منظور از مرخصی استعلاجی، مرخصی است که در صورت بیماری مشمولان قانون کار، برای آنها برقرار می شود. شرایط و نحوه گرفتن مرخصی استعلاجی، آن است که بیمه شده، در صورت بیماری، می تواند با تایید سازمان تامین اجتماعی، از مرخصی استعلاجی استفاده کرده و در این دوران، غرامت دستمزد نیز دریافت کند.

مرخصی استعلاجی از جمله مزایای تامین اجتماعی برای بیمه شدگان می باشد، که محدودیت استفاده ندارد. تلاش بیمه براین می باشد که بیمار در ایام بیماری فقط رنج بیماری را تحمل نموده و نگران حقوق و مسائل مالی خود نباشد.

تمام بیمه شدگان می توانند در ایام بیماری خود مرخصی استعلاجی بگیرند و حداکثر تا ۷۵ درصد از مزد روزانه خود را از سازمان تامین اجتماعی دریافت نمایند.

ما تصمیم داریم در مقاله حاضر به بررسی مرخصی استعلاجی چیست؟ انواع مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی، شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی، تفاوت مرخصی استعلاجي و استحقاقی، نحوه ثبت مرخصی استعلاجی در لیست بیمه، قانون مرخصی استعلاجی تا سه روز ، مرخصی استعلاجی تا چند روز نیاز به کمیسون ندارد و … بپردازیم.

مرخصی استعلاجی

مرخصی استعلاجی به مرخصی گفته می شود که در صورت بیماری مشمولان قانون کار ، برقرار شده و تا پایان مدت زمان بیماری ، با تایید سازمان تامین اجتماعی به عنوان مرخصی استعلاجی برای مشمولان منظور می شود .

حقوق کار به عنوان تنظیم بخش روابط کار ، واجد تضمینات مهمی در راستای حمایت از حقوق کارگران می باشد که یکی از مهم ترین این حمایت ها ، در مواردی است که مشمولان قانون کار به لحاظ جسمی یا ذهنی بابیماری مواجه شده و قدرت کار کردن به نحو مطلوب را از دست داده باشد که البته این بیماری می تواند بیماری ناشی از کار بوده و یا به صورت عادی به آن مبتلا شده باشد .

به همین دلیل ، در قانون کار نیز همچون قانون مدیریت خدمات کشوری امکان اخذ مرخصی استعلاجی برای مشمولان قانون کار مورد پیش بینی قرار گرفته است . بنابراین ، در این مقاله قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که مرخصی استعلاجی در قانون کار چیست واستفاده از مرخصی استعلاجی توسط مشمولان قانون کار اعم از کارمندان و کارگران چه شرایطی خواهد داشت و در خاتمه نیز حقوق و مزایای زمان مرخصی استعلاجی را مورد بررسی قرار خواهیم داد .

علاوه بر پیش بینی مرخصی استعلاجی در قانون مدیریت خدمات کشوری که ناظر بر کارمندان شاغل دربخش دولتی است ، کارمندان و کارگران مشمول قانون کار نیز در مواقع بیماری می توانند از مرخصی استعلاجی استفاده کنند . همانگونه که از نام مرخصی استعلاجی بر می آید ، مفهوم مرخصی استعلاجی ناظر بر مرخصی است که در مواقع بیماری گرفته می شود تا در طول مدت آن ، شخص بیمار بتواند نیرو و توان خود را که در اثر بیماری از بین رفته است را مجددا باز یابد .

بنابر آنچه گفته شد ، مرخصی استعلاجی با مرخصی استحقاقی که به ازای هر سال یک ماه به مشمولان قانون کار تعلق می گیرد تفاوت داشته و با مرخصی بدون حقوق نیز که اصولا در مواقع غیر بیماری موردتوجه قرار می گیرد ، تفاوت دارد .

شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی

لازم به ذکر است که بر اساس قانون کار ، مرخصی استعلاجی یکی از موارد تعلیق قراداد کار محسوب می شود . به همین دلیل ، در صورتی که مشمولان قانون کار از مرخصی های استعلاجی استفاده نمایند، قرارداد کار وی به قوت خود باقی خواهد ماند و کارگر می تواند پس از اتمام مرخصی استعلاجی ، به کار سابق خود بازگردد .

جزییات و شرایط مربوط به استفاده از مرخصی استعلاجی در قانون کار مورد اشاره قرار نگرفته است ؛ بلکه تنها حکمی که در این خصوص مورد پیش بینی قرار گرفته ، ماده ۷۴ قانون کار است که به موجب آن ” مدت مرخصی استعلاجی ، با تایید سازمان تامین اجتماعی ، جزو سوابق کار و بازنشستگی کارگران محسوب خواهد شد ” .

بر این اساس ، شرایط استفاده از این مرخصی در قانون تامین اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است که به موجب بند ۷ ماده ۲ این قانون ، ” بیماری ، وضع جسمی یا روحی است که انجام خدمات درمانی راایجاب می کند یا موجب عدم توانایی موقت اشتغال به کار می شود ” . بنابراین ، در مواردی که کارمند و یا کارگر دچار بیماری شود که مرخصی استعلاجی را ایجاب کند ، می تواند از این مرخصی استفاده نماید .

حقوق و مزایای کارگر در مرخصی استعلاجی

از آن جهت که طبق ماده ۷ قانون کار ، قرارداد کار مستلزم انجام کار و پرداخت مزد یا حق السعی از طرف کارفرما می باشد ، در صورت بیماری و عدم انجام کار از طرف شخص کارمند و یا کارگر ، جز در خصوص انواع مرخصی ها و تعطیلات ، کارفرما موظف به پرداخت مزد نمی باشد . در حالی که وی درمدت زمان مرخصی  استعلاجی بی نیاز از حداقل مزد یا حقوق نیست .

به همین دلیل ، ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی ، حقوق و مزایای مدت زمان استفاده از مرخصی استعلاجی مورد توجه قرار داده است که بر اساس آن :

•  بیمه شده ای که دارای همسر یا فرزند پا پدر و مادر تحت تکفل باشد ، به میزان سه چهارم آخرین مزد یاحقوق روزانه

•  بیمه شده ای که همسر یا فرزند یا پدر و مادر تحت تکفل نداشته باشد ، به میزان دو سوم آخرین مزد یاحقوق روزانه

• بیمه شده غیر متکفل ، در صورتی بستری شدن با هزینه سازمان تامین خدمات درمانی ، معادل یک دوم آخرین مزد یا حقوق روزانه دریافت خواهد کرد . علاوه بر این ، لازم به ذکر است که طبق ماده ۷۴ قانون کار ، در صورت تایید مرخصی استعلاجی از سوی سازمان تامین اجتماعی ، مدت مرخصی استعلاجی کارگران وکارمندان مشمول قانون کار جزء سوابق کار و بازنشستگی آنان محسوب خواهد شد .

مدت زمان استفاده از مرخصی استعلاجی در چه صورت جزءسوابق و بازنشستگی کارگران محسوب خواهد شد ؟

مدت مرخصی استعلاجی در صورتی که توسط سازمان تامین اجتماعی تایید شود جزء سوابق کارگران  محسوب خواهد شد که جزییات بیشتر در این خصوص در متن مقاله مورد اشاره قرار گرفته است . از آنجایی که سوالات زیادی درخصوص نحوه و شرایط برخورداری از مرخصی بیماری (استعلاجی) مطرح می شود.موارد مرتبط با مرخصی بیماری را بشرح زیر خلاصه نموده ام که امیدوارم مورد استفاده قراربگیرد.

پرداخت حقوق در این ایام به عهده کیست ؟

پرداخت غرامت دستمزد (حقوق مرخصی استعلاجی) به عهده کارفرما نیست و فقط به عهده سازمان تامین اجتماعی است مگر در سازمانهایی که کارفرما خودش داوطلبانه نسبت به پرداخت مبلغی (برای  کمک به کارکنان) پرداخت نماید.

این مبلغ به چه کسانی تعلق می گیرد ؟

این مبلغ به بیمه شدگانی که به سبب بیماری یا حوادث، به طور موقت قادر به کار نیستند، پرداخت می شود.اگر این افراد به تشخیص پزشک معالج ، قادر به کار نباشند، تحت حمایت سازمان تامین اجتماعی قرار می گیرند و سازمان مذکور (بشرط رعایت موارد زیر )مبلغی تحت عنوان غرامت به ایشان پرداخت خواهد کرد :

•  در ایام بیماری، مشغول بکلر نباشد .

• در ایام مذکور مزد یا حقوق دریافت نکرده باشد.

•  رابطه کارگری و کارفرمایی قبل از شروع بیماری وجود داشته باشد .

• مدت استراحت بیمه شده به تأیید پزشک معالج یا شورای پزشکی تامین اجتماعی رسیده باشد .

• فرد مذکور در ایام بیماری خود را بازخرید نکرده باشد ، استعفا نداده یا اخراج هم نشده باشد .

چند بار در سال میتوان از مرخصی استعلاجی استفاده کرد ؟

برای مدت پرداخت غرامت دستمزدایام بیماری، محدودیت زمانی و تعداد دفعات وجود ندارد و تا زمانی که بیمه شده بر حسب تشخیص سازمان تامین اجتماعی قادر به کار نباشد و به موجب قوانین این سازمان، از کارافتاده هم شناخته نشده باشد، پرداخت غرامت دستمزد ادامه می یابد و مدت آن جزء سابقه , و مبلغ آن نیز جزء پرداخت حق بیمه محسوب می شود ( در این مدت ,خودِ فرد و خانواده‌اش کماکان تحت پوشش تامین اجتماعی هستند ).

این مبلغ از چندمین روز قابل پرداخت است ؟

غرامت دستمزد در ایام مرخصی استعلاجی, به بیمه شده ای که :

• بر اثر حادثه در کار , یا بیماری شغلی قادر به کار نباشد.

• بر اثر بیماری عادی در بیمارستان بستری شود.

• بیماری وی در ادامه بیماری قبلی باشد .

• بیمه شده ابتدا به صورت سرپایی درمان شود و سپس بستری شود .

• جانبازان انقلاب اسلامی ( در مواردی که بر اثر بیماری عادی قادر به کار نیستند و در بیمارستان نیز بستری نمی شوند).

غرامت دستمزد ایام بیماری از روز اول محاسبه و پرداخت می شود.

در سایر موارد ,غرامت مذکور از روز چهارم به بعد قابل پرداخت خواهد بود .

مراحل کار به چه صورت است ؟

بیمه شدگانی که شرایط فوق را داشته باشند برای دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری باید :

• گواهی پزشکی خود را به شعبه تامین اجتماعی ارائه کنند.

• گواهی پزشکی بر حسب مدت استراحت بیمه شده توسط مراجع مربوطه تایید می شوند.

• چنانچه مدت استراحت بیمه شده در هر نوبت از ٧ روز بیشتر نباشد یا در طول سال ١۵ روز یا کمتر باشد تایید آن توسط پزشک معالج کافی خواهد بود و در صورتی که مدت استراحت بیش از ١۵ روز در سال و کمتر از ۶٠روز باشد، باید به تایید پزشک معتمد سازمان برسد.

• در صورتی که مدت استراحت بیمه شده از ۶٠روز و بیشتر درسال باشد، باید به تایید شورای پزشکی تامین اجتماعی برسد.

• میزان غرامت دستمزد ایام بیماری بیمه شدگان بر اساس آخرین مزد یا حقوق روزانه آنان پیش از وقوع بیماری محاسبه می شود.

• برای دریافت این نوع غرامت بیمه شده باید اصل دفترچه درمانی و گواهی پزشکی معتبر را به شعبه سازمان تامین اجتماعی ارائه کند.