بند۲ ماده۱ قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی: وظایف وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی عبارتند از:

تامین بهداشت عمومی وارتقاء سطح آن از طریق اجرای برنامه های بهداشتی خصوصا درزمینه بهداشت محیط ، مبارزه با بیماریها و بهداشت خانواده و مدارس ، آموزش بهداشت عمومی، بهداشت کار و شاغلین با تاکید بر اولویت مراقبتهای بهداشتی اولیه،به ویژه بهداشت مادر و کودکان با همکاری وهماهنگی دستگاههای ذیربط .
ماده۸۵ قانون کار: برای صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور رعایت دستورالعملهایی که از طریق شورای عالی حفاظت فنی ( جهت تامین حفاظت فنی) و وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی ( جهت جلوگیری از بیماریهای حرفه ای و تامین بهداشت کار و کارگر و محیط کار) تدوین می شود. برای کلیه کارگاهها،کارفرمایان،کارگران وکارآموزان الزامی است .
تبصره۱ ماده ۹۶ قانون کار: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مسئول برنامه ریزی، کنترل، ارزشیابی وبازرسی در زمینه بهداشت کار ودرمان کارگری بوده وموظف است اقدامات لازم را در این زمینه به عمل آورد.
ماده ۱۵۶ قانون کار: دستورالعملهای مربوط به تاسیسات کارگاه از نظر بهداشت محیط کار مانند غذا خوری،حمام ودستشوئی برابر آئین نامه ای خواهد بود که توسط وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی تصویب و به مرحله اجراء در خواهد آمد .

آیین نامه حفاظت ایمنی و بهداشت کار

ماده ۱

به منظور تامين مشاركت كارگران و كارفرمايان و نظارت بر حسن اجراي مقررات حفاظت فني وبهداشت كار صيانت نيروي انساني و منابع مادي كشور در كارگاه هاي مشمول و همچنين پيشگيري از حوادث و بيماري هاي ناشي  از كار ، حفظ و ارتقاي سلامتي كارگران و سالم سازي محيط هاي كار ، تشكيل كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار با رعايت ضوابط و مقررات مندرج دراين آيين نامه در كارگاه هاي كشور الزامي است .

ماده ۲

كارگاه هايي كه داراي ۲۵ نفر كارگر باشند ، كارفرما مكلف است كميته اي به نام كميته حفاظت فني و بهداشت كار در  كارگاه با اعضاي ذيل تشكيل دهد .

۱- كارفرما يا نماينده تام الختيار او

۲-نماينده شوراي اسلامي كار يا نماينده كارگران كارگاه

۳-مدير فني و در صورت نبودن او يكي ار سر استادان كارگاه

۴- مسئول حفاظت فني

۵-مسئول بهداشت حرفه اي

تبصره ۱

مسئول حفاظت فني مي بايستي ترجيحا از فارغ التحصيلان بهداشت حرفه اي يا پزشك عمومي مورد تاييد مركز بهداشت شهرستان باشد .

تبصره ۳

اعضا كميته حفاظت فني و بهداشت كار با هزينه كارفرما بايستي در برنامه هاي آموزشي وبازآموزي مربوط به حفاظت فني و بهداشت كار كه توسط ارگانهاي ذيربط برگزار مي گردد شركت نمايند .

تبصره ۴

در كارگاه هايي كه بين ۲۵ تا ۱۰۰ نفر كارگر داشته باشند در صورتي كه كه يك يا دو نفر از اعضاي كميته دركارگاه حضور نداشته باشند جلسه كميته با حداقل سه نفر از افراد مذكور تشكيل مي گردد مشروط برآن كه در اين كميته مسئول حفاظت فني يا مسئول بهداشت حرفه اي حضور داشته باشد .

ماده ۳

در كارگاه هايي كه كمتر از ۲۵ نفر كارگر دارند و نوع كار آنها ايجاب نمايد با نظر مشترك و هماهنگ بازرس كار و كارشناس بهداشت حرفه اي محل ، كارفرما مكلف به تشكيل كميته مزبور خواهد بود .

تبصره ۱

دراين گونه كارگاه ها با سه نفر از اعضا به شرح زير تشكيل مي گردد :

۱- كارفرما يا نماينده تام الختيار او

۲- نماينده شوراي اسلامي يا نماينده كارگران كارگاه

۳- مسئول حفاظت فني و بهداشت حرفه اي

تبصره ۲

صلاحيت مسئول حفاظت فني و بهداشت حرفه اي براي اين گونه كارگاه ها بايد به تاييد اداره كار و مركز بهداشت محل برسد .

تبصره ۳

در كليه كارگاه هايي كه كميته حفاظت فني و بهداشتي كار با سه نفر تشكيل مي گردد مسئول حفاظت فني و بهداشت حرفه اي مي تواند يك نفر باشد مشروط بر آنكه پس از آموزش هاي لازم با هزينه كارفرما توسط مركز بهداشت و با اداره كار محل حسب مورد تشكيل مي گردد شركت نموده و گواهي نامه لازم را دريافت نمايد .

ماده ۴

جلسات كميته حفاظت فني و بهداشت كار بايد لااقل هر ماه يك بار تشكيل گردد و در اين جلسه خود نسبت به انتساب يك نفر دبير از ميان اعضاءكميته اقدام نمايند . تعيين زمان تشكل جلسات و تنظيم صورتجلسات كميته به عهده دبيرجلسه خواهدبود .

تبصره ۱

در مواقع ضروري يا زودتر از موعد با پيشنهاد مدير كارخانه يا مسئول حفاظت فني و يا مسئول بهداشت حرفه اي كميته تشكيل خواهد شد .

تبصره ۲

در صورتي كه حفاظت فني و بهداشت كار احتمال وقوع حادثه يا بيماري ناشي از كار را براي كارگاه تشخيص دهد بايد فورا اقدام به تشكيل جلسه نموده و موارد را ضمن اعلام به كارفرما به اداره كار ومركز بهداشت مربوطه اعلام نمايد.

تبصره ۳

كارفرما مكلف است يك نسخه از تصميمات كميته مذكور و همچنين صورتجسات تنظيم شده را به اداره كار و مركز بهداشت مربوطه ارسال نمايد .

ماده ۵

وظايف كميته فني و بهداشت كار به شرح ذيل است :

۱-طرح مسائل و مشكلات حفاظتي و بهداشتي در جلسات كميته و ارائه پيشنهادات لازم به كارفرما جهت رفع نواقص وسالم سازي محيط كار

۲- انعكاس كليه ايرادات و نواقص حفاظتي و بهداشتي پيشنهادات لازم جهت رفع آنها به كارفرماي كارگاه

۳- همكاري و تشريك مساعي يا كارشناسان بهداشت حرفه اي و بازرسان كار جهت اجراي مقررات حفاظتي و بهداشت كار

۴- توجه و آشناسازي كارگران نست به رعايت مقررات و موازين بهداشتي و حفاظتي در محيط كار

۵- همكاري با كارفرما درتهيه دستورالعملهاي لازم براي انجام كار مطمئن ، سالم و بدون خطر و همچنين استفاده صحيح از لوزام وتجهيزات بهداشتي و حفاظتي در محيط كار

۶- پيشنهاد به كارفرما جهت تشويق كارگراني كه در امر حفاظت فني و بهداشت كار علاقه و جديت دارند

۷- پيگيري لازم به منظور تهيه و ارسال صورتجسات كميته و همچنين فرمهاي مربوط به حودث ناشي از كار و بيماري هاي ناشي از كار به ارگانهاي ذيربط

۸- پيگيري لازم در انجام معاينات قبل ازاستخدام و معاينات ادواري به منظور پيشگيري از ابتلا كارگران به بيماري هاي ناشي از كار و ارائه نتايج حاصله به مركز بهداشت مربوطه

۹- اعلام موارد مشكوك به بيماري هاي حرفه اي از طريق كارفرما به مركز بهداشت مربوطه و همكاري در تعيين شغل مناسب براي كارگرانيكه به تشخيص شوراي پزشكي به بيماري هاي حرفه اي مبتلا شده و يا در معرض ابتلا آنها قرار دارند .( موضوع تبصره ۱ ماده ۹۲ قانون كار )

۱۰- جمع آوري آمارو اطلاعات مربوطه از نقطه نظرمسائل حفاظتي و بهداشتي و تنظيم و تكميل فرم صورت نواقص موجود در كارگاه

۱۱- بازديد و معاينه ابزاركار ، وسايل حفاظتي و بهداشتي در محيط كارو نظارت بر حسن استفاده از آنها

۱۲- ثبت  آمار حوادث وبيماري هاي ناشي از كار كارگران وتعيين ضريب تكرار و ضريب شدت سالانه حوادث

۱۳- نظارت بر ترسم نمودار ميزان حوادث و بيماري هاي حرفه اي و همچنين نصب پوستر هاآموزشي بهداشتي و حفاظتي در محيط كار

۱۴- اعلام كانونهاي ايجاد طرات حفاظتي وبهداشتي در كارگاه

۱۵- نظارت بر نظم وترتيب و آرايش مواد اوليه و محصولات و استقرار ماشي آلات و ابزار كار به نحوصحيح وايمن و همچنين تطابق صحيح كار و كارگر در محيط كار

۱۶- تعيين خط مشي روشن و منطبق با موازين حفاظتي وبهداشتي بر حسب شرايط اختصاصي هركارگاه جهت حفظ و ارتقاء سطح بهداشت و ايمني محيط كار و كارگر در محيط كار

۱۷ – تهيه و تصويب وصدوردستورالعملهاي اجرايي حفاظتي و بهداشتي جهت اعمال در داخل كارگاه در مورد پيشگيري از ايجاد عوارض و بيماري هاي ناشي از عوامل فيزيكي ، شيميايي . ارگونوميكي ، بيولوژيكي ، و رواني محيط كار

ماده ۶

وجود كميته حفاظت فني و بهداشت كار مسئولين حفاظت و بهداشت حرفه اي در كارگاه به هيچ وجه رافع مسئوليتهاي قانوني كارفرما در قبال مقررا ت وضع شده نخواهد بود .

ماده ۷

اين آيين نامه در ۷ ماده و ۱۰ تبصره به استناد ماده ۹۳ قانون كار جمهوري اسلامي ايران توسط وزاتخانه هاي كار، امور اجتماعي و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي تهيه شده و در تاريخ ۱۵/۴/۷۴ به تصويب وزراي كار و امور اجتماعي و بهداشت ، درمان و آموزش  پزشكي رسيد.

ماده ۱

كليه كارگاه هاي موجود و كارگاه هائي كه در آتيه تأسيس شوند بايد مقررات عمومي مربوط به حفاظت وبهداشت كار را كه در اين آئيننامه مقرر مي شود طبق ماده ۴۸ قانون كار رعايت نمايند.

فصل اول – ساختمان

ماده ۲

ساختمان كارگاهها و كارخانه ها بايد با وضع آب و هواي محل متناسب باشد.

ماده ۳

براي هر كارگر در كارگاه حداقل بايد ۱۲ متر مكعب فضا منظور گردد و فضاي اشغال شده بوسيله ماشين آلات يا ابزار و اثاثيه مربوط بكار همچنين فضاي بالاتر از ارتفاع سه متر جزء فضاي مزبور محسوب نمي شود.

ماده ۴

سقف و بدنه و كف عمارات كارگاه بايد با مصالحي ساخته و اندود شود كه از نفوذ رطوبت بداخل كارگاه جلوگيري نمايد و حتي الامكان مانع نفوذ گرما و يا سرماي خارج گردد.

ماده ۵

كف عمارات كارگاه بايد همواره و بدون حفره بوده و بنحوي مناسب مفروش شود كه قابل شستشو باشد وتوليد گرد و غبار نكند و موجب لغزيدن كارگران نگردد . در مواردي كه نوع كار اقتضاي ريخته شدن آبرا بكف كارگاه داشته باشد بايد كف كارگاه داراي شيب متناسب و مجراي مخصوص براي خروج آب و جلوگيري از جمع شدن آب در كف كارگاه باشد.

ماده ۶

در محل هائي كه مواد شيميائي و سمي بكار مي برند بايد بدنة ديوار كارگاه تا يك متر و شصت سانتيمتر ارتفاع از كف زمين قابل شستشو باشد.

ماده ۷

در صورتي كه در ساختمان كارگاه دهانه ها يا سوراخهائي موجود باشد كه احتمال سقوط اشخاص برود بايدبوسيله نصب پوشش هاي فلزي محكم و نرده هائيكه حداقل ارتفاع آن ۶۰ سانتيمترباشد موجبات جلوگيري از سقوط اشخاص و رفع خطر بعمل آيد.

ماده ۸

عرض پلكان عمومي كارگاه بايد حداقل ۱۲۰ سانتيمتر و پاگردهاي آن متناسب با عرض مزبور باشد . در مورد پلكان هائيكه بيش از چهار پله دارد در طرف باز پلكان بايد نرده محكم نصب شود و در مسير پلكان نبايد هيچگونه مانعي وجود داشته باشد.

ماده ۹

عمارات كارگاه بايد به تناسب وسعت محل كار باندازه كافي در و پنجره براي ورود نور و هوا داشته باشد.

ماده ۱۰

كارگاههائي كه وسايل كار و نوع محصول آن طوري است كه بيشتر در معرض حريق واقع ميشود حتي الامكان بايد با مصالح نسوز ساخته شوند.

فصل دوم – روشنائي

ماده ۱۱

در هر كارگاه بايستي روشنائي كافي (طبيعي يا مصنوعي) متناسب با نوع كار و محل تأمين شود درصورتي كه براي روشنائي از نور مصنوعي قوي استفاده شود بايد براي ممانعت از ناراحتي چشم حبابهاي مخصوصي نصب گردد.

ماده ۱۲

كليه پنجره هاي بدنه و سقف كه جهت روشنائي اطاق ها تعبيه شده و كليه چراغها و حبابها بايد نظيف نگاهداشته شود.

فصل سوم – تهويه و حرارت

ماده ۱۳

محل كار در هر كارگاه بايد طوري تهويه شود كه كارگران هميشه هواي سالم تنفس نمايند . درمورد محل هاي كار پوشيده مقدار حداقل هواي لازم براي هر كارگر بر حسب نوع كار در هرساعت ۳۰ الي ۵۰ مترمكعب مي باشد.

ماده ۱۴

در كارگاههائي كه دود و با گاز و گرد و غبار و يا بخارهاي مضر ايجاد ميشود بايد مواد مزبور با وسائل فني مؤثر طوري از محل توليد بخارج كارگاه هدايت شود كه مزاحمت و خطري براي كارگران ايجاد ننمايد.

ماده ۱۵

در كارگاههائي كه تهويه طبيعي كافي نباشد بايد از وسائل تهويه مصنوعي استفاده شود .

ماده ۱۶

هر كارگاه بايد داراي وسائلي باشد كه در زمستان و تابستان درجه حرارت داخلي آن بوضع قابل تحملي نگاهداري شود.

فصل چهارم

جلوگيري از آتش سوزي و مبارزه با حريق

ماده ۱۷

در هر سالن كار بتناسب تعداد كارگران بايد درهاي يك طرفه اي كه بخارج باز شوند بنام درهاي نجات وجودداشته باشد و درهاي مزبور براهروها و يا معابر خروجي ساختمان منتهي شوند.

ماده ۱۸

درهاي خروجي نجات هيچوقت نبايد قفل باشد و بايد بوسيله علائم و يا چراغ هاي مخصوصي از داخل مشخص باشد.

ماده ۱۹

كليه پلكان ها و پاگردها در ساختمانهاي بلند تر از دو طبقه ( طبقه اول ۵ متر و ساير طبقات هركدام چهارمتر محاسبه ميشود ) بايد با مصالح ساختماني نسوز ساخته شوند.

ماده ۲۰

درهائي كه بطرف پلكان باز مي شود بايد لااقل فاصله اي باندازه عرض در تا نخستين پله براي توقف داشته باشند.

ماده ۲۱

در كارگاههائيكه بيشتر احتمال بروز حريق مي رود بايد وسائل مخصوص اعلام خطر (آژير) بكار رود بطوري كه در تمام محوطه كار اعلام خطر شنيده شود.

ماده ۲۲

كار فرما موظف است مواد محترقه مورد نياز كارخانه را در تانك ها و مخازني كه مقاوم در مقابل آتش باشند نگهداري نمايد و اين مخازن ها و تانك ها بايد از محل كار مجزا و فاصله كافي داشته باشند .

ماده ۲۳

در نقاطي كه مواد منفجره و يا مواد سريع الاحتراق و يا سريع الاشتعال وجود دارد استعمال دخانيات و روشن كردن و حمل كبريت فندك و امثال آن ها بايد ممنوع گردد .

ماده ۲۴

در موارد زير تعبيه و نصب برق گير الزامي است.

الف) ساختمانهائي كه در آن مواد قابل احتراق و يا انفجار توليد و يا ذخيره و انبار مي شود.

ب) تانك ها و مخازني كه بنزين و نفت و روغن و يا مواد قابل اشتغال ديگر در آنها نگهداري مي شود.

ج) كوره هاي مرتفع و دود كش هاي بلند .

فصل پنجم – ماشين آلات – پوشش و حفاظ ماشين آلات

ماده ۲۵

كليه قسمت هاي انتقال دهنده نيرو (ترانسميسيون) از قبيل تسمه . فلكه. زنجير و چرخ دنده و امثال آن وهمچنين قسمت هائي از ماشين ها كه امكان ايجاد سانحه براي كارگر داشته باشدبايد داراي پوشش و ياحفاظ با استقامت كافي باشد.

ماده ۲۶

قبل از شروع به تعمير و نظافت و روغنكاري ماشين ها بايد بطور اطمينان بخشي آن ها را متوقف ساخت.

تبصره

هنگام راه انداختن ماشين ها بطور آزمايش يا پس از تعمير لازم است اين كار با ابزار مطمئن بوسيله متخصصين فني تحت نظرمدير فني و يا نماينده فني ذيصلاحيت او انجام گيرد.

ماده ۲۷

در موقع تعمير تانك ها و مخازن مواد خطرناك و قابل احتراق و اشتعال و انفجار از قبيل مخازن بنزين و نفت و روغن و غيره بايد مخازن مذكور تخليه و سپس بخوبي شستشو شود بطوريكه هرگونه مواد زائد وخطرناك از جدار داخلي آن زائل گردد و براي آنكه گازهاي موجوده احتمالي بكلي خارج شود بايد دريچه هاي مخازن باز بوده و بوسائل لازم تهويه گردد.

فصل ششم – وسايل الكتريكي

ماده ۲۸

وسايل و ادوات الكتريكي بايد داراي حفاظ بوده و طوري ساخته و نصب و بكار برده شود كه خطر برق زدگي و آتش سوزي وجود نداشته باشد.

ماده ۲۹

نصب و امتحان و يا تنظيم وسائل و ادوات الكتريكي بايد فقط توسط اشخاصي كه صلاحيت فني آن ها محرز باشد انجام گيرد و متخصص قبل از شروع بكار آن را مورد آزمايش قرار دهد.

ماده ۳۰

براي جلوگيري از ازدياد سيم هاي متحرك و آزاد لازم است بمقدار كافي پريز در محل هاي مناسب نصب گردد تا بسهولت بتوان از آن ها استفاده نمود.

ماده ۳۱

پوشش ها و زره كابل هاي برق و لوله و بست ها و متعلقات و همچنين حفاظ ها و ساير قسمت هاي فلزي وسايل برق كه مستقيماً تحت فشار برق نيستند براي جلوگيري از بروز خطرات احتمالي بايد اتصال زمين مؤثري داشته باشند.

ماده ۳۲

سيم هاي اتصال زمين بايد داراي ضخامت كافي و در نتيجه مقاومت كم باشند تا بتوانند با حداكثر جريان احتمالي كه در اثر از بين رفتن و يا خراب شدن عايق بوجود آيد استقامت داشته باشند – ضمناً بايد در مدارجريان وسايلي پيش بيني شود كه در صورت پيدا شدن نقصي كه موجب اتصال جريان برق بزمين گرددتمام مدار يا قسمت معيوب آن را قطع كنند.

ماده ۳۳

در نقاطي كه احتمال صدمه بسيم هاي اتصال زمين ميرود بايستي بوسيله مكانيكي آنها را محافظت نمود.

ماده ۳۴

در مورد دستگاههاي الكتريكي متحرك كه داراي قسمت هاي فلزي بدون عايق باشند اعم از اين كه با جريان متناوب كار كنند يا دائم بايد احتياطات زير بعمل آيد.

الف- بدنه هاي فلزي بدون عايق وسايل مزبور بايستي بطور اطمينان بخشي اتصال زمين داشته باشندمگر اينكه جريان دائم با فشار كمتر از ۵۹ ولت باشد.

ب- بكار بردن دستگاههاي الكتريكي متحرك با ولتاژ بيش از ۲۵۰ ولت ممنوع است.

ج- در مواردي كه بكار بردن سيم اتصال زمين مؤثر مقدور نباشد بايد جرياني با ولتاژ كمتر بكار برده شود .

د- در محيط هاي آماده باشتعال و همچنين در مجاورت مواد قابل اشتعال بايد فقط از وسايل مخصوص الكتريكي متحركي استفاده شود كه از الحاظ عدم ايجاد اشتعال اطمينان بخش باشد.

ماده ۳۵

در مدت تعمير شبكه برق بايد آنرا بوسيله كليد از منبع جريان قطع و بزمين متصل نمود و در صورت لزوم بين سيم هاي شبكه نيز اتصال مستقيم برقرار كرد.

ماده ۳۶

در محيطي كه خطوط تحت فشار برق وجود دارد تعمير يا نصب ماشين آلات و دستگاهها يا سيم كشي ياهر عمل ديگر كه ممكنست ايجاد برق زدگي نمايد اكيداً ممنوع و فقط پس از قطع جريان برق انجام آن مجاز خواهد بود.

ماده ۳۷

سيم ها و كابل هاي برق بايد داراي روپوش عايق مناسب با فشار الكتريسيته و ساير شرايط موجوده ( رطوبت و گرما – ضربه و سائيدگي و غيره) بوده و روي اصول فني نصب و حتي الامكان در لوله يا كانال قرار گرفته باشند.

ماده ۳۸

سيمهاي پل گردان – جراتقال و ساير سيم هائي را كه نميتوان عايق نمود بايد طوري در حفاظ قرار داد كه از اتصال احتمالي جلوگيري شود.

ماده ۳۹

در كارگاههائي كه مواد منفجره و يا گازهاي قابل احتراق و مواد قابل اشتعال توليد مي شودبايستي اتصال هاي برقي بنحوي باشند كه ايجاد جرقه ننمايد و از موتورهائيكه طبق اصول فني براي اين قبيل كارهاساخته شده استفاده شود.

ماده ۴۰

كليه ماشين آلات و دستگاههائي كه احتمال توليد الكتريسيته ساكن دارد بايد اتصال زمين مؤثر داشته باشند تا از تراكم بارهاي الكتريسيته ساكن جلوگيري شود.

ماده ۴۱

در محيطي كه مواد قابل اشتعال و يا قابل انفجار (گازها – گرد و غبار و بخارات قابل انفجار ومايعات قابل اشتعال و غيره ) وجود دارد علاوه بر اتصال زمين بايد بوسايل مطمئن ديگري نيز ازتراكم بارهاي الكتريسيته ساكن جلوگيري نمود.

فصل هفتم – آب آشاميدني

ماده ۴۲

در كليه كارگاهها كارفرما مكلف است آب آشاميدني گوارا و سالم بمقدار كافي در مخازن سربسته ومحفوظ كه طبق اصول بهداشت ساخته و نگاهداري شود در دسترس كارگران بگذارد.

ماده ۴۳

بكارگراني كه در گرماي زياد براي مدت مديدي كار ميكنند بايد قرص هاي نمك طعام داده شود .

ماده ۴۴

استفاده از ليوان عمومي براي آشاميدن آب ممنوع است.

فصل هشتم – نظم و نظافت در كارگاه

ماده ۴۵

محل هاي كار و سالن هاي كار – راهروها – انبارها- و ساير قسمت هاي ديگر كارگاه بايد طبق اصول بهداشت نگاهداري شود.

ماده ۴۶

ديوارها – سقف – پنجره ها و درها و شيشه ها بايد پاكيزة و بي عيب نگاهداشته شوند كف سالن ها بايدپاكيزه بوده و در حدود امكان تر و لغزنده نباشد.

ماده ۴۷

جارو و نظافت كردن تا جائي كه امكان دارد بايد در فواصل نوبت هاي كار انجام شده و به ترتيبي صورت گيرد كه از انتشار گرد و غبار جلوگيري شود.

ماده ۴۸

انداختن آب دهان و بيني روي زمين و ديوار و راه پله ممنوع است و در هر محل كار بايد به تعدادكافي ظروف مخصوصي براي ريختن زباله و ظروف ديگري براي انداختن اخلاط موجود باشد. اين ظروف بايد قابل پاك كردن بوده و در شرايط مناسب بهداشتي نگهداري و گندزدائي شوند.

ماده ۴۹

فاضل آب و ساير فضولات كارخانجات بايد بوسيله مجاري فاضل آب به چاهها و يا حوضچه هاي تصفيه ريخته شود و اين مجاري بايد با مصالح غيرقابل نفوذ ساخته شده و قطر داخلي و شيب آنها طوري باشدكه به سهولت فاضل آب را به چاهها و يا حوضچه هاي تصفيه هدايت نمايد. در محل هائيكه شيب كافي وجود ندارد بوسايل ميكانيكي بايستي اين منظور تأمين گردد.

ماده ۵۰

در كارگاههائي كه فضولات حاصله ممكن است موجب مسمويت يا بيماري گردد بايد فضولات مزبور باعمليات فيزيكي يا شيميائي در حوضچه هاي مخصوص تصفيه گردد. در هر حال در دفع فضولات بايد از نظر حفظ سلامت و بهداشت و جلوگيري از خطرات ممكنه دقت و پيش بيني هاي لازمه بعمل آيد.

ماده ۵۱

مود اوليه و محصولات كارگاه بايد طوري در داخل انبارها و يا كارگاه گذارده شود كه عبور و مروركارگران ودر صورت اقتضا وسائل نقليه براحتي ممكن باشد و ضمناً مواد مزبور بايد طوري چيده شود كه خطر سقوط و بروز سوانح وجود نداشته باشد.

ماده ۵۲

هر كارگاه بايد داراي تعداد كافي مستراح مردانه و زنانه بطور مجزا باشد ساختمان مستراح بايد طوري باشد كه بوي عفونت آن بوسيله هواكش بخارج منتقل گردد و آبي كه در آن استعمال ميشود از شيربرداشته شود. براي هر ۲۵ كارگر حداقل بايد يك مستراح وجود داشته باشد در هر مستراح يك آفتابه گذاشته شود. شستشو و گندزدائي مرتب مستراح ها الزامي است.

ماده ۵۳

هر كارگاه بايد داراي تعداد كافي روشوئي يا شير باشد روشوئي ها بايد طوري ساخته شود كه طبق اصول بهداشتي قابل استفاده و قابل پاك كردن باشد. براي هر ۲۰ نفر كارگر حداقل بايد يك روشوئي وجودداشته باشد.

ماده ۵۴

كارفرما مكلف است براي تأمين نظافت كارگران بمقدار كافي صابون در اختيار آنان گذارده و وسائل خشك كردن دست و روي كارگران را تأمين نمايد.

ماده ۵۵

در كارگاه هائي كه پوست بدن كارگران در معرض مواد سمي يا عفوني يا محرك يا مواد كثيف و گرد و غباربوده و همچنين در كارگاههائي كه كارگران در گرماي زياد كار ميكنند كارفرما مكلف است براي هر شش نفر كارگري كه در يك زمان كار خود را ترك ميكنند حداقل يك دوش با آب گرم و سرد تهيه نمايد ومحل دوش هابايد با مراقبت كامل نظيف و گند زدائي شود.

ماده ۵۶

در هر كارگاه بايد اطاقي با وسعت كافي و قفسه هاي انفرادي براي تعويض و گذاردن لباس شخصي كارگران اختصاص يابد . اطاق مزبور و قفسه هاي آن بايد مرتباً تهويه و گند زدائي و پاكيزه شود.

فصل نهم – ناهارخوري

ماده ۵۷

هر گاه كه كارگران آن در همانجا غذا صرف مينمايند بايد داراي محل مخصوصي با وسعت كافي و تعدادلازم ميز و نيمكت براي عده اي كه در يك موقع غذا ميخورند باشد . محل غذاخوري بايد داراي روشنائي كافي بوده و پيوسته طبق اصول بهداشتي پاكيزه نگاهداري شود.

ماده ۵۸

ظروف غذا خوري بايد هميشه پاك و عاري از هرگونه آلودگي باشد.

ماده ۵۹

كاركنان محل غذاخوري بايد داراي روپوش تميز بوده و نسبت به نظافت شخصي خود مراقبت كامل بنمايدو ماهي يك مرتبه معاينه پزشكي بشوند.

ماده ۶۰

كارگران قبل از ورود به محل غذاخوري بايد دست و روي خود را با صابون بشويند و در صورتي كه با موادسمي يا عفوني و يا كثيف سرو كار دارند . لباس كار خود را تعويض نمايند.

فصل دهم – وسايل استحفاظي فردي

ماده ۶۱

كارفرما موظف است در هر سال دو دست لباس كار مجاناً در اختيار هر كارگر بگذارد . لباس كار بايدمناسب با نوع كار باشد و طوري تهيه شود كه كارگر بتواند براحتي وظايف خود را انجام دهد وموجب بروزسوانح نگردد.

تبصره

بكارگران زن علاوه بر لباس كار بايد سربند نيز داده شود.

ماده ۶۲

به كارگراني كه با مواد شيميائي كار مي كنند بايد علاوه بر لباس كار بر حسب نوع كار وسايل استحفاظي لازم از قبيل پيش بند و كفش و دستكش مخصوص و عينك و غيره كه آنان را از آسيب مواد مزبور مصون دارد داده شود.

ماده ۶۳

بكارگراني كه در مجاورت كوره هاي ذوب فلز و آهنگري كار مي كنند بايد لباس يا پيش بند نسوز ونقاب ياعينك و به كارگراني كه مستقيما با مواد گداخته كار مي كنند علاوه بروسايل فوق دستكش و كفش نسوزداده شود.

ماده ۶۴

براي سيم كشي و هر نوع كار ديگر در ارتفاعات مانند ديوارهاي و پايه هاي بلند و بطور كلي هر محلي كه امكان تعبيه وسائل حفاظتي براي جلوگيري از سقوط كارگر مقدور نباشد بايد به كارگران كمربند اطمينان داده شود.

ماده ۶۵

لباس كارگراني كه با مواد سمي كار مي كنند بايد در محل مخصوصي جدا از محل لباس كن عمومي نگاهداري و بترتيبي شستشو شود كه كارگران را از آسيب نفوذ سم مصون بدارد.

ماده ۶۶

براي كارگراني كه موقع كار در معرض سقوط اجسام قرار دارند بايد كفش حفاظتي و كلاه مخصوص حفاظتي از فلز و يا ماده سخت ديگري كه قابل اطمينان باشد تهيه شود.

ماده ۶۷

كارفرما مكلف است مراقبت نمايد كارگراني كه در نزديكي قسمت هاي گردنده ماشين آلات مشغول كار مي باشند موهاي خود را كوتاه نموده و يا بوسيله سربند نگهداري نمايد.

ماده ۶۸

در مواردي كه نوع كار طوري است كه خطراتي براي چشم كارگران وجود دارد از قبيل سمباده و جوش كاري و ماشين هاي تراش و نظاير آن كارفرما مكلف است عينك هاي مخصوص مناسب با كار دردسترس كارگران بگذارد.

ماده ۶۹

كارفرما مكلف است بكارگراني كه روي شبكه تحت فشار برق كار مي كنند و در معرض خطر برق زدگي هستند علاوه بر ابزار مخصوص دستكش و كفش و كلاه مخصوص عايق الكتريسيته بدهد .

ماده ۷۰

در مواردي كه جلوگيري از انتشار گرد و غبار و مواد شيميائي و يا تهويه محيط آلوده بمواد مزبور از لحاظ فني ممكن نباشد كارفرما موظف است ماسك و يا وسايل استحفاظي متناسب ديگري تهيه و در اختياركارگر مربوطه قراردهد .

ماده ۷۱

درمحيط هاي مربوط و در مورد كارهائي كه در آب انجام ميشود كارفرما بايد به تناسب نوع كار كفش يا چكمه اي لاستيكي و در صورت لزوم دستكش هاي غيرقابل نفوذ تهيه و در دسترس كارگران بگذارد.

ماده ۷۲

بكارگراني كه با اشياء و مواد برنده ( از قبيل اوراق فلزي و جام هاي شيشه و خورده شيشه و غيره ) كار ميكند بايد دستكش هاي متناسب با نوع كار داده شود.

ماده ۷۳

كارفرما مكلف است بوسيله مسئولين فني خود كليه وسايل استحفاظي را مرتباً بازرسي و در صورت لزوم تعمير و يا تعويض نمايد تا پيوسته وسايل مزبور براي تأمين حفاظت كارگران آماده باشد.

ماده ۷۴

كارفرما مكلف است مراقبت كند كه كارگران مرتباً از وسائل استحفاظي كه بوسيله او تهيه و دراختيار آنان گذاشته شده استفاده نمايند . عدم استفاده از وسائل مزبور قصور در انجام وظيفه محسوب مي شود .

فصل يازدهم – كمكهاي اوليه

ماده ۷۵

كارفرما مكلف است در صورت امكان مركزي براي استفاده فوري بيماران يا اشخاص آسيب ديده تحت نظريك يا چند پزشك يا پزشگيار تأسيس نمايد و در صورت عدم امكان بايد يك يا چند قفسه محتوي داروها ولوازم كمك هاي اوليه متناسب با تعداد كارگران و نوع خطرات كارگاه در نقاطي كه دسترسي فوري به آنهابراي كارگران ميسر باشد ايجاد نمايد مراكز كمك هاي اوليه و محل نصب قفسه ها بايد بوسيله علائم مخصوص بصورتي مشخص باشد كه كليه كارگران از محل آن مطلع باشند.

كارفرماياني كه كارگران آنان مشمول مقررات بيمه هاي اجتماعي مي باشند مي توانند در صورت وقوع حادثه ناشي از كار يا بيماري حرفه اي هزينه انجام كمك هاي اوليه را طبق ماده ۸۵ لايحه قانوني بيمه هاي اجتماعي كارگران از سازمان بيمه هاي اجتماعي كارگران دريافت نمايند .

ماده ۷۶

در كارگاههائي كه بسبب نوع كار احتمال مخاطرات مهم از قبيل خفگي و برق زدگي و امثال آنها وجود داردكارفرما مكلف است براي نجات كارگر آسيب ديده پيش بيني هاي لازم را بنمايد.

ماده ۷۷

كارفرما مكلف است بمحض اطلاع از ابتلاء يكي از كارگران بامراض واگير مراتب را باولين پست وزارت بهداري و همچنين بسازمان بيمه هاي اجتماعي كارگران اطلاع دهد.

ماده ۷۸

كارفرما مكلف است دستورات بهداشتي مربوط بكارگاه خود و همچنين دستورات بهداشتي مربوط بامراض واگير و امراضي كه بصورت همه گيري درآمده است براي اطلاع كارگران درمحلهاي مناسب نصب نمايد.

ماده ۷۹

كارفرما موظف است آمار بيماران و حادثه ديدگان خود را در آخر هر ماه بادارات كار محل ارسال دارد.

ماده ۸۰

متخلفين از اجراي مقررات اين آئين نامه مشمول شق دوم از ماده ۶۰ قانون كار مصوب اسفند ماه  ۱۳۳۷خواهند بود .اين آئين نامه مشتمل بر ۸۰ ماده و ۲ تبصره باستناد ماده ۴۷ قانون كار تدوين و در يازدهمين جلسه شوراي عالي حفاظت فني مورخ يكشنبه ۱۴ /۶ /۳۸ بتصويب نهائي رسيده و قابل اجرا است .