولین مرحله از مراحل و نحوه شکایت از کارفرما بابت حقوق، فرد متقاضی، باید اقدام به ثبت نام درسامانه جامع روابط کار، به آدرس prkar.mcls.gov.ir نماید. این ثبت نام، در مرحله اول، نیازمند پرداخت مبلغ احراز هویت و داشتن کارت ملی و شماره همراه به نام خود شخص، می باشد و از طریق دفاتر پیشخوان دولت نیز قابل انجام است. پس از ثبت نام و احراز هویت، یک نام کاربری و رمز عبور، جهت ورودبه سامانه، به فرد داده خواهد شد.

شکایت از کارفرما

از دیر باز تاکنون همه افراد جهت گذران زندگی خویش به کار مشغول می گردند و مهم ترین دلیل افراد ازاشتغال کسب درآمد می باشد. در گذشته معمولا شغل افراد به صورت فردی بود و افراد، هم کارگر و هم کارفرمای خود بودند، اما در گذر زمان و با توسعه کسب و کارها، نیاز به همکاری های گروهی بیشتر شد و معمولا مشاغل به صورت تخصصی در آمدند.

از این رو افرادی که در عملی تخصص دارند با گروهی دیگر به اشتغال می پردازند و بدین صورت این افرادعلم و تخصص خویش را در اختیار یک مجموع قرار می دهند که معمولا این مجموعه کارفرما و یاکارفرمایانی دارد و بدین صورت رابطه کارگر و کارفرمایی شکل می گیرد.

در چنین اشتغالاتی ، کارفرما صاحب کسب و کار ویا برند است و افراد دیگری را که تخصص وتبحر کافی دارند، جهت اشتغال استخدام می نماید.معمولا قرارداد و تواقفاتی بین کارگر و کارفرما شکل می گیرد که کارگرموظف می گردد، عمل محول شده به وی را انجام دهد و کارفرما نیز بایستی حق الزحمه کارو تخصص کارگر را به وی پرداخت نماید .

توافقات کارگر و کارفرما معمولا در بدو همکاری مشخص و معین است ، از این رو هر کدام ازطرفین که به تعهدات خویش عمل ننماید ، طرف مقابل این حق را دارد که در مراجع صالح  رسیدگی کننده به دعاوی کارگر و کارفرما حق خویش را مطالبه نماید.

چنانچه  در حق کارگر اجحافی صورت گیرد و حق وی توسط کارفرما پرداخت نگردد، قانون گذاروی را مجاز به درخواست شکایت نموده است که البته این امر نیازمند تشریفات خاص خود می باشد.

در ادامه به بررسی آنها پرداخته می شود.

شرایط شکایت از کارفرما

شکایت کارگر از کارفرما تحت شرایطی امکان پذیر است و چنانچه این شرایط وجود داشته باشد، کارگرمی تواند جهت احقاق حق خویش به مراجع صالح در اداره کار شکایت نماید اما لازم است که دلیل موجه وقانونی جهت شکایت کارگر وجود داشته باشد.شکایت از کارفرما می تواند دلایل متعددی داشته باشد ، از جمله عدم پرداخت حقوق و مزایای کار، اخراج غیر قانونی، عدم بیمه نمودن کارگر و….

سوال : آیا می توان از کارفرما برای عیدی ندادن شکایت کرد ؟

در مطلب عیدی ندادن کارفرما، به این سوال مفصل پاسخ داده ایم. حتما برای پاسخ به این سوال، عیدی ندادن کارفرما را مطالعه کنید.

مراحل شکایت از کارفرما

جهت شکایت از کارفرما لازم است که در وهله اول دادخواست شکایت تنظیم و ثبت گردد. دردادخواست شکایت لازم است که  کلیه مطالبات کارگر بیان گردد .مطالبات کارگران عبارتند از : حق بیمه، سنوات ،حق السعی، اضافه کاری ها و….

نکته حائز اهمیت

برخی از مطالبات کارگر را در یک دادخواست به صورت همزمان نمی توان مطالبه نمود ،برای مثال کارگری که بابت اخراج غیر قانونی شکایت می نماید، نمی تواند به صورت هم زمان درخواست بازگشت به کار ومطالبه حق  سنوات را داشته باشد.

چرا که اگر قصد بازگشت به کار دارد، مطالبه حق سنوات معنا نمی یابد و چنانچه قصد مطالبه سنوات رادارد، دیگر امکان بازگشت به کار را ندارد. چنانچه فردی هر دو این موارد را باهم مطالبه نماید به هیچ کدام ترتیب اثر داده نمی شود.

در سابق ثبت دادخواست در ادارات کار به صورت سنتی انجام میگرفت اما در حال حاضر ثبت دادخواست به صورت الکترونیکی است و متقاضی شکایت لازم است که دادخواست شکایت خویش را در سامانه اداره کار ثبت نماید که البته به جز دادخواست لازم است که مدارک و مستندات نیز بارگذاری گردد که این امر مراحل خاص خود را می طلبد که خارج از بحث می باشد و جهت  خودداری از اطاله کلام از ذکر جزئیات خودداری می گردد.

پس از اینکه اسناد و مدارک ثبت می گردد، زمان رسیدگی در مراجع صالح رسیدگی کننده در اداره کار به متقاضی شکایت ابلاغ می گردد که این امر هم توسط پیامک به متقاضی اطلاع داده میشود و متقاضی لازم است که به پنل کاربری خویش مراجعه نماید و زمان و آدرس محل حضور را مشاهده نماید.از طرفی دیگر به کارفرما نیز این امر ابلاغ می گردد تا وی نیز جهت حضور در مکان مقرر حاضرگردد.

ذکر یک نکته مهم:

چنانچه ابلاغ به کارفرما صورت گیرد، او نیز لازم است در سامانه اداره کار ثبت نام نماید و در غیراین صورت به عرایض کارفرما در مراجع صالح رسیدگی کننده ترتیب اثر داده نمی شود.متقاضی شکایت لازم است که در زمان مقرر در مکان مشخص شده حضور یابد تا به شکایت وی رسیدگی صورت گیرد.

چطور می توانم از کارفرما شکایت کنم؟

نحوه شکایت از کارفرما در سابق به صورت فرم هایی بود که فرم دادخواست نامیده می شد ومتقاضی مشخصات خود و کارفرما و مطالباتش را در آن درج می کرد و در مراجع اداره کار به واحد ثبت دادخواست مراجعه می نمود و فرم را ثبت می نمود.

در حال حاضر به جهت جلوگیری از حجم مراجعه کنندگان حضوری و به جهت سهولت کار ثبت دادخواست به صورت الکترونیکی انجام می گیرد و همینطور متقاضی بایستی آدرس کارفرما و اسناد و مدارک خود را به صورت اسکن شده در فرم دادخواست الکترونیکی ثبت نماید .

 به جهت نوپا بودن این روش ، برخی از مراجع اداره کار هنوز قسمتی از اعمال لازم را به صورت سنتی انجام می دهند.

 مدت زمان شکایت از کارفرما چقدر است؟

مدت زمان شکایت از کارفرما بسته به اینکه موضوع شکایت و مطالبات  کارگر چه مواردی است، متفاوت است. گاهی قانون گذار جهت برخی از مطالبات کارگران زمان مشخصی را قرار داده است، که چنانچه کارگری خارج از این مدت مطالباتی داشته باشد در مراجع صالح رسیدگی کننده در اداره کار به درخواست وی رسیدگی نمی شود.

مثال: کارگری که قصد دارد، جهت اخراج غیر قانونی  از کارفرما شکایت نماید بایستی دادخواست شکایت خویش را ظرف یک ماه از اخراج غیر قانونی در مراجع صالح رسیدگی کننده در اداره کار مطرح نماید . در غیر این صورت به دادخواست وی ترتیب اثر داده نمی شود.

مدارک مورد نیاز جهت شکایت از کارفرما

چنانچه کارگر قصد شکایت از کارفرما را داشته باشد لازم است که اسناد و مدارک لازم جهت اقامه دعوا راداشته باشد چراکه در غیر این صورت حتی در صورت طرح شکایات در مراجع صالح، دادخواست وی رد می گردد .

از این رو دارا بودن اسناد و مدارک محکمه پسند در درجه اول اهمیت در شکایت از کارفرما قرار دارد.اولین و مهم ترین موردی که بایستی اثبات گردد این است که بین کارگر و کارفرما رابطه کارگر وکارفرمایی محرز گردد، چراکه در این صورت است که کارگر می تواند از کارفرما تحت عنوان مطالبات کارگری درخواستی داشته باشد.

چنانچه رابطه کارگر و کارفرمایی وجود نداشته باشد، امکان رسیدگی به چنین امری در مراجع صالح اداره کار وجود ندارد و لازم است که به سایر مراجع صالح رسیدگی کننده رجوع شود.

سوال: رابطه کارگر و کارفرمایی به چه صورتی اثبات می گردد ؟

اولین و البته مهم ترین سندی که سبب اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی می گردد قرارداد کار فی مابین کارگر و کارفرماست. قرارداد کار، چنانچه کتبی باشد و شرایط کار و حق و حقوق کارگر در آن قید شده باشد، امکان انکار کارفرما را تا حد بالایی کاهش می دهد.

البته لازم به ذکر است که…

گاها کارفرما ادعای جعل نسبت به قرارداد کار ارائه شده توسط کارگرمی نماید که البته رسیدگی به ادعای جعل کارفرما درمراجع اداره کار رسیدگی نمی گردد و به چنین ادعایی در اداره کار ترتیب اثر داده نمی شود و چنانچه ادامه رسیدگی به سند مزبور وابسته باشد تا زمان رسیدگی به ادعای مزبور، رسیدگی در مراجع اداره کار متوقف می گردد.

از دیگر مدارکی که کارگران معمولا جهت اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی بدان استناد می نمایند، فیش های  واریزی از حساب کارفرما به حساب کارگر می باشد که بسته به اینکه این پرداخت ها به چه صورت باشد، (چک، کارت به کارت و… ) ساز و کار متفاوتی  را دارا می باشد.

لیست پرداخت حق بیمه نیز از دیگر مستنداتی است که نشان می دهد کارگر مزبور در کارگاه یا شرکت ودر کل در مجموعه مورد شکایت به کار اشتغال داشته است.

مدارک و مستنداتی که بایستی به مراجع صالح در اداره کار ارائه گردد بایستی رابطه کارگر و کارفرمایی رابه اثبات برساند که البته این اسناد و مدارک بسته به شرایط و عمل مورد اشتغال متقاضی متفاوت می باشد.

گاه کارگران بدین دلیل که سند و مدرکی ندارند از شکایت صرف نظر می نمایند در حالی که  طرق متفاوتی جهت اثبات رابطه کارگر و کارفرمایی و مطالبات کارگران وجود دارد که گاه کارگران از آن بی اطلاع می باشند و اینجاست که لزوم مشاوره با وکیل اداره کار متخصص می تواند کمک شایانی به کارگران بنماید.

 محل شکایت از کارفرما

مراجع صالح رسیدگی کننده به دعاوی کارگر و کارفرما اداره کار و تعاون و رفاه اجتماعی می باشد . مراجع اداره کار، مخصوصا در شهرهای بزرگ در مناطق مختلفی وجود دارند که با توجه به اینکه محل کارمتقاضی شکایت در کدام منطقه باشد، نزدیک ترین اداره کار آن منطقه صالح به رسیدگی می باشد.

چرا برای شکایت کردن از کارفرما به وکیل نیاز دارم؟

در طرح شکایت از کارفرما در وهله اول اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی در درجه اول اهمیت قرار دارد و سپس لازم است که اسناد و مدارک کافی جهت اثبات حقوق و مزایای مطالبه شده وجود داشته باشد و لازم است که کارگر ملتفت باشد که چه حق و حقوقی دارد که میتواند مطالبه نماید. چراکه به کرات دیده می شود که برخی از کارگران از بدیهی ترین حق و حقوق قانونی خویش که قانون کار به آنان اعطا نموده است بی خبرند و از این رو با نا آگاهی سبب ضایع شدن حق و حقوق خویش می شوند.

از این رو توصیه می شود  که کارگران، پیش از هر اقدامی با حقوق خویش آشنا شوند تا بدانند که چه حق و حقوقی به آنان تعلق می گیرد و چه حقوقی را می توانند مطالبه نمایند و چه حقوقی را نمی توانند .

گاهی کارگران با تصورات واهی و بدون هیچ سند و مدرکی طرح شکایت می نمایند و همین امر سبب می گردد که دعوا مزبور محکوم به شکست باشد. البته بسیار مشاهده می شود که کارگران اسناد و مدارک کافی نیز دارند اما بدین جهت که از مدارک مزبور در جایگاه صحیح استفاده نمی نمایند حق قانونیشان رانمی توانند مطالبه نمایند.

فلذا بهتر است با مشاوره اداری مشورت و هم فکری های لازم به عمل بیاید تا در جلسه رسیدگی مانعی سبب تضییع حق کارگران نگردد.

مزیت طرح شکایت کارگر از کارفرما توسط وکیل اداره کار چیست ؟

• اشراف بر قوانین اداره کار، بیمه تامین اجتماعی، آیین نامه ها و بخشنامه های مرتبط  و استخراج مستندات صحیح  و قانونی

• عدم نیاز به حضور کارگر در مراجع رسیدگی کننده (این امر بدین جهت که بسیاری از کارگران تمایل به رو به رویی با کارفرما سابق خویش ندارند بسیار کارساز است.)

• به کار بردن به موقع از واژه ها  و مستندات به همراه فن بیان قوی وکیل اداره کار در مراجع رسیدگی کننده

• آشنایی با  رویه و روند رسیدگی در مراجع صالح  رسیدگی کننده به اختلافات کارگر و کارفرما

وکلای متخصص اداره کار مبنا مشاور چه خدماتی را به شما ارائه می دهند؟

• ارائه مشاوره تلفنی رایگان با وکیل اداره کار متخصص

• مشاوره حضوری با چند تن از وکلای صاحب تجربه در دعاوی اداره کار

• پرداخت حق الوکاله یک وکیل متخصص و بهره بردن از راهنمایی و هم فکری چند وکیل متخصص اداره کار

• قبول وکالت در کلیه دعاوی کارگر و کارفرما

• در جریان قرار دادن موکلین از روند رسیدگی در مراجع صالح

سوالات متداول شکایت از کارفرما

در چه شرایطی می توان از کارفرما شکایت کرد؟

شکایت از کارفرما می تواند دلایل متعددی داشته باشد ، از جمله عدم پرداخت حقوق و مزایای کار، اخراج غیر قانونی، عدم بیمه نمودن کارگر و ….

چگونه از کارفرما شکایت کنیم؟

نحوه شکایت از کارفرما در سابق به صورت فرم هایی بود که فرم دادخواست نامیده می شد و متقاضی مشخصات خود و کارفرما و مطالباتش را در آن درج می کرد و در مراجع اداره کار به واحد ثبت دادخواست مراجعه می نمود و فرم را ثبت می نمود.

کدام مرجع مسئول رسیدگی به شکایت از کارفرما است ؟

مراجع صالح رسیدگی کننده به دعاوی کارگر و کارفرما اداره کار و تعاون و رفاه اجتماعی می باشد.

چرا برای شکایت از کارفرما به وکیل متخصص نیاز داریم؟

در طرح شکایت از کارفرما در وهله اول اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی در درجه اول اهمیت قرار دارد وسپس لازم است که اسناد و مدارک کافی جهت اثبات حقوق و مزایای مطالبه شده وجود داشته باشد ولازم است که کارگر ملتفت باشد که چه حق و حقوقی دارد که می تواند مطالبه نماید.